Είκοσι αποσπάσματα από συνεντεύξεις ή ομιλίες διάσημων συγγραφέων σχετικά με τις απορρίψεις που έλαβαν μέσα στα χρόνια, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στα πρώτα τους βήματα, την ελπίδα που ματαιώνεται και έπειτα δικαιώνεται.
Επιμέλεια: Book Press
Ο δρόμος προς την έκδοση ενός λογοτεχνικού έργου είναι ένας δρόμος δύσβατος για χιλιάδες συγγραφείς ενώ, ακόμα και ορισμένοι από τους πιο καταξιωμένους έχουν γνωρίσει την απόρριψη. Για πολλούς, ο δρόμος προς την έκδοση θυμίζει μαραθώνιο, αγώνα αντοχής δυνάμεων, και απαιτεί πολλή υπομονή και πείσμα.
Είκοσι καταξιωμένοι συγγραφείς μιλούν για όσα αποκόμισαν από τις (πολλές) απορριπτικές επιστολές που έλαβαν
Μάγια Αγγέλου, στον Τάβις Σμάιλι του περιοδικού TIME, το 2015
«Πιθανώς χάρη στην πολυετή ενασχόλησή μου με τον χορό, την υποκριτική και τη συγγραφή, είμαι εξοικειωμένη με την έννοια της «απόρριψης»… Σε κάθε επίτευγμά μου αντιστοιχούν και είκοσι απορρίψεις. Μια σχολή χορού αποφάσισε πως το στυλ μου δεν τους έκανε. Ένας υπεύθυνος για κάστινγκ έκρινε πως δεν είμαι αρκετά καλή. Κάποιος εκδότης θεώρησε πως η γραφή μου είναι μη ρεαλιστική ή πολύ απλή, πολύ περίεργη ή πολύ πεζή. Θα μπορούσα να συνεχίσω για ώρες. Εντέλει, πάντως, μόνο μία στάση με βοήθησε να προχωρήσω. Η στάση του Η απόρριψη μπορεί απλώς να σηματοδοτεί την αλλαγή πορείας».
Ρέι Μπράντμπερι, στον Οδηγό του Σνούπι για τη Ζωή του Συγγραφέα (Snoopy’s Guide to the Writing Life)
«Όταν ήμουν δεκαπέντε, ξεκίνησα να στέλνω κάποια διηγήματα σε περιοδικά όπως το Εσκουάιρ, τα οποία, πολύ άμεσα, μου τα ταχυδρομούσαν πίσω, ύστερα από δυο ημέρες! Πολλοί τοίχοι του σπιτιού μου είναι καλυμμένοι από τις χιονοθύελλες των γραπτών απορρίψεων που έλαβα, όμως κανείς δεν ήξερε πόσο δυνατός ήμουν· επέμεινα και έγραψα χιλιάδες ακόμα απαίσιες ιστορίες, οι οποίες με τη σειρά τους απορρίφθηκαν και αυτές. Στα τέλη των σαράντα μου, ξεκίνησα επιτέλους να πουλάω τα διηγήματά μου και επιτέλους, οι χιονοθύελλες απέδωσαν κάπου. Αλλά ακόμα και σήμερα, τα τελευταία μου βιβλία με διηγήματα περιέχουν τουλάχιστον επτά ιστορίες οι οποίες απορρίφθηκαν από κάθε περιοδικό στις ΗΠΑ και στη Σουηδία. Οπότε, Σνούπι, πάρε θάρρος από αυτό. Οι χιονοθύελλες δεν κρατούν για πάντα, απλώς έτσι φαίνεται».
Σολ Μπέλοου, στους New York Times, το 1985
«Ανακάλυψα πως οι απορρίψεις δεν είναι αναγκαστικά κάτι κακό. Μαθαίνουν σε έναν συγγραφέα να στηρίζεται στην κρίση του και να λέει με πραγματική ειλικρίνεια: «Δεν πάει στα κομμάτια!»
