13 αστυνομικά μυθιστορήματα του 2015

1/ Ο Σουηδός - Robert Karjel (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη)
Όταν μια ισλαμική τρομοκρατική οργάνωση χτυπάει στο Κάνσας, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες συλλαμβάνουν ένα μέλος της και το μεταφέρουν στην ατόλη Ντιέγκο Γκαρσία, σε μια βάση στη μέση του Ινδικού Ωκεανού. Παρά τα βασανιστήρια, ο κρατούμενος αρνείται να μιλήσει και οι Αμερικανοί ζητούν τη βοήθεια των σουηδικών αρχών, για να διαπιστώσουν αν ο ύποπτος είναι σουηδός πολίτης, όπως ισχυρίζεται. Και οι Σουηδοί αποστέλλουν τον πράκτορα ασφαλείας Ερνστ Γκριπ, ο οποίος δεν μπορεί να καταλάβει ποια ακριβώς θα είναι η αποστολή του - παρά τις αιχμές για την προσωπική ζωή του που αφήνει η συνοδός του στις ΗΠΑ, η πράκτορας του FBI Σόνα Φρίντμαν. Ως εδώ, όλα δείχνουν ότι έχουμε ένα ακόμα σκανδιναβικό αστυνομικό μυθιστόρημα δράσης & βίας, που εκμεταλλεύεται την ισλαμοφοβία και την τρομοκρατία. Ωστόσο, η ιδιαιτερότητα του Σουηδού είναι ο ήρωάς του: θα ήταν spoiler να γράψω περισσότερα γι’ αυτό το θέμα (αν και στο amazon διεξάγονται ατέρμονες συζητήσεις επ’ αυτού). Το βιβλίο αναπτύσσεται με αρκετές ανατροπές, εμπεριέχει τις απιθανότητες που έχουμε συνηθίσει πια στο είδος αλλά είναι ευχάριστο ανάγνωσμα. Κι επιπλέον, βάζει τον αναγνώστη στον πειρασμό να ανακαλύψει γιατί σόκαρε τόσο πολύ τους αμερικανούς αναγνώστες.

2/ Γερουλντελγγέρ, Εγκλήματα στη Μογγολία – Ian Mannok (μτφρ. Ράνια Πολυκανδριώτη, εκδ. Στερέωμα)
Ο επιθεωρητής Γερουλντελγγέρ υπηρετεί στο Ουλάν Μπατόρ, την πρωτεύουσα της Μογγολίας, της δεύτερης μεγαλύτερης περίκλειστης χώρας στον κόσμο. Εκεί, στην πόλη που ήταν κάποτε μετακινούμενο μοναστήρι και συνεχίζει να περιβάλλεται από αχανείς αραιοκατοικημένες στέπες, ο Γερουλντελγγέρ αναλαμβάνει την εξιχνίαση ενός περίπλοκου περιστατικού: τη σφαγή τριών κινέζων επιχειρηματιών και δύο πορνών μογγολικής καταγωγής. Και σαν να μη φτάνει αυτό, τον καλούν στην καρδιά της στέπας, όπου θα βρεθεί μπρος στο φριχτό θέαμα ενός μικρού κοριτσιού που βρέθηκε θαμμένο μαζί με το ροζ ποδήλατό του. Αυτός ο φόνος που έχει διαπραχθεί πριν αρκετά χρόνια θα φέρει τον επιθεωρητή αντιμέτωπο με τα δικά του φαντάσματα: την απαγωγή και τη δολοφονία της μικρής κόρης του, ένα περιστατικό που δεν παύει να τον κατατρύχει και είχε ως αποτέλεσμα τη διάλυση της οικογένειάς του. Ο Γερουλντελγγέρ, ένας λιγομίλητος και βίαιος Dirty Harry της Μογγολίας, θα χαθεί στον υπόκοσμο του Ουλάν Μπατόρ, θα ζήσει από κοντά τα περίεργα έθιμα των νομάδων οι οποίοι παραπαίουν ανάμεσα σ' έναν πολιτισμό ξεκληρισμένο και στις συνθήκες ζωής του 21ου αιώνα, θα δοκιμάσει τα περίεργα φαγητά τους, θα προσπαθήσει να εισχωρήσει στον τρόπο σκέψης τους. Η πλοκή της ιστορίας είναι αρκετά σύνθετη, αλλά ο επιθεωρητής έχει δύο γυναίκες αστυνομικούς στο πλευρό του, τη Σολονγκό και την Ογιούν, που θα τον βοηθήσουν να ξεκαθαρίσει τους γρίφους. Παρά τον όγκο του βιβλίου (640 σελίδες), η αφήγηση κυλάει ευχάριστα και παρά το ζοφερό κλίμα, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί χιουμοριστικά ευρήματα που ανανεώνουν το αναγνωστικό ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, κάθε κεφάλαιο κλείνει με μια φράση που αποτελεί και τον τίτλο του εν λόγω κεφαλαίου: το κεφάλαιο 21 έχει τίτλο ΚΑΙΡΟΣ ΗΤΑΝ! ΕΙΠΕ ΓΕΛΩΝΤΑΣ Η ΣΟΛΟΝΓΚΟ, και είκοσι σελίδες αργότερα κλείνει με τη φράση "Καιρός ήταν! είπε γελώντας η Σολονγκό". Ο συγγραφέας Πατρίκ Μανουκιάν έχει γράψει αρκετά ταξιδιωτικά βιβλία και χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Ιάν Μανούκ για τα αστυνομικά του, δύο προς το παρόν, με ήρωα τον δυσπρόφερτο Γερουλντελγγέρ.

