baladeur

Για τη συλλογή διηγημάτων της Γιούλης Αναστασοπούλου «Η προθεσμία του νερού» (εκδ. Ενύπνιο). 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στα καινούργια διηγήματα της Γιούλης Αναστασοπούλου Η προθεσμία του νερού (εκδ. Ενύπνιο, 2022) η γλώσσα γίνεται ακόμη πιο κοφτερή και άμεση, ενώ είναι αναγνωρίσιμο πλέον το προσωπικό της ύφος. Σπαράγματα από τις πιο χυμώδεις περιοχές του ανθρώπινου σώματος συνθέτουν ένα σκληρό ψυχαναλυτικό υπόβαθρο αφήγησης, όπου κάθε λεπτομέρεια συντείνει στην ίδια, σταθερή αίσθηση: πως ένας κανιβαλισμός επικρατεί στις ανθρώπινες σχέσεις, και ιδιαίτερα στις σχέσεις που είναι λιμπιντινικά φορτισμένες.

Το ρέον, συνεκτικό στοιχείο του βιβλίου είναι το υγρό στοιχείο, στις ποικίλες εκφάνσεις του -ομίχλη, πάχνη, χιόνι ή βροχή-, στις πιο απρόσμενες, δυσδιάκριτες πτυχές και υποστάσεις του -νερό θάλασσας, νερό πισίνας ή πηγάδι όπου καταδύεται η ηρωίδα κατά την ερωτική συνεύρεση («Πηγάδι»)-, στην αφθονία των μεταστοιχειώσεών του -αίμα, σπέρμα, ούρα, κολπικά υγρά, αμνιακά υγρά, εκκρίσεις των αδένων, χολή, ιδρώτας-, υπό μορφήν αλοιφών με ελαιώδη σύσταση («Χλώριο», «Στόμιο»), σε ψυχρές, υδαρείς υφές, σε κρυστάλλους και σε γαλακτώδεις εκχυμώσεις, στη θερμή, ενοχλητική υγρασία που ευνοεί τους μικροοργανισμούς και τις μυκητιάσεις, τέλος έως και στην πλημμύρα: σαν να είναι το κορμί του ανθρώπου μια σύμπτυξη του σύμπαντος και σαν η κίνησή του να ρυθμίζει τη χρονικότητα, προσδίδοντάς της διαφορετικές «ανθρωποσμές».

Οι ηρωίδες της, με πυξίδα τη γυναικεία τους αισθαντικότητα, αντιπαραθέτουν διαρκώς την ανθρωπινότητα και την αγάπη στο σκηνικό συναισθηματικής στειρότητας και ένδειας ενσυναίσθησης που βιώνουν.

Η ματιά της Αναστασοπούλου παραμένει κινηματογραφική («Ζεστό») όπως συνέβαινε και στα προηγούμενα βιβλία της: αυτό σημαίνει πως ο κόσμος αντικρίζεται από μιαν oblique οπτική γωνία λήψης, υπό ένα λοξό, παραμορφωτικό πρίσμα που κατά περίπτωσιν ποικίλλει, εστιάζει όμως σταθερά στην ηβική χώρα και εδώ ευαγγελίζεται το συναίσθημα της αγάπης. Οι ηρωίδες της, με πυξίδα τη γυναικεία τους αισθαντικότητα, αντιπαραθέτουν διαρκώς την ανθρωπινότητα και την αγάπη στο σκηνικό συναισθηματικής στειρότητας και ένδειας ενσυναίσθησης που βιώνουν. Στο διήγημα «Τσατ» γίνεται πιο απτή αυτή η διαπίστωση, καθώς η ανδρική παρουσία-με υπαινιγμούς για τον παλιό κινηματογράφο-κομίζει ειδήσεις πολέμου, χωρισμού και καταστροφής και το υποκείμενο αναδιπλώνεται στον εαυτό του.

Ο υποκειμενισμός κερδίζει έδαφος εκ πεποιθήσεως και συνιστά γνώρισμα των καλύτερων διηγημάτων της συλλογής, όπως ο «Ατμός», όπου η νοερή αντίληψη των κινήσεων και των αισθήσεων του ερωτικού αντικειμένου συμπίπτουν με την ανάδευση ή άμβλυνση του ερωτικού συναισθήματος. «Φοράει βρόμικα σουτιέν γιατί είναι κόρη της μάνας της. απ’έξω μπέλα μπέλα κι από μέσα κατσιβέλα» («Σκόρος»): με τον σαρκασμό ως κύριο όπλο, η συγγραφέας χαϊδεύει με τρυφερότητα και λαγνεία τις κρυφές γωνιές του ανθρώπινου κορμιού, απενοχοποιώντας και τις πιο κρύφιες φαντασιώσεις γυμνότητας. Αυτό εντείνεται με την ακριβή, μεγεθυντική χαρτογράφηση κάθε ερωτογόνου ζώνης («Στόμιο»), ενώ εκχέεται σε κοσμογονικών διαστάσεων ποτάμια, υπονόμους, βάλτους, χειμάρρους και κατακλυσμούς (στα διηγήματα όπου καταλύεται η χρονικότητα και μαζί και το ανθρώπινο πολιτισμικό σκηνικό, αλλού ελληνοπρεπές και αλλού αγγλοσαξονικό , πχ. στο «Χλώριο»).

