Τα 100 καλύτερα βιβλία του... 21ου αιώνα: ένας πρώιμος Kανόνας

Την ιδέα είχε το Αμερικανικό περιοδικό New York και ανέλαβε να την υλοποιήσει το –πιο «νεανικό» και ειδικευμένο στις λίστες–, Vulture: Μια λίστα με τα 100 πιο σημαντικά βιβλία του 21ου αιώνα, so far. Στόχος ήταν να καταρτιστεί ένας πρώτος και άτυπος «Κανόνας από το μηδέν», ο οποίος θα περιλαμβάνει βιβλία μυθοπλασίας, ποίησης, μελέτες και βιογραφίες, που κυκλοφόρησαν από το 2000 μέχρι και το 2018 (τη στιγμή που σταμάτησε η καταγραφή και ξεκίνησε η καταμέτρηση και ανάλυση των δεδομένων της λίστας).

Ζήτησε από τον καθένα τους να επιλέξει τα 100 σημαντικότερα βιβλία, ανεξάρτητα από το είδος, κατά την κρίση του.

Για να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων πλουραλιστική και όσο το δυνατόν περισσότερο αντιπροσωπευτική των βιβλίων που κυκλοφόρησαν αυτά τα πρώτα 18 χρόνια, ο Boris Kachka, επικεφαλής του εγχειρήματος, συγκρότησε μια πλουραλιστική ομάδα 32 ανθρώπων, αποτελούμενη από συγγραφείς, αναγνωρισμένους κριτικούς μεγάλων εφημερίδων, ποιητές, δοκιμιογράφους, επιμελητές εκδόσεων, νεότερους αναγνώστες. Ζήτησε από τον καθένα τους να επιλέξει τα 100 σημαντικότερα βιβλία, ανεξάρτητα από το είδος, κατά την κρίση του. Αυτό που προέκυψε ήταν μια τεράστια «δεξαμενή» τίτλων (3.200 επιλογές συνολικά), από τους οποίους «αντλήθηκε» η τελική λίστα με τα 100 βιβλία. Η πολυμέρεια και η ποικιλία των επιλογών ήταν τόσο εκτενής, πράγμα θετικό, βέβαια, ώστε μονάχα για τα 40 πρώτα βιβλία μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι αποτελούν αυστηρά αποτέλεσμα των επιλογών των κριτών. Τα υπόλοιπα στη λίστα μπήκαν με την ευθύνη των ανθρώπων του περιοδικού (κριτικών, συντακτών κ.λπ). Κατά συνέπεια, έχουμε μια λίστα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, όπως εύστοχα σημειώνει ο Kachka, ως η «θολή σέλφι μιας πολιτιστικής στιγμής», για τον χώρο του βιβλίου.

Διατρέχοντας τη λίστα που αποθησαυρίζει τη βιβλιοπαραγωγή των πρώτων 18 χρόνων του νέου αιώνα προκύπτει μια ενδιαφέρουσα εικόνα για τον αμερικανικό εκδοτικό χώρο καθώς και για την αναλογία πεζογραφίας, ποίησης, αυτοβιογραφικών κειμένων αλλά και συλλογών με άρθρα και δοκίμια, και τη βαρύτητα που το κάθε είδος έχει στη λίστα. Τέλος, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι και η αισθητική αποτίμηση των πρωτότυπων εξωφύλλων αλλά και η σύγκριση με ελληνικές εκδόσεις, τα εξώφυλλα των οποίων χρησιμοποιήσαμε για όσα βιβλία έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Από τα 100 βιβλία της λίστας του Vulture στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί τα 47, σχεδόν ένα στα δύο δηλαδή, πράγμα που δείχνει ότι υπάρχει πολύ μεγαλύτερη «επικοινωνία» στα γούστα και στη διακίνηση των ιδεών απ' ό,τι συχνά φανταζόμαστε ή ομολογούμε. Όσο για την παρουσία ελληνικού βιβλίου ανάμεσα στα 100, ούτε λόγος να γίνεται. Άλλωστε, είναι προφανές ότι η ευρύτερη δεξαμενή βιβλίων απ' όπου έγιναν οι αρχικές επιλογές αφορούσαν βιβλία είτε γραμμένα στα αγγλικά ή βιβλία που έχουν μεταφραστεί στις ΗΠΑ κι έκαναν σημαντική πορεία στις αρχές του αιώνα. Κατά συνέπεια, με λιγοστές εξαιρέσεις (Αλεξίεβιτς, Ουελμπέκ, Φερράντε κ.ά.), η συντριπτική πλειονότητα των 100 συγγραφέων γράφει στην αγγλική γλώσσα. Και βέβαια, παρά τις καλές προθέσεις, τα περισσότερα από τα βιβλία είναι μυθιστορήματα.

