lia seferiadi

Για το μυθιστόρημα της Λίας Μεγάλου-Σεφεριάδη «Μέρες και νύχτες της ζωής μας» (εκδ. Κέδρος).

Του Μάνου Κοντολέων

Η Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη είναι μια χαρακτηριστική παρουσία στη σύγχρονη πεζογραφία μας. Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη το 1945, μετοικεί μόνιμα από το 1965 στην Αθήνα και σχεδόν αμέσως δίνει το λογοτεχνικό της παρόν με ένα διήγημα σε σοβαρό περιοδικό εκείνης της εποχής. Από τότε μέχρι σήμερα έχει κυκλοφορήσει σημαντικό αριθμό πεζογραφικών, κυρίως, έργων και μπορεί κανείς να της αναγνωρίσει μια πολυετή θητεία στον χώρο του μυθιστορήματος.

Το ιστορικό παρελθόν ως βίωμα ατομικής εμπειρίας υπήρξε πολύ συχνά ο καμβάς όπου η Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη στήριξε την ανάπτυξη μυθιστορηματικών αφηγήσεων.

Το ιστορικό παρελθόν ως βίωμα ατομικής εμπειρίας υπήρξε πολύ συχνά ο καμβάς όπου η Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη στήριξε την ανάπτυξη μυθιστορηματικών αφηγήσεων. Θα έλεγα, μάλιστα, πως δυο είναι οι άξονες που γύρω τους περιστρέφει τους προβληματισμούς της: η συλλογική ευθύνη, από τη μια, και από την άλλη η ατομική αδελφή της.

Ο απλός καθημερινός άνθρωπος μέσα στο ιστορικό συμβάν. Πώς αντιδρά αυτός που ζει ένα γεγονός; Και τελικά η όποια δική του ευθύνη κληροδοτείται στους απογόνους του; Ακριβώς αυτές οι δυο ερωτήσεις αποτελούν τον πυρήνα του τελευταίου μυθιστορήματός της, όπως βέβαια και οι απαντήσεις τους.

Για το μυθιστόρημα 

Αλλά η Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη είναι πεζογράφος και μάλιστα ιδιαιτέρως έμπειρη. Κι έτσι αποφάσισε σ’ αυτόν τον διπλό προβληματισμό να χαρίσει μια ιδιότυπα διπλή μυθιστορηματική οντότητα. Το έργο βασικά χωρίζεται σε δύο μέρη. Αν και τα δυο περιγράφουν σκέψεις και συναισθήματα με τριτοπρόσωπη εκφορά εμπλουτισμένη όμως με ολοζώντανους διαλόγους, εντούτοις είναι εστιασμένα σε δυο διαφορετικούς χαρακτήρες.

Στο πρώτο μέρος παρακολουθούμε την καθημερινότητα μιας αστής, της Δέσποινας, που ξαφνικά μέσα στην απόλυτα τακτοποιημένη και σε ένα βαθμό αποστειρωμένη ζωή της, εισβάλει μια πληροφορία από το παρελθόν που θα ανατρέψει όλα τα συναισθήματα και τις ιδέες που πάνω τους είχε στηρίξει τη ζωή της.

 Αλλά η όποια κατάληξη που μπορεί να υποψιαστεί κανείς πως είναι πιθανή, το δεύτερο μέρος του έργου, έρχεται αν όχι να την ανατρέψει, σίγουρα πάντως να τη διευρύνει.

Θα είναι μια απόλυτη ανατροπή που η Δέσποινα θα θελήσει να την ανιχνεύσει σε κάθε της λεπτομέρεια και να ξεκαθαρίσει αν αυτή η γονιδιακή εγγραφή αποτελεί ή όχι κεντρικό θεμέλιο της ίδια της ταυτότητας της. Με τρόπο διεξοδικό όσο σπαρακτικό ο αναγνώστης παρακολουθεί την αυτομαστίγωση της ηρωίδας. Αλλά η όποια κατάληξη που μπορεί να υποψιαστεί κανείς πως είναι πιθανή, το δεύτερο μέρος του έργου, έρχεται αν όχι να την ανατρέψει, σίγουρα πάντως να τη διευρύνει.

seferiadi meres kai nixtesΕδώ το κεντρικό πρόσωπο είναι ο Κουρτ, ένας Γερμανός άνδρας που δεν μπορεί να βρει ψυχική ισορροπία καθώς ολοένα και πιο βαθιά συνειδητοποιεί πως οι δικοί του υπήρξαν πιστοί οπαδοί του ναζισμού, ειδικά δε πατέρας του ένας ψυχρός εκπρόσωπος της πολεμικής μηχανής του Γ’ Ράιχ.

Τα δυο αυτά πρόσωπα, η μυθιστορηματική ευρηματικότητα της Λίας Μεγάλου-Σεφεριάδη θα τα φέρει σε επαφή και τότε πλέον θα ξεδιπλωθεί απόλυτα ο προβληματισμός πάνω στη συλλογική ευθύνη ενός έθνους, αλλά και στην ατομική συνείδηση εκείνων που καλούνται, δίχως να έχουν από τα πριν ρωτηθεί, να πάρουν μια θέση απέναντι στο τι μπορεί να σημαίνει να έχουν εγγεγραμμένη στα κύτταρά τους την εγκληματική συμπεριφορά των πατέρων τους.

