papaliou360

 

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Από ένα μικρό σχετικά μυθιστόρημα σε ένα ογκωδέστατο έργο, κι από μια αστυνομική ιστορία σε μια οικογενειακή σάγκα που διαπερνά την ιστορία· από έναν νεαρό πρωταγωνιστή που αναζητά τον δολοφόνο σε μια πείσμονα νεαρή ανθρωπολόγο που ψάχνει το παρελθόν, κι από τα σκίτσα τού πρώτου στον πίνακα του πρωτοποριακού ζωγράφου Τζόναθαν Ντόντσον… Κάπως έτσι θα μπορούσε κανείς να διαγράψει την πορεία τής Ντορίνας Παπαλιού από το πρώτο της βιβλίο το 2007 (Γκάτερ, εκδόσεις Κέδρος) στο φετινό Απαραίτητο φως.

Άξονας του νέου της μυθιστορήματος αποτελεί ο χαμένος πίνακας που φιλοτεχνήθηκε στα μέσα τού 19ου αιώνα και μεταφέρθηκε στην εγγονή τού καλλιτέχνη, τη γνωστή ζωγράφο τής γενιάς τού ’30 Λουίζ Χατζηλουκά. Τα ίχνη του όμως χάθηκαν, όταν φέρεται να δόθηκε σε γερμανό αξιωματικό κατά τη διάρκεια της Κατοχής για να απελευθερωθεί η Λουίζ, και τώρα η ομώνυμη εγγονή της, η εργαζόμενη σε μουσείο στην Αγγλία Λουίζα, συνεχίζει την έρευνα του άρτι εκλιπόντος πατέρα της για να τον ξαναβρεί.

Στην ουσία, λοιπόν, το κείμενο μοιράζεται σε δύο χρονικά επίπεδα, το σήμερα που αποτελεί και τον χρόνο τής έρευνας και το τότε, από το 1941 κ.εξ., όταν συναντάμε και τις τελευταίες ενδείξεις για την ύπαρξη του πίνακα. Αυτό το ιστορικό δίπολο εμφανίζεται και στην αφήγηση, η οποία παρακολουθεί εναλλάξ, σε διαδοχικά κεφάλαια, πότε το παρελθόν και πότε το παρόν. Η τριτοπρόσωπη αφήγηση κινείται υπό το πρίσμα τής οπτικής γωνίας τόσο της Λουίζ όσο και της Λουίζας και γενικά δεν ξεφεύγει από τη ρεαλιστική βάση, την ομαλή εξιστόρηση γεγονότων και σκέψεων, την παραδοσιακή πορεία της αφηγηματικής εκφοράς.

Αναθεωρώντας το παρόν μέσα από την αναψηλάφηση του παρελθόντος 

Μπορεί κανείς να θαυμάσει την οικονομία του έργου, το οποίο σε πάνω από εξακόσιες σελίδες καταφέρνει να συναρμόσει τα γεγονότα, τα πρόσωπα και τις εξελίξεις σε ένα άρτιο σύνολο, που αποζημιώνει τον αναγνώστη. Μέσα σ’ αυτήν την ολοκληρωμένη πλοκή, η αναζήτηση του πίνακα μετατρέπεται σε αναζήτηση της τύχης τής γιαγιάς Λουίζ και από εκεί σε κάτι ευρύτερο που σχετίζεται με την Αντίσταση αλλά κυρίως με τις εμφύλιες και διαπροσωπικές διαμάχες μέσα στην Κατοχή. Ο αγώνας δεν ήταν μόνο ιδεολογικός και καθόλου δεν συνεπάγεται ότι κάθε φόνος μέσα σ’ αυτήν την κρίσιμη περίοδο είχε εμφυλιακά χαρακτηριστικά, όπως έχουμε συνηθίσει στη λογοτεχνία. Οι προσωπικές διαφορές ήταν εξίσου καταστροφικές τότε όπως και πάντοτε.

