alt

Για το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού «Θύματα Ειρήνης» (εκδ. Γκοβόστη)

Του Κώστα Αγοραστού

Το μυθιστόρημα Θύματα Ειρήνης (εκδ. Γκοβόστης, Εισαγωγή: Θανάσης Αγάθος) είναι το δεύτερο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού, το οποίο κυκλοφόρησε το 1956. Λίγα χρόνια νωρίτερα ο Βασιλικός είχε συστηθεί με τη νουβέλα Η διήγηση του Ιάσονα, προκαλώντας αίσθηση στους συγγραφικούς κύκλους.

altΜε τα Θύματα Ειρήνης, ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία επτά νέων στη Θεσσαλονίκη των αρχών της δεκαετίας του '50. Η διαρκής αναζήτηση του έρωτα, των ιδεολογικών σχημάτων, της ανάγκης για φυγή με σκοπό την εκπλήρωση ενός μεγάλου οράματος είναι κάποια από τα θέματα του βιβλίου.

Οι επτά ήρωες και το φιλόδοξο σχέδιο

Οι επτά κεντρικοί ήρωες του βιβλίου του Βασιλικού παίρνουν τα ονόματά τους από τα επτά πρώτα γράμματα της αλφαβήτου κι έχουν καθένας μια ιδιαίτερη ιστορία να αφηγηθεί. Ο εσωστρεφής Ανδρέας, ο οποίος έχασε το αριστερό του πόδι στα χρόνια της Κατοχής, συχνάζει στο ζαχαροπλαστείο "Οδυσσέας", μαζί με άλλους λογοτέχνες και διανοούμενους και φιλοδοξεί να εκδώσει ένα λογοτεχνικό περιοδικό με τον τίτλο "Πυρσός". Η προσπάθειά του καταλήγει σε παταγώδη αποτυχία και τα αντίτυπα του πρώτου τεύχους μένουν χωρίς αγοραστές. Ο εύπιστος Βύρων, αθλητικογράφος στο επάγγελμα, εργάζεται στην εφημερίδα "Αθλητική Ηχώ" μέχρι την αιφνίδια αναστολή της λειτουργίας της. Ο κρυπτομοφυλόφιλος Γεράσιμος δραστηριοποιείται σε χριστιανικές οργανώσεις και προσπαθεί να καλύψει τη σεξουαλική έλξη που νιώθει για τον Βύρωνα πίσω από τον μανδύα της φιλίας. Ο μοναχικός Δημήτρης ιδρύει έναν Όμιλο Φίλων με σκοπό των εξωραϊσμό της Θεσσαλονίκης αλλά λίγο καιρό μετά αλλάζει τα σχέδιά του και γίνεται ξεναγός. Ο ιδεαλιστής Ευτύχιος συγκεντρώνει οπαδούς στην "Ευρωπαϊκή Κίνηση Νέων" αλλά σύντομα παραιτείται μιας και μια αντίστοιχη "Ευρωπαϊκή Λέσχη" απλώνει τη φήμη της σε όλη τη Θεσσαλονίκη. Ο τυχοδιώκτης Ζήσιμος αρχικά διαδίδει ότι γυρίζει κινηματογραφική ταινία, έπειτα οργανώνεται σε μια σοσιαλιστική οργάνωση και στο τέλος ασχολείται με το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης. Τέλος, ο έβδομος ήρωας του βιβλίου, ο Ηλίας συλλέγει υλικό για το πρώτο του μυθιστόρημα.

Η πόλη της Θεσσαλονίκης δίνει το έναυσμα και τις ευκαιρίες να την αντιπαλέψουν, να την αμφισβητήσουν, να την αποποιηθούν αλλάζοντας ορίζοντα πλεύσης

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου όλοι οι παραπάνω ήρωες θέτουν έναν κοινό στόχο. Την "απελευθέρωση" της Νίκης της Σαμοθράκης, την "απαγωγή" της από το μουσείο του Λούβρου και την επιστροφή της σε ελληνικό έδαφος. Ο Ζήσιμος πείθει τον Βύρωνα, τον Ηλία, τον Ανδρέα και τον Δημήτρη να συμμετέχουν στο ριψοκίνδυνο αυτό σχέδιο, ενώ επ' έξω μένουν ο Ευτύχιος και ο Γεράσιμος. Τελικά αποκαλύπτεται ότι όλη αυτή η ιστορία είναι ένα πρόσχημα για να το σκάσουν οι τέσσερεις τους από τη Θεσσαλονίκη. Θα αναγκαστούν όμως να εμπλακούν στη δολοφονία ενός ταξιτζή και την κλοπή του αυτοκινήτου του.

