vradi marinos700

Για τη συλλογή διηγημάτων του Διονύση Μαρίνου «Όπως και αν έρθει αυτό το βράδυ» (εκδ. Μελάνι).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Ποιος είναι ο Διονύσης Μαρίνος; Είναι ο ίδιος των δύο μυθιστορημάτων του και της μίας νουβέλας του; Είναι ο ίδιος της ποίησής του; Είναι το πέμπτο του βιβλίο ίδιο με τα προηγούμενα;

Όχι ακριβώς. Καταρχήν, το διήγημα ως είδος παραμερίζει τα στοιχεία εκείνα που φαίνονται σημαντικά στη μεγάλη φόρμα κι επιζητεί την πυκνότητα και τη γλωσσική ευστοχία. Κι ο Διονύσης Μαρίνος καταφέρνει να αποδώσει με εύστοχη εστίαση –σε καθένα από τα δεκαεννέα διηγήματά του– το στίγμα της οικογένειας, που απειλείται από αδιόρατους κινδύνους και ρωγμές που καραδοκούν να ανατινάξουν την επιφανειακή ομαλότητα. Αυτό το στίγμα είναι σαφές σε όλα τα κείμενα του τόμου, τα οποία συστήνουν ένα δίχτυ τριγμών, κλονισμών και σιωπών.

Στο κέντρο τους είναι η οικογένεια όπως την ξέρουμε... Τα θέματα του βιβλίου μοιάζουν στην αρχή κοινότοπα και συνηθισμένα. Φαίνονται να επιστρέφουν το μυαλό του αναγνώστη σε εποχές όπου τα μυστικά της οικογένειας δεν έπρεπε να βγαίνουν στο φως κι η αξιοπρέπεια ήταν η επιχρισμένη επιφάνεια ενός υγρού τάφου. Κι όμως ο διηγηματογράφος καταφέρνει σταδιακά να κερδίσει την προσοχή μας, επειδή παίρνει αυτό το πολυφορεμένο ρούχο και το ξαναράβει με αξιοπρόσεκτη δεξιότητα.

Η οπτική γωνία του εκάστοτε αφηγητή αποκαλύπτει μια φυσιολογική κατάσταση, η οποία διαρρηγνύεται από εξωλογικές εμφανίσεις. Εκεί ξεπροβάλλει το άλογο, το οποίο ενίοτε μοιάζει καφκικά ακατανόητο, απρόοπτο, λανθάνον, αλλά συνάμα απειλητικό, επικίνδυνο, ανισόρροπο, εκφοβιστικό.

Αυτή η δεξιότητα εκτιμάται από όποιον καταλάβει ότι τα διηγήματα της συλλογής συναρμόζουν το ρεαλιστικό, το άλογο και το συμβολικό. Το πρώτο αφορά στον κοινό παρονομαστή τους που σχετίζεται με την απώλεια, τον θάνατο, τις σχέσεις των ανθρώπων, τα πάθη, τα μίση, τις έριδες, τις ανείπωτες έχθρες, τις σημαίνουσες σιωπές, τις βουβές κραυγές κ.λπ. Η οπτική γωνία του εκάστοτε αφηγητή αποκαλύπτει μια φυσιολογική κατάσταση, η οποία διαρρηγνύεται από εξωλογικές εμφανίσεις. Εκεί ξεπροβάλλει το άλογο, το οποίο ενίοτε μοιάζει καφκικά ακατανόητο, απρόοπτο, λανθάνον, αλλά συνάμα απειλητικό, επικίνδυνο, ανισόρροπο, εκφοβιστικό. Άλλοτε παίρνει τη μορφή της τρέλας κι άλλοτε ενός ασύλληπτου βόμβου, ενός τρακαρίσματος χωρίς θύμα, μιας αιφνίδιας παρουσίας που δεν εξηγείται, κι έτσι δονεί την ατμόσφαιρα με την απειλητική του φύση.

