Το Στις φλόγες, της γνωστής συγγραφέως, δημοσιογράφου και ακτιβίστριας Ναόμι Κλάιν (Naomi Klein), είναι ένα βιβλίο που προκαλεί θλίψη, αλλά κυρίως βαθιά οργή για την εγωιστική αντίληψη από την οποία διακατέχονται ορισμένοι συνάνθρωποί μας, και κυρίως κάποιες αδηφάγες και άπληστες εταιρείες διψασμένες για ολοένα και μεγαλύτερο κέρδος. Αυτή η αντίληψη πρεσβεύει ότι μπορεί ο άνθρωπος να «αρμέγει» κατά βούληση τον πολύπαθο πλανήτη που μας συντηρεί, χωρίς καμία απολύτως συνέπεια.

Αυτή η κοσμοθεωρία είναι απόρροια της επικράτησης των μονοθεϊστικών θρησκειών και του αχαλίνωτου καπιταλισμού και νεοφιλελευθερισμού. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παλαιότερα, όταν οι άνθρωποι λάτρευαν σαν θεότητα τη Μητέρα Γη, την πρόσεχαν πολύ περισσότερο και σέβονταν τον κύκλο της ζωής. Σήμερα, στον βωμό του κέρδους, καταστρέφουμε ανεπανόρθωτα το φυσικό περιβάλλον, χωρίζοντας τον κόσμο μας στους πλούσιους προνομιούχους και στους φτωχούς, οι οποίοι σύντομα θα αναγκαστούν να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς και να ξεριζωθούν από τις εστίες τους λόγω των φυσικών καταστροφών που θα πλήξουν αναπόφευκτα τις χώρες τους.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παλαιότερα, όταν οι άνθρωποι λάτρευαν σαν θεότητα τη Μητέρα Γη, την πρόσεχαν πολύ περισσότερο και σέβονταν τον κύκλο της ζωής. Σήμερα, στον βωμό του κέρδους, καταστρέφουμε ανεπανόρθωτα το φυσικό περιβάλλον, χωρίζοντας τον κόσμο μας στους πλούσιους προνομιούχους και στους φτωχούς.

Η Κλάιν επισημαίνει την αδικία ότι, παρά το γεγονός ότι οι πλούσιες χώρες είναι αυτές που ρυπαίνουν και καταναλώνουν ασυλλόγιστα, τον «λογαριασμό» τον πληρώνουν κυρίως οι φτωχές, υποανάπτυκτες χώρες, μαζί με εκείνες που βρίσκονται «στο μάτι του κυκλώνα» της κλιματικής αλλαγής, ήτοι οι χώρες του Ισημερινού και τα νησιά του Ειρηνικού, τα οποία απειλούνται από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, μια μοιραία απόρροια της υπέρογκης ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα που εκλύεται στην ατμόσφαιρα.

Η Ναόμι Κλάιν γεννήθηκε το 1970 στο Mόντρεαλ και ζει στο Tορόντο, στον Kαναδά. Eίναι δημοσιογράφος και αρθρογραφεί σε πολλά έντυπα μεταξύ των οποίων: "The Guardian", "The New York Times", "Newsweek International". Tο βιβλίο της No Logo έγινε διεθνές μπεστ σέλερ, μεταφράστηκε σε είκοσι οκτώ γλώσσες και χαρακτηρίστηκε «βίβλος των κινημάτων». H Nαόμι Kλάιν είναι ενεργό μέλος του αντι-εταιρικού ακτιβισμού, και συμμετέχει σε εκδηλώσεις στη B. Aμερική, την Aσία, τη Λ. Aμερική και την Eυρώπη.

Η Ναόμι Κλάιν υιοθετεί μια φαινομενικά αριστερή θεώρηση στην παράθεση των ποικίλων άρθρων του βιβλίου της, μία προσεκτικότερη όμως ματιά στο πρόβλημα θα βρει πιθανότατα σύμφωνους με την άποψή της τους περισσότερους αναγνώστες. Διότι δεν πρόκειται πλέον για ζήτημα αριστερών ή δεξιών πολιτικών ή πεποιθήσεων. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να συζητάμε τέτοια πράγματα όταν το σπίτι μας φλέγεται. Το ζητούμενο είναι να προβούμε σε ριζικές αλλαγές, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και στην οικονομία, την κοινωνία, τις πολιτικές και την ίδια την κουλτούρα μας.

