gam_alice

Της Έλενας Μαρούτσου

Δεν πρέπει να κρίνεις ένα βιβλίο απ’ το εξώφυλλο. Όσοι υποστηρίζουν αυτόν τον κοινό τόπο ίσως πιστεύουν επίσης πως δεν πρέπει να κρίνεις ένα βιβλίο κι απ’ το οπισθόφυλλο. Το συγκεκριμένο βιβλίο υπερίπταται των κοινών τόπων και στο οπισθόφυλλό του μπορούμε να διαβάσουμε το εξής: «Γαμ. Δεν σημαίνει απολύτως τίποτε και ποτέ – παρά μόνο κάθε νύχτα στις τρεις και πέντε τα ξημερώματα, τότε που η λέξη γαμώτο τρώει μια τσεκουριά και σπάει στα δυο».

Με μια σπασμένη λέξη, μια βρισιά μισή, τιτλοφορεί η Κατερίνα Έσσλιν το δεύτερο βιβλίο της, ενώ το πρώτο, φλερτάροντας κι εκείνο με την ιδέα του μισού, λεγόταν Ο μισός Βέσπα (Απόπειρα) και μιλούσε για έναν άντρα που σαν σύγχρονος Κένταυρος ήταν μισός άντρας και μισός βέσπα. Αυτό διάβασα τουλάχιστον σε μια συνέντευξη της συγγραφέως, αν και οι καλύτερες συνεντεύξεις είναι κρυμμένες στις σελίδες των βιβλίων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπως της συγκεκριμένης συγγραφέως όπου μιλάει όπως γράφει κι αυτό μοιάζει αλλά δεν είναι κοινός τόπος.

Μην κρίνεις ένα βιβλίο από το αυτί του, θα μπορούσε κάποιος να πει, και στο αυτί αυτού του βιβλίου η συγγραφέας μιλάει για τον εαυτό της σαν να ψιθυρίζει στο δικό σου αυτί και μάλιστα γαργαλώντας το μ’ έναν κοριτσίστικο πειρακτικό τρόπο. Το σύντομο βιογραφικό που επισυνάπτει –και που σε κάθε συγγραφέα ποικίλλει σε έκταση, ύφος και λεπτομέρειες δίνοντας λαβή σε μια κουβέντα που θα ήθελα κάποτε να κάνω αλλά δεν ξέρω με ποιον– μοιάζει να αποτελεί μέρος του βιβλίου, λες κι η συγγραφέας είναι χάρτινη και στις φλέβες της ρέει μελάνι και μάλιστα ένα μελάνι πολύχρωμο με το οποίο είναι γραμμένες όλες οι ιστορίες.

gam_esslinΗ ίδια η Κατερίνα Έσσλιν μας συστήνει τις ιστορίες της όχι σαν διηγήματα, αφηγήματα ή μικρά πεζά αλλά σαν «μυθιστορήματα του ενός λεπτού». Στο εξώφυλλο, τουλάχιστον, αυτό λέει με μικρά γραμματάκια. Μυθιστορήματα μικρά όσο και τα μικρά αυτά γραμματάκια, σκέφτηκα, όταν πρωτοείδα το βιβλίο. Υπέθεσα πως η συγγραφέας θα έχει επιχειρήσει να στριμώξει ιστορίες μιας ζωής μέσα σε δυο σελίδες, βράζοντας και βράζοντας και βράζοντάς τις μέχρι να μείνει το απόσταγμα, αυτό που ήπιε και η Αλίκη κι έγινε δυο πιθαμές. Αυτό σκέφτηκα πιάνοντας στα χέρια μου το βιβλίο κι υποπίπτοντας στο αμάρτημα να προβώ σε κρίσεις από το εξώφυλλο.

Σκέφτηκα επίσης πως το ρητό υπονοεί να μην κρίνουμε από την επιφάνεια υποτιμώντας, κατά τη γνώμη μου, τη σχέση επιφάνειας και ουσίας, μορφής και περιεχομένου. Οι υπερρεαλιστές πρώτοι, νομίζω, θέλησαν να αποκαταστήσουν την φήμη της «επιφάνειας» η οποία στα χέρια τους έπαψε να είναι το αναγκαίο φόρεμα που πρέπει να φοράει η ουσία για να μη βγαίνει γυμνή στους δρόμους, δείχνοντάς μας πως το φόρεμα είναι κι αυτό σώμα και το σώμα φόρεμα αρκεί να ξηλώσεις τις ραφές της σοβαροφάνειας και να είσαι διατεθειμένος να λερώσεις τα μπατζάκια σου στις λάσπες του γελοίου και στις σκόνες του ονείρου.

