alt

Για το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού «Θύματα Ειρήνης» (εκδ. Γκοβόστη)

Του Κώστα Αγοραστού

Το μυθιστόρημα Θύματα Ειρήνης (εκδ. Γκοβόστης, Εισαγωγή: Θανάσης Αγάθος) είναι το δεύτερο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού, το οποίο κυκλοφόρησε το 1956. Λίγα χρόνια νωρίτερα ο Βασιλικός είχε συστηθεί με τη νουβέλα Η διήγηση του Ιάσονα, προκαλώντας αίσθηση στους συγγραφικούς κύκλους.

altΜε τα Θύματα Ειρήνης, ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία επτά νέων στη Θεσσαλονίκη των αρχών της δεκαετίας του '50. Η διαρκής αναζήτηση του έρωτα, των ιδεολογικών σχημάτων, της ανάγκης για φυγή με σκοπό την εκπλήρωση ενός μεγάλου οράματος είναι κάποια από τα θέματα του βιβλίου.

Οι επτά ήρωες και το φιλόδοξο σχέδιο

Οι επτά κεντρικοί ήρωες του βιβλίου του Βασιλικού παίρνουν τα ονόματά τους από τα επτά πρώτα γράμματα της αλφαβήτου κι έχουν καθένας μια ιδιαίτερη ιστορία να αφηγηθεί. Ο εσωστρεφής Ανδρέας, ο οποίος έχασε το αριστερό του πόδι στα χρόνια της Κατοχής, συχνάζει στο ζαχαροπλαστείο "Οδυσσέας", μαζί με άλλους λογοτέχνες και διανοούμενους και φιλοδοξεί να εκδώσει ένα λογοτεχνικό περιοδικό με τον τίτλο "Πυρσός". Η προσπάθειά του καταλήγει σε παταγώδη αποτυχία και τα αντίτυπα του πρώτου τεύχους μένουν χωρίς αγοραστές. Ο εύπιστος Βύρων, αθλητικογράφος στο επάγγελμα, εργάζεται στην εφημερίδα "Αθλητική Ηχώ" μέχρι την αιφνίδια αναστολή της λειτουργίας της. Ο κρυπτομοφυλόφιλος Γεράσιμος δραστηριοποιείται σε χριστιανικές οργανώσεις και προσπαθεί να καλύψει τη σεξουαλική έλξη που νιώθει για τον Βύρωνα πίσω από τον μανδύα της φιλίας. Ο μοναχικός Δημήτρης ιδρύει έναν Όμιλο Φίλων με σκοπό των εξωραϊσμό της Θεσσαλονίκης αλλά λίγο καιρό μετά αλλάζει τα σχέδιά του και γίνεται ξεναγός. Ο ιδεαλιστής Ευτύχιος συγκεντρώνει οπαδούς στην "Ευρωπαϊκή Κίνηση Νέων" αλλά σύντομα παραιτείται μιας και μια αντίστοιχη "Ευρωπαϊκή Λέσχη" απλώνει τη φήμη της σε όλη τη Θεσσαλονίκη. Ο τυχοδιώκτης Ζήσιμος αρχικά διαδίδει ότι γυρίζει κινηματογραφική ταινία, έπειτα οργανώνεται σε μια σοσιαλιστική οργάνωση και στο τέλος ασχολείται με το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης. Τέλος, ο έβδομος ήρωας του βιβλίου, ο Ηλίας συλλέγει υλικό για το πρώτο του μυθιστόρημα.

Η πόλη της Θεσσαλονίκης δίνει το έναυσμα και τις ευκαιρίες να την αντιπαλέψουν, να την αμφισβητήσουν, να την αποποιηθούν αλλάζοντας ορίζοντα πλεύσης

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου όλοι οι παραπάνω ήρωες θέτουν έναν κοινό στόχο. Την "απελευθέρωση" της Νίκης της Σαμοθράκης, την "απαγωγή" της από το μουσείο του Λούβρου και την επιστροφή της σε ελληνικό έδαφος. Ο Ζήσιμος πείθει τον Βύρωνα, τον Ηλία, τον Ανδρέα και τον Δημήτρη να συμμετέχουν στο ριψοκίνδυνο αυτό σχέδιο, ενώ επ' έξω μένουν ο Ευτύχιος και ο Γεράσιμος. Τελικά αποκαλύπτεται ότι όλη αυτή η ιστορία είναι ένα πρόσχημα για να το σκάσουν οι τέσσερεις τους από τη Θεσσαλονίκη. Θα αναγκαστούν όμως να εμπλακούν στη δολοφονία ενός ταξιτζή και την κλοπή του αυτοκινήτου του.