Η συγγραφέας πρεσβεύει, μέσα από εύλογα παραδείγματα του βιβλίου της, το δόγμα της συλλογικότητας, το οποίο πρέπει απαραιτήτως να ενστερνιστεί η ανθρωπότητα, αν θέλει να αποτρέψει τη διατάραξη της ισορροπίας του πλανήτη που απειλεί την ίδια την επιβίωση του είδους μας πάνω σ' αυτόν. Με τους επιστήμονες να προειδοποιούν, τα λόγια τους όμως να προσκρούουν στα κωφεύοντα ώτα των πολιτικών ήδη από τη δεκαετία του ’80, οι επιλογές είναι πλέον λιγοστές: ο άνθρωπος πρέπει να αφήσει πίσω του την ιδεολογία και πρακτική του αχαλίνωτου καταναλωτισμού και να ενστερνιστεί το δόγμα ενός νέου Πράσινου Νιου Ντιλ, που θα προσφέρει εργασία και ευημερία σε όλους –και όχι μόνο στους λίγους–, αν θέλει να υπάρχει αύριο για την επόμενη γενιά, η οποία στις μέρες μας παρουσιάζεται –ευτυχώς– όλο και πιο ευαισθητοποιημένη.

Η Κλάιν παραθέτει στο βιβλίο της μια σειρά από άρθρα, ομιλίες και δημοσιεύσεις τις οποίες έχει κάνει όλα αυτά τα χρόνια, στα οποία ασχολείται ενεργά με το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Θα μας εξηγήσει μέσα από αυτά τις αδυναμίες του συστήματος της γεωμηχανικής, γιατί αυτό δεν αποτελεί τη λύση στο πρόβλημά μας. Θα μας ξεναγήσει σε τόπους οι οποίοι υπέστησαν μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές, προκειμένου να μας ευαισθητοποιήσει. Δεν θα διστάσει να επιρρίψει ευθύνες σε όσους ισχυρούς εγκλημάτησαν σε βάρος του πλανήτη, όπως ο Τραμπ και οι πρωθυπουργοί της Βραζιλίας, της Αυστραλίας και του Καναδά, για τις απαράδεκτες περιβαλλοντικές αποφάσεις τους.

Η Κλάιν παραθέτει στο βιβλίο της μια σειρά από άρθρα, ομιλίες και δημοσιεύσεις τις οποίες έχει κάνει όλα αυτά τα χρόνια, στα οποία ασχολείται ενεργά με το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής.

Θα επιχειρηματολογήσει με σαφήνεια πώς θα επιτευχθεί η απεξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα, η οποία πρέπει να γίνει άμεσα – ως το 2050. Και, τέλος, θα μας παραθέσει πώς θα μπορέσουμε να οικοδομήσουμε έναν κόσμο ισότητας και δικαιοσύνης για όλους τους ανθρώπους, και όχι μόνο για λίγους προνομιούχους.

Πρόκειται για ένα δυνατό βιβλίο που θα μας βάλει σε σκέψεις, για το οποίο ο Jeff Goodell των New York Times έγραψε: «Αν ήμουν πλούσιος, θα αγόραζα 254 εκατομμύρια αντίτυπα του Στις φλόγες και θα τα μοίραζα, χέρι με χέρι, σε κάθε Αμερικανό ψηφοφόρο».

* Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, η μελέτη «Μύθοι που έγιναν ιστορία» (εκδ. Ενάλιος).

Στις φλόγες
ΤΟ ΚΑΥΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ
NAOMI KLEIN
Μτφρ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ 2020
Σελ. 320, τιμή εκδότη €19,90

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ NAOMI KLEIN