alt

Για τη συλλογή διηγημάτων της Διώνης Δημητριάδου «Ο βιωμένος χρόνος» (εκδ. ΑΩ).

Της Χρύσας Φάντη

«Ο βιωμένος χρόνος σε συνέχειες/ παραμονεύει σαν του παιδιού τα ίχνη μέσα μας/ παράλογος εφιάλτης/ όσο κι ο φόβος στα παραμύθια». Με αφετηρία το ως άνω μότο[1] στην αρχή του βιβλίου, επισημαίνουμε το αρνητικό πρόσημο στα «παραμονεύει» και «παράλογος εφιάλτης», ενώ την ανάλαφρη αίσθηση που θα εισπράτταμε από τα σημαινόμενα του ουσιαστικού «παραμύθια» ακυρώνει ο «φόβος» που έχει προηγηθεί. Επιπλέον, η μεταφορά «σαν του παιδιού τα ίχνη», ενώ θα μπορούσε να παράσχει ευφορία, στο προκείμενο λειτουργεί αμφίσημα, παραπέμποντας στο θόλο, ανολοκλήρωτο και αμετάκλητα πεπερασμένο της όποιας «ευτυχισμένης» παιδικής μας στιγμής.

Από την εισαγωγή, λοιπόν, προετοιμαζόμαστε για έναν συνεχή και επώδυνα βιωμένο χρόνο («ο βιωμένος χρόνος σε συνέχειες»), ένα τραύμα της ύπαρξης χρόνιο, και γι’ αυτό τραγικό. Και όντως, αυτός ο «σε συνέχειες» αβίωτα βιωμένος χρόνος, φαίνεται να αποτελεί, αν όχι το κύριο, ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά των κειμένων που ακολουθούν. Ιστορίες αλλόκοτες, κρυπτικές και με έντονο το δοκιμιακό στοιχείο, ηθελημένα ασαφείς και άλλες πιο ακριβείς και λεπτομερειακές, οι τελευταίες εν είδει προσωπικών καταθέσεων.

Ιστορίες αλλόκοτες, κρυπτικές και με έντονο το δοκιμιακό στοιχείο, ηθελημένα ασαφείς και άλλες πιο ακριβείς και λεπτομερειακές, οι τελευταίες εν είδει προσωπικών καταθέσεων.

Στο «η χειρολαβή», πρώτη κατά σειρά ιστορία, η έγνοια και ο πόνος για τη γραφή και το διάβασμα βρίσκει «απάγκιο» στην αμφίδρομη αγαπητική σχέση ανάμεσα στον γράφοντα και τον αναγνώστη, στο «impression» η τέχνη ως έκπληξη επιβεβαιώνει τη συγγένεια ανάμεσα σε ομότεχνους και απλούς (;) αποδέκτες, στο «απόηχος» το βάρος του «τυπωμένου» πόνου αναμετράται με τον «πραγματικό» πόνο του αναγνώστη, στο «η στιγμή» μια γυναίκα ενήλικη προσπαθεί να διαφυλάξει τον ήχο από ένα πολύτιμο βίωμα πριν η αφήγηση στραφεί στο παιδί που θα έρθει μετά από αυτήν, ως το μόνο ικανό να τον ανα-βιώσει∙ στο εκτενέστερο, περισσότερο αφηγηματικό και αυτοαναφορικό «άηχος τόπος» (αφήγημα με έντονο το στοιχείο της φάρσας) το άκουσμα της μουσικής σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον κάπου στην επαρχία θεωρείται συνήθεια ειδεχθής, ενώ στο επίσης αυτοαναφορικό «η πορτοκαλιά», η προσωπικότητα μιας δασκάλας, χάρη στο καρποφόρο έργο της, θα θυμίσει σε ένα γονιό με καταγωγή αγρότη το αγαπημένο του δέντρο, και στο «ένα σπίτι, μια θάλασσα, μια σκέψη» μια πασχαλιά δεν θα είναι μόνο σημάδι άνοιξης αλλά και αντικείμενο στολισμού ενός Επιτάφιου, συμβολισμός για ένα θάνατο σαν «σκαλί για ζωή πάλι»∙ ξεχωριστό για τον επιτυχή συνδυασμό σκέψεων και ατίθασου λυρισμού και το σύντομο «άναρχα».

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι στις περιπτώσεις που ο αφηγητής είναι και πρωταγωνιστής, όπως και σε εκείνες που δεν συμμετέχει στα εξιστορούμενα αλλά παραμένει ουδέτερος και χωρίς καμιά προσωπική εμπλοκή, η αφήγηση, χάρη στις πολλαπλές εστιάσεις της, δεν παρουσιάζει την μονομέρεια μιας συνηθισμένης πρωτοπρόσωπης ή τριτοπρόσωπης εξιστόρησης, ενώ η φωνή, αν και θερμή, παραμένει ταυτόχρονα νηφάλια και απομακρυσμένη. Ευφάνταστη σκηνοθεσία, παραδοξότητα σε ενδιαφέρουσα μείξη με τους κουβεντιαστούς τόνους (από μια φαινομενικά απλή εξιστόρηση μπορεί να βγει ένας σύνθετος στοχασμός, κι αυτός όμως, λιτά διατυπωμένος), περιγραφές εικόνων ποιητικών και άλλων κοινότοπων, αποκαλυπτικών ωστόσο της κρυφής τους μαγείας∙ μια πανσέληνος που «άναρχα πρωτοτυπεί» ή ένας άντρας και ένα κορίτσι που απολαμβάνουν το τσιγάρο τους στα σκοτεινά σαν μια υπόσχεση ερωτική, λαχτάρα γι’ αυτό το ανοίκειο που η επιθυμία καθιστά κάτι περισσότερο από οικείο, μνήμη γι’ αυτό το ελάχιστο και συνεχώς διαφεύγον μιας ευτυχίας που σαν το ποτάμι μάς ξεγλιστρά, γι’ αυτή την «υγρή στιγμή» και για «μια ζωή που θα μπορούσε να είναι ωραία», το μπορεί σε έγκλιση κατ’ ευφημισμό δυνητική, αφού «στο σκοτάδι δεν μπορεί να διακριθεί η λεπτή απόχρωση συναισθήματος».