ΤΟ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΤΗΣ ΛΙΣΤΑΣ

→ 01

Ο τελευταίος Σαμουράι Helen DeWitt Μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης Ψυχογιός

Κορυφαίο βιβλίο αναδείχθηκε Ο τελευταίος Σαμουράι της Έλεν ντε Γουίτ, που μεταφράστηκε από τον Γιώργο-Ίκαρο Μπαμπασάκη και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός το 2002. Μια Αμερικανίδα γλωσσολόγος παθιασμένη με την Ιαπωνική κουλτούρα ζει στο Λονδίνο όπου μεγαλώνει τον ξεχωριστής ευφυΐας γιο της. Αναζητώντας τον πατέρα του, ο μικρός έρχεται σε επαφή με διαφορετικούς ανθρώπους και διαφορετικές κοσμοθεωρίες. Εκ πρώτης, ένα βιβλίο που υμνεί το εξαιρετικό και σπάνιο. Η γνώμη του Vulture είναι ότι το μυθιστόρημα της ντε Γουίτ πάει κόντρα στον ελιτισμό και πρεσβεύει ότι κάθε άνθρωπος έχει ικανότητες που συνήθως αποδίδονται σε ιδιοφυΐες.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ 20

→ 02 – 04

Οι Διορθώσεις Jonathan Franzen Μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης Ψυχογιός	Μη μ' αφήσεις ποτέ Kazuo Ishiguro Μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου Ψυχογιός	How Should a Person Be? (2010) Sheila Heti

Στη δεύτερη θέση της λίστας οι Διορθώσεις του Αμερικανού Τζόναθαν Φράνζεν (εκδ. Ψυχογιός) σε μετάφραση Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη. Το μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε δέκα μέρες πριν από την 11η Σεπτεμβρίου 2001 αφηγούμενο την κατάρρευση της μεσαίας αμερικανικής τάξης, διατηρεί την επικαιρότητά του καθώς «η αίσθηση πως οι βεβαιότητες εξατμίζονται γίνεται όλο και πιο ισχυρή». Στα ελληνικά, είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά από τις εκδόσεις Ωκεανίδα, σε μετάφραση Αλέξη Εμμανουήλ.

Ο βραβευμένος με Νόμπελ Βρετανός Κάζουο Ισιγκούρο στη τρίτη θέση με το μυθιστόρημά του Μη μ' αφήσεις ποτέ. Η πρώτη μετάφραση του (εξαντλημένου πλέον) βιβλίου έγινε από την Τόνια Κοβαλένκο το 2011 για τις εκδόσεις Καστανιώτη, ενώ πλέον κυκλοφορεί στην εξίσου φροντισμένη μετάφραση της έμπειρης Αργυρώς Μαντόγλου για τον Ψυχογιό. Για το vulture πρόκειται για «ξεχωριστό δείγμα γραφής ενός συγγραφέα με αψεγάδιαστο κριτήριο στην επιλογή ιδεών και την εκτέλεσή τους, που για πολλούς συγγραφείς είναι τύχη αν έχουν το ένα από τα δύο, αλλά που σε αυτό το μυθιστόρημα επιτυγχάνεται μια σπάνια σύνθεσή τους».

