polymenakos perama

Για το μυθιστόρημα «Σημείο εξόδου ένα» του Γιώργου Πολυμενάκου (εκδ. Απόπειρα)

Του Σόλωνα Παπαγεωργίου

Είναι βέβαιο πως η πανδημία του Covid-19 θα επηρεάσει βαθιά τη λογοτεχνία, η οποία συχνά αποτυπώνει την πραγματικότητα -ή καλύτερα, εκφράζει την προσωπική ματιά ενός δημιουργού για την πραγματικότητα-, με τρόπο έμμεσο, μέσω της μυθοπλασίας. Ένα πρώτο δείγμα είναι το μυθιστόρημα του Γιώργου Πολυμενάκου με τίτλο Σημείο Εξόδου Ένα (εκδ. Απόπειρα), η υπόθεση του οποίου εκτυλίσσεται σε έναν δυστοπικό κόσμο, στα απομεινάρια ενός πολιτισμού που κατέρρευσε εξαιτίας ενός αναπάντεχου και εξαιρετικά μεταδοτικού ιού.

Μια πόλη επιζώντων καταφέρνει να «σφραγίσει» εγκαίρως τα σύνορά της και να μειώσει, με αυτόν τον τρόπο, τα κρούσματα εντός των πυλών της. Πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο Ντεντ, ο άγρυπνος φύλακας του λιμανιού της πόλης, που έχει αναλάβει το καθήκον του εκτελεστή για λογαριασμό του Κυβερνήτη, του δικτάτορα που διοικεί με σιδερένια πυγμή. Ο Ντεντ εκτελεί εν ψυχρώ τους ανυποψίαστους επιβάτες των πλοίων που προσεγγίζουν το λιμάνι, στο όνομα του κοινού καλού, προσπαθώντας -υποτίθεται- να αποτρέψει την εξάπλωση του ιού.

Μια πόλη επιζώντων καταφέρνει να «σφραγίσει» εγκαίρως τα σύνορά της και να μειώσει, με αυτόν τον τρόπο, τα κρούσματα εντός των πυλών της.

Οι χαρακτήρες του βιβλίου δεν έχουν πια τα αληθινά ονόματά τους, καθώς ο Κυβερνήτης τα αντικατέστησε με νέα, αντλώντας έμπνευση από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Ο Ντεντ είναι ο Δάντης, ο οποίος διανύει την Κόλαση πλάι στον Βίρτζιλ, τον Βιργίλιο, έναν άνδρα που προετοιμάζει μεθοδικά την πτώση του Κυβερνήτη και ζητάει τη βοήθεια του Ντεντ για την εκπλήρωση αυτού του στόχου. Ο Παράδεισος, η κάθαρση, θα κατακτηθεί μέσω της Τρις, της Βεατρίκης, της συζύγου του Ντεντ, που διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη μετάβαση του πρωταγωνιστή από το σκοτάδι στο φως.

Δυστοπική λογοτεχνία

apopeira polymenakos simeio exodouΗ δυστοπική λογοτεχνία είναι ένα είδος που δεν ευδοκίμησε ιδιαίτερα στη χώρα μας. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται εξαιρέσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Μαύρο νερό του Μιχάλη Μακρόπουλου, ο οποίος εμπνέεται από τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ήπειρο και συνδέει άμεσα τη δυστοπία με την ελληνική πραγματικότητα. Ο Πολυμενάκος ακολουθεί την αντίθετη οδό, επηρεασμένος από την παγκόσμια υγειονομική κρίση που βιώνουμε, καθώς και από το αρχετυπικό δυστοπικό μυθιστόρημα, το 1984 του Τζορτζ Όργουελ, και από το Φαρενάιτ 451 του Ρέι Μπράντμπερι. Το Σημείο Εξόδου Ένα θα μπορούσε κάλλιστα να εκτυλίσσεται σε οποιονδήποτε τόπο, καθώς δεν προσδιορίζεται γεωγραφικά η θέση της πόλης-Κόλασης, ούτε γίνονται αναφορές σχετικά με την κουλτούρα και τον πολιτισμό που υπήρχαν προ πανδημίας, που θα μαρτυρούσαν ενδεχομένως την καταγωγή των ηρώων. Γίνονται μόνο αναφορές σε κάποια βιβλία, όπως στη Θεία Κωμωδία και στη Βίβλο, τα οποία κρατάει ο Κυβερνήτης στα ράφια της βιβλιοθήκης του, έχοντας κάψει όλα τα υπόλοιπα, προκειμένου να στερήσει από τους ανθρώπους την έμπνευση για την ενορχήστρωση μιας επανάστασης.

Η ιστορία ακολουθεί πολλούς χαρακτήρες, ψυχές καταδικασμένες στην Κόλαση -που είναι η πόλη- και στο Καθαρτήριο - που είναι το νησί απέναντι από την πόλη, όπου οι καθεστωτικοί ξεφορτώνονται τα πτώματα των επιβατών που σκότωσε ο Ντεντ. Η αφηγηματική εστίαση μεταβαίνει από χαρακτήρα σε χαρακτήρα. Ως αποτέλεσμα, το μυθιστόρημα αποκτά μια αίσθηση πολυφωνίας, που προσδίδει ρυθμό και ζωντάνια στη ροή της αφήγησης. Μοναδική παρατονία είναι η δύσκαμπτη, σε σημεία, σύνταξη.

Το Σημείο Εξόδου Ένα προτείνει τα ανθρωπιστικά ιδανικά ως λύση, ως μονόδρομο για τη σωτηρία του κόσμου μας, αλλά και του ίδιου του εαυτού μας. Όπως όλα τα έργα της δυστοπικής λογοτεχνίας χρησιμοποιεί ένα ζοφερό μέλλον για να αφυπνίσει τις συνειδήσεις στο αβέβαιο παρόν.

* Ο ΣΟΛΩΝΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ είναι φοιτητής Φαρμακευτικής. Αρθρογραφεί και γράφει πεζογραφία. 

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

«Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες» (κριτική) – Η γκόθικ λογοτεχνική παράδοση της Ελλάδας

Για την ανθολογία διηγημάτων «Ο άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες – Μια ελληνική ανθολογία λαογραφικού τρόμου» (ανθολόγηση – εισαγωγή – επίμετρο: Γιώργος Θάνος, εκδ. Ροές).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Νεράιδες, στοιχει...

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

«Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» της Δήμητρας Λουκά (κριτική) – Πρόσωπα και προσωπεία του μύθου

Για τη συλλογή διηγημάτων της Δήμητρας Λουκά «Η Περσεφόνη στο στόμα του λύκου» (εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Daniel Egnéus

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Πώς μπορεί ένας αρχετυπικός μύθος, διατηρημένος μέσα στους αιώνες στη βασική του δομή ...

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

«Ελσίνκι» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη (κριτική) – Διπλές ταυτότητες ως μορφές απόκρυψης

Για το μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη «Ελσίνκι» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Ο πρωταγωνιστής της ιρακινής ταινίας «The Heart Sculpture».

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο αυτό μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη ανήκει καταρχάς στη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ [Rachel Cusk] απονεμήθηκε το βραβείο Γκόλντσμιθς [Goldsmiths] για το μυθιστόρημά της Parade. Τα βιβλία της Κασκ κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg.

Επιμέλεια Book Press

Στη ...

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

Για το βιβλίο του Εντ Γιόνγκ [Ed Yong] «Ένας απέραντος κόσμος» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πεδίο), «ένα μεγάλο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας, στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε ορθότερα την παρουσία μας σε τούτο τον πλανήτη».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