Τζούντι Μπλουμ, σε μια συνέντευξή της στον Νιλ Κόναν, το 2011
«Νομίζω πως όλα έχουν να κάνουν με την αποφασιστικότητά σου, όσο τίποτε άλλο. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με ταλέντο, όμως όλα κρίνονται από την αποφασιστικότητα. Έκλαιγα όταν λάμβανα απορρίψεις -τις πρώτες φορές, τέλος πάντων- και έπεφτα για ύπνο καταρρακωμένη, όμως ξυπνούσα το πρωί αισιόδοξη και έλεγα: «Μπορεί να μην τους άρεσε αυτό το συγκεκριμένο, αλλά πού να δουν τι ετοιμάζω για μετά.» Νομίζω πως πρέπει απλώς να προχωράς…«
»Ξέρετε κάτι; Κανείς δεν γράφει, εάν δεν αισθάνεται πως αναγκαστικά πρέπει να γράψει. Οπότε, εάν πρέπει να γράψεις, επειδή είναι πραγματικά μέσα σου, θα το κάνεις».
 |
|
Ρέι Μπράντμπερι, Σίλβια Πλαθ, Νιλ Γκέιμαν |
Σίλβια Πλαθ, στα Μη συνοπτικά ημερολόγια (The Unabridged Journals), 1956
«Το να κερδίζεις ή το να χάνεις μια διαφωνία, το να λαμβάνεις μια θετική απάντηση ή μια απόρριψη, αυτά δεν είναι αποδείξεις της αξίας σου ως άνθρωπος. Κάποιος μπορεί να έχει άδικο, να κάνει λάθος, να μην είναι καλός στην τέχνη του, να είναι ανίδεος – αλλά αυτά δεν αποτελούν ένδειξη της πραγματικής αξίας που έχει ο ίδιος ως ολότητα: είτε μιλάμε για το παρελθόν του, για το παρόν του ή για το μέλλον του».
Οκτάβια Μπάτλερ, στη «Θετική ψύχωση».
«Όταν μεγάλωσα, αποφάσισα πως οι απορρίψεις είναι σαν να σου λέει κάποιος ότι το παιδί σου είναι άσχημο. Εκνευρίζεσαι και δεν πιστεύεις ούτε λέξη από όσα άκουσες. Εξάλλου, κοίτα όλα τα άσχημα λογοτεχνικά παιδιά που έχουν εκδοθεί σε όλον τον κόσμο και τα πάνε μια χαρά!»
Λόις Ντάνκαν, σε μια συνέντευξη στην Μέγκαν Άμποτ, το 2011
«Τα βιβλία μου δεν είναι καν τόσο αμφιλεγόμενα όσο αυτά ορισμένων άλλων, όμως και πάλι δεν μπορείς να ευχαριστήσεις τους πάντες. Ένας συγγραφέας πρέπει να κρύβεται σαν ρινόκερος. Αν επιτρέπαμε στους εαυτούς μας να νευριάζουμε κάθε φορά που κατηγορούν τα βιβλία μας, θα ήμασταν όλοι τρελοί…
»Κάποια χειρόγραφά μου απορρίφθηκαν, παρέμειναν στο συρτάρι για χρόνια, έπειτα τα ανέσυρα, τα κατέθεσα στους ίδιους εκδότες και έγιναν δεκτά, καθώς συμπορεύονταν με δημοφιλείς τάσεις που δεν υπήρξαν όταν τα είχα πρωτοκαταθέσει».
Στίβεν Κινγκ, στους New York Times, το 1985
«Θεωρώ πως οι απορρίψεις είναι δυνητικά ωφέλιμες, ειδικά αν το συγκεκριμένο έργο σου δεν είναι πολύ καλό. Αν εκδοθεί, είναι σχεδόν σίγουρο πως θα το κοιτάς με μεγάλη ντροπή, μετά από χρόνια!»
Άννι Ντιλάρντ, στο Image Journal
«Όταν κάποιο περιοδικό απορρίπτει την ιστορία σου ή το ποίημά σου, δεν σημαίνει πως δεν ήταν αρκετά «καλά». Σημαίνει πως το περιοδικό θεώρησε πως οι αναγνώστες του δεν θα ενδιαφέρονταν για τη συγκεκριμένη ιστορία ή για το συγκεκριμένο ποίημα. Οι εκδότες σκέφτονται με βάση τους αναγνώστες: τι θα σήμαινε αυτό για τους αναγνώστες; Επιπλέον, υπάρχει μια λατρεία προς τους διάσημους συγγραφείς, ειδικά σε αυτή τη χώρα, και ορισμένα περιοδικά δημοσιεύουν ιστορίες μόνο από γνωστούς ανθρώπους και απορρίπτουν κάποια καλύτερα έργα από άγνωστους ανθρώπους».