→ 05

Η υπέροχη φίλη μου Έλενα Φερράντε Μτφρ. Δήμητρα Δότση Πατάκης	Το νέο όνομα Έλενα Φερράντε Μτφρ. Δήμητρα Δότση Πατάκης	Αυτοί που φεύγουν, κι αυτοί που μένουν Έλενα Φερράντε Μτφρ. Δήμητρα Δότση Πατάκης	Η ιστορία της χαμένης κόρης Έλενα Φερράντε Μτφρ. Δήμητρα Δότση Πατάκης

Η Ναπολιτάνικη Τετραλογία (Η υπέροχη φίλη μου, Το νέο όνομα, Αυτοί που φεύγουν, κι αυτοί που μένουν, Η ιστορία της χαμένης κόρης) της Ιταλίδας Έλενα Φερράντε (στα ελληνιά σε μετάφραση της Δήμητρας Δότση για τις εκδόσεις Πατάκη), βρίσκεται μέσα στην πρώτη πεντάδα της λίστας. Η Φερράντε αφηγείται την ιστορία της Έλενας και της Λίλας, μια ιστορία φιλίας που ξεκινά τη δεκαετία του '50 σε μια φτωχογειτονιά της πόλης του ιταλικού νότου. Το στοιχείο της τετραλογίας που αναδεικνύει το vulture είναι η «διερεύνηση της γυναικείας οργής, ενέργειας και φιλίας» υπογραμμίζοντας πως αυτό «συμβαίνει σε μια δεκαετία κατά την οποία οι γυναίκες έχουν αρχίσει να εκφράζουν τον θυμό και την ενέργειά τους με νέους τρόπους».

→ 06 – 08

The Argonauts Maggie Nelson	2666 Roberto Bolaño Μτφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος Άγρα	Ο πουλημένος Paul Beatty Μτφρ. Νίκος Α. Μάντης Καστανιώτης

Το 2666 (εκδ. Άγρα) του Χιλιανού Roberto Bolaño κυκλοφόρησε το 2011 σε μετάφραση Κρίτωνα Ηλιόπουλου. Είναι το τελευταίο μυθιστόρημα του σημαντικού Λατινοαμερικανού συγγραφέα ο οποίος πέθανε το 2003: «Ένας λαβύρινθος που εξελίσσεται σε τρεις ηπείρους καλύπτοντας χρονικά μεγάλο μέρος του 20ου αιώνα. [...] Το βιβλίο είναι ένα σύμπαν: πλούσιο, χωρίς όρια, μη αναστρέψιμο, στέρεο και τελικά αινιγματικό».

Ο πουλημένος του Αφροαμερικανού Πωλ Μπέιτι μεταφέρθηκε στα ελληνικά σε μετάφραση του Νίκου Α. Μάντη, για τις εκδόσεις Καστανιώτη. Εκτυλίσσεται γύρω από την ιδέα μιας κοινωνίας έπειτα από τις φυλετικές διακρίσεις και γι' αυτό χαρακτηρίστηκε ως ένα βιβλίο το οποίο είναι αδύνατο να το προσπεράσει κανείς «για τον άριστο χειρισμό της γλώσσας, τη γνώση του πολιτισμού και του χιούμορ του».

→ 09 – 10 

Περίγραμμα Rachel Cusk  Μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου Gutenberg	Μετάβαση Rachel Cusk  Μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου Gutenberg	Κύδος Rachel Cusk  Μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου Gutenberg	Εξιλέωση Ian McEwan Μτφρ. Γιάννης Σκαρπέλος Νεφέλη

Η Καναδή Rachel Cusk είναι μια από τις πιο πετυχημένες συγγραφείς των τελευταίων χρόνων. Με την τριλογία της Περίγραμμα, Μετάβαση & Κύδος, όλα σε μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου για τις εκδόσεις Gutenberg, έφερε ξανά στο λογοτεχνικό προσκήνιο την έννοια του autofiction και άνοιξε (γι' άλλη μια φορά) μια συζήτηση για τα όρια της πεζογραφίας με τη ζωή. Σημείωσε εμπορική και καλλιτεχνική αναγνώριση, με τρία «ήσυχα» βιβλία και μια κεντρική ηρωίδα, η οποία στις συναναστροφές της προτιμάει να ακούει τους συνομιλητές της, παρά να μιλάει η ίδια.

