kouyoumtzi360

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

H Μαρία Κουγιουμτζή μετά τις συλλογές διηγημάτων: «Άγριο βελούδο», Καστανιώτης 2008 – βραβευμένη από το περιοδικό "Διαβάζω" και το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών– και «Γιατί κάνει τόσο κρύο στο δωμάτιό σου;», έγραψε το πρώτο της μυθιστόρημα με τον αμλετικό τίτλο «Κι αν δεν ξημερώσει;»

Άνθρωποι σε ζοφερούς καιρούς

Οι τρεις αξιωματικοί με τα συμβολικά-σιβυλικά ονόματά τους γυρίζουν για διαφορετικούς λόγους ο καθένας από τη Στρατιωτική Ακαδημία Πολέμου και Εκδημοκρατισμού –κατ’ όνομα– στην πατρίδα. Στην αόρατη πόλη της επιθυμίας και της μνήμης –πόλη χωρίς όνομα, που κάποτε είναι περισσότερο η Θεσσαλονίκη παρά η Αθήνα, παρόλο το επινοημένο ποτάμι της, με τη λογοτεχνική της παράδοση να διασώζεται τουλάχιστον στα ονόματα των οδών, Ζωής Καρέλλη, Νικολάου Πεντζίκη ή Θέμελη, τους συλημένους τάφους των Εβραίων και το Πανεπιστήμιο, χτισμένο πάνω στα εβραίικα μνήματα– ένα παλίμψηστο στις σελίδες του Γιώργου Ιωάννου, με τα παλιότερα και τα σημερινά ονόματα των δρόμων της: Σβώλου ή Πρίγκηπος Νικολάου ή Πολωνίας.

Κι όσο κυκλοφορούν στους δρόμους περιμένοντας εντολές, το φανταστικό συναντά το ρεαλιστικό, τη δυστοπία της σημερινής οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα: λουκέτα στα μαγαζιά, σκουπίδια κι οδοφράγματα, άνεργοι, αυτοκτονίες, αποτρόπαιο επίκαιρο σκηνικό, η δύσκολη ανάσα από τα δακρυγόνα, κλομπ και ΜΑΤ – κι οι νέοι μάρτυρες ξανά στο θυσιαστήριο- «Τι είν’ αυτό που την κάνει να αγωνίζεται και να παλεύει, όπως το σκουλήκι που το κόβεις στη μέση κι αυτά τα δυο κομμάτια εξακολουθούν να κινούνται αυτόνομα, μάταια σ’ έναν απάνθρωπο νόμο που τα υποτάσσει σε κάτι τόσο εξευτελιστικό…»

Διαφορετικοί μεταξύ τους οι τρεις άντρες, με διαφορετική αποστολή, γεμάτοι ενοχές και μυστικά κι ανάμεσά τους γυναίκες με καλή αύρα, ξαδέρφη, αγαπημένη, μητέρα ή η θεία των ηρώων αντίστοιχα, νεκρές και ζωντανές, είναι «το πρόσωπο του καλού θεού», «τρυφερές και δημιουργικές». Από τους τρεις τελικά μόνον ο στρατηγός είναι που καταλήγει ένας επαναστατημένος άνθρωπος ενάντια στον ολοκληρωτισμό της εξουσίας.

Ένα αλληγορικό μυθιστόρημα

Το μυθιστόρημα φανταστικό και ρεαλιστικό κατά τις ανάγκες της αφήγησης, έχει τη φόρμα της αλληγορίας: η Στρατιωτική Ακαδημία-Κυβέρνηση και παράλληλοι μονόλογοι, όπου ο παντογνώστης αφηγητής παρακολουθεί τους τρεις αξιωματικούς στην περιδιάβασή τους, τις σκέψεις τους σε πλαγιογράμματα, σε πρώτο πρόσωπο αλλά και σε τρίτο, και την αργή τους δράση, παρεμβάλλοντας ως στάσιμα δικές του φιλοσοφημένες σκέψεις και εμπνευσμένες ποιητικές σελίδες ανένδοτης τρυφερότητας, καταγγελτικής σκληρότητας και λυρισμού: Το στόμα της τηλεόρασης ή του Δ/ντή, τα μαλλιά ή η κοιλιά της εξουσίας, τα μάτια του ανακριτή (σελ.25): μαύρες ποιητικές εικόνες ως το γκροτέσκο.

