kain250

Της Μαργαρίτας Φρανέλη

«Δράμα δεν είναι παρά η αναμέτρηση της προσδοκίας με την πραγματικότητα.». Να ένας από τους –ελάχιστους, μην πανικοβάλλεστε– ορισμούς που περιλαμβάνονται στο νέο μυθιστόρημα του Νίκου Παναγιωτόπουλου και ταιριάζει γάντι σε όλες τις προβολές που κάνει ο συγγραφέας: στη χώρα, τη γενιά και την παιδεία μας, αλλά και σε κάθε λογής λιγούρα για ευρωπαϊκό προφίλ, για μουράτο ανφάς, για χλιδάτη εξάρτυση.

Φυσικά, δεν ήταν πάντα έτσι. Τριάντα χρόνια πριν, όταν η παρέα των Παιδιών του Κάιν ξεκίναγε τη ζωή της, μπήγοντας το δικό της σημαιάκι σ’ ένα νησιωτικό χωριό, ονόματι Καινούργιο, δεν υπήρχε λιγούρα. Υπήρχε υγιής, υγιέστατη όρεξη. Όρεξη για όλα τα συστατικά που κάνουν τη ζωή να αξίζει τον τίτλο της: τα ωραία και τα μεγάλα, τα συνταρακτικά πλην αδιατάρακτα στο πέρασμα του χρόνου. Αλλά και όρεξη για όλα τα μικρά που νοηματοδοτούν τα μεγάλα. Για μια ματιά, για μια βουτιά, για μια φωτογραφία. Για μια μερίδα κολοκυθοκεφτέδες.

Να μη σας μπερδεύω όμως: ο Νίκος Παναγιωτόπουλος σνομπάρει, και αμέσως και σαφώς, όλη τη φιλολογία περί κουζίνας. Τα τηλεφαγητά και τους τηλεμαγείρους, τα ιλουστρασιόν πιάτα και τους σοφιστικέ τσελεμεντέδες, τα χαϊκλασάτα εστιατόρια και τους νεοεπαΐοντες της γεύσης. Όσο όμως κι αν αποκηρύσσει τη φιλολογία της κουζίνας, αγαπάει και το δείχνει την κουζίνα του λόγου, συγγραφικού ή και σεναριογραφικού.

Ίσως γι’ αυτό, στα «Παιδιά του Κάιν», ανοίγει όλα τα ντουλάπια της δικής του κουζίνας, όπου έχει συλέξει κάθε λογής υλικά. Άλλα νωπά και φρεσκοκομμένα, άλλα αποξηραμένα και φυλαγμένα με στοργή, άλλα αλεσμένα στο συγγραφικό του μούλτι κι άλλα κατεψυγμένα, που όμως δεν έχουν χάσει καθόλου τη δροσιά τους. Και μάλιστα, δεν ντρέπεται καθόλου, τουναντίον, καμαρώνει κιόλας, όταν φανερώνει τα μυστικά του: τι υλικά χρησιμοποίησε αυτή τη φορά –όλα από την πρόσφατη, αμάσητη (μικρο)ιστορία μας–, πώς τύλιξε το ρολό και το ΄βαλε όλο με τέχνη στο δίχτυ –μια δεμένη παρέα–, πώς το σιγόψηνε μέσα-έξω, επί τριάντα χρόνια –στη θράκα του νεοελληνικού αντι-θαύματος–, πώς έδεσε τη σάλτσα –με αίμα αντί ντομάτας και μπόλικο ξύδι για τις πληγές–, πώς γαρνίρισε κάθε πιάτο για να το κάνει ελκυστικό ─ με τίτλους κεφαλαίων, αντλημένους και χαριτωμένα παραφρασμένους, από τις ταινίες, τα βιβλία, τα λόγια, τις ιστορίες μας...

Τα μάτια της κουζίνας, όπως και του συγγραφέα, καίνε ακόμα, τίποτα δεν έχει κρυώσει. Κι ό,τι σκοπεύει να βγάλει από το no frost ψυγείο του δεν έπιασε ποτέ πάγο ή μούχλα. Ο φούρνος του προθερμαίνεται χρόνια τώρα – ψήνεστε για μια καλή ιστορία; Γιατί ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ξέρει να σκαρώνει ιστορίες: δεν κωλώνει να σου δείξει τι και πώς το χρησιμοποιεί, σε αφήσει να ανακατευτείς στο νεροχύτη του και να περιεργαστείς τα μυρωδικά του, και παρόλ’ αυτά, ξέρει ότι δε θα χάσεις το ενδιαφέρον σου, γιατί εκτός από το να σκαρώνει ιστορίες, ξέρει και να τις αφηγείται. Ακόμα και πού πετάει τα σκουπίδια του μας δείχνει, κι ας είναι το πιο ένοχο κομμάτι κάθε συγγραφικής παραγωγής... Πιο ένοχο κι από κείνο που φυλάει στο μεγάλο γωνιακό ντουλάπι, εκεί όπου κρύβει τον απαραίτητο σκελετό...