Η ιστορία αγάπης του Βρετανού Ίαν Μακ Γιούαν με τίτλο Εξιλέωση κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2002, σε μετάφραση Γιάννη Σκαρπέλου για τις εκδόσεις Νεφέλη. Το μυθιστόρημα ξεχώρισε για τον λαμπρό τρόπο με τον οποίο ο Μακ Γιούαν «ενορχηστρώνει ορισμένα από τα αγαπημένα θέματά του: τους κινδύνους της αθωότητας, την ξαφνική εισβολή της κακής τύχης στις ζωές των ανθρώπων, τη θολή γραμμή μεταξύ τέχνης και ζωής». Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία του Joe Wright, μεταξύ άλλων και με τη συμμετοχή της Vanessa Redgrave στον κεντρικό ρόλο της Briony Tallis σε μεγάλη ηλικία.

→ 11 – 14 

Η χρονιά της μαγικής σκέψης Joan Didion Μτφρ. Ξένια Μαυρομμάτη Κέδρος	Leaving the Atocha Station Ben Lerner	Τα φλογοβόλα Rachel Kushner Μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης Ίκαρος	Το σβήσιμο Percival Everett Μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου Πόλις

Η χρονιά της μαγικής σκέψης της Αμερικανίδας Τζόαν Ντίντιον (σε μετάφραση της Ξένιας Μαυρομμάτη για τις εκδόσεις Κέδρος), έχει σαν αφετηρία το προσωπικό βίωμα της συγγραφέως η οποία είδε την Πρωτοχρονιάτου 2003 τον επί 40 χρόνια σύζυγό της, να πεθαίνει μέσα σε λίγα λεπτά. Με γενναιότητα και θάρρος καταγράφει όχι μόνο συναισθήματα και ψυχολογικές διακυμάνσεις αλλά επιχειρεί, μέσω της μνήμης, να αναβιώσει στιγμές από το κοινό τους παρελθόν και να φέρει την αγάπη στο παρόν. Το πένθος είναι αβάσταχτο όμως Η χρονιά της μαγικής σκέψης αποτελεί έναν ύμνο στην ανθρώπινη δύναμη και στη θέληση για ζωή.

Τα φλογοβόλα της Rachel Kushner (σε μετάφραση Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη για τις εκδόσεις Ίκαρος), είναι «μια φεμινιστική περιπέτεια δράσης, ένα σημείωμα αγάπης στην τελευταία δεκαετία πριν ο νεοφιλελευθερισμός στραγγαλίσει τον κόσμο. Ένα μνημείο απόλυτης οξυδέρκειας».

Το γεγονός ότι ένα βιβλίο, όπως Το σβήσιμο (σε μετάφραση της Χίλντας Παπαδημητρίου για τις εκδόσεις Πόλις) του Percival Everett, βρίσκεται τόσο ψηλά σ' αυτή τη λίστα, λέει αρκετά για τον –συχνά παρεξηγημένο και υποτιμημένο– αμερικανικό εκδοτικό χώρο. Ο Everett γράφει ένα έξυπνο, καυστικό, τολμηρό και διεισδυτικό βιβλίο για το εκδοτικό χρηματιστήριο αξιών, τις εμπορικές επιλογές των εκδοτών και το πώς η «πολιτικώς ορθή» άποψη έχει γίνει ο κανόνας ακόμη και σε έναν χώρο που χαρακτηρίζεται για την ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης.

→ 15 – 17 

Middlesex Jeffrey Eugenides Μτφρ. Άννα Παπασταύρου Πατάκης	Η πλατφόρμα Michel Houellebecq Μτφρ. Κώστας Κατσουλάρης Εστία	Do everything in the dark Gary Indiana

Το Middlesex (στην πολύ καλή μετάφραση της Άννας Παπασταύρου για τις εκδόσεις Πατάκη) του Τζέφρυ Ευγενίδη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο μυθιστορήματος μιας μελέτης, γιατί συγκεντρώνει όλα εκείνα τα στοιχεία που οφείλει να έχει ένας πραγματικά σπουδαίος συγγραφέας για το φέρει εις πέρας. Τολμηρή θεματολογία, μεγαλόπνοη ιστορία, επαναδιαπραγμάτευση και επέκταση θεμελιωδών εννοιών (ατομική ελευθερία, αγάπη, πατρίδα, οικογένεια), στέρεη δομή, συμπαγές ύφος και γλώσσα προσεκτικά δουλεμένη. Μ' αυτό το δεύτερο μυθιστόρημά του ο Ευγενίδης έχει καταχωρηθεί στο πάνθεο των σημαντικών συγγραφέων των πρώτων χρόνων του 21ου αιώνα και η μετέπειτα πορεία του δείχνει να τον δικαιώνει.

