
Την νέα εκδοτική σειρά, την οποία πρόσφατα εγκαινίασαν από κοινού, παρουσίασαν σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα 14 Νοεμβρίου το Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού (mέta) και οι Εκδόσεις Τόπος. Προϊόν της συνεργασίας αυτής αποτελούν δύο βιβλία που ήδη κυκλοφορούν: «Χωρίς αφεντικά» του Michael Albert και «Το Πρεκαριάτο» του Guy Standing. Ο άμεσος εκδοτικός προγραμματισμός της σειράς προβλέπει άλλους πέντε τίτλους, πάντοτε στον χώρο του πολιτικού και κοινωνικού δοκιμίου. Από δεξιά προς αριστερά: ο Βαγγέλης Γεωργακάκης, η Δανάη Στράτου, ο Σωτήρης Μητραλέξης.
Επιμέλεια: Book Press
“Οι δράσεις που αναπτύσσουμε από το 2020, οπότε ιδρυθήκαμε ως διεθνής ερευνητικός και ταυτόχρονα καλλιτεχνικός οργανισμός, συνδεόμενος με το ΜέΡΑ25, το DiEM25 και την Προοδευτική Διεθνή, δεν θα ήταν πλήρεις χωρίς παρέμβαση και στο εκδοτικό πεδίο”, ανέφερε η πρόεδρος του Δ.Σ. του mέta, εικαστικός Δανάη Στράτου.
“Η υποχώρηση της στρατηγικής συζήτησης στην Αριστερά ή ο εγκλωβισμός της θεωρητικής αναζήτησης στο ακαδημαϊκό πεδίο, χωρίς εμπλοκή με τα κοινωνικά υποκείμενα, είναι ένα από τα συμπτώματα της κρίσης μας, με το οποίο οφείλουμε να αναμετρηθούμε επειγόντως” τόνισε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: “Σε αντίθεση με ό,τι μπορείτε να δείτε στην εκδοτική παρουσία άλλων αντίστοιχων οργανισμών συνδεόμενων με κόμματα, δεν μας ενδιαφέρουν πολυτελείς εκδόσεις για τους λίγους, αλλά βιβλία που θα αφήσουν αποτύπωμα στον χώρο των ιδεών, θα προσεγγίσουν ένα ευρύτερο κοινό και, αν μη τι άλλο, θα καλύψουν υπαρκτά κενά”.
Εξ ου και χαρακτήρισε “περίπου αυτονόητη” την επιλογή της συνεργασίας με τις Εκδόσεις Τόπος, λόγω της φυσιογνωμίας που έχουν κατοχυρώσει στον χώρο του βιβλίου, ενώ εξέφρασε ιδιαίτερη ικανοποίηση για το γεγονός ότι τον σχεδιασμό των βιβλίων και εξωφύλλων της σειράς ανέλαβε ο Δημήτρης Αρβανίτης.
“Για εμάς είναι σταθερή η προσπάθεια να παρουσιάσουμε στο κοινό διανοητές της σύγχρονης ριζοσπαστικής σκέψης και να ενισχύσουμε τον διάλογο ανάμεσα σε διαφορετικά ρεύματα της προοδευτικής διανόησης, που όμως τα ενώνει η θέληση για μια ουσιαστική αλλαγή της υπάρχουσας κατάστασης” ανέφερε από την πλευρά του ο Βαγγέλης Γεωργακάκης των Εκδόσεων Τόπος, εντάσσοντας το συγκεκριμένο εγχείρημα στα ευρύτερα συμφραζόμενά του.
