baladeur

Για τη συλλογή διηγημάτων της Γιούλης Αναστασοπούλου «Η προθεσμία του νερού» (εκδ. Ενύπνιο). 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στα καινούργια διηγήματα της Γιούλης Αναστασοπούλου Η προθεσμία του νερού (εκδ. Ενύπνιο, 2022) η γλώσσα γίνεται ακόμη πιο κοφτερή και άμεση, ενώ είναι αναγνωρίσιμο πλέον το προσωπικό της ύφος. Σπαράγματα από τις πιο χυμώδεις περιοχές του ανθρώπινου σώματος συνθέτουν ένα σκληρό ψυχαναλυτικό υπόβαθρο αφήγησης, όπου κάθε λεπτομέρεια συντείνει στην ίδια, σταθερή αίσθηση: πως ένας κανιβαλισμός επικρατεί στις ανθρώπινες σχέσεις, και ιδιαίτερα στις σχέσεις που είναι λιμπιντινικά φορτισμένες.

Το ρέον, συνεκτικό στοιχείο του βιβλίου είναι το υγρό στοιχείο, στις ποικίλες εκφάνσεις του -ομίχλη, πάχνη, χιόνι ή βροχή-, στις πιο απρόσμενες, δυσδιάκριτες πτυχές και υποστάσεις του -νερό θάλασσας, νερό πισίνας ή πηγάδι όπου καταδύεται η ηρωίδα κατά την ερωτική συνεύρεση («Πηγάδι»)-, στην αφθονία των μεταστοιχειώσεών του -αίμα, σπέρμα, ούρα, κολπικά υγρά, αμνιακά υγρά, εκκρίσεις των αδένων, χολή, ιδρώτας-, υπό μορφήν αλοιφών με ελαιώδη σύσταση («Χλώριο», «Στόμιο»), σε ψυχρές, υδαρείς υφές, σε κρυστάλλους και σε γαλακτώδεις εκχυμώσεις, στη θερμή, ενοχλητική υγρασία που ευνοεί τους μικροοργανισμούς και τις μυκητιάσεις, τέλος έως και στην πλημμύρα: σαν να είναι το κορμί του ανθρώπου μια σύμπτυξη του σύμπαντος και σαν η κίνησή του να ρυθμίζει τη χρονικότητα, προσδίδοντάς της διαφορετικές «ανθρωποσμές».

Οι ηρωίδες της, με πυξίδα τη γυναικεία τους αισθαντικότητα, αντιπαραθέτουν διαρκώς την ανθρωπινότητα και την αγάπη στο σκηνικό συναισθηματικής στειρότητας και ένδειας ενσυναίσθησης που βιώνουν.

Η ματιά της Αναστασοπούλου παραμένει κινηματογραφική («Ζεστό») όπως συνέβαινε και στα προηγούμενα βιβλία της: αυτό σημαίνει πως ο κόσμος αντικρίζεται από μιαν oblique οπτική γωνία λήψης, υπό ένα λοξό, παραμορφωτικό πρίσμα που κατά περίπτωσιν ποικίλλει, εστιάζει όμως σταθερά στην ηβική χώρα και εδώ ευαγγελίζεται το συναίσθημα της αγάπης. Οι ηρωίδες της, με πυξίδα τη γυναικεία τους αισθαντικότητα, αντιπαραθέτουν διαρκώς την ανθρωπινότητα και την αγάπη στο σκηνικό συναισθηματικής στειρότητας και ένδειας ενσυναίσθησης που βιώνουν. Στο διήγημα «Τσατ» γίνεται πιο απτή αυτή η διαπίστωση, καθώς η ανδρική παρουσία-με υπαινιγμούς για τον παλιό κινηματογράφο-κομίζει ειδήσεις πολέμου, χωρισμού και καταστροφής και το υποκείμενο αναδιπλώνεται στον εαυτό του.

Ο υποκειμενισμός κερδίζει έδαφος εκ πεποιθήσεως και συνιστά γνώρισμα των καλύτερων διηγημάτων της συλλογής, όπως ο «Ατμός», όπου η νοερή αντίληψη των κινήσεων και των αισθήσεων του ερωτικού αντικειμένου συμπίπτουν με την ανάδευση ή άμβλυνση του ερωτικού συναισθήματος. «Φοράει βρόμικα σουτιέν γιατί είναι κόρη της μάνας της. απ’έξω μπέλα μπέλα κι από μέσα κατσιβέλα» («Σκόρος»): με τον σαρκασμό ως κύριο όπλο, η συγγραφέας χαϊδεύει με τρυφερότητα και λαγνεία τις κρυφές γωνιές του ανθρώπινου κορμιού, απενοχοποιώντας και τις πιο κρύφιες φαντασιώσεις γυμνότητας. Αυτό εντείνεται με την ακριβή, μεγεθυντική χαρτογράφηση κάθε ερωτογόνου ζώνης («Στόμιο»), ενώ εκχέεται σε κοσμογονικών διαστάσεων ποτάμια, υπονόμους, βάλτους, χειμάρρους και κατακλυσμούς (στα διηγήματα όπου καταλύεται η χρονικότητα και μαζί και το ανθρώπινο πολιτισμικό σκηνικό, αλλού ελληνοπρεπές και αλλού αγγλοσαξονικό , πχ. στο «Χλώριο»).

