alt

Για το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού «Θύματα Ειρήνης» (εκδ. Γκοβόστη)

Του Κώστα Αγοραστού

Το μυθιστόρημα Θύματα Ειρήνης (εκδ. Γκοβόστης, Εισαγωγή: Θανάσης Αγάθος) είναι το δεύτερο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού, το οποίο κυκλοφόρησε το 1956. Λίγα χρόνια νωρίτερα ο Βασιλικός είχε συστηθεί με τη νουβέλα Η διήγηση του Ιάσονα, προκαλώντας αίσθηση στους συγγραφικούς κύκλους.

altΜε τα Θύματα Ειρήνης, ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία επτά νέων στη Θεσσαλονίκη των αρχών της δεκαετίας του '50. Η διαρκής αναζήτηση του έρωτα, των ιδεολογικών σχημάτων, της ανάγκης για φυγή με σκοπό την εκπλήρωση ενός μεγάλου οράματος είναι κάποια από τα θέματα του βιβλίου.

Οι επτά ήρωες και το φιλόδοξο σχέδιο

Οι επτά κεντρικοί ήρωες του βιβλίου του Βασιλικού παίρνουν τα ονόματά τους από τα επτά πρώτα γράμματα της αλφαβήτου κι έχουν καθένας μια ιδιαίτερη ιστορία να αφηγηθεί. Ο εσωστρεφής Ανδρέας, ο οποίος έχασε το αριστερό του πόδι στα χρόνια της Κατοχής, συχνάζει στο ζαχαροπλαστείο "Οδυσσέας", μαζί με άλλους λογοτέχνες και διανοούμενους και φιλοδοξεί να εκδώσει ένα λογοτεχνικό περιοδικό με τον τίτλο "Πυρσός". Η προσπάθειά του καταλήγει σε παταγώδη αποτυχία και τα αντίτυπα του πρώτου τεύχους μένουν χωρίς αγοραστές. Ο εύπιστος Βύρων, αθλητικογράφος στο επάγγελμα, εργάζεται στην εφημερίδα "Αθλητική Ηχώ" μέχρι την αιφνίδια αναστολή της λειτουργίας της. Ο κρυπτομοφυλόφιλος Γεράσιμος δραστηριοποιείται σε χριστιανικές οργανώσεις και προσπαθεί να καλύψει τη σεξουαλική έλξη που νιώθει για τον Βύρωνα πίσω από τον μανδύα της φιλίας. Ο μοναχικός Δημήτρης ιδρύει έναν Όμιλο Φίλων με σκοπό των εξωραϊσμό της Θεσσαλονίκης αλλά λίγο καιρό μετά αλλάζει τα σχέδιά του και γίνεται ξεναγός. Ο ιδεαλιστής Ευτύχιος συγκεντρώνει οπαδούς στην "Ευρωπαϊκή Κίνηση Νέων" αλλά σύντομα παραιτείται μιας και μια αντίστοιχη "Ευρωπαϊκή Λέσχη" απλώνει τη φήμη της σε όλη τη Θεσσαλονίκη. Ο τυχοδιώκτης Ζήσιμος αρχικά διαδίδει ότι γυρίζει κινηματογραφική ταινία, έπειτα οργανώνεται σε μια σοσιαλιστική οργάνωση και στο τέλος ασχολείται με το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης. Τέλος, ο έβδομος ήρωας του βιβλίου, ο Ηλίας συλλέγει υλικό για το πρώτο του μυθιστόρημα.