Κι ανάμεσα σε αυτά εμφιλοχωρεί το συμβολικό που δίνει υπόσταση στα ρεαλιστικά δεδομένα, ανάγοντάς τα στη σφαίρα μιας δεύτερης πραγματικότητας. Το βαθούλωμα στο στρώμα υποδεικνύει την απουσία της γυναίκας που δεν υπάρχει πια, ενώ το βαθούλωμα στο αυτοκίνητο υπονοεί κάτι το απερίγραπτο που έρχεται να συγκρουστεί με την καθημερινότητα. Με άλλα λόγια το περιστατικό που έρχεται ολόσωμο από τη βιωμένη πραγματικότητα του καθενός παίρνει σε μερικά διηγήματα τον χαρακτήρα συμβόλου και ανάγεται στο επίπεδο της επισήμανσης μιας βαθύτερης δομής.

Αυτό που ίσως εισπράττει ο αναγνώστης από την ώσμωση πραγματικού, αλλόκοτου και συμβολικού είναι καταρχάς ο κλονισμός της αρραγούς συνοχής της σύγχρονης οικογένειας. Η εξωτερική, πιθανόν ευπρεπής εικόνα κρύβει υπόγειες ρωγμές, καταστάσεις τρέλας, χάσματα που μεγαλώνουν, ενοχές για σχέσεις που δεν είναι άρτιες και αρμονικές. Σε δεύτερο επίπεδο ο κλονισμός αυτός δεν οφείλεται σε διαφυλικές συγκρούσεις αλλά σε εγγενείς του θεσμού τριγμούς που δεν μπορούν να αποφευχθούν, που συνδέονται με την ανθρώπινη φθορά, με το βάρος της συγγένειας και με το άχθος της υποχρεωτικής αγάπης. Και μέσα απ' αυτές τις συνθήκες προβάλλει μια αυτοκαταστροφική μανία, η οποία προκύπτει ως απόρροια μιας βαθύτερης (άλογης) ορμής των ανθρώπων να σμπαραλιάσουν το ασφυκτικό πλαίσιο του βρόγχου.

Για να θεωρηθεί όλη αυτή η πραγμάτευση λογοτεχνία, πρέπει ο συγγραφέας να της δώσει το κατάλληλο ύφος, κατάλληλο για το είδος και για το θέμα. Κι ο Διονύσης Μαρίνος επενδύει στο μεστό, στο καίριο, στο περιεκτικό, αποσπά από τις λέξεις τη σιωπή τους κι από την αφήγηση το λέγειν της. Οι φράσεις κινούνται κι αυτές ανάμεσα στη σαφήνεια της κυριολεξίας και στην υπαινικτικότητα της πλαγιοκόπησης. Μ' αυτόν τον τρόπο, κάθε διήγημα αποκτά αυτονομία, βάθος κι αναγνωστικό βάρος που τέμνει το φρικτό με συμβολικούς αποήχους.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

afto to vradi MarinosΌπως και αν έρθει αυτό το βράδυ
Διονύσης Μαρίνος
Μελάνι 2017
Σελ. 150, τιμή εκδότη €10,60
 
politeia link more
 
 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

Για το αστυνομικό μυθιστόρημα της Ελένης Γκίκα «Ο τελευταίος Άλυπος» (εκδ. Αρμός). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από τη σειρά  «Klim» (2015).

Γράφει ο Γιώργος Ρούσκας

Δεν έχω πεισθεί ότι ...

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Brandy Sour» (εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, καρτ ποστάλ που απεικονίζει το Λήδρα Πάλας (Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο, φωτογραφία του Κυρακού Ζαρταριάν, περ. 1954).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...
«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

Για το βιβλίο με πεζά κείμενα του Κώστα Μαυρουδή «Το αλάτι του Bad Ischl» (εκδ. Κίχλη).

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Αυτό που χαρακτηρίζει τα κείμενα του Κώστα Μαυρουδή, ως γνήσιου «εστέτ», αισθητή της γραφής, είναι ότι ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές»: Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου στην Εθνική Βιβλιοθήκη

«Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές»: Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου, «Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές» που παρουσιάζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος είναι μια σύγχρονη ματιά πάνω στο θέμα της απώλειας και του πένθους. Η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Φίλιππου Τσιμπόγλου (1956-2023).

Επιμέλεια: Book Press ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Ο άλλος αδερφός», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τύµµα τύµµατι τεῖσαι»
...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