“Τα τελευταία χρόνια” ανέφερε “και ειδικά μετά το 2010 και την κρίση που αντιμετώπισαν πολλές χώρες και πολύ οδυνηρά η δική μας, οι συνέπειες στην εκδοτική παραγωγή ήταν πολύ σοβαρές και η επαφή του κοινού με τη σύγχρονη κίνηση ιδεών ειδικά από το εξωτερικό ήταν πολύ δύσκολη. Ο οικονομικός παράγοντας, με δεδομένο ότι δεν έχουμε απεριόριστο κοινό ως χώρα, δημιουργούσε προσκόμματα στο να διατηρήσουμε επαφή με τη διεθνή εκδοτική παραγωγή. Επηρέασαν όμως και οι συγκυρίες της πολιτικής. Όλοι διαπιστώσαμε ότι μέχρι το 2015 υπήρχε έντονο ενδιαφέρον για το πολιτικό και κοινωνικό βιβλίο και μετά είχαμε κατακόρυφη πτώση. Τώρα ψυχανεμιζόμαστε μιαν ελαφρά ανανέωση του ενδιαφέροντος”.
Για την εκδοτική σειρά που εκπονείται από κοινού με το mέta τόνισε: “Οι συνεργασίες αυτές που συμβάλλουν στον περιορισμό του κόστους και ταυτόχρονα διευρύνουν τους διαύλους διάδοσης των βιβλίων έχουν ως αποτέλεσμα κάτι που για εμάς έχει τεράστια σημασία: να μπορούμε να διατηρούμε το ελληνικό κοινό σε επαφή με τη σύγχρονη παραγωγή σκέψης, που μας λείπει πραγματικά. Οι πρώτες αντιδράσεις στη νέα εκδοτική σειρά είναι πολύ ενθαρρυντικές και η πρόσβασή τους ειδικά σε νέο κοινό λειτουργεί πολύ καλά”.
Ο ερευνητικός διευθυντής του mέta, δρ. Σωτήρης Μητραλέξης στάθηκε στο γεγονός ότι η νέα εκδοτική σειρά καλύπτει τόσο βιβλία των οποίων η απουσία από την ελληνική αγορά ήταν ηχηρή (όπως Το Πρεκαριάτο, το οποίο έχει σφραγίσει την σχετική διεθνή συζήτηση εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία), όσο και συμβολές εξαιρετικά πρόσφατες, όπως το Χωρίς Αφεντικά, με έτος έκδοσης στα αγγλικά το 2022. “Συνεισφέρουμε” τόνισε “στην ελληνική βιβλιαγορά βιβλία που έλειπαν και που θα συνεχίσουν να είναι σημαντικά πέρα από κύκλους ετών και εκλογών και θα συνεχίσουν να αποτελούν τμήμα ενός διαλόγου τόσο υψηλού θεωρητικού όσο και ευρύτερου, διότι τα θέματα που αφορούν δεν περικλείονται σε έναν στενό κύκλο διανοουμένων”. Επεσήμανε δε ότι εκτός των μεταφράσεων, επιδίωξη της νέας εκδοτικής σειράς αποτελεί και η παρουσίαση πρωτότυπων επεξεργασιών και από Έλληνες συγγραφείς.
Η συνέχεια του εγχειρήματος, όπως περιέγραψε, προβλέπεται να περιλάβει εντός του 2023 τα βιβλία:
• Εκλογές 1981: Αποτιμώντας ένα κρίσιμο ορόσημο της μεταπολιτευτικής ιστορίας (συλλογικός τόμος με κείμενα των Βασίλη Ασημακόπουλου, Σίσσυς Βελισσαρίου, Γιάννη Μαυρή και Χρύσανθου Τάσση σε επιμέλεια Κώστα Ράπτη),
• Το Τέλος ενός Κόσμου: Από τον πόλεμο της Ουκρανίας και την κρίση της πανδημίας στη διαμόρφωση της νέας πλανητικής τάξης, του ερευνητικού συνεργάτη του mέta Δημήτρη Β. Πεπόνη, σε επιμέλεια Σωτήρη Μητραλέξη & Στέφανου Ρέππα,
• Μετακαπιταλιστική Συμμετοχική Οικονομία και Κοινωνία: αρθρώνοντας μια εκδοχή μη-δυστοπικού μετακαπιταλισμού (συλλογικός τόμος με κείμενα των Michael Albert, Savvina Chowdhury, Robin Hahnel, Stephen R. Shalom σε επιμέλεια: Σωτήρη Μητραλέξη & Στέφανου Ρέππα),
• Placeless People: Writings, Rights, and Refugees [ελληνικός τίτλος εκκρεμεί] της Lyndsey Stonebridge, μελετήτριας της Χάνα Άρεντ,
• The Blue Commons: Rescuing the Economy of the Sea [ελληνικός τίτλος εκκρεμεί] του Guy Standing.
