zoumboulakis-aderfi360

Του Παναγιώτη Γούτα

 

Δύο βιβλία για τις παθήσεις του σώματος

Δύο βιβλία που προκάλεσαν αίσθηση μέσα στο 2012 (το ένα ανατύπωση), αφορούν παθήσεις του φθαρτού ανθρώπινου σώματος και τις επιπτώσεις που έχουν αυτές στο άμεσο συγγενικό περίγυρο των ασθενών. Πρόκειται για το ολιγοσέλιδο αφήγημα Η αδελφή μου, του Σταύρου Ζουμπουλάκη, και το ανατυπωμένο μυθιστόρημα του Φίλιπ Ροθ Πατρική κληρονομιά. Και τα δύο κυκλοφορούν από τις καλαίσθητες και ποιοτικές εκδόσεις ΠΟΛΙΣ.

Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, που μέχρι πρότινος και επί μακρό χρονικό διάστημα (1998-2012) υπήρξε διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού Νέα Εστία, που κυκλοφορούσε σε μηνιαία βάση (μιλάμε, φυσικά, για άθλο, αν συνυπολογίσει κανείς και την εκλεκτή και πάντα προσεγμένη ύλη του), έγραψε ένα αφήγημα-δοκίμιο, στο οποίο εκθέτει την περιπέτεια υγείας της αδελφής του, Γιούλας Ζουμπουλάκη, που έχασε τη μάχη με τον καρκίνο στα εξήντα της χρόνια, τον δεκαπενταύγουστο της περασμένης χρονιάς. Στη ζωή της ταλαιπωρήθηκε από μια σπάνιας μορφής επιληψία, που δεν ήταν δυνατόν να ελεγχθεί με φαρμακευτική αγωγή, γεγονός που έδρασε ποικιλοτρόπως στους συγγενείς της, ιδίως στον αδελφό της (και συγγραφέα), με τον οποίον (όπως φαίνεται και στο κείμενο) υπήρχε ένα υπερβολικό συναισθηματικά δέσιμο, που άγγιζε τα όρια ενός λανθάνοντος ερωτισμού. Η γραφή του Ζ. ισορροπεί περίτεχνα ανάμεσα στο εξομολογούμενο βίωμα και στις θρησκευτικές-φιλοσοφικές του γνώσεις και πεποιθήσεις. Ο Ζ. ως βαθιά θρησκευόμενο άτομο, αλλά παράλληλα μαχητής της σκοταδιστικής περί θεού αντίληψης, του θρησκευτικού λαϊκισμού και της εκκλησιαστικής τυπολατρίας, κλονίζεται με την παρατεταμένη περιπέτεια υγείας της αδελφής του (του πιο αγαπημένου πλάσματος στον κόσμο μαζί με τα παιδιά του, όπως χαρακτηριστικά δηλώνει στις σελίδες του βιβλίου), αλλά στο τέλος, εμβαθύνοντας στη δοκιμασία στην οποία εκτέθηκε η ίδια και τα στενά της πρόσωπα, επανακάμπτει, βρίσκοντας λύσεις και απαντήσεις στους φιλοσοφικούς-θρησκευτικούς προβληματισμούς του, πάλι μέσω της πίστης. Το κείμενο βρίθει διακειμενικών αναφορών (Καμύ, Σίνγκερ, Βέιλ, εκκλησιαστικά εδάφια κ.α) και λειτουργεί ιαματικά και παρηγορητικά σε αναγνώστες που πέρασαν στο παρελθόν (ή που περνάνε) παρόμοιες δοκιμασίες, με ασθένειες δικές τους ή συγγενικών τους προσώπων.

roth1Ο Φίλιπ Ροθ στο Πατρική κληρονομιά, κινείται σε άλλο μήκος κύματος απ’ ό,τι ο Ζουμπουλάκης. Στο μυθιστόρημά του που κυκλοφόρησε στην Αμερική το 1991 (πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Χατζηνικολή το 1995), περιγράφεται η περιπέτεια υγείας και τελικά ο θάνατος τού υπερήλικα (86 ετών) πατέρα του, από όγκο στον εγκέφαλο. Παράλληλα γίνεται μια ανατομή του αρχετυπικού πατρικού συμβόλου, ένα περίτεχνο και λεπτομερέστατο σκιτσάρισμα του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του Χέρμαν Ροθ, αλλά και της σχέσης του με τον γιο-συγγραφέα. Ο Ροθ (που κινείται στα όρια της αθεΐας, παρότι γιος σχετικά θρησκευόμενων Εβραίων της Αμερικής) δεν ψάχνει θρησκευτικό ή φιλοσοφικό αποκούμπι για να ερμηνεύσει τον θάνατο, ενώ παρακάμπτει κάθε διάθεση παραμυθίας και παρηγοριάς προκειμένου να φτάσει στην αλήθεια. Μιαν αλήθεια που αφορά τόσο τον άκαμπτο, γοητευτικό, αρχέγονο, ελαφρώς τσιγκούνη, κάποιες φορές απολαυστικό, απόλυτο, γκρινιάρη και συχνά αμφίθυμο ογδονταεξάχρονο πατέρα, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Ένα βιβλίο απόλυτα ρεαλιστικό (το πλέον αυτοβιογραφικό βιβλίο του Ροθ ∙ μέχρι και το εξώφυλλο είναι μια παλιά ασπρόμαυρη φωτογραφία με τον πατέρα Ροθ και τους δύο γιους του να σχηματίζουν ένα Υ, στην περιοχή του Νιούαρκ), αληθινό, γραμμένο με αριστοτεχνική αμεσότητα, ζωντάνια αλλά και χιούμορ (παρότι το βαρύ πέπλο της ασθένειας καλύπτει τις σελίδες του, απ’ την αρχή ώς το τέλος), που ανακηρύχτηκε το 1993 από το περιοδικό TIME ως το καλύτερο βιβλίο στην κατηγορία της μη μυθοπλαστικής πεζογραφίας.

