kymuli 2 petalas

Για το μυθιστόρημα του Άγη Πετάλα «Κυμύλη ή η νήσος των δυνατοτήτων» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Η νήσος Κυμύλη @ A.I.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Ο Άγης Πετάλας γράφει το πιο ώριμο βιβλίο του, καθώς εδώ καταφέρνει να ζέψει την αντισυμβατική φαντασία του σε ένα ολοκληρωμένο μυθιστορηματικό σχέδιο. Με άξονα την Κυμύλη, ένα φανταστικό νησί του Αιγαίου, που παραδόξως έχει δάσος, σκόρπιες ιστορίες μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι ακούγονται, ιστορίες που την αναφέρουν, πλάγια ή άμεσα, χωρίς ωστόσο να συστήνουν ένα συμπαγές σώμα ιστορικής ή ανθρωπολογικής προσέγγισής της. Έτσι, μέσα στη μεταμοντέρνα λογική, όπου το κέντρο δεν υπάρχει, το νησί νοηματοδοτεί και νοηματοδοτείται από τις εκάστοτε αφηγήσεις, με αποτέλεσμα να κείται αέναα ως διαφυγόν νόημα που κινείται από την ουτοπία έως τη σκληρή πραγματικότητα. Με συνταγή τα σημειολογικά μυθιστορήματα του Ουμπέρτο Έκο, ο Έλληνας συγγραφέας φτιάχνει ένα σύστημα σημείων που αναζητούν την έννοια αναφοράς στον μύθο και την ιστορία.

estia petalas kimili i nisos ton dinatotiton

Η υπόθεση αφορά τον κεντρικό αφηγητή ο οποίος μιλά σε ένα Συνέδριο νησιωτικής κοινωνικής γεωγραφίας στο Κερουμπίνο της Ιταλίας για το εξιδανικευμένο νησί των παιδικών του διακοπών, ενώ προηγουμένως, πριν φτάσει στην ιταλική πόλη, περιηγείται σε μέρη της χώρας, συναντώντας τον παλιό του φίλο Πάουλι και διάφορους άλλους. Μέχρι να ξαναδούμε το συνέδριο και την ομιλία του, έχει περιηγηθεί νοητικά σε κείμενα στα οποία η Κυμύλη πρωτοαναφέρεται ή ακούγεται ξώφαλτσα, παίζει σημαντικότερο ρόλο ή αντιστίζεται με άλλα γεγονότα και φιλοσοφικές ιδέες: από τη μυθιστορία του Ζεν Σετιέν μέχρι «Τα απόκρυφα πρακτικά των συζητήσεων του Πάτνεϊ» τον 17ο αιώνα και από τη βιογραφία του Κεν Φόγκερτυ μέχρι τις ποικίλες ιστορίες που δεν είναι γραμμένες σε συγγράμματα, αλλά ενσπείρονται διάσπαρτα μέσα στη κεντρική αφήγηση.

Ο Άγης Πετάλας στην ουσία φτιάχνει ένα διακειμενικό παιχνίδι προς αναζήτηση της ουτοπίας. Παίρνει ως πρότυπα, για να τα παρωδήσει, έργα της ερωτικής λογοτεχνίας της Γαλλίας του 18ου αιώνα και κείμενα της Αναγέννησης τα οποία ομνύουν σε μια ιδεατή και ιδανική Αρκαδία, όπου οι επιθυμίες γίνονται πραγματικότητα και κυριαρχεί ο απλός τρόπος ζωής (ακόμα και η ωμοφαγία ως ύψιστη επαφή με τη φύση). Φυσικά χρωστάει πολλά στην αρχική σύλληψη της Ουτοπίας ως νησιωτικού παραδείσου στον Τόμας Μορ, απ’ όπου υιοθετούνται στην προσέγγιση της Κυμύλης η περιήγηση, οι συμβουλές σε ένα πρίγκιπα, η αναζήτηση του ου-τόπου, οι οικονομικοί πειραματισμοί και φυσικά η ανελέητη σάτιρα. Και μάλιστα αναφέρει τα βιβλία που ανά τους αιώνες οραματίστηκαν μια ουτοπική κοινωνία, όπως τον Φράνσις Μπέικον, τον Ιούλιο Βερν ή τον Ερνστ Μπλοχ.

Είναι δηλαδή μαζί τουριστικός προορισμός και φυσική ομορφιά, αιγαιοπελαγίτικο δείγμα και Waldeinsamkeit, πολιτική ουτοπία και πεδίο παιδικής νοσταλγίας.