Σε αυτές τις λάσπες και τις σκόνες κυλιούνται οι ιστορίες της Κατερίνας Έσσλιν. Μια γυναίκα που διατηρεί ανθοπωλείο και πουλάει ανθοδέσμες εκ των οποίων καμιά ποτέ δεν φθάνει στον προορισμό της. Ένας άντρας που ονειρεύεται να περάσει ένα βράδυ κλεισμένος στο σουπερμάρκετ στη γειτονιά της αγαπημένης του ώστε ν’ αγγίζει τα προϊόντα που άγγιξε εκείνη αλλά ξανάφησε στο ράφι όπως εκείνον. Ένα αγόρι που μιλάει με μια λούτρινη γάτα μέσα σε μια αόρατη καταπακτή πίσω από ένα υπαρκτό κοτέτσι. Μια γυναίκα που προσπαθεί να ανελκύσει έναν γκρεμό, να τον σηκώσει σαν φόρεμα προς τα πάνω, αρπάζοντας τον γκρεμισμένο του ποδόγυρο. Μια πρόταση γάμου ανάμεσα σε δυο αγνώστους σε μια πτήση μεταξύ Λονδίνου - Αθήνας και μια πτώση που προκάλεσε την εφαρμογή του Λονδίνου πάνω στην Αθήνα σαν δυο διαφάνειες, δυο σλάιντς. Οι ιδιοκτήτες κι οι θαμώνες ενός κάμπινγκ που ανακαλύπτουν μέσα στον σάκο μιας τουρίστριας αντί για φίδια ένα νυφικό.

Μορφή και περιεχόμενο εις σάρκαν μία

Όσο προσπαθώ να μεταφέρω συνοπτικά το περιεχόμενο των ιστοριών αυτής της συλλογής, τόσο διαπιστώνω το μάταιο του εγχειρήματος. Το περιεχόμενό τους είναι τόσο αξεδιάλυτο από τη μορφή, δηλαδή τη γλώσσα, που το να επιχειρούσε κανείς χάριν της ανάλυσης να μιλήσει για τα δύο ξεχωριστά θα ήταν σαν έπαιρνε στο ένα του χέρι μια χούφτα αλάτι και στο άλλο νερό και να έλεγε: ιδού η θάλασσα. Αυτό βέβαια δεν ισχύει μόνο για τα συγκεκριμένα κείμενα. Όσο πιο πολύ ένα κείμενο γέρνει προς την πλευρά της ποίησης, τόσο το φόρεμά του, δηλαδή η γλώσσα, γίνεται σαν το δηλητηριασμένο πουκάμισο του Ηρακλή. Αν προσπαθήσεις να το ξεκολλήσεις απ’ το δέρμα, θα φύγουν κι οι σάρκες μαζί, θ’ ανοίξεις στο σώμα του κειμένου πληγή.

Γι' αυτό κι εγώ διάλεξα να μιλήσω εδώ όχι με τη γλώσσα της ανάλυσης αλλά με την ίδια τη γλώσσα του κειμένου: τη γλώσσα της μεταφοράς που χρησιμοποιεί η ποίηση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που στις ευχαριστίες της η Κατερίνα Έσσλιν αναφέρει πως οι τρεις πρώτοι της αναγνώστες ήταν ο Αχιλλέας Κυριακίδης, ο Μιχάλης Μουλάκης κι ο Γιάννης Ευσταθιάδης. Πρέπει κανείς να αγαπάει τους τρόπους της ποίησης και τα τερτίπια του υπερρεαλισμού για να μπει στον κόσμο αυτού του βιβλίου. Να είναι πρόθυμος ν’ ακολουθήσει μια ροή εικόνων που άλλοτε οδηγούν σε τοπία χτισμένα γύρω από μια και μόνο ιδέα, όπως μια πλατεία είναι χτισμένη γύρω από ένα άγαλμα, κι άλλοτε οδηγούν με μια βουτιά γέλιου ή κλάματος κατευθείαν στον πάτο του συναισθήματος. Για το δικό μου γούστο, τα διηγήματα της συλλογής που πλέκονται γύρω από μια ιδέα με την οποία η συγγραφέας παίζει σαν τη γάτα με το κουβάρι ρέπουν καμιά φορά προς την εγκεφαλικότητα. Έρχονται όμως μετά κάτι άλλα που σε πετάνε με μια φράση στα βαθιά, εκεί που νιώθεις κάτω απ’ τα πόδια σου τα μυθικά ψάρια, τους ξεχασμένους θησαυρούς και τα ναυάγια που δεν ξεχνιούνται ποτέ.

