polymenakos perama

Για το μυθιστόρημα «Σημείο εξόδου ένα» του Γιώργου Πολυμενάκου (εκδ. Απόπειρα)

Του Σόλωνα Παπαγεωργίου

Είναι βέβαιο πως η πανδημία του Covid-19 θα επηρεάσει βαθιά τη λογοτεχνία, η οποία συχνά αποτυπώνει την πραγματικότητα -ή καλύτερα, εκφράζει την προσωπική ματιά ενός δημιουργού για την πραγματικότητα-, με τρόπο έμμεσο, μέσω της μυθοπλασίας. Ένα πρώτο δείγμα είναι το μυθιστόρημα του Γιώργου Πολυμενάκου με τίτλο Σημείο Εξόδου Ένα (εκδ. Απόπειρα), η υπόθεση του οποίου εκτυλίσσεται σε έναν δυστοπικό κόσμο, στα απομεινάρια ενός πολιτισμού που κατέρρευσε εξαιτίας ενός αναπάντεχου και εξαιρετικά μεταδοτικού ιού.

Μια πόλη επιζώντων καταφέρνει να «σφραγίσει» εγκαίρως τα σύνορά της και να μειώσει, με αυτόν τον τρόπο, τα κρούσματα εντός των πυλών της. Πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο Ντεντ, ο άγρυπνος φύλακας του λιμανιού της πόλης, που έχει αναλάβει το καθήκον του εκτελεστή για λογαριασμό του Κυβερνήτη, του δικτάτορα που διοικεί με σιδερένια πυγμή. Ο Ντεντ εκτελεί εν ψυχρώ τους ανυποψίαστους επιβάτες των πλοίων που προσεγγίζουν το λιμάνι, στο όνομα του κοινού καλού, προσπαθώντας -υποτίθεται- να αποτρέψει την εξάπλωση του ιού.

Μια πόλη επιζώντων καταφέρνει να «σφραγίσει» εγκαίρως τα σύνορά της και να μειώσει, με αυτόν τον τρόπο, τα κρούσματα εντός των πυλών της.

Οι χαρακτήρες του βιβλίου δεν έχουν πια τα αληθινά ονόματά τους, καθώς ο Κυβερνήτης τα αντικατέστησε με νέα, αντλώντας έμπνευση από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Ο Ντεντ είναι ο Δάντης, ο οποίος διανύει την Κόλαση πλάι στον Βίρτζιλ, τον Βιργίλιο, έναν άνδρα που προετοιμάζει μεθοδικά την πτώση του Κυβερνήτη και ζητάει τη βοήθεια του Ντεντ για την εκπλήρωση αυτού του στόχου. Ο Παράδεισος, η κάθαρση, θα κατακτηθεί μέσω της Τρις, της Βεατρίκης, της συζύγου του Ντεντ, που διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη μετάβαση του πρωταγωνιστή από το σκοτάδι στο φως.

Δυστοπική λογοτεχνία

apopeira polymenakos simeio exodouΗ δυστοπική λογοτεχνία είναι ένα είδος που δεν ευδοκίμησε ιδιαίτερα στη χώρα μας. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται εξαιρέσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Μαύρο νερό του Μιχάλη Μακρόπουλου, ο οποίος εμπνέεται από τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ήπειρο και συνδέει άμεσα τη δυστοπία με την ελληνική πραγματικότητα. Ο Πολυμενάκος ακολουθεί την αντίθετη οδό, επηρεασμένος από την παγκόσμια υγειονομική κρίση που βιώνουμε, καθώς και από το αρχετυπικό δυστοπικό μυθιστόρημα, το 1984 του Τζορτζ Όργουελ, και από το Φαρενάιτ 451 του Ρέι Μπράντμπερι. Το Σημείο Εξόδου Ένα θα μπορούσε κάλλιστα να εκτυλίσσεται σε οποιονδήποτε τόπο, καθώς δεν προσδιορίζεται γεωγραφικά η θέση της πόλης-Κόλασης, ούτε γίνονται αναφορές σχετικά με την κουλτούρα και τον πολιτισμό που υπήρχαν προ πανδημίας, που θα μαρτυρούσαν ενδεχομένως την καταγωγή των ηρώων. Γίνονται μόνο αναφορές σε κάποια βιβλία, όπως στη Θεία Κωμωδία και στη Βίβλο, τα οποία κρατάει ο Κυβερνήτης στα ράφια της βιβλιοθήκης του, έχοντας κάψει όλα τα υπόλοιπα, προκειμένου να στερήσει από τους ανθρώπους την έμπνευση για την ενορχήστρωση μιας επανάστασης.

Η ιστορία ακολουθεί πολλούς χαρακτήρες, ψυχές καταδικασμένες στην Κόλαση -που είναι η πόλη- και στο Καθαρτήριο - που είναι το νησί απέναντι από την πόλη, όπου οι καθεστωτικοί ξεφορτώνονται τα πτώματα των επιβατών που σκότωσε ο Ντεντ. Η αφηγηματική εστίαση μεταβαίνει από χαρακτήρα σε χαρακτήρα. Ως αποτέλεσμα, το μυθιστόρημα αποκτά μια αίσθηση πολυφωνίας, που προσδίδει ρυθμό και ζωντάνια στη ροή της αφήγησης. Μοναδική παρατονία είναι η δύσκαμπτη, σε σημεία, σύνταξη.

Το Σημείο Εξόδου Ένα προτείνει τα ανθρωπιστικά ιδανικά ως λύση, ως μονόδρομο για τη σωτηρία του κόσμου μας, αλλά και του ίδιου του εαυτού μας. Όπως όλα τα έργα της δυστοπικής λογοτεχνίας χρησιμοποιεί ένα ζοφερό μέλλον για να αφυπνίσει τις συνειδήσεις στο αβέβαιο παρόν.

* Ο ΣΟΛΩΝΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ είναι φοιτητής Φαρμακευτικής. Αρθρογραφεί και γράφει πεζογραφία. 

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Ο δημοφιλής συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Τζο Νέσμπο [Jo Nesbø] αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Επιμέλεια: Ευλαλία Πάνου

...
Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 10ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει ο συγγραφέας και πανεπιστημιακός Παναγής Παναγιωτόπουλος. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά, την Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, στις 7μμ.

Επιμέλεια: Book Press

Βίος ...

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

Για το βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ [Michel Houellebecq] «Κάποιοι μήνες της ζωής μου» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Εστία). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Προβοκάτορας, φίλεχθρος, άνθρωπος που ζει από τις αντιπαραθέσεις και...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