Γενικότερα, η Ντορίνα Παπαλιού στήνει μια διπλή ιστορία όπου η διαπροσωπική αντιπαλότητα προξενεί προβλήματα, ψυχικά και κοινωνικά. Η Λουίζ έπεσε θύμα (όχι μόνο) των Γερμανών, ο άντρας της έφυγε άδοξα, ενώ η Λουίζα δείχνει την απέχθειά της απέναντι στον νεκρό πατέρα της που την παραμελούσε και στον Πέτρο που προβιβάστηκε από βοηθός στο δικηγορικό γραφείο του πατέρα της σε ευνοούμενο και δυνάμει γιο του.

Εντέλει η αναψηλάφηση του παρελθόντος μπορεί να κινητοποιήσει την αναθεώρηση του παρόντος; Το μυθιστόρημα με άξονα μια ιστορία που δεν είναι όπως φαίνεται (δεν είναι όλοι αριστεροί ή φασίστες, δεν αντιστάθηκαν μόνο οι κομμουνιστές, οι φόνοι δεν είχαν μόνο ιδεολογικά κίνητρα κ.λπ.) επιχειρεί να καθαρίσει τα θολά τοπία των πρισματικών θεωρήσεων του εθνικού παρελθόντος και ταυτόχρονα να φωτίσει τα οικογενειακά και προσωπικά υπόγεια των σημερινών Ελλήνων.

Η όλη εικονοποιία δημιουργεί εντυπώσεις κινηματογραφικής ταινίας και τα πρόσωπα εντάσσονται πλήρως στον χρόνο και στην ατμόσφαιρα των γεγονότων. Η σχοινοτενής ιστορία δεν κουράζει, αν κανείς δεν επείγεται να μάθει το τέλος, αλλά εξερευνά διάφορα ιστορικά και ψυχικά δεδομένα, καθώς ο αναγνώστης φαντάζεται ποικίλα σκηνικά και περνά από το παρόν στο παρελθόν και τανάπαλιν, βιώνοντας ενεργά το κλίμα της Κατοχής.

ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ |gperand@yahoo.gr 
 

 

papaliou_exofylloΤο απαραίτητο φως
Ντορίνα Παπαλιού
Εκδόσεις Ίκαρος, 2013
Τιμή:  € 18,90, σελ. 628

politeia-link

 

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΝΤΟΡΙΝΑΣ ΠΑΠΑΛΙΟΥ 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

«Ο τελευταίος Άλυπος» της Ελένης Γκίκα (κριτική)

Για το αστυνομικό μυθιστόρημα της Ελένης Γκίκα «Ο τελευταίος Άλυπος» (εκδ. Αρμός). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από τη σειρά  «Klim» (2015).

Γράφει ο Γιώργος Ρούσκας

Δεν έχω πεισθεί ότι ...

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

«Brandy Sour» της Κωνσταντίας Σωτηρίου (κριτική) – Το Ledra Palace της Λευκωσίας υπογράφει την Ιστορία

Για το μυθιστόρημα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Brandy Sour» (εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, καρτ ποστάλ που απεικονίζει το Λήδρα Πάλας (Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο, φωτογραφία του Κυρακού Ζαρταριάν, περ. 1954).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...
«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

«Το αλάτι του Bad Ischl» του Κώστα Μαυρουδή (κριτική)

Για το βιβλίο με πεζά κείμενα του Κώστα Μαυρουδή «Το αλάτι του Bad Ischl» (εκδ. Κίχλη).

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Αυτό που χαρακτηρίζει τα κείμενα του Κώστα Μαυρουδή, ως γνήσιου «εστέτ», αισθητή της γραφής, είναι ότι ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές»: Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου στην Εθνική Βιβλιοθήκη

«Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές»: Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου, «Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές» που παρουσιάζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος είναι μια σύγχρονη ματιά πάνω στο θέμα της απώλειας και του πένθους. Η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Φίλιππου Τσιμπόγλου (1956-2023).

Επιμέλεια: Book Press ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Ο άλλος αδερφός», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τύµµα τύµµατι τεῖσαι»
...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