3/ Υπεράνω του νόμου - Peter May (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη, εκδ. Μεταίχμιο)
Ο Έντσο ΜακΛέοντ είναι σκοτσέζος αλλά ζει στη Γαλλία. Είναι βιολόγος στην υπηρεσία της ιατροδικαστικής έρευνας, αλλά καθώς είναι χήρος και πλήττει, βάζει στοίχημα ότι μπορεί να διαλευκάνει ένα παλιό έγκλημα χρησιμοποιώντας τις σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους. Διαλέγει μια πολύκροτη υπόθεση, την εξαφάνιση του πολιτικού και καθηγητή της Ecole National Ζακ Γκαγιάρ. Με τη βοήθεια της κόρης του και της καινούργιας αγαπημένης του, ο Έντσο θα αναζητήσει σε διάφορα σημεία της Γαλλίας και της Γερμανίας τα μέλη του πτώματος του άτυχου Γκαγιάρ. Ο σκοτσέζος συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Peter May γράφει πολλές σειρές αστυνομικών μυθιστορημάτων, από τις οποίες άλλες εκτυλίσσονται στις Εβρίδες νήσους, άλλες στην Κίνα, και η σειρά με ήρωα τον ΜακΛέοντ στο Παρίσι. Ο συγγραφέας ζει μόνιμα στη Γαλλία και το 2007 βραβεύτηκε με το Prix Intramuros, το βραβείο που απονέμουν αναγνώστες έγκλειστοι στις γαλλικές φυλακές στα καλύτερα αστυνομικά βιβλία. Το Υπεράνω του Νόμου είναι το πρώτο της σειράς των Enzo Files, και θυμίζει μάλλον τους παλιομοδίτικους γρίφους του κλασικού whodunit.

