baladeur

Για τη συλλογή διηγημάτων της Γιούλης Αναστασοπούλου «Η προθεσμία του νερού» (εκδ. Ενύπνιο). 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στα καινούργια διηγήματα της Γιούλης Αναστασοπούλου Η προθεσμία του νερού (εκδ. Ενύπνιο, 2022) η γλώσσα γίνεται ακόμη πιο κοφτερή και άμεση, ενώ είναι αναγνωρίσιμο πλέον το προσωπικό της ύφος. Σπαράγματα από τις πιο χυμώδεις περιοχές του ανθρώπινου σώματος συνθέτουν ένα σκληρό ψυχαναλυτικό υπόβαθρο αφήγησης, όπου κάθε λεπτομέρεια συντείνει στην ίδια, σταθερή αίσθηση: πως ένας κανιβαλισμός επικρατεί στις ανθρώπινες σχέσεις, και ιδιαίτερα στις σχέσεις που είναι λιμπιντινικά φορτισμένες.

Το ρέον, συνεκτικό στοιχείο του βιβλίου είναι το υγρό στοιχείο, στις ποικίλες εκφάνσεις του -ομίχλη, πάχνη, χιόνι ή βροχή-, στις πιο απρόσμενες, δυσδιάκριτες πτυχές και υποστάσεις του -νερό θάλασσας, νερό πισίνας ή πηγάδι όπου καταδύεται η ηρωίδα κατά την ερωτική συνεύρεση («Πηγάδι»)-, στην αφθονία των μεταστοιχειώσεών του -αίμα, σπέρμα, ούρα, κολπικά υγρά, αμνιακά υγρά, εκκρίσεις των αδένων, χολή, ιδρώτας-, υπό μορφήν αλοιφών με ελαιώδη σύσταση («Χλώριο», «Στόμιο»), σε ψυχρές, υδαρείς υφές, σε κρυστάλλους και σε γαλακτώδεις εκχυμώσεις, στη θερμή, ενοχλητική υγρασία που ευνοεί τους μικροοργανισμούς και τις μυκητιάσεις, τέλος έως και στην πλημμύρα: σαν να είναι το κορμί του ανθρώπου μια σύμπτυξη του σύμπαντος και σαν η κίνησή του να ρυθμίζει τη χρονικότητα, προσδίδοντάς της διαφορετικές «ανθρωποσμές».

Οι ηρωίδες της, με πυξίδα τη γυναικεία τους αισθαντικότητα, αντιπαραθέτουν διαρκώς την ανθρωπινότητα και την αγάπη στο σκηνικό συναισθηματικής στειρότητας και ένδειας ενσυναίσθησης που βιώνουν.

Η ματιά της Αναστασοπούλου παραμένει κινηματογραφική («Ζεστό») όπως συνέβαινε και στα προηγούμενα βιβλία της: αυτό σημαίνει πως ο κόσμος αντικρίζεται από μιαν oblique οπτική γωνία λήψης, υπό ένα λοξό, παραμορφωτικό πρίσμα που κατά περίπτωσιν ποικίλλει, εστιάζει όμως σταθερά στην ηβική χώρα και εδώ ευαγγελίζεται το συναίσθημα της αγάπης. Οι ηρωίδες της, με πυξίδα τη γυναικεία τους αισθαντικότητα, αντιπαραθέτουν διαρκώς την ανθρωπινότητα και την αγάπη στο σκηνικό συναισθηματικής στειρότητας και ένδειας ενσυναίσθησης που βιώνουν. Στο διήγημα «Τσατ» γίνεται πιο απτή αυτή η διαπίστωση, καθώς η ανδρική παρουσία-με υπαινιγμούς για τον παλιό κινηματογράφο-κομίζει ειδήσεις πολέμου, χωρισμού και καταστροφής και το υποκείμενο αναδιπλώνεται στον εαυτό του.