Ο κόσμος που φτιάχνει ο Βασιλικός στο μυθιστόρημά του είναι ένας ανδροκρατούμενος κατά βάσιν κόσμος. Οι γυναικείες μορφές σκιαγραφούνται με αδρές πινελιές, ενώ διαδραματίζουν δευτερεύοντα ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής. Η πόλη της Θεσσαλονίκης είναι ο "αντίπαλος χαρακτήρας" των επτά ηρώων. Αυτή τους δίνει το έναυσμα και τις ευκαιρίες να την αντιπαλέψουν, να την αμφισβητήσουν, να την αποποιηθούν αλλάζοντας ορίζοντα πλεύσης. Ο Βασιλικός περιγράφει με ζηλευτή οξύνοια τις κλιματολογικές εναλλαγές της βορειοελλαδικής πόλης και την αντανάκλασή τους στην ψυχολογία των ηρώων του. Η Θεσσαλονίκη προκαλεί στους ήρωες το αίσθημα του εγκλωβισμού και του αποκλεισμού και την ανάγκη απόδρασης.

Η περιπέτεια της έκδοσης και οι επιστολές του Θεοτοκά και του Κουμανταρέα

thess vasilikos1Η πρώτη μορφή των Θυμάτων Ειρήνης έφτασε στα χέρια του Αλέκου Πατσιφά, εκ των τριών εκδοτών του Ίκαρου, μέσω του Καραγάτση -έπειτα από παρότρυνση της Μαρίνας Καραγάτση-, όσο και μέσω του Θεοτοκά. Παρ' όλα αυτά όταν ο Βασιλικός πέρασε από το γραφείο του Ίκαρου για να πάρει πίσω το χειρόγραφο ο Πατσιφάς του είπε: «Γιατί γράφετε έτσι εσείς οι νέοι συγγραφείς; Δεν βλέπετε η Σαγκάν, τι θέματα πιάνει;». Τελικά ο Βασιλικός, μετά και απο την παρότρυνση του Αντώνη Σαμαράκη, αυτοεκδίδει το μυθιστόρημα, το 1956 αλλά παίρνει στα χέρια του μόνο 100 αντίτυπα, καθώς τα υπόλοιπα πολτοποιούνται, λόγω της αδυναμίας του να πληρώσει τον τυπογράφο. Παρά την εκδοτική του ατυχία το μυθιστόρημα αποσπά εγκωμιαστικά σχόλια από τον Γιώργο Θεοτοκά, τον Παύλο Ζάννα, τον Γιώργο Σαββίδη. Η κριτική παρ' όλα αυτά το υποδέχεται, κατά κύριο λόγο, με επιφύλαξη επισημαίνοντας τις αδυναμίες στην εξέλιξη των χαρακτήρων και της πλοκής.

Να έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, γιατί την αξίζει και να μην μένεις ποτέ μόνο σ' αυτήν την εμπιστοσύνη, να προχωράς ολοένα πιο πέρα και πιο βαθιά στη μεγάλη σπηλιά της Τέχνης, προσέχοντας να διατηρείς τον δαυλό σου αναμμένο.        Μένης Κουμανταρέας

Την ίδια χρονιά, το 1956, ο Βασίλης Βασιλικός λαμβάνει δύο επιστολές με σχόλια και παρατηρήσεις από τον Γιώργο Θεοτοκά και τον Μένη Κουμανταρέα. Ο Θεοτοκάς επισημαίνει ότι «το κείμενο διαβάζεται ευχάριστα, διαθέτει χιούμορ και αποδίδει επιτυχημένα την ψυχολογία του εφήβου της εποχής και τη συλλογική ψυχολογία της "πόλης"». Ωστόσο εντοπίζει «ελλείψεις στη γλωσσική διατύπωση, στη σύνταξη και το ύφος». Χαρακτηρίζει «χαλαρή τη σύνθεση και ειδικά την παρεμβολή του ωμού, ρεαλιστικού επεισοδίου της δολοφονίας του οδηγού σε μια ιστορία φανταιζίστικη, όπως η απελευθέρωση των αγαλμάτων».

