kymuli 2 petalas

Για το μυθιστόρημα του Άγη Πετάλα «Κυμύλη ή η νήσος των δυνατοτήτων» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Η νήσος Κυμύλη @ A.I.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Ο Άγης Πετάλας γράφει το πιο ώριμο βιβλίο του, καθώς εδώ καταφέρνει να ζέψει την αντισυμβατική φαντασία του σε ένα ολοκληρωμένο μυθιστορηματικό σχέδιο. Με άξονα την Κυμύλη, ένα φανταστικό νησί του Αιγαίου, που παραδόξως έχει δάσος, σκόρπιες ιστορίες μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι ακούγονται, ιστορίες που την αναφέρουν, πλάγια ή άμεσα, χωρίς ωστόσο να συστήνουν ένα συμπαγές σώμα ιστορικής ή ανθρωπολογικής προσέγγισής της. Έτσι, μέσα στη μεταμοντέρνα λογική, όπου το κέντρο δεν υπάρχει, το νησί νοηματοδοτεί και νοηματοδοτείται από τις εκάστοτε αφηγήσεις, με αποτέλεσμα να κείται αέναα ως διαφυγόν νόημα που κινείται από την ουτοπία έως τη σκληρή πραγματικότητα. Με συνταγή τα σημειολογικά μυθιστορήματα του Ουμπέρτο Έκο, ο Έλληνας συγγραφέας φτιάχνει ένα σύστημα σημείων που αναζητούν την έννοια αναφοράς στον μύθο και την ιστορία.

estia petalas kimili i nisos ton dinatotiton

Η υπόθεση αφορά τον κεντρικό αφηγητή ο οποίος μιλά σε ένα Συνέδριο νησιωτικής κοινωνικής γεωγραφίας στο Κερουμπίνο της Ιταλίας για το εξιδανικευμένο νησί των παιδικών του διακοπών, ενώ προηγουμένως, πριν φτάσει στην ιταλική πόλη, περιηγείται σε μέρη της χώρας, συναντώντας τον παλιό του φίλο Πάουλι και διάφορους άλλους. Μέχρι να ξαναδούμε το συνέδριο και την ομιλία του, έχει περιηγηθεί νοητικά σε κείμενα στα οποία η Κυμύλη πρωτοαναφέρεται ή ακούγεται ξώφαλτσα, παίζει σημαντικότερο ρόλο ή αντιστίζεται με άλλα γεγονότα και φιλοσοφικές ιδέες: από τη μυθιστορία του Ζεν Σετιέν μέχρι «Τα απόκρυφα πρακτικά των συζητήσεων του Πάτνεϊ» τον 17ο αιώνα και από τη βιογραφία του Κεν Φόγκερτυ μέχρι τις ποικίλες ιστορίες που δεν είναι γραμμένες σε συγγράμματα, αλλά ενσπείρονται διάσπαρτα μέσα στη κεντρική αφήγηση.

Ο Άγης Πετάλας στην ουσία φτιάχνει ένα διακειμενικό παιχνίδι προς αναζήτηση της ουτοπίας. Παίρνει ως πρότυπα, για να τα παρωδήσει, έργα της ερωτικής λογοτεχνίας της Γαλλίας του 18ου αιώνα και κείμενα της Αναγέννησης τα οποία ομνύουν σε μια ιδεατή και ιδανική Αρκαδία, όπου οι επιθυμίες γίνονται πραγματικότητα και κυριαρχεί ο απλός τρόπος ζωής (ακόμα και η ωμοφαγία ως ύψιστη επαφή με τη φύση). Φυσικά χρωστάει πολλά στην αρχική σύλληψη της Ουτοπίας ως νησιωτικού παραδείσου στον Τόμας Μορ, απ’ όπου υιοθετούνται στην προσέγγιση της Κυμύλης η περιήγηση, οι συμβουλές σε ένα πρίγκιπα, η αναζήτηση του ου-τόπου, οι οικονομικοί πειραματισμοί και φυσικά η ανελέητη σάτιρα. Και μάλιστα αναφέρει τα βιβλία που ανά τους αιώνες οραματίστηκαν μια ουτοπική κοινωνία, όπως τον Φράνσις Μπέικον, τον Ιούλιο Βερν ή τον Ερνστ Μπλοχ.