Ο κόσμος που φτιάχνει ο Βασιλικός στο μυθιστόρημά του είναι ένας ανδροκρατούμενος κατά βάσιν κόσμος. Οι γυναικείες μορφές σκιαγραφούνται με αδρές πινελιές, ενώ διαδραματίζουν δευτερεύοντα ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής. Η πόλη της Θεσσαλονίκης είναι ο "αντίπαλος χαρακτήρας" των επτά ηρώων. Αυτή τους δίνει το έναυσμα και τις ευκαιρίες να την αντιπαλέψουν, να την αμφισβητήσουν, να την αποποιηθούν αλλάζοντας ορίζοντα πλεύσης. Ο Βασιλικός περιγράφει με ζηλευτή οξύνοια τις κλιματολογικές εναλλαγές της βορειοελλαδικής πόλης και την αντανάκλασή τους στην ψυχολογία των ηρώων του. Η Θεσσαλονίκη προκαλεί στους ήρωες το αίσθημα του εγκλωβισμού και του αποκλεισμού και την ανάγκη απόδρασης.

Η περιπέτεια της έκδοσης και οι επιστολές του Θεοτοκά και του Κουμανταρέα

thess vasilikos1Η πρώτη μορφή των Θυμάτων Ειρήνης έφτασε στα χέρια του Αλέκου Πατσιφά, εκ των τριών εκδοτών του Ίκαρου, μέσω του Καραγάτση -έπειτα από παρότρυνση της Μαρίνας Καραγάτση-, όσο και μέσω του Θεοτοκά. Παρ' όλα αυτά όταν ο Βασιλικός πέρασε από το γραφείο του Ίκαρου για να πάρει πίσω το χειρόγραφο ο Πατσιφάς του είπε: «Γιατί γράφετε έτσι εσείς οι νέοι συγγραφείς; Δεν βλέπετε η Σαγκάν, τι θέματα πιάνει;». Τελικά ο Βασιλικός, μετά και απο την παρότρυνση του Αντώνη Σαμαράκη, αυτοεκδίδει το μυθιστόρημα, το 1956 αλλά παίρνει στα χέρια του μόνο 100 αντίτυπα, καθώς τα υπόλοιπα πολτοποιούνται, λόγω της αδυναμίας του να πληρώσει τον τυπογράφο. Παρά την εκδοτική του ατυχία το μυθιστόρημα αποσπά εγκωμιαστικά σχόλια από τον Γιώργο Θεοτοκά, τον Παύλο Ζάννα, τον Γιώργο Σαββίδη. Η κριτική παρ' όλα αυτά το υποδέχεται, κατά κύριο λόγο, με επιφύλαξη επισημαίνοντας τις αδυναμίες στην εξέλιξη των χαρακτήρων και της πλοκής.

Να έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, γιατί την αξίζει και να μην μένεις ποτέ μόνο σ' αυτήν την εμπιστοσύνη, να προχωράς ολοένα πιο πέρα και πιο βαθιά στη μεγάλη σπηλιά της Τέχνης, προσέχοντας να διατηρείς τον δαυλό σου αναμμένο.        Μένης Κουμανταρέας

Την ίδια χρονιά, το 1956, ο Βασίλης Βασιλικός λαμβάνει δύο επιστολές με σχόλια και παρατηρήσεις από τον Γιώργο Θεοτοκά και τον Μένη Κουμανταρέα. Ο Θεοτοκάς επισημαίνει ότι «το κείμενο διαβάζεται ευχάριστα, διαθέτει χιούμορ και αποδίδει επιτυχημένα την ψυχολογία του εφήβου της εποχής και τη συλλογική ψυχολογία της "πόλης"». Ωστόσο εντοπίζει «ελλείψεις στη γλωσσική διατύπωση, στη σύνταξη και το ύφος». Χαρακτηρίζει «χαλαρή τη σύνθεση και ειδικά την παρεμβολή του ωμού, ρεαλιστικού επεισοδίου της δολοφονίας του οδηγού σε μια ιστορία φανταιζίστικη, όπως η απελευθέρωση των αγαλμάτων».