Κοινός θεματικός άξονας των δύο παραπάνω βιβλίων, οι ανθρώπινες παθήσεις και το πρόσωπο του θανάτου. Ο δρόμος προς την αλήθεια και η αντιμετώπιση, εκ μέρους των συγγραφέων, της ανθρώπινης τραγωδίας διαφέρουν. Ο Ζ. δίνει προτεραιότητα (και παίρνει εξηγήσεις) στην, ενίοτε κλονισμένη, πίστη στον Θεό, και τα ερμηνεύει όλα με βάση την αστείρευτη και αιώνια αγάπη Του προς τον κόσμο και τους ανθρώπους. Ο Ροθ ενδιαφέρεται να ψηλαφήσει τον θάνατο κυρίως μέσω της μνήμης και της γύμνωσης της ψυχής και των συναισθημάτων του, ανακαλύπτοντας, παράλληλα, το πείσμα για επιβίωση που χαρακτηρίζει το ανθρώπινο είδος.

Δύο βιβλία, λοιπόν, κοινής θεματολογίας, διαφορετικής οπτικής και φιλοσοφικής προσέγγισης, εξίσου σημαντικά, κατά τη γνώμη μου, και ελκυστικά στην ανάγνωση, παρότι ο θάνατος, αδυσώπητος, πλανάται στις σελίδες τους.

* Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΟΥΤΑΣ είναι συγγραφέας.
Τελευταίο βιβλίο του, η συλλογή με νουβέλες «Μποέμ και Ρικάρντο» (εκδ. Κέδρος).


zoumboulakis-aderfi-exofΗ αδελφή μου
Σταύρος Ζουμπουλάκης,
Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, 2012

politeia link more

 

 

 

 

 

 

 

roth-patrimony

Πατρική κληρονομιά
Philip Roth
Μτφρ. Τάκης Κίρκης
Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, 2012

politeia link more

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τέσσερα χρόνια από τον θάνατο του Φίλιπ Ροθ: «Πέφτουν και οι ήρωες από τις τσεκουριές σαν δέντρα»

Τέσσερα χρόνια από τον θάνατο του Φίλιπ Ροθ: «Πέφτουν και οι ήρωες από τις τσεκουριές σαν δέντρα»

Σκέψεις για το βιβλίο του Philip Roth «Παντρεύτηκα έναν κομμουνιστή» (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Πόλις), με αφορμή τα τέσσερα χρόνια –στις 22.05.2018– από τον θάνατό του. Φωτογραφία: Ο Philip Roth  και η Claire Bloom, στον κήπο του σπιτιού τους στο Κονέκτικατ, 1983 © Sheila Metzner.

...
Φίλιπ Ροθ, Ντον ΝτεΛίλλο: Ο Χρόνος και η Απώλεια

Φίλιπ Ροθ, Ντον ΝτεΛίλλο: Ο Χρόνος και η Απώλεια

Συγκλίσεις και αποκλίσεις στο έργο των Don DeLillo και Philip Roth, με αφορμή μια δεύτερη ανάγνωση του μυθιστορήματος του DeLillo «Σημείο Ωμέγα» (μτφρ. Ελένη Γιαννακάκη, εκδ. Εστία) ανήμερα της επετείου γέννησης του Roth.

Του Παναγιώτη Γούτα

Το Σημείο Ωμέγα

...
Ο Χάρολντ Μπλουμ για το έργο του Φίλιπ Ροθ

Ο Χάρολντ Μπλουμ για το έργο του Φίλιπ Ροθ

Συμπληρώθηκαν αυτές τις μέρες δύο χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέα Φίλιπ Ροθ. Μ’ αυτή την αφορμή κάνουμε μια καταγραφή σχολίων του κριτικού λογοτεχνίας Χάρολντ Μπλουμ για το έργο του Αμερικανού συγγραφέα.

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