Είναι δηλαδή μαζί τουριστικός προορισμός και φυσική ομορφιά, αιγαιοπελαγίτικο δείγμα και Waldeinsamkeit, πολιτική ουτοπία και πεδίο παιδικής νοσταλγίας.

Η Κυμύλη χαρακτηρίζεται ως το νησί των κατορθωμένων δυνατοτήτων. Επομένως, δεν είναι απλώς ένας ιδεατός σκοπός, αλλά μια σειρά από προσπάθειες που έχουν ήδη γίνει από την ανθρωπότητα να πετύχει τους υψηλούς της στόχους: φυλακές και ποινές, η κομμουνιστική επανάσταση, η μελαγχολία που δεν μπορεί να αποκοπεί από την ηδονή, η ανατροπή της πραγματικότητας, η επιστήμη και η καταφυγή στον στοχασμό των βιβλίων κ.λπ. Έχουμε άραγε τη σύγκλιση κατορθωμένων οραμάτων, που θα μπορούσαν να γίνουν και πετυχημένες απόπειρες κοινωνικής ευτυχίας; Είναι δηλαδή μαζί τουριστικός προορισμός και φυσική ομορφιά, αιγαιοπελαγίτικο δείγμα και Waldeinsamkeit, πολιτική ουτοπία και πεδίο παιδικής νοσταλγίας. Ωστόσο η κατάληξή του είναι και το requiem της ανθρωπότητας που πάντα οραματιζόταν και πάντα αποτύγχανε.

Διαβάζουμε ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, που άλλοτε φεύγει κι άλλοτε επιστρέφει στην ανύπαρκτη Κυμύλη, με τη βεβαιότητα ότι είναι ένας χαμένος παράδεισος που μπορεί να αξιοποιηθεί όχι όμως για να πλουτίσουν οι κάτοικοί του. Η ανάγνωση περιηγείται στις εποχές και στις θεωρίες, οσφρίζεται φιλοσοφικές θέσεις και πολιτικές ιδέες, χαίρεται την αφήγηση όπου η φαντασία καλπάζει. Το τερπνό συντροφεύει το προβληματισμένο.

 Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

 

Απόσπασμα από το βιβλίο

«“Θα σας μιλήσω για κάτι που δεν υπάρχει”, λέω με ένα ράγισμα στη φωνή.

Με ακούω να προφέρω αυτές τις λέξεις και συνειδητοποιώ ότι πρόκειται να μιλήσω σε αυτούς τους ανθρώπους για κάτι ανύπαρκτο, για ένα πολύσημο δάσος που, ακόμα κι αν υπήρξε κάποτε, έχει πλέον πυρποληθεί και αφανιστεί. Παράδοξη μου μοιάζει τώρα η ομιλία που έχω ετοιμάσει, γιατί το δάσος των δυνατοτήτων μας έχει καεί και η αναδάσωση του μέλλοντός μας είναι περισσότερο παρά ποτέ αμφίβολη».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», του Μίνου Ευσταθιάδη (Μεταίχμιο) – Μια πραγματεία για το Κακό

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», του Μίνου Ευσταθιάδη (Μεταίχμιο) – Μια πραγματεία για το Κακό

Για το μυθιστόρημα «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», του Μίνου Ευσταθιάδη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

Το 2006, μια πλούσια κυρία δολοφονείται στο αχανές λοφτ της στο Μόναχο. Το πτώμα βρίσκει ο αν...

«Το μούδιασμα» του Δημήτρη Τανούδη (κριτική) – Ένας άνθρωπος σε ακινησία

«Το μούδιασμα» του Δημήτρη Τανούδη (κριτική) – Ένας άνθρωπος σε ακινησία

Για το βιβλίο του Δημήτρη Τανούδη «Το μούδιασμα» (εκδ. Στερέωμα). Κεντρική εικόνα: Λεπτομέρεια από τον πίνακα On the Shadows of Giants, του Ζαάμ Αρίφ. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Σε ένα παγκάκι των υπεραστικών λεωφ...