4/ Φλόγα που σιγοκαίει (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής) και Η γυναίκα από το Ζάγκρεμπ (μτφρ. Ιλάειρα Διονυσοπούλου) - Philip Kerr (εκδ. Κέδρος)
Τη φετινή χρονιά διαβάσαμε δύο βιβλία του Φίλιπ Κερρ, με ήρωα τον γνωστό, κυνικό, αντιναζί επιθεωρητή Μπέρνι Γκούντερ. Στο πρώτο που κυκλοφόρησε την άνοιξη, με τίτλο Φλόγα που σιγοκαίει (2008), ο Μπέρνι φτάνει στην Αργεντινή εν έτει 1945, όπου γνωρίζει τον Χουάν Περόν και την περίφημη Εβίτα. Παρότι το ταξίδι γίνεται για λόγους υγείας, ο Μπέρνι φορτώνεται τη διαλεύκανση της εξαφάνισης μιας νεαρής κοπέλας. Όταν το πτώμα μιας άλλης νεαρής θα βρεθεί δολοφονημένο με τρόπο που θυμίζει στον Μπέρνι μια ανάλογη ανεξιχνίαστη δολοφονία που είχε αντιμετωπίσει στο Βερολίνο, ο ήρωάς μας θα βουλιάξει στο ένοχο παρελθόν της Αργεντινής, τη χώρα που καλοδέχτηκε εκατοντάδες πρώην Ναζί, μετά το τέλος του πολέμου. Χορταστικό αστυνομικό μυθιστόρημα, με πολιτικές προεκτάσεις, το οποίο δεν διστάζει να θίξει κάποια από τα ταμπού της μεταπολεμικής εποχής.
Στο δεύτερο βιβλίο, τη Γυναίκα από το Ζάγκρεμπ, συμπρωταγωνιστεί ο πανίσχυρος Γιόζεφ Γκέμπελς, υπουργός Προπαγάνδας των Ναζί, ένα κακοφτιαγμένο, χωλό ανθρωπάκι (σαν μοχθηρό και δικαίως εγκαταλελειμμένο παιδάκι, λέει ο Μπέρνι σε κάποιο σημείο). Ο Γκέμπελς ήταν διαβόητος γυναικάς και στη συγκεκριμένη ιστορία, η οποία διαδραματίζεται το 1942, έχει βάλει στο μάτι τη Ντάλια Ντρέσνερ, ανερχόμενη ηθοποιό κροατικής καταγωγής. Της τάζει ότι θα την κάνει την απάντηση του γερμανικού κινηματογράφου στη Γκρέτα Γκάρμπο, εκείνη όμως αρνείται, φοβούμενη τα ανταλλάγματα. Τότε ο Γκέμπελς ζητάει μια προσωπική εξυπηρέτηση από τον Γκούντερ· να πείσει τη Ντάλια να πρωταγωνιστήσει σε μια γερμανική υπερπαραγωγή της UFA. Και όπως είναι αναμενόμενο, η ηθοποιός - η οποία κατά τον Κερρ, βασίζεται εν μέρει στην Πόλα Νέγκρι κι αρκετά στη Χέντι Λαμάρ - ερωτεύεται τον Μπέρνι και καταλήγει στο κρεβάτι του. Η Ντάλια Ντρέσνερ το σκάει για την Ελβετία, και ο Μπέρνι την ακολουθεί διακινδυνεύοντας τη σύλληψη και δολοφονία του από αμερικανούς πράκτορες. Μέχρι τη διαλυμένη Γιουγκοσλαβία θα φτάσει αναζητώντας τον πατέρα της Ντάλια, κι εδώ ο Κερρ μας δίνει μια φρικιαστική περιγραφή του διαιωνιζόμενου μακελειού ανάμεσα σε Σέρβους και Κροάτες. Παρότι τα πέρα-δώθε στο χρόνο που υπάρχουν στις περιπέτειες του Μπέρνι ίσως μπερδέψουν τον νέο αναγνώστη, η Γυναίκα από το Ζάγκρεμπ είναι το ιδανικό βιβλίο για να μυηθεί κανείς στο τρομακτικά ρεαλιστικό σύμπαν του ήρωά του. Όπως πάντοτε, το βιβλίο βασίζεται σε ενδελεχή μελέτη της περιόδου και περιέχει λεπτομέρειες για τις αντιτιθέμενες φράξιες του Τρίτου Ράιχ και τις φρικαλεότητες που διέπραξαν οι οπαδοί του.

