gam_alice

Της Έλενας Μαρούτσου

Δεν πρέπει να κρίνεις ένα βιβλίο απ’ το εξώφυλλο. Όσοι υποστηρίζουν αυτόν τον κοινό τόπο ίσως πιστεύουν επίσης πως δεν πρέπει να κρίνεις ένα βιβλίο κι απ’ το οπισθόφυλλο. Το συγκεκριμένο βιβλίο υπερίπταται των κοινών τόπων και στο οπισθόφυλλό του μπορούμε να διαβάσουμε το εξής: «Γαμ. Δεν σημαίνει απολύτως τίποτε και ποτέ – παρά μόνο κάθε νύχτα στις τρεις και πέντε τα ξημερώματα, τότε που η λέξη γαμώτο τρώει μια τσεκουριά και σπάει στα δυο».

Με μια σπασμένη λέξη, μια βρισιά μισή, τιτλοφορεί η Κατερίνα Έσσλιν το δεύτερο βιβλίο της, ενώ το πρώτο, φλερτάροντας κι εκείνο με την ιδέα του μισού, λεγόταν Ο μισός Βέσπα (Απόπειρα) και μιλούσε για έναν άντρα που σαν σύγχρονος Κένταυρος ήταν μισός άντρας και μισός βέσπα. Αυτό διάβασα τουλάχιστον σε μια συνέντευξη της συγγραφέως, αν και οι καλύτερες συνεντεύξεις είναι κρυμμένες στις σελίδες των βιβλίων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπως της συγκεκριμένης συγγραφέως όπου μιλάει όπως γράφει κι αυτό μοιάζει αλλά δεν είναι κοινός τόπος.

Μην κρίνεις ένα βιβλίο από το αυτί του, θα μπορούσε κάποιος να πει, και στο αυτί αυτού του βιβλίου η συγγραφέας μιλάει για τον εαυτό της σαν να ψιθυρίζει στο δικό σου αυτί και μάλιστα γαργαλώντας το μ’ έναν κοριτσίστικο πειρακτικό τρόπο. Το σύντομο βιογραφικό που επισυνάπτει –και που σε κάθε συγγραφέα ποικίλλει σε έκταση, ύφος και λεπτομέρειες δίνοντας λαβή σε μια κουβέντα που θα ήθελα κάποτε να κάνω αλλά δεν ξέρω με ποιον– μοιάζει να αποτελεί μέρος του βιβλίου, λες κι η συγγραφέας είναι χάρτινη και στις φλέβες της ρέει μελάνι και μάλιστα ένα μελάνι πολύχρωμο με το οποίο είναι γραμμένες όλες οι ιστορίες.

gam_esslinΗ ίδια η Κατερίνα Έσσλιν μας συστήνει τις ιστορίες της όχι σαν διηγήματα, αφηγήματα ή μικρά πεζά αλλά σαν «μυθιστορήματα του ενός λεπτού». Στο εξώφυλλο, τουλάχιστον, αυτό λέει με μικρά γραμματάκια. Μυθιστορήματα μικρά όσο και τα μικρά αυτά γραμματάκια, σκέφτηκα, όταν πρωτοείδα το βιβλίο. Υπέθεσα πως η συγγραφέας θα έχει επιχειρήσει να στριμώξει ιστορίες μιας ζωής μέσα σε δυο σελίδες, βράζοντας και βράζοντας και βράζοντάς τις μέχρι να μείνει το απόσταγμα, αυτό που ήπιε και η Αλίκη κι έγινε δυο πιθαμές. Αυτό σκέφτηκα πιάνοντας στα χέρια μου το βιβλίο κι υποπίπτοντας στο αμάρτημα να προβώ σε κρίσεις από το εξώφυλλο.

Σκέφτηκα επίσης πως το ρητό υπονοεί να μην κρίνουμε από την επιφάνεια υποτιμώντας, κατά τη γνώμη μου, τη σχέση επιφάνειας και ουσίας, μορφής και περιεχομένου. Οι υπερρεαλιστές πρώτοι, νομίζω, θέλησαν να αποκαταστήσουν την φήμη της «επιφάνειας» η οποία στα χέρια τους έπαψε να είναι το αναγκαίο φόρεμα που πρέπει να φοράει η ουσία για να μη βγαίνει γυμνή στους δρόμους, δείχνοντάς μας πως το φόρεμα είναι κι αυτό σώμα και το σώμα φόρεμα αρκεί να ξηλώσεις τις ραφές της σοβαροφάνειας και να είσαι διατεθειμένος να λερώσεις τα μπατζάκια σου στις λάσπες του γελοίου και στις σκόνες του ονείρου.