Ακολουθεί η ομιλία της κας Στράτου:
«Καλησπέρα σε όλες και όλους,
Είναι μεγάλη μας χαρά να σας έχουμε εδώ για να σας παρουσιάσουμε τη συνεργασία του mέta, του Κέντρου Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού με τις Εκδόσεις Τόπος. Μια συνεργασία η οποία έχει ήδη αποφέρει καρπούς και αυτό μας ενθαρρύνει και για το μέλλον. Ως πρόεδρος του Δ.Σ. του mέta θα ήθελα εισαγωγικά να θυμίσω μερικά στοιχεία για το δικό μας εγχείρημα.
Το Κέντρο Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού ιδρύθηκε το 2020 ως διεθνής, ταυτόχρονα ερευνητικός και πολιτιστικός οργανισμός,- συνδεόμενος με το κόμμα ΜΕΡΑ25, το ευρωπαϊκό κίνημα DiEM25 και την Προοδευτική Διεθνή, -που εκπροσωπούνται και στο διοικητικό του συμβούλιο. Δίνοντας έτσι συνέχεια και θεσμική μορφή σε μια συνεχή προσπάθεια για την διάδραση/τον διάλογο μεταξύ Τέχνης και Πολιτικής -στην οποία είχαμε ήδη προ πολλού εμπλακεί, μέσα σε άλλα πλαίσια (όπως το DiEM Voice ή ατομικά και μέσω της Vital Space). Το mέta προγραμματικά κινείται από την αναλυτική/θεωρητική - στην καλλιτεχνική γλώσσα και αντίστροφα, με στόχο πάντοτε την χαρτογράφηση δρόμων χειραφέτησης, και εναλλακτικών οραμάτων αλλά και προτάσεων στην Μετακαπιταλιστική Δυστοπία την οποία ζούμε.
Οι έως τώρα δραστηριότητές μας, που περιλαμβάνουν:
• την διοργάνωση ημερίδων και εκδηλώσεων στρογγυλής τράπεζας
• τη δημοσίευση στην ιστοσελίδα μας working papers στη θεματική του μετα-καπιταλισμού
• το θερινό μας mέta-μπουλούκι στην περιφέρεια
• τις μηνιαίες κινηματογραφικές προβολές του mέta-cinema,
• το μίνι-φεστιβάλ που διοργανώνουμε κάθε χρόνο κατά την Ημέρα Αλληλεγγύης στον Παλαιστινιακό Λαό,
• την επιμέλεια εβδομαδιαίας ραδιοφωνικής εκπομπής κίνησης ιδεών,
• την συνεργασία με τη δομή ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων Home Project,
• την προετοιμασία ντοκιμαντέρ και τόσα άλλα,
δεν θα ήταν πλήρεις, πιστεύουμε, χωρίς παρέμβαση στον χώρο του βιβλίου.