5/ Little Scarlett - Walter Mosley (μτφρ. Αλκιστης Τριμπέρη, εκδ. Πόλις)
«1965. Στο γκέτο του Γουότς, στο Λος Άντζελες, ξεσπούν βίαιες φυλετικές ταραχές. Ένας λευκός άντρας κατορθώνει να ξεφύγει από το πλήθος που απειλεί να τον λιντσάρει και, με τη βοήθεια μιας όμορφης μαύρης κοκκινομάλλας, που είναι γνωστή ως Λιτλ Σκάρλετ, κρύβεται στο διαμέρισμά της. Μάρτυρες καταθέτουν ότι τον είδαν να το σκάει από το σπίτι, λίγο πριν η Λιτλ Σκάρλετ βρεθεί άγρια δολοφονημένη. Ο λευκός άντρας είναι ο κύριος ύποπτος και ο φόνος απειλεί να αναζωπυρώσει τη φωτιά της βίας. Η αστυνομία χτυπά την πόρτα του μαύρου ντετέκτιβ Ίζυ Ρόουλινς. Ο Ίζυ, ως συνήθως, περιμένει τα χειρότερα, αλλά έκπληκτος αντιλαμβάνεται ότι η αστυνομία ζητά τη βοήθειά του. Μόνον αυτός, ακριβώς επειδή είναι μαύρος, μπορεί να κινηθεί μέσα στο γκέτο και να ανακαλύψει τον δολοφόνο. Μόνον αυτός μπορεί να σταματήσει την έκρηξη της οργής που απειλεί να ξεσπάσει και πάλι». Ο Walter Mosley μας είναι γνωστός από το πρώτο βιβλίο της σειράς Easy Rawlings Mysteries, με τίτλο Ο Διάβολος φορούσε Γαλάζιο Φόρεμα (που έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο, με τον Ντένζελ Ουάσινγκτον στο ρόλο του Ρόουλινς). Ο ήρωάς του, ο μαύρος βετεράνος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, Ίζυ Ρόουλινς, ζει στο Γουότς και εξιχνιάζει εγκλήματα που φέρουν το στίγμα της κοινωνικής και φυλετικής ανισότητας. Νουάρ στην παράδοση του Ρέημοντ Τσάντλερ και του Ρος ΜακΝτόναλντ, με έντονο πολιτικό σχολιασμό.

6/ Ο Οδηγός του Καλού Κλέφτη στο Άμστερνταμ - Chris Ewan (μτφρ. Χριστίνα Μανιά εκδ. Mamaya)
Ο Τσάρλι Χάουαρντ είναι συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων, και δευτερευόντως ασκεί το επάγγελμα του διαρρήκτη - για να συμπληρώνει τα προς το ζην. Ενώ βρίσκεται στο Άμστερνταμ, προσπαθώντας να λύσει κάποια προβλήματα πλοκής στο τελευταίο του βιβλίο, ένας περίεργος Αμερικανός επικοινωνεί μαζί του μέσω μέιλ, για να του αναθέτει να κλέψει δύο πήλινα αγαλματίδια άνευ αξίας. Ο Τσάρλι σουφρώνει τα πήλινα πηθικάκια από δυο διαφορετικά σπίτια, αλλά όταν πηγαίνει να τα παραδώσει στον Αμερικανό, τον βρίσκει νεκρό - δαρμένο μέχρι θανάτου, στο διαμέρισμά του. Τα πράγματα ζορίζουν, και ο Τσάρλι βρίσκεται στο στόχαστρο των "κακών" και της αστυνομίας, σ' αυτό το κωμικό/αστυνομικό whodunit (caper ονομάζεται αυτό το είδος του χιουμοριστικού αστυνομικού), το οποίο περιέχει ρεαλιστικές περιγραφές των πιο επικίνδυνων περιοχών του Άμστερνταμ και αρκετή βία. Από τις πιο ενδιαφέρουσες σκηνές του βιβλίου, οι συζητήσεις του Τσάρλι με την ατζέντισσά του, τη Βικτόρια, η οποία ζει στο Λονδίνο και έχει μια εξιδανικευμένη εικόνα για τον πελάτη της. ΥΓ. Η σειρά και ο ήρωας θυμίζουν επίσης τον περίφημο Διαρρήκτη του Λόρενς Μπλοκ, ο οποίος είναι παλαιοβιβλιοπώλης. Αλήθεια, εδώ κρύβεται κάποιος υπαινιγμός για το επάγγελμα του συγγραφέα και του βιβλιοπώλη;)