Σε αυτές τις λάσπες και τις σκόνες κυλιούνται οι ιστορίες της Κατερίνας Έσσλιν. Μια γυναίκα που διατηρεί ανθοπωλείο και πουλάει ανθοδέσμες εκ των οποίων καμιά ποτέ δεν φθάνει στον προορισμό της. Ένας άντρας που ονειρεύεται να περάσει ένα βράδυ κλεισμένος στο σουπερμάρκετ στη γειτονιά της αγαπημένης του ώστε ν’ αγγίζει τα προϊόντα που άγγιξε εκείνη αλλά ξανάφησε στο ράφι όπως εκείνον. Ένα αγόρι που μιλάει με μια λούτρινη γάτα μέσα σε μια αόρατη καταπακτή πίσω από ένα υπαρκτό κοτέτσι. Μια γυναίκα που προσπαθεί να ανελκύσει έναν γκρεμό, να τον σηκώσει σαν φόρεμα προς τα πάνω, αρπάζοντας τον γκρεμισμένο του ποδόγυρο. Μια πρόταση γάμου ανάμεσα σε δυο αγνώστους σε μια πτήση μεταξύ Λονδίνου - Αθήνας και μια πτώση που προκάλεσε την εφαρμογή του Λονδίνου πάνω στην Αθήνα σαν δυο διαφάνειες, δυο σλάιντς. Οι ιδιοκτήτες κι οι θαμώνες ενός κάμπινγκ που ανακαλύπτουν μέσα στον σάκο μιας τουρίστριας αντί για φίδια ένα νυφικό.

Μορφή και περιεχόμενο εις σάρκαν μία

Όσο προσπαθώ να μεταφέρω συνοπτικά το περιεχόμενο των ιστοριών αυτής της συλλογής, τόσο διαπιστώνω το μάταιο του εγχειρήματος. Το περιεχόμενό τους είναι τόσο αξεδιάλυτο από τη μορφή, δηλαδή τη γλώσσα, που το να επιχειρούσε κανείς χάριν της ανάλυσης να μιλήσει για τα δύο ξεχωριστά θα ήταν σαν έπαιρνε στο ένα του χέρι μια χούφτα αλάτι και στο άλλο νερό και να έλεγε: ιδού η θάλασσα. Αυτό βέβαια δεν ισχύει μόνο για τα συγκεκριμένα κείμενα. Όσο πιο πολύ ένα κείμενο γέρνει προς την πλευρά της ποίησης, τόσο το φόρεμά του, δηλαδή η γλώσσα, γίνεται σαν το δηλητηριασμένο πουκάμισο του Ηρακλή. Αν προσπαθήσεις να το ξεκολλήσεις απ’ το δέρμα, θα φύγουν κι οι σάρκες μαζί, θ’ ανοίξεις στο σώμα του κειμένου πληγή.

Γι' αυτό κι εγώ διάλεξα να μιλήσω εδώ όχι με τη γλώσσα της ανάλυσης αλλά με την ίδια τη γλώσσα του κειμένου: τη γλώσσα της μεταφοράς που χρησιμοποιεί η ποίηση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που στις ευχαριστίες της η Κατερίνα Έσσλιν αναφέρει πως οι τρεις πρώτοι της αναγνώστες ήταν ο Αχιλλέας Κυριακίδης, ο Μιχάλης Μουλάκης κι ο Γιάννης Ευσταθιάδης. Πρέπει κανείς να αγαπάει τους τρόπους της ποίησης και τα τερτίπια του υπερρεαλισμού για να μπει στον κόσμο αυτού του βιβλίου. Να είναι πρόθυμος ν’ ακολουθήσει μια ροή εικόνων που άλλοτε οδηγούν σε τοπία χτισμένα γύρω από μια και μόνο ιδέα, όπως μια πλατεία είναι χτισμένη γύρω από ένα άγαλμα, κι άλλοτε οδηγούν με μια βουτιά γέλιου ή κλάματος κατευθείαν στον πάτο του συναισθήματος. Για το δικό μου γούστο, τα διηγήματα της συλλογής που πλέκονται γύρω από μια ιδέα με την οποία η συγγραφέας παίζει σαν τη γάτα με το κουβάρι ρέπουν καμιά φορά προς την εγκεφαλικότητα. Έρχονται όμως μετά κάτι άλλα που σε πετάνε με μια φράση στα βαθιά, εκεί που νιώθεις κάτω απ’ τα πόδια σου τα μυθικά ψάρια, τους ξεχασμένους θησαυρούς και τα ναυάγια που δεν ξεχνιούνται ποτέ.

Μην κρίνεις ένα βιβλίο απ’ τις ευχαριστίες, λέει η κοινή λογική, όμως εγώ θα σας παραθέσω ένα απόσπασμα από το λήμμα του Αχιλλέα Κυριακίδη, τον οποίο η Έσσλιν ευχαριστεί: «Αναγνωστών, Νόσος των: Εδώ, ακριβώς αντίθετα απ’ ό,τι ισχύει στη Νόσο των Δυτών, ο ασθενής προσβάλλεται όταν καταδυθεί γρήγορα σε κάποιο βιβλίο και αναδυθεί αργά, εκβάλλοντας φυσαλίδες απόλαυσης και ανεπίπλαστους βορβορυγμούς αναγνωστικής ηδονής».

Όσοι έχετε ήδη προσβληθεί από τη Νόσο δεν χρειάζεται ν’ ανησυχείτε. Βουτήξετε όπως θέλετε και βγείτε όπως μπορείτε. Να ξέρετε όμως πως η νόσος είναι μεταδοτική. Γι αυτό προσέχετε για ποια βιβλία μιλάτε και σε ποιον.

 

gamΓαμ.
Μυθιστορήματα του ενός λεπτού
Κατερίνα Έσσλιν
Εκδόσεις Απόπειρα, 2012
Τιμή € 10,65, σελ. 118

politeia-link

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