Ιδιαιτέρως πρωτότυπη η μυθιστορηματική ιδέα, αλλά και πολύ επιτυχημένη η γλωσσική της υλοποίηση. Στο πρώτο μέρος η γραφή έχει κάτι το ψυχρό, το αποστασιοποιημένο. Κι έτσι ταιριάζει με την γενικότερη στάση της ηρωίδας που άξαφνα καλείται να γνωρίσει το αποτρόπαιο που την είχε γεννήσει. Το δεύτερος μέρος είναι γραμμένο με περισσότερη εσωτερική αναταραχή. Ακριβώς όπως αναταραγμένη είναι και η συναισθηματική κατάσταση του ήρωα αυτού του μέρους.

Δίπλα στις αισθαντικές και εύστοχες περιγραφές συναισθημάτων, υπάρχουν πολλές πληροφορίες ιστορικών συμβάντων, από αυτά που ίσως δεν θα τα συναντήσει κανείς σε επίσημα ιστορικά γραφτά. Λεπτομέρειες που όμως αποτέλεσαν συνθήκες σκληρής διαβίωσης και αιτίες σκληρών θανάτων, που όλες μαζί εκφράζουν μια συλλογική μνήμη και η οποία με τη σειρά της, και καθώς τα χρόνια περνάνε, μετατρέπεται σε προσωπική πλέον εμπειρία που απαιτεί να δηλώσει κι αυτή το παρόν της.

Ενδιαφέρον μυθιστόρημα. Με καλή δόμηση. Και γλωσσική ευστοχία.

* Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, «Η μάσκα του Καπιτάνο» (εκδ. Πατάκη).


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Ευτυχώς που είχε κάνει μόνο δύο παιδιά. Αν έκανε περισσότερα, θα αυξάνονταν οι πιθανότητες να γεννηθεί ένα τέρας… Άραγε το τέρας που της έσπειρε ζούσε ακόμα ή είχε πεθάνει;» (σελ. 133)

«Κι εγώ ξέρεις τι έκανα; Ξέρεις τι έκανα εγώ; Αυτό ακριβώς που εφαρμόζανε οι ναζί: ευγονική. Έκανα στείρωση, στείρωση έκανα για να κόψω το δρόμο στα καταραμένα του γονίδια». (σελ. 232)

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Ήλιος με ξιφολόγχες» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη ξεκινάει άκρως δελεαστικά. Εν έτει 1931 μια τυχαία φωτιά σε χαμοκέλα της Θεσσαλο...

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Στόγια «Όχι δεν χωριζόμαστε» (εκδ. Μελάνι). Κεντρική εικόνα: © Tegan Mierle (Unsplash).

Γράφει ο Νίκος Σαλτερής

Ο Γιώργος Στόγιας, γεννημένος στην Αθήνα (1973) σπούδασε στην Κρήτη και στη...

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιάννη Ν. Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι νεραντζιές τρελαίνονται την άνοιξη στο Παγκράτι. Οι μυρωδιές τους α...

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 2022: Στη Μαρία Λαϊνά το Μεγάλο Βραβείο

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία 2022: Στη Μαρία Λαϊνά το Μεγάλο Βραβείο

Ανακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας, Λογοτεχνικής Μετάφρασης και Παιδικού Βιβλίου καθώς και το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων, το οποίο απονέμεται στη Μαρία Λαϊνά για τη συνολική προσφορά της στα Γράμματα. Τα βραβεία αφορούν βιβλία που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2021. Φωτογραφία © Αργυρώ Μπο...

Οι εκδότες χαιρετίζουν την εισαγωγή του «πολλαπλού σχολικού βιβλίου» μα ετοιμάζουν προσφυγή στο ΣΤΕ «για την άκρως προβληματική διαδικασία»

Οι εκδότες χαιρετίζουν την εισαγωγή του «πολλαπλού σχολικού βιβλίου» μα ετοιμάζουν προσφυγή στο ΣΤΕ «για την άκρως προβληματική διαδικασία»

H Σύμπραξη Εκδοτών προσφεύγει στο ΣτΕ με στόχο την επανεξέταση των όρων της Πρόσκλησης του υπουργείου Παιδείας σχετικά με το πολλαπλό σχολικό εγχειρίδιο ενώ ταυτόχρονα καταθέτουν τις δικές τους προτάσεις. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιάννη Ν. Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι νεραντζιές τρελαίνονται την άνοιξη στο Παγκράτι. Οι μυρωδιές τους α...

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Έρωτες, έρωτες, έρωτες» – δώδεκα ιστορίες με πρωταγωνιστές που επιμένουν να παλεύουν για την ικανοποίηση της ερωτικής τους επιθυμίας. Δώδεκα παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα, με την τελευταία και μεγαλύτερη να αγκαλιάζει όλες τις προηγούμενες. Κυκλο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Δύο αξιοπρόσεκτα ελληνικά αστυνομικά

Δύο αξιοπρόσεκτα ελληνικά αστυνομικά

Δύο ελληνικά αστυνομικά μυθιστορήματα που ξεχωρίζουν: «Το τελευταίο κορίτσι» (εκδ. Τόπος), του Γιάννη Ξανθόπουλου και «Το σπάσιμο» (εκδ. Μεταίχμιο), του Τάσου Παπαναστασίου.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