Λίγους μήνες μετά ο Μένης Κουμανταρέας συντάσσει μια χειρόγραφη επιστολή δεκατριών σελίδων, στην οποία διευκρινίζει ότι δεν σκοπεύει να ασκήσει κριτική ει μη μόνον να βοηθήσει τον συγγραφέα να δει σφάλματα που μόνο ένα τρίτο μάτι μπορούσε να εντοπίσει. Πλήθος ειδικών παρατηρήσεων για λέξεις, φράσεις, εκφράσεις, για τις περιγραφές, τη δομή του μυθιστορήματος και το ύφος της αφήγησης βρίσκονται στην επιστολή του Κουμανταρέα. Δεν είναι, βεβαίως, όλες επικριτικές. Ο Κουμανταρέας δεν χάνει την ευκαιρία να τονίσει τις αρετές του κειμένου και να δώσει τα εύσημα τον Βασιλικό. Η επιστολή του κλείνει ως εξής: «Τέλος θέλω να σου πω ότι τα Θύματα μου έδωσαν τη σιγουριά ότι θα μπορέσεις μια μέρα να γράψεις πάρα πολύ καλά. Αυτό φαίνεται μόλις ανοίξεις και διαβάσεις μερικές σελίδες. Αυτό που σου χρειάζεται είναι να φύγεις γρήγορα από τη Θεσσαλονίκη, να πας στο Παρίσι ή όπου αλλού νομίζεις καλό και να κοιτάξεις να είσαι πάντα το ίδιο αγνός και το ίδιο ωραίος στην ψυχή, έστω και αν αυτά τα δύο σου κοστίσουν πάρα πολλά –και συνήθως κοστίζουν. Ν' αποφύγεις τη φθορά, με δυο λόγια. Να έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, γιατί την αξίζει και να μην μένεις ποτέ μόνο σ' αυτήν την εμπιστοσύνη, να προχωράς ολοένα πιο πέρα και πιο βαθιά στη μεγάλη σπηλιά της Τέχνης, προσέχοντας να διατηρείς τον δαυλό σου αναμμένο. Τι άλλο να σου γράψω περισσότερο; Σου εύχομαι το καινούργιο σου βιβλίο να δει σύντομα το φως της μέρας και να είναι στην πραγματοποίησή του όπως ακριβώς το φαντάστηκες στην ώρα της σύλληψης».

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.


altΘύματα Ειρήνης
Βασίλης Βασιλικός
Εκδόσεις Γκοβόστη 2014
Σελ. 320, τιμή € 15,00

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Αλλοτεκοίτη» του Νίκου Ξένιου (κριτική)

«Αλλοτεκοίτη» του Νίκου Ξένιου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Ξένιου «Αλλοτεκοίτη – Εκεί που χάθηκε η βλάστηση» (εκδ. Κριτική). Κεντρική εικόνα: Η Μόνικα Βίτι στην «Κόκκινη έρημο» του Μικελάντζελο Αντονιόνι.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

«Κι αν σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές / Είναι...

«Μια Μαρίνα Τζάφου» του Σωτήρη Δημητρίου (κριτική) – Mάρτυρες της ανθρώπινης κωμωδίας

«Μια Μαρίνα Τζάφου» του Σωτήρη Δημητρίου (κριτική) – Mάρτυρες της ανθρώπινης κωμωδίας

Για τη συλλογή διηγημάτων του Σωτήρη Δημητρίου «Μια Μαρίνα Τζάφου» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Προξενιό της Άννας». 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Ο Σωτήρης Δημητρίου στη με...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Για την παράσταση «Ο γλάρος» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Διαμαντή στο Θέατρο Σημείο και την παράσταση «Πλατόνοφ» σε σκηνοθεσία Δανάης Σπηλιώτη στο Νέο Θέατρο Θησείον. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Ο γλάρος». Φωτογραφία © Σταύρος Χαμπάκης. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος ...

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, μεγάλο αφιέρωμα στον Μάρκο Καμπάνη από τις 15 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 18 Φεβρουαρίου 2024.

Επιμέλεια: Book Press

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει από τις 15 Δεκεμβρίου 2023 έως τις ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...
«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ντόνα Ταρτ [Donna Tartt] «Η καρδερίνα» (νέα μτφρ. Μιχάλης Δελέγκος), το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στον επάνω όροφο έκανε παγωνιά, καθώς τα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...
13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

Αρκετοί σκηνοθέτες ασχολήθηκαν κάποια στιγμή στη ζωή τους με τη συγγραφή μυθοπλασίας και σε αυτό το άρθρο ξεχωρίσαμε δεκατρείς από αυτούς, που έχουν εκδώσει ερεθιστικά μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας. Στην κεντρική φωτογραφία, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι [Pier Paolo Pasolini].

...
Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις ποιητικές συλλογές που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός και με τις οποίες τρεις νέοι ποιητές κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση.

Επιμέλεια: Book Press

Στην ποιητική συλλογή του Γιάννη Ξέστερνου  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