Η πόλη της Θεσσαλονίκης δίνει το έναυσμα και τις ευκαιρίες να την αντιπαλέψουν, να την αμφισβητήσουν, να την αποποιηθούν αλλάζοντας ορίζοντα πλεύσης

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου όλοι οι παραπάνω ήρωες θέτουν έναν κοινό στόχο. Την "απελευθέρωση" της Νίκης της Σαμοθράκης, την "απαγωγή" της από το μουσείο του Λούβρου και την επιστροφή της σε ελληνικό έδαφος. Ο Ζήσιμος πείθει τον Βύρωνα, τον Ηλία, τον Ανδρέα και τον Δημήτρη να συμμετέχουν στο ριψοκίνδυνο αυτό σχέδιο, ενώ επ' έξω μένουν ο Ευτύχιος και ο Γεράσιμος. Τελικά αποκαλύπτεται ότι όλη αυτή η ιστορία είναι ένα πρόσχημα για να το σκάσουν οι τέσσερεις τους από τη Θεσσαλονίκη. Θα αναγκαστούν όμως να εμπλακούν στη δολοφονία ενός ταξιτζή και την κλοπή του αυτοκινήτου του.

Ο κόσμος που φτιάχνει ο Βασιλικός στο μυθιστόρημά του είναι ένας ανδροκρατούμενος κατά βάσιν κόσμος. Οι γυναικείες μορφές σκιαγραφούνται με αδρές πινελιές, ενώ διαδραματίζουν δευτερεύοντα ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής. Η πόλη της Θεσσαλονίκης είναι ο "αντίπαλος χαρακτήρας" των επτά ηρώων. Αυτή τους δίνει το έναυσμα και τις ευκαιρίες να την αντιπαλέψουν, να την αμφισβητήσουν, να την αποποιηθούν αλλάζοντας ορίζοντα πλεύσης. Ο Βασιλικός περιγράφει με ζηλευτή οξύνοια τις κλιματολογικές εναλλαγές της βορειοελλαδικής πόλης και την αντανάκλασή τους στην ψυχολογία των ηρώων του. Η Θεσσαλονίκη προκαλεί στους ήρωες το αίσθημα του εγκλωβισμού και του αποκλεισμού και την ανάγκη απόδρασης.

Η περιπέτεια της έκδοσης και οι επιστολές του Θεοτοκά και του Κουμανταρέα

thess vasilikos1Η πρώτη μορφή των Θυμάτων Ειρήνης έφτασε στα χέρια του Αλέκου Πατσιφά, εκ των τριών εκδοτών του Ίκαρου, μέσω του Καραγάτση -έπειτα από παρότρυνση της Μαρίνας Καραγάτση-, όσο και μέσω του Θεοτοκά. Παρ' όλα αυτά όταν ο Βασιλικός πέρασε από το γραφείο του Ίκαρου για να πάρει πίσω το χειρόγραφο ο Πατσιφάς του είπε: «Γιατί γράφετε έτσι εσείς οι νέοι συγγραφείς; Δεν βλέπετε η Σαγκάν, τι θέματα πιάνει;». Τελικά ο Βασιλικός, μετά και απο την παρότρυνση του Αντώνη Σαμαράκη, αυτοεκδίδει το μυθιστόρημα, το 1956 αλλά παίρνει στα χέρια του μόνο 100 αντίτυπα, καθώς τα υπόλοιπα πολτοποιούνται, λόγω της αδυναμίας του να πληρώσει τον τυπογράφο. Παρά την εκδοτική του ατυχία το μυθιστόρημα αποσπά εγκωμιαστικά σχόλια από τον Γιώργο Θεοτοκά, τον Παύλο Ζάννα, τον Γιώργο Σαββίδη. Η κριτική παρ' όλα αυτά το υποδέχεται, κατά κύριο λόγο, με επιφύλαξη επισημαίνοντας τις αδυναμίες στην εξέλιξη των χαρακτήρων και της πλοκής.