«Ένα για τον δρόμο» του Θεοδόση Μίχου – Διηγήματα ζωντανά και θεατρικά

«Ένα για τον δρόμο» του Θεοδόση Μίχου – Διηγήματα ζωντανά και θεατρικά

Για τη συλλογή διηγημάτων του Θεοδόση Μίχου «Ένα για τον δρόμο» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Τι είναι αυτό που μας τραβά στη συλλογή διηγημάτων του Θεοδόση Μίχου; Είναι η στιγμή που η κριτική στέκεται αμήχανη μπροστά στη...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο Βασιλιάς», του Τζο Νέσμπο − Τύψεις, αβάσταχτοι οικογενειακοί δεσμοί, εκδίκηση

«Ο Βασιλιάς», του Τζο Νέσμπο − Τύψεις, αβάσταχτοι οικογενειακοί δεσμοί, εκδίκηση

Για το νέο μυθιστόρημα του Τζο Νέσμπο [Jo Nesbo] «Ο Βασιλιάς» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο) − «από την αρχή της αφήγησης προβάλουν καθαρά τα βασικά θέματα του βιβλίου: οι τύψεις, οι αβάσταχτοι οικογενειακοί δεσμοί, η εκδίκηση».

Γράφει η Χίλντα Παπαδημη...

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», του Μίνου Ευσταθιάδη (Μεταίχμιο) – Μια πραγματεία για το Κακό

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», του Μίνου Ευσταθιάδη (Μεταίχμιο) – Μια πραγματεία για το Κακό

Για το μυθιστόρημα «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», του Μίνου Ευσταθιάδη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

Το 2006, μια πλούσια κυρία δολοφονείται στο αχανές λοφτ της στο Μόναχο. Το πτώμα βρίσκει ο αν...

«Τα άπαντα» του Φραντς Κάφκα (κριτική) – Ταξικό στοιχείο και εξουσία στο έργο του Κάφκα

«Τα άπαντα» του Φραντς Κάφκα (κριτική) – Ταξικό στοιχείο και εξουσία στο έργο του Κάφκα

Για την έκδοση του τόμου του Φραντς Κάφκα [Franz Kafka] «Τα Άπαντα: Πρόζες – Διηγήματα – Παραβολές – Στοχασμοί» (μτφρ. Χρίστος Αγγελακόπουλος, εκδ. Οξύ). Σκίτσα © Φραντς Κάφκα.

Γράφει η Λαμπριάνα Οικονόμου

Η τάξη και η λογ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ανταρκτική» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Ανταρκτική» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Ανταρκτική» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 3 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΟΙ ...

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (προδημοσίευση)

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Εύας Στάμου «Σωματογραφία», το οποίο κυκλοφορεί στις 2 Δεκεμβρίου από τος εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κεφάλαιο 2ο

Εκείνη την εποχή καταπιανόμουν με την κατα...

«Μπάρμπα Μάρογιε» του Μάριν Ντζιτς (προδημοσίευση)

«Μπάρμπα Μάρογιε» του Μάριν Ντζιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Μάριν Ντζιτς [Marin Držić] «Μπάρμπα Μάρογιε» (μτφρ. Irena Bogdanović), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΡΙΤΗ ΠΡΑΞΗ


...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρεις νέες πεζογραφικές φωνές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρεις νέες πεζογραφικές φωνές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρία μυθιστορήματα που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Βακχικόν με τα οποία οι συγγραφείς τους συστήνονται στο αναγνωστικό κοινό με σύγχρονες και ιδιαίτερες ιστορίες.

Επιμέλεια: Book Press

Γιούλη Γιανναδάκη ...

Βία κατά των Γυναικών: 5 βιβλία σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας μας αφυπνίζουν

Βία κατά των Γυναικών: 5 βιβλία σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας μας αφυπνίζουν

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, προτείνουμε πέντε σύγχρονα βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που καταπιάνονται με τη λεκτική, σωματική και σεξουαλική έμφυλη βία. «Σήκω από πάνω μου» (Μεταίχμιο) της Λίνας Βαρότση, «Μια γυναίκα απολογείται» (Τόπος) της Μαρίας Λούκα, «Διήγημας (Ακυ...

Μητέρα, κόρη, άλλο: Πέντε μυθιστορήματα για τη σχέση μάνας παιδιού

Μητέρα, κόρη, άλλο: Πέντε μυθιστορήματα για τη σχέση μάνας παιδιού

Πέντε σύγχρονα βιβλία μεταφρασμένης πεζογραφίας, τα οποία αναδεικνύουν τις πολλές εκφάνσεις της μητρότητας και την πολυσήμαντη σχέση μάνας-κόρης (τα τέσσερα από τα πέντε).

Γράφει η Φανή Χατζή

Ο E.M. Forster έγραψε στην ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