alt

Για το μυθιστόρημα του Χρήστου Αγγελάκου «Ψεύτικοι δίδυμοι» (εκδ. Μεταίχμιο).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η θέση μας στο κόσμο είναι ένα σημείο που ορίζεται από συντεταγμένες Χ και Ψ σε ένα τεράστιο μιλιμετρέ χαρτί. Φυσικά αυτή η θέση αλλάζει συνεχώς, ανάλογα με τη μετατόπισή μας στον χώρο και στον χρόνο, αλλά και ανάλογα με τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους. Αν το δει κανείς δομιστικά, θα αντιληφθεί ότι καθοριζόμαστε από τις ομοιότητες και τις διαφορές μας σε συνταγματικούς και παραδειγματικούς άξονες, είμαστε αυτό που διαφέρει από τον τάδε αλλά και συγγενεύει με τον δείνα, είμαστε αυτό που δεν ήμασταν στο παρελθόν, αλλά συνάμα πλησιάζουμε σ’ αυτό που θα γίνουμε στο μέλλον.

Ο άνθρωπος, είναι σαν να μας λέει [ο Αγγελάκος], μοιάζει πολύ με τους άλλους, αλλά ξαφνικά πηδάει από το κοινό τους κάδρο σε ένα διπλανό, όπου ζει μόνος του, ώσπου να ξαναβρεί την αδελφή ψυχή που θα τον πλαισιώσει.

Ο Χρήστος Αγγελάκος στήνει ένα μυθιστόρημα (ψευδο)ενηλικίωσης, που παρακολουθεί τους χαρακτήρες του στις ομοιότητες που συνεχώς προβάλλουν με τους γύρω τους, ομοιότητες που, αν αναποδογυρίσουν τη φόδρα τους, δεν παύουν να οδηγούν σταδιακά σε μεγάλες διαφορές. Ο άνθρωπος, είναι σαν να μας λέει, μοιάζει πολύ με τους άλλους, αλλά ξαφνικά πηδάει από το κοινό τους κάδρο σε ένα διπλανό, όπου ζει μόνος του, ώσπου να ξαναβρεί την αδελφή ψυχή που θα τον πλαισιώσει.

«Συχνά ο κόσμος τούς περνούσε για δίδυμους, ενώ δεν ήταν ούτε αδέλφια»: πρόκειται για την εναρκτήρια πρόταση του βιβλίου που καθορίζει και τους δεσμούς που συνδέουν τον Νίκο (Νικ) με τον Ιβάν (Ιβ). Ο πρώτος είναι Έλληνας, ενώ ο δεύτερος Βούλγαρος, γεννημένοι ωστόσο κι οι δυο στο ίδιο χωριό της νοτιοανατολικής Πελοποννήσου, φίλοι καρδιακοί που αποφασίζουν να ζήσουν και μαζί, να διαβάζουν μαζί για τις πανελλήνιες, να ωριμάσουν μαζί… Ο Ιβ όμως είναι πραγματικός δίδυμος με τον Βίκτωρα (Βικ): η βιολογική ομοιότητα δεν είναι αρκετή, αφού η φιλική σχέση υπερτερεί κάθε γενετικής συγγένειας. Δίπλα τους εμφανίζονται σαν κομήτες ή σαν δευτεραγωνιστές πολλά πρόσωπα που άλλοτε πλησιάζουν κι άλλοτε απομακρύνονται από τους τρεις πρωταγωνιστές.

altΌλα ξεκινάνε στην παιδική ηλικία και καταλήγουν στη φυλακή… Αυτό που ήμασταν πάντα μάς στοιχειώνει, με νοσταλγία ή με θλίψη, αυτό που θα γίνουμε δεν φαίνεται, παρά μόνο εικάζεται. Κι όταν έλθει, η σύγκριση δεν καταξιώνει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Και τελικά πώς συντελείται η ενηλικίωση στον καθένα; όπως και στους άλλους ή με ιδιαίτερο τρόπο; με το σώμα ή με το πνεύμα; Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα τίθενται σε ένα ανοικτό κείμενο, το οποίο δεν ξέρει τις απαντήσεις αλλά τις ψάχνει μαζί με τον αναγνώστη.

Η γραφή του Χρήστου Αγγελάκου είναι πολύ ώριμη. Όχι μόνο το ύφος του κινείται έντεχνα ανάμεσα στο συγκεκριμένο και το αφηρημένο, αλλά και η αφήγησή του διάγει σπειροειδείς πορείες που συναντούν, εφάπτονται ή προσπερνούν κάθε πρόσωπο, ενώ το ξαναβρίσκουν αργότερα με κινηματογραφικά τράβελινγκ.

Η γραφή του Χρήστου Αγγελάκου είναι πολύ ώριμη. Όχι μόνο το ύφος του κινείται έντεχνα ανάμεσα στο συγκεκριμένο και το αφηρημένο, αλλά και η αφήγησή του διάγει σπειροειδείς πορείες που συναντούν, εφάπτονται ή προσπερνούν κάθε πρόσωπο, ενώ το ξαναβρίσκουν αργότερα με κινηματογραφικά τράβελινγκ. Άλλωστε οι δύο φίλοι συμμετέχουν ως κομπάρσοι σε ταινία, στοιχείο που παραλληλίζει τις δύο πραγματικότητες, την κινηματογραφική και την εξωκινηματογραφική, ώστε να δούμε τους ρόλους των ανθρώπων μέσα στη ζωή σαν χαρακτήρες σεναρίου που μένουν μονίμως έξω από τη σκηνή. Αφήνουμε τους ήρωες στον εαυτό τους και τους ξανασυναντάμε, όταν έχουμε μάθει τις παράλληλες ή κάθετες πορείες των άλλων.

Υπάρχει πάντα ένα πρόβλημα, όταν η αφήγηση ξεφεύγει από τα δύο-τρία κεντρικά πρόσωπα και απλώνεται σε έναν πολυπρόσωπο θίασο: να ξεχειλώσει η αφήγηση και οι πολλές μικρές ιστορίες να αποπροσανατολίσουν την προσοχή. Ο Χρήστος Αγγελάκος δεν γλιτώνει μια τέτοια αποκέντρωση, ούτε την επακόλουθη διάσπαση της αναγνωστικής προσοχής. Τα πολλά θέματα χάνονται σε έναν αναγνωστικό γκρεμό. Μπορεί ωστόσο ο αναγνώστης να είναι ικανοποιημένος με το συνολικό αίσθημα της ανθρώπινης πάλης, της διάψευσης, της προσέγγισης και της διαφοροποίησης από τον άλλο. Κρατά αυτό το συνεχές κοντά-μακριά που τεντώνει το σχοινί, το οποίο συνδέει τον έναν με τον άλλο.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου. 
Τελευταίο του βιβλίο, η μελέτη «Βιβλιογραφία για τον Νίκο Καζαντζάκη» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).


altΨεύτικοι δίδυμοι
Χρήστος Αγγελάκος
Μεταίχμιο 2017
Σελ. 224, τιμή εκδότη €12,20

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΓΓΕΛΑΚΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