Να έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, γιατί την αξίζει και να μην μένεις ποτέ μόνο σ' αυτήν την εμπιστοσύνη, να προχωράς ολοένα πιο πέρα και πιο βαθιά στη μεγάλη σπηλιά της Τέχνης, προσέχοντας να διατηρείς τον δαυλό σου αναμμένο.        Μένης Κουμανταρέας

Την ίδια χρονιά, το 1956, ο Βασίλης Βασιλικός λαμβάνει δύο επιστολές με σχόλια και παρατηρήσεις από τον Γιώργο Θεοτοκά και τον Μένη Κουμανταρέα. Ο Θεοτοκάς επισημαίνει ότι «το κείμενο διαβάζεται ευχάριστα, διαθέτει χιούμορ και αποδίδει επιτυχημένα την ψυχολογία του εφήβου της εποχής και τη συλλογική ψυχολογία της "πόλης"». Ωστόσο εντοπίζει «ελλείψεις στη γλωσσική διατύπωση, στη σύνταξη και το ύφος». Χαρακτηρίζει «χαλαρή τη σύνθεση και ειδικά την παρεμβολή του ωμού, ρεαλιστικού επεισοδίου της δολοφονίας του οδηγού σε μια ιστορία φανταιζίστικη, όπως η απελευθέρωση των αγαλμάτων».

Λίγους μήνες μετά ο Μένης Κουμανταρέας συντάσσει μια χειρόγραφη επιστολή δεκατριών σελίδων, στην οποία διευκρινίζει ότι δεν σκοπεύει να ασκήσει κριτική ει μη μόνον να βοηθήσει τον συγγραφέα να δει σφάλματα που μόνο ένα τρίτο μάτι μπορούσε να εντοπίσει. Πλήθος ειδικών παρατηρήσεων για λέξεις, φράσεις, εκφράσεις, για τις περιγραφές, τη δομή του μυθιστορήματος και το ύφος της αφήγησης βρίσκονται στην επιστολή του Κουμανταρέα. Δεν είναι, βεβαίως, όλες επικριτικές. Ο Κουμανταρέας δεν χάνει την ευκαιρία να τονίσει τις αρετές του κειμένου και να δώσει τα εύσημα τον Βασιλικό. Η επιστολή του κλείνει ως εξής: «Τέλος θέλω να σου πω ότι τα Θύματα μου έδωσαν τη σιγουριά ότι θα μπορέσεις μια μέρα να γράψεις πάρα πολύ καλά. Αυτό φαίνεται μόλις ανοίξεις και διαβάσεις μερικές σελίδες. Αυτό που σου χρειάζεται είναι να φύγεις γρήγορα από τη Θεσσαλονίκη, να πας στο Παρίσι ή όπου αλλού νομίζεις καλό και να κοιτάξεις να είσαι πάντα το ίδιο αγνός και το ίδιο ωραίος στην ψυχή, έστω και αν αυτά τα δύο σου κοστίσουν πάρα πολλά –και συνήθως κοστίζουν. Ν' αποφύγεις τη φθορά, με δυο λόγια. Να έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, γιατί την αξίζει και να μην μένεις ποτέ μόνο σ' αυτήν την εμπιστοσύνη, να προχωράς ολοένα πιο πέρα και πιο βαθιά στη μεγάλη σπηλιά της Τέχνης, προσέχοντας να διατηρείς τον δαυλό σου αναμμένο. Τι άλλο να σου γράψω περισσότερο; Σου εύχομαι το καινούργιο σου βιβλίο να δει σύντομα το φως της μέρας και να είναι στην πραγματοποίησή του όπως ακριβώς το φαντάστηκες στην ώρα της σύλληψης».

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.


altΘύματα Ειρήνης
Βασίλης Βασιλικός
Εκδόσεις Γκοβόστη 2014
Σελ. 320, τιμή € 15,00

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» (εκδ. Μεταίχμιο) και το μυθιστόρημα της Άννας Δαμιανίδη «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ότι τα δύο μυθιστορήμ...

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα «Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» (εκδ. Σοκόλη).

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Το μυθιστόρημα του Πολ Μάρεϊ [Paul Murray] «The Bee Sting» είχε προκριθεί και στη μικρή λίστα του Βραβείου Μπούκερ και εκθειάστηκε από τη συγγραφέα Μπερναρντίν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] που είναι μέλος της επιτροπής του βραβείου Νero Gold. 

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άιρις Μέρντοχ [Iris Murdoch] «Μέσα στο δίχτυ» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη), το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όταν είδα τον Φιν να με περιμένει στη γωνία το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