Κείμενα μεστά, γόνιμο χωνευτήρι πολλαπλών αναγνωστικών και βιωματικών προσλήψεων, γραφή ώριμη, ιδιότυπη, βασανισμένη.

Στα «run away» και «ο σκοτεινός θάλαμος» απολαμβάνουμε την ίδια ανοίκεια μυχιότητα, ενώ οι θεματικές που ανοίγονται στα ολιγόλεκτα και εισαγωγικά στην δεύτερη, τρίτη, τέταρτη, πέμπτη και έκτη ενότητα κείμενα, με φράσεις όπως «τα θαλασσινά τοπία», «χωμάτινος θα γίνω», «γέλασαν συνωμοτικά», «το πιο μακρύ ταξίδι είναι αυτό που δεν αρχίζει» και «συνωμοτικός συνυπολογισμός» θα στρώσουν ένα ακόμα χαλί για τα περισσότερο βιωματικά και με στοιχεία παραμυθιού και μελαγχολικού αναστοχασμού, όπως, για παράδειγμα, το «κι ούτε σκαρί πετούμενο» και «ο παππούς», και τα δυο με άμεσες αναφορές στη Σύμη, τόπο καταγωγής της συγγραφέως και γενικότερη αναφορά στη ζωή στη θάλασσα.

Κείμενα μεστά, γόνιμο χωνευτήρι πολλαπλών αναγνωστικών και βιωματικών προσλήψεων, γραφή ώριμη, ιδιότυπη, βασανισμένη. Ολιγόλεκτες αφηγήσεις που μετά την τέρψη της πρώτης και δεύτερης ανάγνωσης, σε προκαλούν (το λιγότερο) να επανέλθεις. 

* Η ΧΡΥΣΑ ΦΑΝΤΗ είναι συγγραφέας.


[1] «Ο βιωμένος χρόνος», πρώτη φράση του μότο, δηλωτική των κειμένων που ακολουθούν και εισαγωγή στην άτιτλη πρώτη ενότητα της συλλογής, συμπίπτει και με τον τίτλο που φέρει το βιβλίο (με άλλα λόγια: το βιβλίο αυτή τη φράση δανείζεται για τίτλο του). Επιπρόσθετα, στις επόμενες πέντε ενότητες τη θέση του τίτλου τους καταλαμβάνουν τα πέντε προαναφερθέντα μικρά και εξαιρετικά λακωνικά κείμενα: «τοπία», «η κλίση», «μικρή συνωμοσία», «τα ταξίδια πάλι», και «συνυπολογισμός», γεγονός που διαπιστώνει ο αναγνώστης ανατρέχοντας στα Περιεχόμενα ή κατά την πορεία της ανάγνωσης, από την έλλειψη της αρίθμησης στις σελίδες τους.


altΟ βιωμένος χρόνος
Μικρές ιστορίες
Διώνη Δημητριάδου
ΑΩ 2017
Σελ. 120, τιμή εκδότη €12,20

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΔΙΩΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

«Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Μυθιστόρημα με στοιχεία ιστορικής και λαογραφικής έρευνας

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Η κεφαλή του Τσάτσγουερθ» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Κύπρια πεζογράφος της νέας γενιάς, η ...

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (κριτική) – Ο θεσσαλικός κάμπος καίγεται

Για το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη «Θα πέσει η νύχτα» (εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα, τμήμα φωτογραφίας του Τάκη Τλούπα, έργο του οποίου κοσμεί και το εξώφυλλο του βιβλίου.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο θεσσαλικό...

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

«Δεν είμαι ρομπότ», ανθολογία (κριτική) – Τα όρια της λογοτεχνικής δημιουργίας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Δεν είμαι ρομπότ» (επίμετρο Γεράσιμος Κουζέλης, εκδ. Θεμέλιο). Στην εικόνα, στιγμιότυπο από την κορεάτικη σειρά «I'm not a robot». 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γράψει λογοτεχνία; Μπορεί να γράψει λογοτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Άρης Μαραγκόπουλος: «Τα μαρξιστικά διαβάσματα ξεθώριασαν όταν διάβασα

Άρης Μαραγκόπουλος: «Τα μαρξιστικά διαβάσματα ξεθώριασαν όταν διάβασα "Το δικαίωμα την τεμπελιά"»

Από τον «Εραστή της λαίδης Τσάτερλυ» στους «Υπνοβάτες» και από τις «Μεταμορφώσεις» στον «Οδυσσέα», αυτά είναι κάποια από τα-βιβλία-της-ζωής του Άρη Μαραγκόπουλου.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το πρώτο βιβλίο που θυμάμαι...

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

Για την ποιητική συλλογή του Αρμάντο Ρομέρο (Armando Romero) «Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος). 

Γράφει ο Χρήστος Κούκης

Ο Αρμάντο Ρομέρο έλκει την καταγωγή του από την Ελλάδα. Σ...

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά ποιητές και ποιήτριες παραδίδουν τους στίχους τους στο αναγνωστικό κοινό μέσα από τις νέες τους ποιητικές συλλογές που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Επτά ποιητικά βιβλία από τις εκδόσεις Βακχικόν. 

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