Τζένιφερ Ίγκαν, σε μια συνέντευξή της στον Κρίστοφερ Κοξ, το 2011
«{Όταν ήμουν αναγνώστρια επί πληρωμή για το Paris Review}, συνειδητοποίησα πόσοι πολλοί συγγραφείς υπάρχουν εκεί έξω και ήταν τρομακτικό! Αλλά, επίσης, έμαθα να μην παίρνω και πολύ στα σοβαρά τη συγκεκριμένη διαδικασία. Κατάλαβα πως εφόσον εγώ, ένα τίποτα που έμενε σε ένα διαμέρισμα στο Ιστ Βίλατζ δίχως κλιματισμό (τα πακέτα με τα χειρόγραφα αποστέλλονταν εκεί), είχα τη δύναμη να απορρίπτω κομμάτια από τη στοίβα με τα αδιάβαστα έργα προς εξέταση, δεν χρειαζόταν να ανησυχώ ιδιαίτερα όταν και τα δικά μου έργα θα απορρίπτονταν. Μάλλον με έκανε πιο ανθεκτική… και σίγουρα με παρακίνησε να στέλνω σε πολλούς εκδοτικούς οίκους ταυτόχρονα και να μην δίνω πολλή σημασία στις λεπτομέρειες».
Άζα Γκαμπέλ, στο Ο κόσμος είναι γεμάτος απορρίψεις: Βρες αυτή που σου ταιριάζει (“The World is Full of Rejections: Find the One That’s Right For You“)
«Πιστεύω ότι για κάποιους από εμάς παίρνει πολύ χρόνο. Δεν είναι επειδή θεωρούμε πως είμαστε καλύτεροι από ό,τι πραγματικά είμαστε. Είναι επειδή ελπίζουμε ότι μπορούμε να βελτιωθούμε και αγαπάμε τη διαδικασία της εξέλιξης. Το να προσπαθεί κανείς, ενώ λαμβάνει απορρίψεις, είναι μια μορφή πίστης».
Άλεξ Τσι, στο The Cut, το 2020
«Η απόρριψη είναι κάτι που, κατά κάποιον τρόπο, θα πρέπει να μάθει κανείς να διαχειρίζεται, όπως διαχειρίζεται και τη γλώσσα ως συγγραφέας. Αυτή είναι η άλλη πλευρά της συγγραφής: Το να μαθαίνεις να διαχειρίζεσαι την απόρριψη, το να μαθαίνεις πως η απόρριψη μπορεί να σε πάει ένα βήμα παραπέρα, είτε αποφασίσεις να βελτιωθείς είτε αποφασίσεις να προχωρήσεις κάπου αλλού - δεν μπορείς, όμως, να την αφήσεις να αποτελεί εμπόδιο.
Πρέπει να βάλεις σε δεύτερη μοίρα το «εγώ» σου και να καταλάβεις τι αναζητάς πραγματικά, δηλαδή εκείνους τους αναγνώστες που σε καταλαβαίνουν και ενθουσιάζονται με τη δουλειά σου. Από εκεί πηγάζει κάθε ώθηση που έχεις στην καριέρα σου: από το να βρεις αυτούς τους ανθρώπους. Και έτσι, πολλές φορές, καταλήγεις με κάτι σπουδαιότερο από αυτά που είχες ονειρευτεί αρχικά. Νομίζω πως, μία από τα μεγαλύτερες συνειδητοποιήσεις που αποκτάς, αν παραμείνεις για καιρό στον χώρο, είναι το πόσο μικρά ήταν τα όνειρά σου».
Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ, στους New York Times, το 1985
«Έλαβα πολλές απορρίψεις στην Πολωνία και έπειτα, σε αυτήν εδώ τη χώρα. Κάποιες από τις καλύτερές μου ιστορίες απορρίφθηκαν ξανά και ξανά και ξανά… Ένα από τα καλά πράγματα με τις απορρίψεις είναι πως με κρατάνε ενεργό, ώστε να γράφω και άλλο. Αν σταματούσα να δουλεύω, δεν θα με απέρριπταν. Επίσης, λαμβάνω τις απορρίψεις ως απόδειξη ότι το έργο μου κρίνεται για την ποιότητά του και όχι με βάση το όνομά μου».