Ο Μισέλ Ουελμπέκ με την Πλατφόρμα (σε μετάφραση του Κώστα Κατσουλάρη για τις εκδόσεις της Εστίας) απέκτησε μεγάλη φήμη και στο «δύσκολο» αγγλοσαξονικό κοινό, εν μέρει χάρη και στο θέμα του (τη βιομηχανία του τουρισμού). Επιπλέον, το μυθιστόρημα κέρδισε τεράστια δημοσιότητα έπειτα από τα μεγάλα τρομοκρατικά χτυπήματα φανατικών μουσουλμάνων στον Μπαλί (202 νεκροί), μια και θεωρήθηκε ότι το αιματηρό τέλος του σε παρόμοιο τουριστικό θέρετρο αποτέλεσε ένα είδος «προφητείας» – φήμη που έκτοτε συνοδεύει το «τρομερό παιδί» των γαλλικών γραμμάτων. 

→ 18 – 20 

Ο γνωστός κόσμος Edward P. Jones Μτφρ. Σπύρος Τσούγκος Νεφέλη	Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής Philip Roth Μτφρ. Ηλίας Μαγκλίνης Πόλις	Η γραμμή της ομορφιάς Alan Hollinghurst Μτφρ. Ιλάειρας Διονυσοπούλου Καστανιώτης

Ο γνωστός κόσμος (σε μετάφραση του Σπύρου Τσούγκου για τις εκδόσεις Νεφέλη) του Edward P. Jones είναι η φιλόδοξη –και τελικά επιτυχημένη– απόπειρα οριοθέτησης και καταγραφής ενός «κόσμου» στα όρια της αποσύνθεσής του. Ένα σπουδαίο βιβλίο για την οριακή περίοδο της κατάργησης της δουλείας των μαύρων, για τα όρια της ελευθερίας και τη διαμόρφωση της αμερικανικής κοινωνίας καθώς παγιώνει στις αντιδράσεις της φαινόμενα μίσους και ρατσισμού, που θα την ακολουθούν μέχρι και σήμερα.

Μια τόσο προβοκατόρικη κεντρική ιδέα όσο αυτή στο μυθιστόρημα του Philip Roth Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής (σε μετάφραση του Ηλία Μαγκλίνη και σημειώσεις του Αχιλλέα Κυριακίδη για τις εκδόσεις Πόλις) μόνο ένας σπουδαίος συγγραφέας θα μπορούσε να τη χειριστεί με αξιοθαύμαστες ισορροπίες εντάσσοντας τη «μικρή» του ιστορία σε μια δυστοπική, εφιαλτική συνθήκη. Ας τη θυμίσουμε και εδώ, για όσους δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο. «Tι θα γινόταν αν στις εκλογές του 1940 κέρδιζε, αντί για τον Δημοκρατικό Pούζβελτ, ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος, εθνικός "ήρωας των αιθέρων", αλλά και αντισημίτης και προσωπικός φίλος του Xίτλερ, Tσαρλς Λίντμπεργκ; Ποιο θα ήταν το πρόσωπο μιας Aμερικής που υπογράφει σύμφωνο φιλίας με τον Xίτλερ και την Iαπωνία; Kαι ποιο θα ήταν το μέλλον των εκατομμυρίων Aμερικανοεβραίων σε μια Aμερική όπου τον πρώτο λόγο έχει ο αντισημιτισμός;»

