Ageism-Social-Issue250

Της Εύας Στάμου 

Στην εποχή μας υπάρχει από ό,τι φαίνεται μια «σωστή» ηλικία για όλα. Όσοι είναι νεότεροι ή μεγαλύτεροι από αυτή την ενδεδειγμένη ηλικία δεν μπορούν να μετέχουν στα κοινωνικά κι επαγγελματικά οφέλη που απολαμβάνει όποιος βρίσκεται στο «ιδεώδες» στάδιο του κύκλου της ζωής, είτε επειδή, λόγω νεότητας, οι άλλοι τον θεωρούν ανώριμο και με περιορισμένες ικανότητες, είτε επειδή, λόγω γήρατος, τον χαρακτηρίζουν βολεμένο, βαρετό, συντηρητικό, ακόμα και πνευματικά αργόστροφο.

Ως ιδανικό στάδιο του κύκλου της ζωής θεωρείται από τους περισσότερους -όπως καταδεικνύεται σε σχετικές κοινωνιολογικές έρευνες- αυτό που συνδέει τη νεότητα με το γήρας (από 30 έως 60 ετών), γεγονός που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα όσων ανήκουν σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία να εργάζονται εντατικά αποτελώντας το πιο ενεργό οικονομικά τμήμα της κοινωνίας, αυτό που ουσιαστικά την «διαχειρίζεται». Οι πολίτες που δεν έχουν φτάσει ακόμα το τριακοστό ή που έχουν υπερβεί το εξηκοστό έτος της ηλικίας τους φαίνεται ότι είναι τα πιο συχνά θύματα αρνητικής συμπεριφοράς και επαγγελματικού αποκλεισμού με βάση την ηλικία. 

AgeismΑν και υπάρχουν άντρες που βιώνουν αυτό τον αποκλεισμό, οι γυναίκες είμαστε πιο ευάλωτες στον ρατσισμό με βάση την ηλικία – σίγουρα δεν είναι απαραίτητο να περάσει μια γυναίκα τα εξήντα για να αρχίσει να ανησυχεί για την ηλικία της. Σε πρόσφατες ιατρικές έρευνες που έγιναν στη Βρετανία με θέμα την ψυχική υγεία, διαπιστώθηκε ότι στην ηλικιακή κατηγορία 44-54 μεγάλος αριθμός γυναικών κάνει συστηματική χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων για σύντομο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Πολλές γυναίκες σε αυτή την ηλικιακή ομάδα παραδέχτηκαν ότι το πώς τις κρίνουν οι άλλοι σε σχέση με την ηλικία τους αποτελεί γι αυτές μόνιμη πηγή κατάθλιψης ή ανησυχίας. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες που έχουν περάσει τα 44 αντιμετωπίζουν –λόγω ακριβώς του ρατσισμού της ηλικίας– αντικειμενικά εμπόδια στην προσπάθειά τους να υλοποιήσουν τις πραγματικές τους δυνατότητες και να γίνουν αποδεκτές από άνδρες συναδέλφους ή νεότερες γυναίκες. Η δημιουργικότητα, η παραγωγικότητα και η αξία αυτών των γυναικών δοκιμάζεται καθημερινά από μια παγιωμένη νοοτροπία που θεωρεί ότι δεν δικαιούνται να βρίσκονται επαγγελματικά στην πρώτη γραμμή, με μοναδικό ή κύριο κριτήριο την ηλικία τους.

ageismbillboardΤο πιο πρόσφατο παράδειγμα που μας έρχεται από τη Βρετανία είναι η περίπτωση της πενηντατριάχρονης Mary O’ Reilly, παρουσιάστριας του δημοφιλούς τηλεοπτικού προγράμματος του BBC, Countrylife, η οποία έχασε τη δουλειά της για να τοποθετηθεί σε πόστο γραμματέως, επειδή το κανάλι θεώρησε ότι οι ρυτίδες της θα επηρέαζαν αρνητικά την τηλεθέαση. Στην συνέχεια, όταν η πρώην παρουσιάστρια κατέφυγε στη δικαιοσύνη για να επιλύσει το ζήτημα, το BBC την απέλυσε. Το θετικό είναι ότι η Mary O’ Reilly κέρδισε τη δίκη, δημιουργώντας έτσι ένα προηγούμενο σε ευρωπαϊκό επίπεδο για κάθε γυναίκα που αισθάνεται θύμα του ρατσισμού της ηλικίας στον εργασιακό της χώρο. Το αρνητικό είναι ότι αρκετοί συνάδελφοί της έκαναν δηλώσεις στις οποίες ανέφεραν πως θεωρούν την στάση του καναλιού «φυσιολογική» και «δικαιολογημένη», ενώ προέτρεπαν την Mary O’ Reilly ν’ αφήσει τη γκρίνια και να σκεφτεί σοβαρά την πλαστική χειρουργική. 

Το περιστατικό αυτό είναι ενδεικτικό μιας ιδιόμορφης λογικής που επικρατεί σε πολλούς χώρους. Λαμβάνεται καταρχάς ως δεδομένο ότι όλες οι γυναίκες μέσης ηλικίας είναι οπωσδήποτε λιγότερο εμφανίσιμες κι ελκυστικές από όλες τις νεότερες γυναίκες. Θεωρείται, κατόπιν, ότι η εργασία που προσφέρουν οι «λιγότερο ελκυστικές» γυναίκες, είναι και λιγότερο αξιόλογη ή σημαντική από αυτή των νεότερων συναδέλφων τους. Το αποτέλεσμα είναι η ώριμη ηλικία των γυναικών να συνδέεται αυτόματα με την απαξίωση της εργασίας τους. 