Νιλ Γκέιμαν, στο μπλογκ του, το 2004
«Δεν βοηθάει, εάν είσαι συγγραφέας, το να έχεις ένα τεράστιο «εγώ» που δεν σου επιτρέπει περιθώρια αποτυχίας. Η καλύτερη αντίδραση σε μια απορριπτική αποστολή είναι η τρέλα στο βλέμμα, το σατανικό χαμόγελο και το να κάτσεις μπροστά από το πληκτρολόγιο μουρμουρίζοντας: «Εντάξει, μπάσταρδοι. Για να σας δω να απορρίπτετε αυτό εδώ!», και τότε να γράψεις κάτι τόσο απερίγραπτα ευφυές που όλοι οι υπόλοιποι συγγραφείς θα τεμάχιζαν τον εαυτό τους με το ίδιο τους το στυλό εάν το διάβαζαν, γιατί δεν θα υπάρχει τίποτα άλλο να γραφτεί. Αυτό, επειδή οι απορρίψεις θα καταφτάσουν. Και, αν τα βιβλία σου δημοσιευτούν, τότε θα καταφτάσουν και οι κακές κριτικές. Και θα χρειαστεί να μάθεις πώς να ανασηκώνεις τους ώμους και να προχωράς παραπέρα. Ή να σταματήσεις και να βρεις μια αληθινή δουλειά».
«Πρέπει να συνεχίσεις να στέλνεις τη δουλειά σου, δεν πρέπει να αφήνεις τα χειρόγραφά σου να σαπίζουν στο συρτάρι. Στείλε τη δουλειά σου ξανά και ξανά, ενώ δουλεύεις σε καινούρια έργα. Αν έχεις ταλέντο, θα απολαύσεις κάποια επιτυχία - αλλά μονάχα αν επιμείνεις».
Σόφι Μάκιντος, στον Guardian, το 2019
«Γίνεται να αρχίσουμε να απεικονίζουμε την απόρριψη ως κάτι αναγκαίο, ακόμα και επιθυμητό – όχι ως κάτι ντροπιαστικό, αλλά ως ένα σημαντικό βήμα στο καλλιτεχνικό ταξίδι; Η απόρριψη δεν σημαίνει αυτομάτως ότι δεν είσαι αρκετός· σημαίνει πως πήρες ρίσκα, πως καινοτομείς. Και στη χειρότερη, σημαίνει πως προσπάθησες. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με τη δουλειά μας, για το πως, στο ενενήντα εννέα τοις εκατό των περιπτώσεων, αυτό που ωφελεί τον καλλιτέχνη είναι η επιμονή του και όχι το ταλέντο-που-προέκυψε-από-το-πουθενά. Και να μιλήσουμε και για τη φθορά που προκύπτει από αυτή την επιμονή.
Για χρόνια δεν μιλούσα για τις δικές μου απορρίψεις, έχοντας την αντίδραση που έχει και ο οποιοσδήποτε άλλος εκκολαπτόμενος συγγραφέας. Αλλά με απέρριψε κάθε πανεπιστημιακό τμήμα δημιουργικής γραφής και έπειτα, με απέρριψαν διάφοροι ατζέντηδες. Όταν κατάφερα να βρω ατζέντη, ήρθε η ώρα για το πρώτο βιβλίο μου να απορριφθεί από όλους τους εκδότες και έπειτα, από μερικούς ακόμα. Όταν υπέβαλα το δεύτερο μυθιστόρημά μου, πάθαινα κρίσεις πανικού στις τουαλέτες των γραφείων - μέχρι που κατέφτασε, ως θαύμα, μια πρώτη θετική απάντηση. Αυτή η πορεία είναι αρκετά συνηθισμένη. Τις περισσότερες φορές είναι ακόμα χειρότερα τα πράγματα.
