vradi marinos700

Για τη συλλογή διηγημάτων του Διονύση Μαρίνου «Όπως και αν έρθει αυτό το βράδυ» (εκδ. Μελάνι).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ποιος είναι ο Διονύσης Μαρίνος; Είναι ο ίδιος των δύο μυθιστορημάτων του και της μίας νουβέλας του; Είναι ο ίδιος της ποίησής του; Είναι το πέμπτο του βιβλίο ίδιο με τα προηγούμενα;

Όχι ακριβώς. Καταρχήν, το διήγημα ως είδος παραμερίζει τα στοιχεία εκείνα που φαίνονται σημαντικά στη μεγάλη φόρμα κι επιζητεί την πυκνότητα και τη γλωσσική ευστοχία. Κι ο Διονύσης Μαρίνος καταφέρνει να αποδώσει με εύστοχη εστίαση –σε καθένα από τα δεκαεννέα διηγήματά του– το στίγμα της οικογένειας, που απειλείται από αδιόρατους κινδύνους και ρωγμές που καραδοκούν να ανατινάξουν την επιφανειακή ομαλότητα. Αυτό το στίγμα είναι σαφές σε όλα τα κείμενα του τόμου, τα οποία συστήνουν ένα δίχτυ τριγμών, κλονισμών και σιωπών.

Στο κέντρο τους είναι η οικογένεια όπως την ξέρουμε... Τα θέματα του βιβλίου μοιάζουν στην αρχή κοινότοπα και συνηθισμένα. Φαίνονται να επιστρέφουν το μυαλό του αναγνώστη σε εποχές όπου τα μυστικά της οικογένειας δεν έπρεπε να βγαίνουν στο φως κι η αξιοπρέπεια ήταν η επιχρισμένη επιφάνεια ενός υγρού τάφου. Κι όμως ο διηγηματογράφος καταφέρνει σταδιακά να κερδίσει την προσοχή μας, επειδή παίρνει αυτό το πολυφορεμένο ρούχο και το ξαναράβει με αξιοπρόσεκτη δεξιότητα.

Η οπτική γωνία του εκάστοτε αφηγητή αποκαλύπτει μια φυσιολογική κατάσταση, η οποία διαρρηγνύεται από εξωλογικές εμφανίσεις. Εκεί ξεπροβάλλει το άλογο, το οποίο ενίοτε μοιάζει καφκικά ακατανόητο, απρόοπτο, λανθάνον, αλλά συνάμα απειλητικό, επικίνδυνο, ανισόρροπο, εκφοβιστικό.

Αυτή η δεξιότητα εκτιμάται από όποιον καταλάβει ότι τα διηγήματα της συλλογής συναρμόζουν το ρεαλιστικό, το άλογο και το συμβολικό. Το πρώτο αφορά στον κοινό παρονομαστή τους που σχετίζεται με την απώλεια, τον θάνατο, τις σχέσεις των ανθρώπων, τα πάθη, τα μίση, τις έριδες, τις ανείπωτες έχθρες, τις σημαίνουσες σιωπές, τις βουβές κραυγές κ.λπ. Η οπτική γωνία του εκάστοτε αφηγητή αποκαλύπτει μια φυσιολογική κατάσταση, η οποία διαρρηγνύεται από εξωλογικές εμφανίσεις. Εκεί ξεπροβάλλει το άλογο, το οποίο ενίοτε μοιάζει καφκικά ακατανόητο, απρόοπτο, λανθάνον, αλλά συνάμα απειλητικό, επικίνδυνο, ανισόρροπο, εκφοβιστικό. Άλλοτε παίρνει τη μορφή της τρέλας κι άλλοτε ενός ασύλληπτου βόμβου, ενός τρακαρίσματος χωρίς θύμα, μιας αιφνίδιας παρουσίας που δεν εξηγείται, κι έτσι δονεί την ατμόσφαιρα με την απειλητική του φύση.