Στην εικοστή θέση της λίστας του Vulture βρίσκεται το μυθιστόρημα του Άλαν Χόλινγκχερστ Η γραμμή της ομορφιάς (σε μετάφραση της Ιλάειρας Διονυσοπούλου για τις εκδόσεις Καστανιώτη). Ο Χόλινγκχερστ καταγράφει με τρυφερότητα και λυρισμό την ερωτική ενηλικίωση του ήρωά του, του Νικ Γκεστ, ο οποίος από το καλοκαίρι του 1983 που μετακομίζει στο Νότινγκ Χιλ, αναζητεί εμμονικά την ομορφιά σε κάθε της έκφανση. Στον αντίποδα μιας δύσκολης εποχής (λίγο πριν από την επανεκλογή της Θάτσερ) και με τον κοινωνικό του περίγυρο να αποθεώνει την αξία του χρήματος και της δόξας, ο Νικ θα αντιτάξει τον πόθο, το ερωτικό σκίρτημα και την κλασική ομορφιά ενός ελληνικού αγάλματος, μεταφερμένη στον μαύρο εραστή του. Η τελική έκβαση βρίσκει τον Νικ σε οριακή κατάσταση και έτοιμο να αποδεχτεί την ήττα του.

+80
ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
του 21ου αιώνα
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΛΙΣΤΑ ΤΟΥ VULTURE

→ 21 – 25

Βερόνικα Mary Gaitskill Μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου Μεταίχμιο	Ο δρόμος Cormac McCarthy Μτφρ. Αύγουστος Κορτώ Καστανιώτης	Ooga-Booga Frederick Seidel	Η σύντομη θαυμαστή ζωή του Όσκαρ Γουάο Junot Díaz Μτφρ. Αλέξης Καλοφωλίας Λιβάνης	Γουλφ Χολ (Ι,ΙΙ) Hilary Mantel Μτφρ. Αθανάσιος Ζάβαλος Πάπυρος

→ 26 – 30

The Possessed Elif Batuman	The Particular Sadness of Lemon Cake Aimee Bender	Mr. Fox Helen Oyeyemi	Άλλες ζωές απ' τη δική μου Emmanuel Carrére Μτφρ. Δημήτρης Δημουλάς Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου	Zone one Colson Whitehead

→ 31 – 35 

Το κορίτσι που  εξαφανίστηκε Gillian Flynn Μτφρ. Βάσια Τζανακάρη Μεταίχμιο	Στην καρδιά της πόλης Zadie Smith Μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη Μεταίχμιο	White girls Hilton Als	Ένας ερωτευμένος άντρας Karl Ove Knausgård Μτφρ. Σωτήρης  Σουλιώτης Καστανιώτης	Η καρδερίνα Donna Tartt Μτφρ. Χριστιάνα Σακελλαροπούλου Λιβάνης

→ 36 – 40 

Dept. of Speculation Jenny Offill	All My Puny Sorrows Miriam Toews	Citizen Claudia Rankine	Black and Blur Consent not to be a single being Fred Moten	Οι συναρπαστικές περιπέτειες των Κάβαλιερ και Κλέι Michael Chabon Μτφρ. Μαρία Ακριβάκη Λιβάνης

→ 41 – 45 

Το κεχριμπαρένιο τηλεσκόπιο Philip Pullman Μτφρ. Κώστια Κοντολέων Ψυχογιός	Η αληθινή ιστορία της συμμορίας Κέλι Peter Carey Μτφρ. Μπελίκα Κουμπαρέλη Ελληνικά Γράμματα	The Beauty of the Husband: A Fictional Essay in 29 Tangos Anne Carson	The Last Report on the Miracles at Little No Horse Louise Erdrich	Αουστερλιτς W.G. Sebald Μτφρ. Ιωάννα Μεϊτάνη Άγρα

→ 46 – 50 

Η κλέφτρα Sarah Waters Μτφρ. Πόλυ Μοσχοπούλου Αλεξάνδρεια	Ο καιρός των τραγουδιών μας Richard Powers Μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος Εστία	The book of salt Monique Truong	Mortals Norman Rush	Home Land Sam Lipsyte

→ 51 – 53 

Αμερικανική λήθη David Foster Wallace Μτφρ. Γιάννος Πολυκανδριώτης Κέδρος	Honored guest Joy Williams	Γαλλική σουίτα Irène Némirovsky Μτφρ. Έφη Κορομηλά Πατάκης