Σε κάθε περίπτωση οι αισθήσεις πρωταγωνιστούν, είτε πρόκειται για οσμές είτε για γεύσεις είτε για αφές είτε, ακόμη, για διαφορετικές θερμοκρασίες και ισχυρά ακουστικά ερεθίσματα.

enupnio i prothesmia tou nerouΕίναι φανερή η πρόθεση της συγγραφέως να αναγάγει κάθε επιμέρους περιστατικό σε υπαρξιακό συμβάν, και αυτό δικαιώνει τον υετό που διατρέχει (ήδη, από τίτλου της) τη συλλογή. Διάτρητη, εκτεθειμένη, διεγερμένη και επιδιδόμενη σε μιαν αυνανιστική αναβίωση ερωτικών στιγμών που ως βέλος εξακοντίζεται προς τον θάνατο, μια ηρωίδα βιώνει καθήλωση στο (φροϋδικό) στοματικό στάδιο, αίσθηση που οδηγεί στη σιελόρροια («Αλμυρό») και κατατάσσει την οικειότητα των συναισθημάτων με γνώμονα την πιο επιθυμητή γευστική ποιότητα. Σε κάθε περίπτωση οι αισθήσεις πρωταγωνιστούν, είτε πρόκειται για οσμές είτε για γεύσεις είτε για αφές είτε, ακόμη, για διαφορετικές θερμοκρασίες και ισχυρά ακουστικά ερεθίσματα: «το ουρλιαχτό του νερού» είναι αναγνωρίσιμο, μεν, αλλά μόνο με τον κοινό παρονομαστή της ανάκλησης της μνήμης, που θα συντεθεί στη βάση μιας συνεχούς παροντικότητας.

Σ’αυτήν τη μικρο-κοσμολογία, που επιτελείται με περιήγηση στις πιο ερμητικές περιοχές του σώματος, η σφύζουσα γυναικεία υπόσταση μεταμορφώνεται –σε κάθε διήγημα η ταυτότητά της μετακυλίεται και σχηματίζει μια νέα περσόνα. Οι κινήσεις της γυναίκας, της έφηβης ή του κοριτσιού είναι ανεπαίσθητες διελεύσεις ανάμεσα σε αντικείμενα του πολύ οικείου, προσωπικού φεμινικού διαστήματος. Στον φακό αυτής της τυπολογίας που καθιστά έκτυπη την ανδρική παρερμηνεία, που καταγγέλλει τη γλοιώδη ιδιοσυγκρασία του αιμομείκτη βιαστή («Ταμπόν») και που εξαίρει την καμπυλότητα, τη γλυκύτητα και τον πρωτεϊκό χαρακτήρα της θηλυκότητας, ο χρόνος παραμένει απατηλός και τα μεγέθη, οι αποστάσεις, τα διαστήματα σχετικοποιούνται.

Έτσι δικαιώνεται ο τίτλος: προσωποποίηση του ύδατος, που θέτει όρια στο αέναο αυτής της αιμάσσουσας αναζήτησης μιας αγκαλιάς και αυτού του εγρηγορότος συναισθήματος που μεταστοιχειώνεται σε δάκρυα.


* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Τα σπλάχνα» (εκδ. Κριτική).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Σφερδούκλια στο κεφάλι» του Βρασίδα Καραλή & «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Γιαγιά, η πιο βαθιά πατρίδα

«Σφερδούκλια στο κεφάλι» του Βρασίδα Καραλή & «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Γιαγιά, η πιο βαθιά πατρίδα

Για τα αφηγήματα «Σφερδούκλια στο κεφάλι» (εκδ. Δώμα) του Βρασίδα Καραλή και «Σταυρός στο ακροθαλάσσι» (εκδ. Άγρα) του Θωμά Κοροβίνη. 

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Δύο συγγραφείς-αφηγητές μιλάνε με τη γιαγιά τους. ...

«Αμαλία, μία πόρνη στα αζήτητα» του Βασίλη Τζανακάρη (κριτική) – Τόσα δίνω, πόσα θες;

«Αμαλία, μία πόρνη στα αζήτητα» του Βασίλη Τζανακάρη (κριτική) – Τόσα δίνω, πόσα θες;

Για το μυθιστόρημα του Βασίλη Τζανακάρη «Αμαλία, μια πόρνη στα αζήτητα» (Ελληνοεκδοτική). Κεντρική εικόνα: Η συνοικία «Μπάρα» στη Θεσσαλονίκη την περίοδο 1916-1918. 

Γράφει η Φανή Κεχαγιά

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Όνομα πατρός: Δούναβης» του Κώστα Ακρίβου

Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Όνομα πατρός: Δούναβης» του Κώστα Ακρίβου

Παρουσίαση του μυθιστορήματος του Κώστα Ακρίβου «Όνομα πατρός: Δούναβης» την Τρίτη 20 Μαΐου, στις 19:30, στον ΙΑΝΟ της Αθήνας.

Επιμέλεια: Book Press

Την Τρίτη 20 Μαΐου, στις 19:30, η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS και ο...

Φώτης Τερζάκης: «Ως συμπεριληπτικό όνομα, η

Φώτης Τερζάκης: «Ως συμπεριληπτικό όνομα, η "Ανατολή" είναι ήδη μια ρατσιστική και αποικιοκρατική κατηγορία, ένας τόπος της φαντασίας μας»

Μιλήσαμε με τον Φώτη Τερζάκη με αφορμή την πρόσφατη επανακυκλοφορία της μετάφρασής του της περίφημης μελέτης του Έντουαρντ Σαΐντ (Edward Said) «Οριενταλισμός», από τις εκδόσεις Σάλτο.

Στον Κ.Β. Κατσουλάρη 

Λίγα εί...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Ζαν Νταρό [Jean Darot] «Ο σπορέας» (μτφρ. Ελένη Γ. Γύζη), το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Στίξις.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν γνωρίζαμε τίποτα. Δεν γνωρίζαμε αν οι εξόριστοι...

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα της Λίλας Κονομάρα «Μια τρίχα που γίνεται άλογο», η οποία κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κι όμως κάποτε ήμασταν εμείς, ψιθυρίζει κι αμέσως σκέψεις κα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