Κι ανάμεσα σε αυτά εμφιλοχωρεί το συμβολικό που δίνει υπόσταση στα ρεαλιστικά δεδομένα, ανάγοντάς τα στη σφαίρα μιας δεύτερης πραγματικότητας. Το βαθούλωμα στο στρώμα υποδεικνύει την απουσία της γυναίκας που δεν υπάρχει πια, ενώ το βαθούλωμα στο αυτοκίνητο υπονοεί κάτι το απερίγραπτο που έρχεται να συγκρουστεί με την καθημερινότητα. Με άλλα λόγια το περιστατικό που έρχεται ολόσωμο από τη βιωμένη πραγματικότητα του καθενός παίρνει σε μερικά διηγήματα τον χαρακτήρα συμβόλου και ανάγεται στο επίπεδο της επισήμανσης μιας βαθύτερης δομής.

Αυτό που ίσως εισπράττει ο αναγνώστης από την ώσμωση πραγματικού, αλλόκοτου και συμβολικού είναι καταρχάς ο κλονισμός της αρραγούς συνοχής της σύγχρονης οικογένειας. Η εξωτερική, πιθανόν ευπρεπής εικόνα κρύβει υπόγειες ρωγμές, καταστάσεις τρέλας, χάσματα που μεγαλώνουν, ενοχές για σχέσεις που δεν είναι άρτιες και αρμονικές. Σε δεύτερο επίπεδο ο κλονισμός αυτός δεν οφείλεται σε διαφυλικές συγκρούσεις αλλά σε εγγενείς του θεσμού τριγμούς που δεν μπορούν να αποφευχθούν, που συνδέονται με την ανθρώπινη φθορά, με το βάρος της συγγένειας και με το άχθος της υποχρεωτικής αγάπης. Και μέσα απ' αυτές τις συνθήκες προβάλλει μια αυτοκαταστροφική μανία, η οποία προκύπτει ως απόρροια μιας βαθύτερης (άλογης) ορμής των ανθρώπων να σμπαραλιάσουν το ασφυκτικό πλαίσιο του βρόγχου.

Για να θεωρηθεί όλη αυτή η πραγμάτευση λογοτεχνία, πρέπει ο συγγραφέας να της δώσει το κατάλληλο ύφος, κατάλληλο για το είδος και για το θέμα. Κι ο Διονύσης Μαρίνος επενδύει στο μεστό, στο καίριο, στο περιεκτικό, αποσπά από τις λέξεις τη σιωπή τους κι από την αφήγηση το λέγειν της. Οι φράσεις κινούνται κι αυτές ανάμεσα στη σαφήνεια της κυριολεξίας και στην υπαινικτικότητα της πλαγιοκόπησης. Μ' αυτόν τον τρόπο, κάθε διήγημα αποκτά αυτονομία, βάθος κι αναγνωστικό βάρος που τέμνει το φρικτό με συμβολικούς αποήχους.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

afto to vradi MarinosΌπως και αν έρθει αυτό το βράδυ
Διονύσης Μαρίνος
Μελάνι 2017
Σελ. 150, τιμή εκδότη €10,60
 
politeia link more
 
 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

Για το μυθιστόρημα της Χλόης Κουτσουμπέλη «Ιερεμιάδα» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Blindness» που στηρίζεται στο μυθιστόρημα του Ζοζέ Σαραμάγκου «Περί τυφλότητας». 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

...
«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Βιβλία για το σύγχρονο επιχειρείν: 5 επιλογές από πρόσφατες εκδόσεις

Βιβλία για το σύγχρονο επιχειρείν: 5 επιλογές από πρόσφατες εκδόσεις

Οι πρωτοπόροι των σημαντικών επιχειρήσεων του κόσμου, οι τρόποι να διαπραγματευόμαστε με αποτέλεσμα και πώς θα βρούμε αυτό που ψάχνουμε στον εργασιακό τομέα. Πέντε βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και μπορούν να μας κινητοποιήσουν. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