7/ Στη λίμνη - James Sallis (μτφρ. Κίκα Κραμβούσανου, εκδ. Πόλις)
Ο Τζων Τέρνερ, βετεράνος του Βιετνάμ, πρώην αστυνομικός, πρώην ψυχοθεραπευτής, ο οποίος έχει εκτίσει πολυετή κάθειρξη για ανθρωποκτονία, ζει ολομόναχος σε μια απομονωμένη αγροικία, δίπλα σε μια λίμνη. Έχοντας αφήσει πίσω του οριστικά το Μέμφις και τους ανθρώπους, προσπαθεί «να θάψει το παρελθόν του και να δραπετεύσει από τον πόνο της ανθρώπινης συναναστροφής». Την ιαματική μοναξιά του διακόπτει ο Λόννι Μπέιτς, ο σερίφης της κοντινής πολίχνης, ο οποίος τον επισκέπτεται μ’ ένα μπουκάλι ουίσκι και μια παράκληση: να τον βοηθήσει να εξιχνιάσει ένα φόνο. Διότι στην ήσυχη πόλη του όπου οι πάντες γνωρίζονται και δεν συμβαίνει ποτέ τίποτα σοβαρό, ένα ζευγαράκι ανακαλύπτει το πτώμα ενός άγνωστου άνδρα, ο οποίος έχει δολοφονηθεί με άγριο τελετουργικό τρόπο. Τη δολοφονία περιπλέκει το γεγονός ότι στα χέρια του νεκρού υπάρχει η αλληλογραφία του δημάρχου της πόλης: όλα τα γράμματα και οι λογαριασμοί των τελευταίων 3-4 μηνών. Το πρόβλημα ξεπερνάει τον σερίφη και τον μοναδικό βοηθό του, και ο Τέρνερ, διστακτικά στην αρχή, δέχεται να τους βοηθήσει. O συγγραφέας, μουσικός και μουσικολόγος Sallis δημιούργησε έναν αξέχαστο, ανθρώπινο, τραγικό και συνάμα αισιόδοξο ήρωα, ο οποίος θυμίζει τους "κλασικούς" Ρος ΜακΝτόναλντ, Εντ ΜακΜπέιν, αλλά και τους νεότερους Λόρενς Μπλοκ και Τζέιμς Λη Μπερκ. Οι μουσικές αναφορές δημιουργούν ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης, αληθινά απολαυστικό.

8/ Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου - Gaston Leroux (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης, εκδ. Διόπτρα)
"Μετά από μία κοπιαστική ημέρα σημαντικών επιστημονικών πειραμάτων, η δεσποινίς Στάνγκερσον είχε μόλις αποσυρθεί στο υπνοδωμάτιό της. Ξαφνικά, άρχισαν να ακούγονται από μέσα ήχοι πάλης, αγωνιώδεις κραυγές, εκκλήσεις για βοήθεια και πυροβολισμοί. Όταν η κλειδωμένη της πόρτα υποχωρεί στα χτυπήματα του πατέρα της και ενός υπηρέτη, η Ματίλντ βρίσκεται πεσμένη στο πάτωμα, σοβαρά τραυματισμένη και γεμάτη αίματα. Κανείς άλλος δεν βρίσκεται στο δωμάτιο. Δεν υπάρχει απολύτως καμία άλλη έξοδος, και το μοναδικό παράθυρο του Κίτρινου Δωματίου είναι ασφαλισμένο από μέσα. Πώς είναι δυνατόν να απέδρασε από εκεί ο δράστης;" Κλασικό αστυνομικό βιβλίο μυστηρίου, γραμμένο το 1907, από τα πρώτα που εισάγουν το είδος του "κλειδωμένου δωματίου". Ο Λερού (πιο γνωστός ως συγγραφέας του Φαντάσματος της Όπερας) δημιουργεί έναν εξαιρετικό ήρωα, τον δημοσιογράφο και ερασιτέχνη ντετέκτιβ Ζοζέφ Ρουλεταμπίλ, ο οποίος επηρέασε την Άγκαθα Κρίστι στη δημιουργία του Πουαρό. Η ατμόσφαιρα της Μπελ Επόκ γοητεύει ίσως περισσότερο από την πλοκή καθαυτή, η οποία στους αναγνώστες του 21ου αιώνα, που είναι εθισμένοι στη βία και το σπλάτερ, μπορεί να φαίνεται απλοϊκή. Ενδιαφέρον έχει επίσης το γεγονός ότι οι γυναίκες (ακόμα και οι μορφωμένες επιστήμονες) παρουσιάζονται ως damsels in distress, δεσποσύνες εν κινδύνω. Ωστόσο, το μυστήριο του κίτρινου δωματίου είναι βασικό ανάγνωσμα για κάθε φανατικό της αστυνομικής λογοτεχνίας.