Λίγους μήνες μετά ο Μένης Κουμανταρέας συντάσσει μια χειρόγραφη επιστολή δεκατριών σελίδων, στην οποία διευκρινίζει ότι δεν σκοπεύει να ασκήσει κριτική ει μη μόνον να βοηθήσει τον συγγραφέα να δει σφάλματα που μόνο ένα τρίτο μάτι μπορούσε να εντοπίσει. Πλήθος ειδικών παρατηρήσεων για λέξεις, φράσεις, εκφράσεις, για τις περιγραφές, τη δομή του μυθιστορήματος και το ύφος της αφήγησης βρίσκονται στην επιστολή του Κουμανταρέα. Δεν είναι, βεβαίως, όλες επικριτικές. Ο Κουμανταρέας δεν χάνει την ευκαιρία να τονίσει τις αρετές του κειμένου και να δώσει τα εύσημα τον Βασιλικό. Η επιστολή του κλείνει ως εξής: «Τέλος θέλω να σου πω ότι τα Θύματα μου έδωσαν τη σιγουριά ότι θα μπορέσεις μια μέρα να γράψεις πάρα πολύ καλά. Αυτό φαίνεται μόλις ανοίξεις και διαβάσεις μερικές σελίδες. Αυτό που σου χρειάζεται είναι να φύγεις γρήγορα από τη Θεσσαλονίκη, να πας στο Παρίσι ή όπου αλλού νομίζεις καλό και να κοιτάξεις να είσαι πάντα το ίδιο αγνός και το ίδιο ωραίος στην ψυχή, έστω και αν αυτά τα δύο σου κοστίσουν πάρα πολλά –και συνήθως κοστίζουν. Ν' αποφύγεις τη φθορά, με δυο λόγια. Να έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, γιατί την αξίζει και να μην μένεις ποτέ μόνο σ' αυτήν την εμπιστοσύνη, να προχωράς ολοένα πιο πέρα και πιο βαθιά στη μεγάλη σπηλιά της Τέχνης, προσέχοντας να διατηρείς τον δαυλό σου αναμμένο. Τι άλλο να σου γράψω περισσότερο; Σου εύχομαι το καινούργιο σου βιβλίο να δει σύντομα το φως της μέρας και να είναι στην πραγματοποίησή του όπως ακριβώς το φαντάστηκες στην ώρα της σύλληψης».

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.


altΘύματα Ειρήνης
Βασίλης Βασιλικός
Εκδόσεις Γκοβόστη 2014
Σελ. 320, τιμή € 15,00

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

«Συνθετική ορμόνη» της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου (κριτική) – Η γυναικεία γραφή ως πράξη αντίστασης ενάντια στην αποσιώπηση

Για το μυθιστόρημα της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου «Συνθετική ορμόνη» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει η Νατάσσα Ρεμούνδου-Χάουλι

Η ...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

Για το θεατρικό κείμενο της Μαρία Θαμπράνο (María Zambrano) «Ο τάφος της Αντιγόνης» (μτφρ. Μαίρη Ι. Γιόση, Χρήστος Σιορίκης, εκδ. Loggia). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας.

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου 

Οι μύ...

«Χιροσίμα» του Τζον Χέρσι – 80 χρόνια από όταν έσβησε ο κόσμος διαβάζουμε το βιβλίο που αποκάλυψε τη φρίκη

«Χιροσίμα» του Τζον Χέρσι – 80 χρόνια από όταν έσβησε ο κόσμος διαβάζουμε το βιβλίο που αποκάλυψε τη φρίκη

Για το βιβλίο του Τζον Χέρσι (John Hersey) «Χιροσίμα» (μτφρ. Νίκος Αγγελόπουλος, εκδ. Σάλτο). Ογδόντα χρόνια συμπληρώνονται στις 6 Αυγούστου από τη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας. Κεντρική εικόνα: Η Χιροσίμα, αμέσως μετά (πηγή: Britannica).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

Θλίψη στον χώρο του βιβλίου: Πέθανε ο εκδότης Παύλος Παπαχριστοφίλου

Θλίψη στον χώρο του βιβλίου: Πέθανε ο εκδότης Παύλος Παπαχριστοφίλου

Ο Παύλος Παπαχριστοφίλου, ιδιοκτήτης και πρόεδρος επί σειρά ετών των εκδόσεων «Ελληνικά Γράμματα» και ιδρυτής των εκδόσεων «Πεδίο», πέθανε ξαφνικά σήμερα τα ξημερώματα. Οι εκδόσεις «Πεδίο» ανακοίνωσαν τον θάνατό του.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