Μην κρίνεις ένα βιβλίο απ’ τις ευχαριστίες, λέει η κοινή λογική, όμως εγώ θα σας παραθέσω ένα απόσπασμα από το λήμμα του Αχιλλέα Κυριακίδη, τον οποίο η Έσσλιν ευχαριστεί: «Αναγνωστών, Νόσος των: Εδώ, ακριβώς αντίθετα απ’ ό,τι ισχύει στη Νόσο των Δυτών, ο ασθενής προσβάλλεται όταν καταδυθεί γρήγορα σε κάποιο βιβλίο και αναδυθεί αργά, εκβάλλοντας φυσαλίδες απόλαυσης και ανεπίπλαστους βορβορυγμούς αναγνωστικής ηδονής».

Όσοι έχετε ήδη προσβληθεί από τη Νόσο δεν χρειάζεται ν’ ανησυχείτε. Βουτήξετε όπως θέλετε και βγείτε όπως μπορείτε. Να ξέρετε όμως πως η νόσος είναι μεταδοτική. Γι αυτό προσέχετε για ποια βιβλία μιλάτε και σε ποιον.

 

gamΓαμ.
Μυθιστορήματα του ενός λεπτού
Κατερίνα Έσσλιν
Εκδόσεις Απόπειρα, 2012
Τιμή € 10,65, σελ. 118

politeia-link

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

Για το μυθιστόρημα της Χλόης Κουτσουμπέλη «Ιερεμιάδα» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Blindness» που στηρίζεται στο μυθιστόρημα του Ζοζέ Σαραμάγκου «Περί τυφλότητας». 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

...
«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κόλσον Γουάιτχεντ: «Οι πράξεις των Αμερικανών πολύ συχνά δεν συμβαδίζουν με τα ιδεώδη τους»

Κόλσον Γουάιτχεντ: «Οι πράξεις των Αμερικανών πολύ συχνά δεν συμβαδίζουν με τα ιδεώδη τους»

Σε συνέντευξή του στο Vox, ο Κόλσον Γουάιτχεντ [Colson Whitehead] μίλησε για το μυθιστόρημά του «Μανιφέστο απατεώνων», που κυκλοφόρησε προσφάτως στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ίκαρος, σε μετάφραση Μυρσίνης Γκανά.

Επιμέλεια: Book Press

...
Σίσσυ Δουτσίου: «Μέρος του αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη είναι και τα βιβλία μου, όχι εύκολη προβοκάτσια»

Σίσσυ Δουτσίου: «Μέρος του αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη είναι και τα βιβλία μου, όχι εύκολη προβοκάτσια»

Η Σίσσυ Δουτσίου με αφορμή τη συλλογή διηγημάτων της «Οι αδερφές του Κάιν» (εκδ. Καστανιώτη) μας μίλησε για τον τρόπο που βλέπει τη λογοτεχνία και τις ηρωίδες της, για τα μεγάλα θέματα και τους «ασήμαντους» ανθρώπους καθώς και για τον ιδανικό αναγνώστη των βιβλίων της.

Συνέντευξη στον Κώστα Αγοραστό ...

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορία, κοινωνία, φιλοσοφία: 60 βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας

Ιστορία, κοινωνία, φιλοσοφία: 60 βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας

Εξήντα δοκίμια Ιστορίας, πολιτικής, κοινωνιολογίας, φιλοσοφικού στοχασμού, με σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις και αναλύσεις. Βιβλία που φέρνουν κοντά μας τη σκέψη σημαντικών διανοούμενων, στοχαστών, ιστορικών και φιλόσοφων και μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας με ταχύτητα.  ...

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