Η Κυμύλη χαρακτηρίζεται ως το νησί των κατορθωμένων δυνατοτήτων. Επομένως, δεν είναι απλώς ένας ιδεατός σκοπός, αλλά μια σειρά από προσπάθειες που έχουν ήδη γίνει από την ανθρωπότητα να πετύχει τους υψηλούς της στόχους: φυλακές και ποινές, η κομμουνιστική επανάσταση, η μελαγχολία που δεν μπορεί να αποκοπεί από την ηδονή, η ανατροπή της πραγματικότητας, η επιστήμη και η καταφυγή στον στοχασμό των βιβλίων κ.λπ. Έχουμε άραγε τη σύγκλιση κατορθωμένων οραμάτων, που θα μπορούσαν να γίνουν και πετυχημένες απόπειρες κοινωνικής ευτυχίας; Είναι δηλαδή μαζί τουριστικός προορισμός και φυσική ομορφιά, αιγαιοπελαγίτικο δείγμα και Waldeinsamkeit, πολιτική ουτοπία και πεδίο παιδικής νοσταλγίας. Ωστόσο η κατάληξή του είναι και το requiem της ανθρωπότητας που πάντα οραματιζόταν και πάντα αποτύγχανε.

Διαβάζουμε ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, που άλλοτε φεύγει κι άλλοτε επιστρέφει στην ανύπαρκτη Κυμύλη, με τη βεβαιότητα ότι είναι ένας χαμένος παράδεισος που μπορεί να αξιοποιηθεί όχι όμως για να πλουτίσουν οι κάτοικοί του. Η ανάγνωση περιηγείται στις εποχές και στις θεωρίες, οσφρίζεται φιλοσοφικές θέσεις και πολιτικές ιδέες, χαίρεται την αφήγηση όπου η φαντασία καλπάζει. Το τερπνό συντροφεύει το προβληματισμένο.

 Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).

 

Απόσπασμα από το βιβλίο

«“Θα σας μιλήσω για κάτι που δεν υπάρχει”, λέω με ένα ράγισμα στη φωνή.

Με ακούω να προφέρω αυτές τις λέξεις και συνειδητοποιώ ότι πρόκειται να μιλήσω σε αυτούς τους ανθρώπους για κάτι ανύπαρκτο, για ένα πολύσημο δάσος που, ακόμα κι αν υπήρξε κάποτε, έχει πλέον πυρποληθεί και αφανιστεί. Παράδοξη μου μοιάζει τώρα η ομιλία που έχω ετοιμάσει, γιατί το δάσος των δυνατοτήτων μας έχει καεί και η αναδάσωση του μέλλοντός μας είναι περισσότερο παρά ποτέ αμφίβολη».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κακό ανήλιο» του Κωνσταντίνου Δομηνίκ (κριτική) – Δαιμονικά θαύματα, αγγελικές επιδράσεις

«Κακό ανήλιο» του Κωνσταντίνου Δομηνίκ (κριτική) – Δαιμονικά θαύματα, αγγελικές επιδράσεις

Για τη συλλογή διηγημάτων του Κωνσταντίνου Δομηνίκ «Κακό ανήλιο» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα @ Α.Ι.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Όταν πρωτοεμφανίστηκε ο εκ Πιερίας ορμώμενος νεαρός συγγραφέας το 2021 με το Ώπα-ώπα μπλάτιμοι, το ρεύμα τη...

«Μύρων η Aράχνη» της Λίλας Τρουλινού (κριτική) – Η μεταμόρφωση ως δύναμη ζωής

«Μύρων η Aράχνη» της Λίλας Τρουλινού (κριτική) – Η μεταμόρφωση ως δύναμη ζωής

Για τη νουβέλα της Λίλας Τρουλινού «Μύρων η Aράχνη», Μεταμορφώσεις ΙΙ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Περισπωμένη, για τη «διαρκή μεταμόρφωση ως μια δυνατότητα της ζωής να μεταλλάσσει τις μορφές της, χάριν προσαρμογής στις κοινωνικές απαιτητικές συμβατικότητες». Κεντρική εικόνα: Έργο της Παγώνας Ξενάκη.

Γρά...

«Στη λωρίδα του Möbius» του Ιωάννη Κουτεντάκη (κριτική) – Ο Σίσυφος των ιστοριών

«Στη λωρίδα του Möbius» του Ιωάννη Κουτεντάκη (κριτική) – Ο Σίσυφος των ιστοριών

Για το βιβλίο του Ιωάννη Κουτεντάκη «Στη λωρίδα του Möbius» (εκδ. Ροδακιό). Κεντρική εικόνα: ο Σίσυφος από τον Τιτσιάνο. 