Σε κάθε περίπτωση οι αισθήσεις πρωταγωνιστούν, είτε πρόκειται για οσμές είτε για γεύσεις είτε για αφές είτε, ακόμη, για διαφορετικές θερμοκρασίες και ισχυρά ακουστικά ερεθίσματα.

enupnio i prothesmia tou nerouΕίναι φανερή η πρόθεση της συγγραφέως να αναγάγει κάθε επιμέρους περιστατικό σε υπαρξιακό συμβάν, και αυτό δικαιώνει τον υετό που διατρέχει (ήδη, από τίτλου της) τη συλλογή. Διάτρητη, εκτεθειμένη, διεγερμένη και επιδιδόμενη σε μιαν αυνανιστική αναβίωση ερωτικών στιγμών που ως βέλος εξακοντίζεται προς τον θάνατο, μια ηρωίδα βιώνει καθήλωση στο (φροϋδικό) στοματικό στάδιο, αίσθηση που οδηγεί στη σιελόρροια («Αλμυρό») και κατατάσσει την οικειότητα των συναισθημάτων με γνώμονα την πιο επιθυμητή γευστική ποιότητα. Σε κάθε περίπτωση οι αισθήσεις πρωταγωνιστούν, είτε πρόκειται για οσμές είτε για γεύσεις είτε για αφές είτε, ακόμη, για διαφορετικές θερμοκρασίες και ισχυρά ακουστικά ερεθίσματα: «το ουρλιαχτό του νερού» είναι αναγνωρίσιμο, μεν, αλλά μόνο με τον κοινό παρονομαστή της ανάκλησης της μνήμης, που θα συντεθεί στη βάση μιας συνεχούς παροντικότητας.

Σ’αυτήν τη μικρο-κοσμολογία, που επιτελείται με περιήγηση στις πιο ερμητικές περιοχές του σώματος, η σφύζουσα γυναικεία υπόσταση μεταμορφώνεται –σε κάθε διήγημα η ταυτότητά της μετακυλίεται και σχηματίζει μια νέα περσόνα. Οι κινήσεις της γυναίκας, της έφηβης ή του κοριτσιού είναι ανεπαίσθητες διελεύσεις ανάμεσα σε αντικείμενα του πολύ οικείου, προσωπικού φεμινικού διαστήματος. Στον φακό αυτής της τυπολογίας που καθιστά έκτυπη την ανδρική παρερμηνεία, που καταγγέλλει τη γλοιώδη ιδιοσυγκρασία του αιμομείκτη βιαστή («Ταμπόν») και που εξαίρει την καμπυλότητα, τη γλυκύτητα και τον πρωτεϊκό χαρακτήρα της θηλυκότητας, ο χρόνος παραμένει απατηλός και τα μεγέθη, οι αποστάσεις, τα διαστήματα σχετικοποιούνται.

Έτσι δικαιώνεται ο τίτλος: προσωποποίηση του ύδατος, που θέτει όρια στο αέναο αυτής της αιμάσσουσας αναζήτησης μιας αγκαλιάς και αυτού του εγρηγορότος συναισθήματος που μεταστοιχειώνεται σε δάκρυα.


* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Τα σπλάχνα» (εκδ. Κριτική).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

«Ανάληψη» του Ηλία Λ. Παπαμόσχου (κριτική) – Η αταξίδευτη μοίρα των ανθρώπων

Για το μυθιστόρημα του Ηλία Λ. Παπαμόσχου «Ανάληψη» (εκδ. Πατάκη) – Για ένα πραγματικό ναυάγιο στην Καστοριά του 1929. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θλίψη σαν κάρβουνο αναμμένο, πένθος που τυλίγει όπως η αράχνη τα σώ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Η εμμονή» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν ήθελε να μου πει το όνομά της.

...
Ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος τιμήθηκε από τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου για το σύνολο του έργου του

Ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος τιμήθηκε από τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου για το σύνολο του έργου του

O Σύνδεσμος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου τίμησε το περασμένο Σάββατο (2/12) σε μια σεμνή τελετή τον Γιώργο Μαρκόπουλο, καθώς και τον Κύπριο ομότεχνό του Αντώνη Πιλλά.

Επιμέλεια: Book Press

Tο Βραβείο «Λογοτέχνη για το σύν...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Η εμμονή» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν ήθελε να μου πει το όνομά της.

...
«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Τσαρλς Μπουκόβσκι [Charles Bukowski] «Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» (νέα μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς), που κυκλοφορεί στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