Μας δίνει λοιπόν να φορέσουμε μια μεγάλη πετσέτα φαγητού και να παίξουμε κι εμείς ένα ρόλο στο ιβέντ, και μάλιστα όχι κομπάρσου. Στο σινεμά, λέει, το πιο σημαντικό είναι αυτό που κρύβεται στα «cuts», αυτό που συμβαίνει ανάμεσα στις σκηνές. Γι’ αυτές τις πιο σημαντικές στιγμές της ιστορίας του, μας έχει εφοδιάσει και με πιρούνι και με μαχαίρι. Από τα καλά, αυτά που κόβουν σαν έξυπνα μυαλά. «Αγαπητοί μου αναγνώστες», μοιάζει να λέει, «εδώ που μπήκατε, θα βρείτε πολύ ψαχνό. Σας δίνω τα εργαλεία, δεν χρειάζεστε καμία άλλη βοήθεια. Ανασκουμπωθείτε και απολαύστε!».

Μια παρέα δεκαεφτάχρονων, τότε. Μια τοποθεσία μαγευτική και τότε και τώρα, αλλά για άλλους λόγους τότε και άλλους τώρα. Ένας δημοσιογράφος θέρτι σάμθινγκ. Ένας παλιός αριστερός sixty plus. Μια ευκολοερμήνευτη Σουηδέζα διερμηνέας. Ντόπιοι διάφοροι. Μια μαγείρισσα ανάμεσά τους. Ένα μούλτι έθνικ σεμινάριο σεναρίου. Δυο Αμερικάνοι στόρι μέικερς. Η παρέα που λέγαμε, 30 χρόνια μετά. Κι ένας αγνοούμενος, κάθε άλλο παρά αγνοημένος. Που πέφτει στο κενό μαζί με πολλά άλλα. Απόβλητα και μη. Κι όποιος ξέρει να πει γιατί ακριβώς αποβλήθηκε, και αυτός και τα πολλά άλλα, να μη σηκώσει το χέρι. Η μέθοδος δεν αποδίδει πια. Ξεπεράστηκε ακόμα και στο Καινούργιο.

«Τα παιδιά του Κάιν» είναι μια ταπισερί της Ελλάδας των τελευταίων 30 χρόνων, με άφθονες παραστάσεις για τον σύγχρονο εαυτό της. Πού και πώς ξέφτισε. Πού και πώς ξέπεσε. Ποιος και γιατί έπεσε. Κυριολεκτικά. Αλλά όχι κυρίως. Αναγνωρίζουμε τις φάτσες και τις μούρες. Τα ύφη και τα ήθη. Τα τραγούδια και τους ύμνους. Τα ντυσίματα και τα καμώματα. Τις γκομενο-καταστάσεις και τις δηθενο-ζωές. Τα φαγητά και τα αποφάγια. Τα ποτά και τους απόπατους. Και κυρίως: αυτούς που αναρριχήθηκαν, αλλά και τους άλλους, που γκρεμοτσακίστηκαν. Όλο και κάποιον ξέρουμε. Διαβάζοντας, ίσως μας πιάσει μια μικρή κρίση υψοφοβίας. Ίσως παγώσουμε και ακινητοποιηθούμε, μη μπορώντας να πάμε ούτε προς τα πάνω –προς τους πρώτους– ούτε προς τα κάτω – προς τους δεύτερους. Όμως, κλείνοντας το βιβλίο, «Το Καινούργιο», ο συγγραφέας έχει καταφέρει κάτι: σ’ έχει βγάλει από την κουζίνα του, όπου σου μαγείρεψε και σε τάισε, και σ’ έχει ανεβάσει στον ψηλότερο βατήρα: «Πήδα» σου λέει. «Αν δεν πέσεις στα βαθιά, δε θα μάθεις ποτέ κολύμπι. Αλλά, ακόμα κι αν πνιγείς, ποιο το πρόβλημα; Τόσα και τόσα δε σε πνίγουν χρόνια τώρα;».

kain-exofΤα παιδιά του Κάιν
Νίκος Παναγιωτόπουλος
Μεταίχμιο 2011

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