Ο υποκειμενισμός κερδίζει έδαφος εκ πεποιθήσεως και συνιστά γνώρισμα των καλύτερων διηγημάτων της συλλογής, όπως ο «Ατμός», όπου η νοερή αντίληψη των κινήσεων και των αισθήσεων του ερωτικού αντικειμένου συμπίπτουν με την ανάδευση ή άμβλυνση του ερωτικού συναισθήματος. «Φοράει βρόμικα σουτιέν γιατί είναι κόρη της μάνας της. απ’έξω μπέλα μπέλα κι από μέσα κατσιβέλα» («Σκόρος»): με τον σαρκασμό ως κύριο όπλο, η συγγραφέας χαϊδεύει με τρυφερότητα και λαγνεία τις κρυφές γωνιές του ανθρώπινου κορμιού, απενοχοποιώντας και τις πιο κρύφιες φαντασιώσεις γυμνότητας. Αυτό εντείνεται με την ακριβή, μεγεθυντική χαρτογράφηση κάθε ερωτογόνου ζώνης («Στόμιο»), ενώ εκχέεται σε κοσμογονικών διαστάσεων ποτάμια, υπονόμους, βάλτους, χειμάρρους και κατακλυσμούς (στα διηγήματα όπου καταλύεται η χρονικότητα και μαζί και το ανθρώπινο πολιτισμικό σκηνικό, αλλού ελληνοπρεπές και αλλού αγγλοσαξονικό , πχ. στο «Χλώριο»).

Σε κάθε περίπτωση οι αισθήσεις πρωταγωνιστούν, είτε πρόκειται για οσμές είτε για γεύσεις είτε για αφές είτε, ακόμη, για διαφορετικές θερμοκρασίες και ισχυρά ακουστικά ερεθίσματα.

enupnio i prothesmia tou nerouΕίναι φανερή η πρόθεση της συγγραφέως να αναγάγει κάθε επιμέρους περιστατικό σε υπαρξιακό συμβάν, και αυτό δικαιώνει τον υετό που διατρέχει (ήδη, από τίτλου της) τη συλλογή. Διάτρητη, εκτεθειμένη, διεγερμένη και επιδιδόμενη σε μιαν αυνανιστική αναβίωση ερωτικών στιγμών που ως βέλος εξακοντίζεται προς τον θάνατο, μια ηρωίδα βιώνει καθήλωση στο (φροϋδικό) στοματικό στάδιο, αίσθηση που οδηγεί στη σιελόρροια («Αλμυρό») και κατατάσσει την οικειότητα των συναισθημάτων με γνώμονα την πιο επιθυμητή γευστική ποιότητα. Σε κάθε περίπτωση οι αισθήσεις πρωταγωνιστούν, είτε πρόκειται για οσμές είτε για γεύσεις είτε για αφές είτε, ακόμη, για διαφορετικές θερμοκρασίες και ισχυρά ακουστικά ερεθίσματα: «το ουρλιαχτό του νερού» είναι αναγνωρίσιμο, μεν, αλλά μόνο με τον κοινό παρονομαστή της ανάκλησης της μνήμης, που θα συντεθεί στη βάση μιας συνεχούς παροντικότητας.

Σ’αυτήν τη μικρο-κοσμολογία, που επιτελείται με περιήγηση στις πιο ερμητικές περιοχές του σώματος, η σφύζουσα γυναικεία υπόσταση μεταμορφώνεται –σε κάθε διήγημα η ταυτότητά της μετακυλίεται και σχηματίζει μια νέα περσόνα. Οι κινήσεις της γυναίκας, της έφηβης ή του κοριτσιού είναι ανεπαίσθητες διελεύσεις ανάμεσα σε αντικείμενα του πολύ οικείου, προσωπικού φεμινικού διαστήματος. Στον φακό αυτής της τυπολογίας που καθιστά έκτυπη την ανδρική παρερμηνεία, που καταγγέλλει τη γλοιώδη ιδιοσυγκρασία του αιμομείκτη βιαστή («Ταμπόν») και που εξαίρει την καμπυλότητα, τη γλυκύτητα και τον πρωτεϊκό χαρακτήρα της θηλυκότητας, ο χρόνος παραμένει απατηλός και τα μεγέθη, οι αποστάσεις, τα διαστήματα σχετικοποιούνται.

Έτσι δικαιώνεται ο τίτλος: προσωποποίηση του ύδατος, που θέτει όρια στο αέναο αυτής της αιμάσσουσας αναζήτησης μιας αγκαλιάς και αυτού του εγρηγορότος συναισθήματος που μεταστοιχειώνεται σε δάκρυα.


* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Τα σπλάχνα» (εκδ. Κριτική).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Μαρία Καλιόρη, Ηλίας Μπιστολάς, Χριστίνα Ιωάννου: Νέες φωνές, νέοι δρόμοι (κριτική)

Για τη συλλογή διηγημάτων της Μαρίας Καλιόρη «Οι καλοί πεζοπόροι» (εκδ. Ιωλκός), το μυθιστόρημα του Ηλία Μπιστολά «Χώμα στα μάτια, στα αυτιά, στο στόμα» (εκδ. Τόπος) και τη συλλογή διηγημάτων της Χριστίνας Ιωάννου «Ταξίδι στο φούρνο» (εκδ. Ιωλκός).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