Γράφει ο Θεόδωρος Εσπίριτου

Θα ξεκινήσω από ένα γνωστό αν και κάπως παράδοξο ερώτημα: Από π...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βραβείο Γκονκούρ 2024: Η βραχεία λίστα με τα φαβορί

Βραβείο Γκονκούρ 2024: Η βραχεία λίστα με τα φαβορί

Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα του βραβείου Γκονκούρ [Prix Goncourt] 2024. Πριν την ανακοίνωση του φετινου βραβείου, θα γίνει γνωστή και η τελική λίστα που θα περιλαμβάνει τους τέσσερις φιναλίστ. Στην εικόνα, ο νικητής του 2019 Ζαν-Πολ Ντιμπουά, μαζί με το μέλος της επιτροπής, τότε, Μπερνάρ Πιβό, στο γνωστό παράθυρο τ...

Πώς κερδίζεται ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας: Οι προϋποθέσεις και οι ζυμώσεις μέχρι το τηλεφώνημα από τη Σουηδική Ακαδημία

Πώς κερδίζεται ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας: Οι προϋποθέσεις και οι ζυμώσεις μέχρι το τηλεφώνημα από τη Σουηδική Ακαδημία

Μπορεί μια Ελληνίδα συγγραφέας να πάρει Νόμπελ Λογοτεχνίας; Η προσδοκία γεννήθηκε από μια προσεκτική ανάγνωση των αποδόσεων στις στοιχηματικές εταιρείες, που προφανώς δεν εγγυώνται τίποτα για το αποτέλεσμα. Πώς όμως, πραγματικά, κερδίζεται ένα Νόμπελ; Υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις και ποιες είναι οι ζυμώσεις που προ...

Το 16ο Φεστιβάλ ΛΕΑ απευθύνει πρόσκληση συμμετοχής για το 5ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ

Το 16ο Φεστιβάλ ΛΕΑ απευθύνει πρόσκληση συμμετοχής για το 5ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ και το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας προσκαλούν εκδότες και μεταφραστές να υποβάλουν τα βιβλία που έχουν εκδοθεί το 2024 για το 5ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ που θα απονεμηθεί τον Ιούνιο του 2025. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφίες από την απονομή των τεσσάρων προηγούμενων βραβείων λογοτεχν...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή» του Χέρφριντ Μίνκλερ (προδημοσίευση)

«Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή» του Χέρφριντ Μίνκλερ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Χέρφριντ Μίνκλερ [Herfried Münkler] «Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή» (μτφρ. Έμη Βαϊκούση), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Μ...

«Κωνσταντινούπολη – Τα γεγονότα της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955», από το αρχείο του στρατοδίκη Φαχρί Τσοκέρ (προδημοσίευση)

«Κωνσταντινούπολη – Τα γεγονότα της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955», από το αρχείο του στρατοδίκη Φαχρί Τσοκέρ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου της ελληνικής έκδοσης του αρχείου του στρατοδίκη Φαχρί Τσοκέρ [Fahri Çoker] «Κωνσταντινούπολη – Τα γεγονότα της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955 – Φωτογραφίες και Έγγραφα», η οποία κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστ...

«Ύμνος» της Άυν Ραντ (προδημοσίευση)

«Ύμνος» της Άυν Ραντ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα της Άυν Ραντ [Ayn Rand] «Ύμνος» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο κυκλοφορεί στις 14 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κεφάλαιο Ένα

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2024: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες και τις εβδομάδες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2024: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες και τις εβδομάδες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, γκράφικ νόβελ, βιογραφιών, δοκιμίων, μελετών, βιβλίων επιστημονικής εκλαΐκευσης κ.ά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Μικρά φθινοπωρινά αστυνομικά – Το Γαλλικό και μεσογειακό νουάρ στα καλύτερά του

Μικρά φθινοπωρινά αστυνομικά – Το Γαλλικό και μεσογειακό νουάρ στα καλύτερά του

Από το polar, στο neopolar και από το Παρίσι των Σιμενόν και Φαζαρντί, στο Παρίσι του Ζαν-Φρανσουά Βιλάρ και στην Αθήνα του Μάρκαρη.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Επτά σύγχρονα μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; Επτά σύγχρονα μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Από τη Νορβηγία του 1300 μ.Χ. έως τη σύγχρονη εποχή, αυτά τα επτά μυθιστορήματα, γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς, εξετάζουν τα θέματα του φύλου, της πατριαρχίας, της επανάστασης, της φιλίας και της σχέσης μάνας-κόρης. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