Γεγονός είναι ότι στην κουλτούρα μας συνεχίζει να ισχύει ότι κυρίως οι άντρες κρίνουν και οι γυναίκες κρίνονται. Το αντρικό βλέμμα αποτελεί για την πλειοψηφία των γυναικών καθημερινή «απόδειξη» ή «διάψευση» των προσπαθειών τους να παραμείνουν νέες και ελκυστικές. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που το γήρας είναι περισσότερο επώδυνο και προβληματικό για τις γυναίκες. 

imagesΈχει καταδειχτεί από πλήθος ερευνών που έχουν γίνει την τελευταία δεκαετία ότι τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες είμαστε περισσότερο επικριτικοί με γυναίκες που τολμούν να αφήνουν τα μαλλιά τους λευκά ή με όσες έχουν έντονες ρυτίδες ή επιπλέον κιλά –χαρακτηριστικά που συνηθίζουμε να συνδέουμε με το τέλος της νεότητας. Ενώ για τους άντρες τα λευκά μαλλιά ή οι ρυτίδες θεωρούνται εύσημα της ηλικίας τους, για τις γυναίκες η έλλειψη εντατικής ενασχόλησης με την εμφάνισή τους μπορεί να εκληφθεί ως δείγμα ψυχικής ανισορροπίας, αμφισβήτησης των άγραφων κανόνων που θέλουν τη γυναίκα να είναι το «ωραίο φύλο» και, κατά συνέπεια, περιορισμένης κοινωνικότητας, ακόμη και... νοημοσύνης. 

AGEISM-final-sizeΟ ρατσισμός της ηλικίας είναι ένα φαινόμενο που, όπως πολλά από τα δεινά που συστήνουν την καθημερινότητά μας, έχει ελάχιστα συζητηθεί στη χώρα μας. Ακόμη και η φράση «ρατσισμός της ηλικίας» δεν αναγνωρίζεται από το ευρύ κοινό, σε αντίθεση με τις αγγλόφωνες χώρες όπου γίνεται ευρεία χρήση του όρου ageism (λέξη πλασμένη κατά αναλογία των όρων sexism και racism). 

Και για να συλλογιστούμε την αντιστοιχία της δικής μας πραγματικότητας με το περιστατικό της τηλεπαρουσιάστριας που εκδιώχθηκε από το BBC, ας αναρωτηθούμε τι συμβαίνει με τις τηλεοπτικές περσόνες στη χώρα μας. Βλέπουμε για παράδειγμα μεσήλικες ή και μεγαλύτερες γυναίκες να παρουσιάζουν δελτία ειδήσεων και ενημερωτικές εκπομπές; Η αλήθεια είναι πως ναι. Μπορεί στην πρωινή και μεσημεριανή ζώνη το όριο ηλικίας να είναι τα 45, αλλά στις βραδινές «σοβαρές» εκπομπές θέσεις κλειδιά κρατούν γυναίκες δημοσιογράφοι πολύ μεγαλύτερης ηλικίας. Μόνο που αυτό δεν είναι άμεσα εμφανές αφού οι γυναίκες αυτές έχουν φροντίσει με κάθε διαθέσιμο τεχνικό ή χειρουργικό μέσο να επικαλύψουν ή να «σβήσουν» τα σημάδια του χρόνου. Το σίγουρο είναι ότι ποτέ δεν θα φέρουν σε δύσκολη θέση τα κανάλια στα οποία εργάζονται αφού –δεσμοφύλακες οι ίδιες του εαυτού τους– δεν χρειάζονται καμία εξωτερική παρέμβαση ώστε να αποφασίσουν να «κάνουν κάτι για τις ρυτίδες τους». Άλλωστε, όπως λέει και η λαϊκή ρήση: «οι γυναίκες δεν έχουν ηλικία.» Και αυτή ακριβώς η αντίληψη, είναι η απόδειξη ενός βαθύτερου ρατσισμού.

http://evastamou.blogspot.com/

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τέλεια Ομορφιά

Τέλεια Ομορφιά

Της Εύας Στάμου

Η Τέλεια Ομορφιά είναι η πρόσφατη ταινία του Πάολο Σορεντίνο που εντυπωσίασε στο Φεστιβάλ των Καννών και έκανε εισπρακτικά ρεκόρ στη Γερμανία...

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Της Εύας Στάμου

Η πρόσφατη ταινία του Ρομάν Πολάνσκι, La Vénus à la Fourrure, που έκανε πρεμιέρα τον Μάιο στο Φεστιβάλ των Καννών, είναι βασισμένη στη μεγάλη θεατρική επιτυχία του Αμερικανού συγγραφέα Ντέιβιν...

Η ζωή της Αντέλ

Η ζωή της Αντέλ

Της Εύας Στάμου

Η σεξουαλικότητα αποτελεί αναπόσπαστο και καθοριστικό τμήμα της προσωπικής μας ταυτότητας. Οι περισσότεροι αρχίζουμε να διερευνούμε τις ερωτικές προτιμήσεις και φαντασιώσεις μας κατά τη διάρκεια της εφηβείας, κ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

Στο 65ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συνομιλεί με τον ποιητή και φιλόσοφο Νίκο Ερηνάκη. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά την Πέμπτη, 6 Φεβρουαρίου, στις 7.00μμ.

Επιμέλεια: Book Press

...
Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Μια επίκαιρη συνέντευξη με τον Αθηνόδωρο Μεταλλίδη, με αφορμή το βιβλίο του «Intelligence: το ηθικό δίλημμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποιότητα. «Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις απειλές, καταλήγουν να βλάπτουν το αξιακό τους σύστημα».

...
Εκδήλωση για το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ

Εκδήλωση για το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός. Τρεις δημιουργοί καταθέτουν τα νέα τους έργα και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά.

Επιμέλεια: Book Press

Δημήτρης Βασιλάκης,  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