9/ Περισσότερο αίμα - Jo Nesbo (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυννιαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο)
Ο Χάρι Χόλε ζει; Κανείς δεν ξέρει με σιγουριά, εκτός από τον ίδιο τον Nesbo. Προς το παρόν, έχουμε στα χέρια μας τη διλογία (ίσως και τριλογία;) του φόρου τιμής που αποτίνει ο Nesbo στα pulp fiction των 70ς. Κι ενώ στο Αίμα στο Χιόνι, ο βασικός ήρωας Ούλαφ ήταν δυσλεκτικός, αργόστροφος και αφελής, στο Περισσότερο Αίμα ο Ουλφ είναι ένας καταδιωκόμενος κακοποιός, ο οποίος έκλεψε χρήματα και ναρκωτικά από τον αρχιμαφιόζο Ψαρρά (τον οποίο συναντήσαμε και στο προηγούμενο βιβλίο). Ο Ουλφ ζητάει καταφύγιο σ' ένα χωριουδάκι στις βόρειες εσχατιές της Νορβηγίας, όπου ο ήλιος δεν δύει σχεδόν ποτέ. Εκεί, βρίσκει προστασία από μια χήρα και το δεκάχρονο γιο της, κι από την περίεργη θρησκευτική σέχτα του χωριού - αλλά ποιος μπορεί να τον σώσει από τις μνήμες, το παρελθόν και την αϋπνία που του προκαλεί το αδυσώπητο φως του ήλιου; Η γοητεία της ιστορίας έγκειται σε κάποια καθαρά νορβηγικά θέματα, που συναντάμε συχνά στα βιβλία και τις ταινίες των σκανδιναβικών χωρών (ο ακραίος προτεσταντισμός, οι χήρες και τα μυστικά που κρύβουν, ο έρωτας και ο πουριτανισμός, η αϋπνία στον Αρκτικό Κύκλο, η σκληρότητα της φύσης και το πώς αυτό επηρεάζει την ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων).

10/ Το φιλί του θανάτου - Gilles Vincent (μτφρ. Ράνια Κολαΐτη, εκδ. Καστανιώτη)
"Γρανάδα, Αύγουστος 1936: οι φρανκιστές δολοφονούν τον Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Μασσαλία, Αύγουστος 2011: το παρελθόν ζωντανεύει και σκοτώνει· στο σιδηροδρομικό σταθμό βρίσκουν το απανθρακωμένο πτώμα μιας γυναίκας πεταμένο στις ράγες. Ανάμεσα σε αυτούς τους δυο θανάτους εγγράφονται οι τραγωδίες του 20ού αιώνα, κρατικά μυστικά, τα παρασκήνια της εύθραυστης ισπανικής δημοκρατίας και το απίστευτο πάθος μιας νεαρής γυναίκας, στοιχειωμένης από τη σκιά του ποιητή... Με φόντο τον ισπανικό Εμφύλιο, ένα συγκλονιστικό νουάρ μυθιστόρημα όπου συνυπάρχουν η τραγωδία, το αίμα, τα δάκρυα, οι πικρές μνήμες, ο έρωτας, η τρέλα, η εκδίκηση...". Εκπρόσωπος του "νότιου ρεύματος" στην αστυνομική λογοτεχνία, όπως λέει ο ίδιος, ο Βενσάν θυμίζει τον αγαπημένο μας Ιζζό, αφού δένει την πλοκή του με πολιτικές παρατηρήσεις και κοινωνικά σχόλια, περιγράφει την ιστορία του από τη ματιά μιας γυναίκας αστυνομικού, της Αϊσά, και τοποθετεί τις ρίζες των εγκλημάτων στον Ισπανικό Εμφύλιο, μια από τις πιο τραγικές στιγμές ενός αιώνα γεμάτου τραγωδίες.