→ 54 – 57 

The sluts Dennis Cooper	Τσερνόμπιλ Ένα χρονικό του μέλλοντος Svetlana Alexievich Μτφρ. Ορέστης Γεωργιάδης Πατάκης	Magic for Beginners Kelly Kink	The after life Donald Antrim

→ 58 – 60 

Winter's bone Daniel Woodrell	Wizard of the crow Ngũgĩ wa Thiong'o	American Genius, A Comedy Lynne Tillman

→ 61 – 65 

Eat the Document Dana Spiotta	Ο Χάρι Πότερ και η Φιλοσοφική λίθος J.K. Rowling Μτφρ. Μάια Ρούτσου Ψυχογιός	Sleeping it off in rapid city August Kleinzahler	Ο λευκός τίγρης Aravind Adiga Μτφρ. Ρένα Χατχούτ Μοντέρνοι Καιροί	The Lazarus project Aleksandar Hemon

→ 66 – 67 

Στο σπίτι Marilynne Robinson Μτφρ. Κατερίνα Σχινά Μεταίχμιο	Μια χαρά είναι κι έτσι Annie Proulx Μτφρ. Αύγουστος Κορτώ Καστανιώτης

→ 68

Σκηνές απ' τη ζωή ενός παιδιού J.M. Coetzee Μτφρ. Εύη Βαγγελάτου Διήγηση	Σκηνές απ' τη ζωή ενός νέου J.M. Coetzee Μτφρ. Εύη Βαγγελάτου Διήγηση	Θέρος J.M. Coetzee Μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου Μεταίχμιο

→ 69 – 73 

Notes From No Man's Land Eula Biss	Spreadeagle Kevin Killian	Super Sad True Love Story Gary Shteyngart	Seven years Peter Stamm	Ένα κάποιο τέλος Julian Barnes Μτφρ. Θωμάς Σκάσσης Μεταίχμιο

→ 74 – 77 

1Q84 (Ι,ΙΙ,ΙΙΙ) Haruki Murakami Μτφρ. Μαρία Αργυράκη Ψυχογιός	The Gentrification of the Mind Sarah Schulman	Billy Lynn's Long Halftime Walk Ben Fountain	Capital John Lanchester

→ 78 

Όρυξ και Κρέικ Margaret Atwood Μτφρ. Έφη Τσιρώνη Ψυχογιός	Η χρονιά της πλημμύρας Margaret Atwood Μτφρ. Μπελίκα Κουμπαρέλη Ψυχογιός	Το τέλος του κόσμου Margaret Atwood Μτφρ. Έφη Τσιρώνη Ψυχογιός

→ 79 – 83 

Αστερισμός ζωτικών φαινομένων Anthony Marra Μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης Ίκαρος	Taipei Tao Lin	Men We Reaped Jesmyn Ward	Family Life Akhil Sharma	Πώς να είσαι δύο Ali Smith Μτφρ. Νίκος Α. Μάντης Καστανιώτης

→ 84 – 86 

Η σύντομη ιστορία επτά φόνων Marlon James Μτφρ. Παναγιώτης Τομαράς Αίολος	Preparation for the Next Life Atticus Lish	Ο συνοδοιπόρος Viet Thanh Nguyen Μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης Utopia

→ 87 – 90 

Ηhe Light of the World Elizabeth Alexander	Η πέμπτη εποχή N.K. Jemisin Μτφρ. Ηφαιστίων Χριστόπουλος Οξύ	Αυτό που σου ανήκει Garth Greenwell Μτφρ. Τόνια Κοβαλένκο Καστανιώτης	Collected Essays & Memoirs Albert Murray

→ 91 – 95 

The Needle's Eye Fanny Howe	Ghachar Ghochar Vivek Shanbhag	The Hate U Give Angie Thomas	All Grown Up Jami Attenberg	The Best We Could Do An Illustrated Memoir Thi Bui

→ 96 – 100

Tell Me How it Ends Valeria Luiselli	Priestdaddy Patricia Lockwood	Red Clocks Leni Zumas	Η γενναιοδωρία της γοργόνας Denis Johnson Μτφρ. Κώστας Σπαθαράκης Αντίποδες	Asymmetry Lisa Halloday

* ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ VULTURE ΕΔΩ