Όταν με ρωτούν εάν το πρώτο μου βιβλίο -το πραγματικό πρώτο μου βιβλίο- ενδεχομένως κάποτε να εκδοθεί, απαντώ αρνητικά. Συνειδητοποιώ πως ήταν το έργο ενός ανθρώπου που ακόμα προσπαθούσε να βρει τον δρόμο του. Αυτές οι απορρίψεις μου χάρισαν επιμονή. Ήταν ό,τι χρειαζόμουν για να καταφέρω να γράψω καλύτερα, μου δίνουν θάρρος ακόμα και τώρα ώστε να βελτιώνομαι. Όταν αποδέχεται κανείς την απόρριψη, μαθαίνει πώς να βελτιώνεται. Συνειδητοποιούμε πως οι περισσότεροι που ασχολούνται με τις τέχνες βρίσκονται στην ίδια θέση με εμάς. Και ίσως να ήμασταν λίγο πιο ευγενικοί και υπομονετικοί με τον εαυτό μας και με τους άλλους, γνωρίζοντάς το».
Ν.Κ. Τζεμισίν, στο MasterClass της
«Όταν σε απορρίπτει ένας εκδοτικός οίκος, δεν έχεις αποτύχει. Έχεις κάνει ένα ακόμα βήμα. Είναι ένας πραγματικά, πραγματικά δύσκολος χώρος. Χρειάζεσαι υποστήριξη. Προσπάθησε να βρεις ένα «συνεργείο». Δεν μπορείς να το κάνεις μόνος σου όλο αυτό«.
Σίγκριντ Νουνιέζ, στο The Cut, 2020
«Η απόρριψη είναι ένα τεράστιο μέρος της ζωής του συγγραφέα. Έτσι έχουν τα πράγματα. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θέλουν να δείξουν και να πουλήσουν το έργο τους. Είναι εύκολο να χαθείς και πολύ δύσκολο να τραβήξεις την προσοχή. Όπως θα περίμενε κανείς, απογοητεύτηκα πολύ, αλλά ήμουν επίσης προετοιμασμένη καθώς γνώριζα και άλλους συγγραφείς. Ήξερα πώς ήταν η ζωή, ήξερα πως το μόνο πράγμα που θα μπορούσες να κάνεις, εάν πραγματικά ήθελες να τα καταφέρεις, εάν πραγματικά ήθελες αυτή τη ζωή, ήταν το να αποδεχτείς πως θα υπάρξουν πολλές απορρίψεις. Και μόνο αν συνεχίσεις να προχωράς μπορεί να αλλάξουν τα πράγματα. Η άλλη επιλογή είναι να τα παρατήσεις και να αποδεχθείς πως δεν μπορείς να διαχειριστείς όλη αυτή την απόρριψη».
Σαμ Λιπσάιτ, σε μια συνέντευξή του στον Τζιανκάρλο ΝτιΤραπάνο, το 2010
«Το ότι ξεκίνησα από έναν μικρό εκδοτικό οίκο ήταν το καλύτερο πράγμα που μου συνέβη και δεν αμφιβάλω πως θα εκδώσω και σε άλλους αντίστοιχους εκδοτικούς στο μέλλον. Το να είσαι κάπου όπως το FSG ή το The Paris Review είναι επίσης υπέροχο. Αυτές είναι σχετικά νέες εξελίξεις. Πέρασα πολύ χρόνο με το να εισπράττω απορρίψεις από οπουδήποτε αλλού. Ακόμα με απορρίπτουν. Οι αναποδιές δεν σταματούν ποτέ. Αυτό είναι το βασικό πράγμα που πρέπει να θυμάσαι. Δεν σταματάει ποτέ. Οι μαλάκες είναι οι δυνατότεροι τις περισσότερες φορές. Οπότε πρέπει να τους αγνοείς και απλώς να γράφεις και να αφήνεις αυτό να είναι η ουσία του όλου πράγματος. Αν εκδόσεις σε έναν μικρό ή σε έναν μεγάλο εκδοτικό, τέλεια. Αν βγάλεις μερικά χρήματα, χωρίς να αλλάξουν το έργο σου με τρόπους που θα σε κάνουν να νιώσεις άσχημα, τέλεια. Αλλά η πραγματική σημασία κρύβεται σε όσα συμβαίνουν ενώ γράφεις και έπειτα, στη δύναμη αυτού που έχεις δημιουργήσει. Αυτά είναι τα πράγματα που έχουν αξία».