Και σε αντίθεση με ό,τι μπορείτε να δείτε στην εκδοτική παρουσία άλλων αντίστοιχων οργανισμών συνδεόμενων με κόμματα, δεν μας ενδιαφέρουν πολυτελείς εκδόσεις για τους λίγους, αλλά βιβλία που θα αφήσουν αποτύπωμα στον χώρο των ιδεών, θα προσεγγίσουν ένα ευρύτερο κοινό και, αν μη τι άλλο, θα καλύψουν υπαρκτά κενά. Σκεφτείτε μόνο, για παράδειγμα, ότι το βιβλίο που πριν από μιάμιση δεκαετία εισήγαγε τον όρο Πρεκαριάτο στη διεθνή συζήτηση, μόλις τώρα μεταφράστηκε στα ελληνικά, χάρη στη συνεργασία μας με τις Εκδόσεις Τόπος.
Η υποχώρηση της στρατηγικής συζήτησης στην Αριστερά ή ο εγκλωβισμός της θεωρητικής αναζήτησης στο ακαδημαϊκό πεδίο, χωρίς εμπλοκή με τα κοινωνικά υποκείμενα, είναι ένα από τα συμπτώματα της κρίσης μας, με το οποίο οφείλουμε να αναμετρηθούμε επειγόντως. Έχουμε άλλωστε την τιμή να περιλαμβάνουμε ως mέta στο Συμβουλευτικό μας Σώμα Σημαντικούς διανοουμένους και καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι, όπως φανερώνουν και οι δύο τίτλοι που κρατάτε στα χέρια σας, το Πρεκαριάτο του Γκάι Στάντινγκ και το Χωρίς Αφεντικά του Μάικλ Άλμπερτ δεν θα μείνουν καθόλου αμέτοχοι στην προσπάθειά μας.
Όταν πήραμε την απόφαση δημιουργίας μιας ειδικής εκδοτικής σειράς του mέta, η ιδέα να απευθυνθούμε στις Εκδόσεις Τόπος ήρθε περίπου αυτονόητα και η ανταπόκριση που βρήκαμε το επιβεβαίωσε.
Το εκδοτικό μας ξεκίνημα νομίζω δίνει μια χαρακτηριστική πρώτη γεύση των προθέσεών μας. Αντίστοιχα αισιοδοξούμε ότι θα προκαλέσουν ζωηρή συζήτηση (όπως αυτή που ζήσαμε κατά την πρόσφατη παρουσίαση του Γκάι Στάντινγκ) και οι επόμενες κινήσεις που έχουμε κατά νου, για τις οποίες περισσότερα θα σας πει ο ερευνητικός μας διευθυντής Σωτήρης Μητραλέξης.
Όταν πήραμε την απόφαση δημιουργίας μιας ειδικής εκδοτικής σειράς του mέta, η ιδέα να απευθυνθούμε στις Εκδόσεις Τόπος ήρθε περίπου αυτονόητα και η ανταπόκριση που βρήκαμε το επιβεβαίωσε. Μιλάμε για έναν εκδοτικό οίκο με μακρά ιστορία, με πάνω από 400 τίτλους στο ενεργητικό του, με κατοχυρωμένη παρουσία στον χώρο του βιβλίου και μάλιστα του ακαδημαϊκού, και με πιστοποιημένο ενδιαφέρον στην προώθηση της ριζοσπαστικής κοινωνικής θεωρίας. Το δε γεγονός ότι ο σχεδιασμός των βιβλίων και των εξωφύλλων, με τη σφραγίδα του Δημήτρη Αρβανίτη, έχει το οπτικό αποτέλεσμα που βλέπετε με κάνει (και ως εικαστικό) να χαίρομαι διπλά.
Ελπίζω τα στοιχεία αυτά να σας έχουν κινήσει επαρκώς το ενδιαφέρον. Σε ό,τι με αφορά θέλω να ευχαριστήσω για την αγαστή προσωπική μας συνεργασία τον Βαγγέλη Γεωργακάκη και τον Γιάννη Καραχάλιο (που συχνά καταλάβαιναν τι θέλαμε πριν το διατυπώσουμε) και όλο το επιτελείο των Εκδόσεων Τόπος για τα αποτελέσματα των κόπων του. Δεν μένει παρά να ευχηθώ: “Και εις άλλα!”»