+ δύο ελληνικά

11/ Το ένα δέκατο του 8 - βα. αλ. (εκδ. Κινούμενοι Τόποι)
Ο Νικήτας επιστρέφει από καλοκαιρινές διακοπές στην Κέρκυρα, και βρίσκει την Ιωάννα, την κοπέλα του, νεκρή με μια σφαίρα στο κεφάλι. Η απλή καθημερινή ζωή ενός απλού καθημερινού ανθρώπου γίνεται σμπαράλια. Όταν συνειδητοποιεί ότι η αστυνομία είναι αποφασισμένη να κλείσει βιαστικά την υπόθεση, αυτός ο επαγγελματίας οδηγός και χαμάλης σε βιοτεχνία ειδών γάμου και βαπτίσεων, θα γίνει ντετέκτιβ κι εκδικητής. Στην πορεία αυτή, η ανάγκη του για απονομή δικαιοσύνης θα ξεπεράσει τη δολοφονία της Ιωάννας και θα εξελιχθεί σε μια τυφλή αυτοκαταστροφική εκδίκηση εναντίον ενός συστήματος άριστα δομημένου κι οργανωμένου. Κι εδώ μπαίνει ο όρος «προλεταριακό αστυνομικό μυθιστόρημα» αν και βιβλίο αδικείται αν μείνουμε μόνο σ’ αυτό το επίπεδο. Οι επηρροές του συγγραφέα ο οποίος υπογράφει ως βα. αλ. (ίσως για να αποφύγει την ταύτιση με τον συνονόματο Βασίλη Αλεξάκη) είναι το αμερικάνικο pulp fiction των ‘70ς, τα ιταλικά και αμερικανικά γουέστερν σπαγγέτι (στο μυαλό μου έρχεται συνεχώς η Άγρια Συμμορία, του Σαμ Πέκινπα), τα hardboiled φτηνά βιβλία τςέπης. Ο συγγραφέας δεν μπαίνει στον πειρασμό να ξεχειλώσει την ιστορία του με δευτερεύουσες πλοκές, ενώ κεντάει την αφήγηση με εντυπωσιακά ποικίλες και «ψαγμένες» μουσικές αναφορές – από folk rock μέχρι punk, paisley underground και Townes van Zandt. Η Κυψέλη, τα Πατήσια, αλλά και τα Λιόσια κι οι Τρεις Γέφυρες γίνονται ιδανικοί τόποι ενός δράματος που οδηγεί σε ολοκαύτωμα. Ο οξύς πόνος της απώλειας, το σεξ ως παρηγοριά, η πανταχού παρούσα μουσική, η βία σαν ασθένεια που εξαπλώνεται ανεξέλεγκτη όταν σε μολύνει. Όλα αυτά σε 172 σελίδες.

12/ Η Πηνελόπη των τρένων - Μαρλένα Πολιτοπούλου (εκδ. Μεταίχμιο)
1965: Ο Στέλιος Καζαντζίδης φτάνει στον σταθμό του Μονάχου για να δώσει μια σειρά από συναυλίες σε όλη τη Γερμανία. Σε μια γωνιά του ίδιου σταθμού ο Στρατής Κοκκινίδης, ένας έλληνας μετανάστης, βρίσκεται νεκρός. Ο φόνος του δεν θα εξιχνιαστεί ποτέ. Πενήντα χρόνια αργότερα, ο ερευνητής και σκιτσογράφος Παύλος Γ., ως οφειλή στον αστυνόμο πατέρα του, θα ασχοληθεί με την υπόθεση. Τα ίχνη θα τον οδηγήσουν στη Νάουσα, τόπο καταγωγής του Κοκκινίδη, και πίσω στα χρόνια της Κατοχής, για να ανακαλύψει ερωτικά μυστικά, δωσίλογους, λίρες, προδοσίες και επαναστάτες. Θα αφήσει για λίγο την αγαπημένη του τζαζ για να ακούσει τα τραγούδια του Στέλιου και θα ανταμειφθεί από την κόρη της Πηνελόπης των τρένων με είκοσι 45άρια δισκάκια. Και όταν όλα θα έχουν πια τελειώσει, ο κόσμος της μετανάστευσης δεν θα του είναι πια ξένος». Ο αρχιτέκτονας και πρώην σκιτσογράφος της αστυνομίας Παύλος Γεωργούλας, γνωστός μας από τα προηγούμενα αστυνομικά μυθιστορήματα της Πολιτοπούλου, συνεργάζεται για άλλη μια φορά με τον στενό φίλο του Περικλή Γιατζόγλου, επικεφαλής του τμήματος Ανθρωποκτονιών, για να διαλευκάνουν ένα φόνο που παραμένει ανεξιχνίαστος εδώ και 50 χρόνια. Γκεστ σταρ του βιβλίου: ο Στέλιος Καζαντζίδης και τα τραγούδια του. Αστυνομικό μυθιστόρημα με πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης, εκτός του αμιγώς αστυνομικού: ιστορικά, λαογραφικά, ψυχαναλυτικά, και μια διεισδυτική ματιά στο ζήτημα της μετανάστευσης και της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

* Η ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι μεταφράστρια και συγγραφέας.