Είναι ένα ρωμαλέο μεγαλόστομο έργο που αποτυπώνει και καταγγέλλει τον ολοκληρωτισμό της Κυβέρνησης-Ακαδημίας, μαζί με την επίκαιρη φρίκη που σέρνεται στους δρόμους και κατατρώει την ανθρώπινη ύπαρξη. Διάχυτη καφκική ατμόσφαιρα στις σκέψεις των τριών αντρών και τις περιπλανήσεις στην πόλη και στον εαυτό τους. Όπου κι αν πάνε ο Μεγάλος Αδελφός θα τους βρει. Πρέπει να πληρώσουν την εμπλοκή τους με το οργουελικό κράτος της Ακαδημίας. Ξέρει η συγγραφέας με τα ξεχωριστά της διηγήματά ως τώρα να ανιχνεύει και να αποκαλύπτει την κοινοτοπία του κακού και να τη χρησιμοποιεί ως αφηγηματική ύλη. Η ερώτηση του τίτλου βέβαια ακυρώνεται με την αφύπνιση στο τέλος του στρατηγού Βέλλα και τη στάση του απέναντι στην εξουσία.

Αλλά βέβαια η καλή λογοτεχνία δεν γράφεται με τις υψηλές ιδέες, είναι κατόρθωμα της γλώσσας – κι η γλώσσα και το ύφος στο μυθιστόρημα της Μαρίας Κουγιουμτζή. θυμίζει τη λογοτεχνία που γράφεται και εκδίδεται στην Ελλάδα μετά τη χούντα, στον καιρό τη μεταπολίτευσης. Το νοσταλγεί κανείς αυτό το είδος μετά το ασπόνδυλο μεταμοντέρνο των τελευταίων χρόνων, παρόλο που το μυθιστόρημα –κι όχι μόνο για να μην είναι αναμενόμενο, αλλά για να είναι μυθιστόρημα– πρέπει να καταφέρνει κάθε φορά να σηκώνει τον πέπλο και να «φέρνει στο φως ένα άγνωστο κομμάτι της ύπαρξης».

kouyoumtziΚι αν δεν ξημερώσει;
Μαρία Κουγιουμτζή
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2013
Τιμή: € 14,91, σελ. 263

politeia-link

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗ 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

Για τη νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου «Δύο παράξενα πλάσματα» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει ο Σπύρος Γ. Μπρίκος

Στη νέα νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«ζ, η, θ, Ο Ξένος» του Μιχαήλ Μαρμαρινού, στην Επίδαυρο – τρεις ραψωδίες της «Οδύσσειας» μας φέρνουν κοντά στο «ανοίκειον»

«ζ, η, θ, Ο Ξένος» του Μιχαήλ Μαρμαρινού, στην Επίδαυρο – τρεις ραψωδίες της «Οδύσσειας» μας φέρνουν κοντά στο «ανοίκειον»

Για την παράσταση «ζ, η, θ, Ο Ξένος», που βασίζεται σε τρεις ραψωδίες της «Οδύσσειας», σε σκηνοθεσία του Μιχαήλ Μαρμαρινού, στην Επίδαυρο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Μετά τη «Νέκυια» με το ιαπωνικό θέατρο ΝΟ το 2015, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός επανέρχεται φέτ...

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...
Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρεις συν τρεις προτάσεις κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Διηγήματα, νουβέλες και μυθιστορήματα, σύγχρονα και κλασικά, όλα μαζί ανοίγουν μια αναγνωστική βεντάλια για όλες τις διαθέσεις και προτιμήσεις και για κάθε στιγμή. 

Επιλογή-κείμενα: Κώστας Αγοραστός, Διονύσης Μαρίνος

Π...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