alt

Για τη συλλογή πεζογραφημάτων του Κυριάκου Συφιλτζόγλου «Δραμάιλο» (εκδ. Αντίποδες).

Της Βαρβάρας Ρούσσου

Όπως μας πληροφορεί το βιβλίο, ήδη από την αρχή, ο τίτλος αποτελεί μετεξέλιξη και παραφθορά του τουρκικού Δραμάγιολου που σημαίνει ο δρόμος για τη Δράμα. Δράμα είναι η γενέθλια πόλη του ποιητή της οποίας μπορεί ο αναγνώστης να διαγνώσει την παρουσία, λιγότερο ή περισσότερο, ως χώρο, ως ανάμνηση, ως καταβολή και στις προηγούμενες συλλογές του Συφιλτζόγλου. Κάνω λόγο για συλλογές, εντάσσοντας δηλαδή και το Δραμάιλο στο ποιητικό έργο του Συφιλτζόγλου, γιατί ο βαθμός πύκνωσης του λόγου του τελευταίου αυτού βιβλίου, αλλά και η δυναμική διαλογική που οι λέξεις αναπτύσσουν με τις φωτογραφίες με κάνει να διστάζω αναφορικά με την ειδολογική του κατάταξη απλώς στην πεζογραφία.

Βρισκόμαστε δηλαδή ενώπιον ενός είδους σύντομων πεζών που λειτουργούν με την αφαιρετικότητα, γνώρισμα συνήθως της ποίησης, εμπλουτισμένη όμως με στοιχεία αφηγηματικότητας, η οποία όμως κινείται σε σημείο οριακής απογύμνωσης, ώστε ενίοτε να προσεγγίζει τη μαρτυρία. Παράλληλα, τα κείμενα συνδράμει ο διάλογος με την εικόνα, τις τραβηγμένες από τον ίδιο τον Συφιλτζόγλου φωτογραφίες, που λειτουργούν υποστηρικτικά, αναδεικνύοντας την υψηλή συγκινησιακή φόρτιση του Δραμάιλο και μεταβάλλοντάς το σε διακαλλιτεχνικό εγχείρημα. Το πείραμα δεν είναι βέβαια πρωτοφανές για τα λογοτεχνικά δεδομένα. Συγκερασμένα όμως όλα τα στοιχεία που ως τώρα ανέφερα αναδεικνύουν την συνθετότητα του νέου αυτού βιβλίου του Συφιλτζόγλου: αφενός επιχειρεί την πολυτροπική έκφραση, στοιχείο που συναρτάται με το δυναμικό παρόν της τέχνης ανοιχτής πλέον σε ποικίλους συνδυασμούς εκφραστικών τρόπων, αφετέρου επιδιώκει την επιστροφή σε έναν λόγο πατρογονικό, στοιχείο που συνδέει με το παρελθόν.

Σε αυτόν τον διάλογο παρόντος-παρελθόντος, συλλογικού ιστορικού τραύματος και σαρωτικού παρόντος, μπορούμε να εστιάσουμε επισημαίνοντας τη λειτουργία του υποστρώματος της προφορικής παράδοσης που ενισχύει την επιστροφή στο ατομικό και συλλογικό παρελθόν.

Η πρόθεση του δημιουργού είναι καταφανώς ρητή από τον φόρο τιμής που αποδίδει στη μακρά σειρά των προγόνων του αναφέροντας, αφενός, τα ονόματα και τις χρονολογίες γέννησης και θανάτου τους –μια ιστορική καταγραφή που εκβάλλει στη συλλογική ιστορία αλλά και ένα μνημόσυνο που ανακαλεί το ατομικό βίωμα/μνήμη– αφετέρου με την αφιέρωση του βιβλίου «στη μνήμη της μητέρας μου Παρθένας Τσακμακίδου». Ταυτόχρονα η καταγωγική ιδιαιτερότητα προβάλλεται εμφανέστατα με κείμενα που αποδίδονται στην ποντιακή διάλεκτο ανοίγοντας στον αναγνώστη ένα ευρύ πεδίο αναγωγών και βέβαια συνάπτοντας τα πρόσωπα με τον χώρο και επιβεβαιώνοντας την επιλογή του τίτλου, στον δρόμο για τη Δράμα – τη Δράμα του τώρα, θα συμπλήρωνα.

Σε αυτόν τον διάλογο παρόντος-παρελθόντος, συλλογικού ιστορικού τραύματος και σαρωτικού παρόντος, μπορούμε να εστιάσουμε επισημαίνοντας τη λειτουργία του υποστρώματος της προφορικής παράδοσης που ενισχύει την επιστροφή στο ατομικό και συλλογικό παρελθόν. Και πάλι η περίπτωση δεν είναι καινοφανής, αφού στην πεζογραφία η εκμετάλλευση μιας μικρής ή μεγαλύτερης βάσης προφορικών ιστοριών οδηγεί σε επιτυχή μυθοπλαστικά αποτελέσματα. Στο Δραμάιλο όμως η προφορικότητα με την οποίαν αποτυπώνεται η ανάμνηση –ή η μαρτυρία– συνυφαίνεται με την ποιητική/μεταφορική χρήση στοιχείων της ιστορίας οδηγώντας από την κυριολεξία στη συνδήλωση επιτρέποντας έτσι την ειδολογική συνάφεια με την ποίηση. Ταυτόχρονα αποκαλύπτεται η κατασκευή του κειμένου με υλικά τις λέξεις και την εικόνα. Έτσι, πρόσωπα και πράγματα περνούν από την αφήγηση στην κατασκευή («Τα πλαϊνά απ’ το κάρο είναι αληθινά. Μ’ αυτά θάψαν τον Ηλία Ιγγιλίζογλου – αν και ανύπαρκτος, θα εμφανιστεί στην επόμενη σελίδα»). Ο Συφιλτζόγλου ηδονικά αγγίζει τις λέξεις, την απτή παρουσία τους και χαίρεται την υλικότητά τους ανακαλύπτοντας το ιδιαίτερο βάρος της ανοικειωτικής λειτουργίας των ιδιωματικών λέξεων: «Κερπίτσι / Κιρπίτς / Πλίθος /  Πλίθα / Πλιθί. Από αυτή την ατομική εμπειρία μέσω της αναψηλάφησης της πατρογονικής μνήμης αναζητά αφηγήσεις που συμπυκνώνουν το συλλογικό. Ενώ στις φωτογραφίες το παρόν συμπυκνώνεται στα ίχνη του αδηφάγου χρόνου, στα κείμενα ζωντανεύει η διάλεκτος και τα πρόσωπα.

Όπως έγινε αντιληπτό, ο Συφιλτζόγλου αφήνει τον οικείο χώρο του ποιητικού λόγου και επιχειρεί την ειδολογική σύζευξη, ενώ ταυτόχρονα επιστρέφει στις απώτερες καταγωγικές του ρίζες, σε ιστορικά, γεωγραφικά και, κυρίως, γλωσσικά στοιχεία, σε ένα ταξίδι ήχων και εικόνων. Πρόκειται για ένα καίριο ποιητικό εγχείρημα που επιδιώκει να συγκεράσει τον χώρο, τον χρόνο, την Ιστορία, τα πρόσωπα που γλιστρούν στη ζωή και μπλέκονται στα νήματα του χωροχρόνου και να τα συναρθρώσει όλα αυτά σε ποιητικό και αφηγηματικό λόγο και εικόνα.

* Η ΒΑΡΒΑΡΑ ΡΟΥΣΣΟΥ είναι φιλόλογος.

altΔραμάιλο
Κυριάκος Συφιλτζόγλου
Αντίποδες 2018
Σελ. 80, τιμή εκδότη €8,48

alt

TA BIBΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΣΥΦΙΛΤΖΟΓΛΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