teleytaia monomaxia

Για την ταινία «Η τελευταία μονομαχία» σε σκηνοθεσία του Ridley Scott, η οποία προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες.

Του Θόδωρου Σούμα

«Η τελευταία μονομαχία» του Ρίντλεϊ Σκοτ είναι μια θεαματική, δραματική και περιπετειώδης ταινία εποχής, σαν και αυτές που ο Ρίντλεϊ Σκοτ έχει σκηνοθετήσει ξανά («Το βασίλειο των ουρανών» 2005, «Ο μονομάχος» 2000, «Η έξοδος: Θεοί και βασιλιάδες» 2014, «1492: Χριστόφορος Κολόμβος» 1992, «Οι μονομάχοι» 1977, «Ο Ρομπέν των δασών» 2010). Το φιλμ ανήκει στο ιπποτικό είδος, είναι όμως μπολιασμένο με σύγχρονες φεμινιστικές ιδέες. Στην ουσία πρόκειται για μια (δραματική) κοινωνική ταινία εποχής. Μπορούμε όμως άνετα να την ονομάσουμε και ιστορικό έπος. Η σκηνοθεσία του Σκοτ είναι δυνατή, επιδέξια και καθηλωτική. Οι ερμηνείες άκρως επιτυχημένες. Η ματιά του Σκοτ πάνω στην πατριαρχία και στην ιεραρχική, απολυταρχική κοινωνία είναι κριτική κι απομυθοποιητική.

Η δομή της αφήγησης είναι του στυλ του «Ρασομόν» του Κουροσάβα, δηλαδή αφηγείται τρεις φορές, από τις τρεις διαφορετικές σκοπιές των τριών κεντρικών ηρώων, την ίδια ιστορία ηρωισμού, μίσους, πάθους, υπερηφάνειας, έρωτα, γάμου, πολέμου, βιασμού, σύγκρουσης και δικαιοσύνης. Η δομή της εξιστόρησης και οι διαφορετικές οπτικές που αναδεικνύει, υποδεικνύουν τη συνθετότητα της πολύπλευρης και αμφίσημης αλήθειας. Το κάθε κεφάλαιο, αφηγούμενο από τη σκοπιά ενός από τους τρεις αντιμαχόμενους ήρωες, τον σύζυγο, τον βιαστή και τελευταία τη γυναίκα, φωτίζει διαφορετικές όψεις, λεπτομέρειες, αιτίες συμπεριφοράς, επιθυμίες, κίνητρα και στόχους του καθενός. Με αυτό τον τρόπο προκαλούνται διαδοχικές διαψεύσεις, επιβεβαιώσεις και ανατροπές.

Το επονείδιστο χαρακτηριστικό των δοξασιών και των μεσαιωνικών θρησκευτικών απόψεων της εποχής, είναι πως αντί να αποφασίσει το βασιλικό δικαστήριο για την αθωότητά της και την ενοχή του βιαστή, το όλο ζήτημα παραπέμπεται στο... αποτέλεσμα της μονομαχίας, γιατί υποτίθεται πως... ο Θεός θα δικαιώσει και θα στέψει νικητή όποιον από τους δύο άντρες έχει δίκιο!

Έχουμε να κάνουμε με τη σφιχτοδεμένη διήγηση ενός ιστορικού γεγονότος, της τελευταίας νόμιμης μονομαχίας στη Γαλλία το 1386, μετά από την καταγγελία μιας ευγενούς πως βιάστηκε από τον αλαζόνα και νάρκισσο ευνοούμενο (ο δαιμόνιος Άνταμ Ντράιβερ) του τοπικού άρχοντα (ο Μπεν Άφλεκ ξανθός και πειστικός). Ο άξεστος μα τίμιος ιππότης σύζυγός της (σπουδαίος ο Ματ Ντέιμον) αποφασίζει να ζητήσει ικανοποίηση από τον βιαστή καλώντας τον σε μονομαχία. Όλο το ζουμί όμως βρίσκεται στη συμπεριφορά της κακοποιημένης γυναίκας (Τζόντι Κόμερ), που αντί να αποκρύψει, ταπεινωμένη και ενοχική, το γεγονός του βιασμού όπως συνηθιζόταν τότε, καταγγέλλει τον βιαστή και τον πάει στο δικαστήριο, υιοθετώντας μια γενναία, υπερήφανη και μαχητική στάση. Μέχρι να δικαιωθεί, περνά από την κόλαση της δυσπιστίας και των υποψιών των άλλων, ανδρών και καταπιεσμένων γυναικών, τόσο αυτή όσο και ο άντρας της.

Το επονείδιστο χαρακτηριστικό των δοξασιών και των μεσαιωνικών θρησκευτικών απόψεων της εποχής, είναι πως αντί να αποφασίσει το βασιλικό δικαστήριο για την αθωότητά της και την ενοχή του βιαστή, το όλο ζήτημα παραπέμπεται στο... αποτέλεσμα της μονομαχίας, γιατί υποτίθεται πως... ο Θεός θα δικαιώσει και θα στέψει νικητή όποιον από τους δύο άντρες έχει δίκιο! Και αν ο σύζυγος ηττηθεί, η γυναίκα του, ένοχη σύμφωνα με την... υπόδειξη του Θεού, θα καεί ζωντανή, γυμνή και μαστιγωμένη, για ψευδή κατηγορία εναντίον ενός προύχοντα. Η εκδίκαση και τιμωρία του βιασμού μετατρέπεται άρα, σύμφωνα με την κυρίαρχη, ανδροκρατική ηθική και άποψη περί δικαίου, σε μάχη δύο αντρών που πολεμούν με τα όπλα για να υπερασπιστεί ο καθένας την τιμή του, ερήμην της βιασμένης γυναίκας.

Ο βετεράνος Ρίντλεϊ Σκοτ δημιουργεί μια από τις καλύτερες ταινίες του και είναι πια, πασιφανώς, ένας κλασικός σκηνοθέτης του Χόλυγουντ.

Mειονέκτημα της ταινίας αποτελεί πως όταν ξαναπιάνεται το νήμα της διήγησης –μετά από κάθε υποκειμενική αφήγηση– υπάρχουν αρκετές επαναλήψεις που θα μπορούσαν και να λείπουν, και το φιλμ προκύπτει τελικά με μεγάλη διάρκεια: 152 λεπτά.

Ο βετεράνος Ρίντλεϊ Σκοτ δημιουργεί μια από τις καλύτερες ταινίες του και είναι πια, πασιφανώς, ένας κλασικός σκηνοθέτης του Χόλυγουντ. Να σημειώσουμε πως υπηρέτησε επίσης, με μεγάλη επιτυχία, στην καριέρα του, και ένα άλλο θεαματικό είδος, την επιστημονική φαντασία («Blade Runner» 1982, «Alien» 1979, «Η διάσωση» 2015, «Προμηθέας» 2012, «Allien: Covenan» 2017).

* Ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΣΟΥΜΑΣ είναι συγγραφέας και κριτικός κινηματογράφου. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Το ημερολόγιο ενός αδέξιου εραστή» (εκδ. Βακχικόν).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα πνεύματα του Ινισέριν» του Μάρτιν Μακ Ντόνα (κριτική)

«Τα πνεύματα του Ινισέριν» του Μάρτιν Μακ Ντόνα (κριτική)

Η χλευαστική ματιά και το μπεκετικό χιούμορ του Μακ Ντόνα επιφέρουν οριστικό πλήγμα στον σύγχρονο Ρομαντισμό, παριστάνοντάς τον ως γενεσιουργό αιτία της βίας. Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...
«Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά» του Λάκη Παπαστάθη – Διδάσκω σημαίνει παίρνω την ευθύνη

«Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά» του Λάκη Παπαστάθη – Διδάσκω σημαίνει παίρνω την ευθύνη

Για τη συλλογή κειμένων του Λάκη Παπαστάθη «Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά» (εκδ. Πόλις). Ο Λάκης Παπαστάθης έχει ενισχύσει την αγορά του πολιτισμού με σημαντικά δείγματα δημιουργικής παραγωγής υπό την έννοια της πρωτότυπης, ευρηματικής, ενίοτε αποκλίνουσας από την κοινή αντίληψη, και πάντως επιλεκτικής διαχείρι...

Avatar, the way of water: Πολυτελές περιτύλιγμα, φτωχό αποτέλεσμα (κριτική)

Avatar, the way of water: Πολυτελές περιτύλιγμα, φτωχό αποτέλεσμα (κριτική)

Το Avatar: The way of water αποδεικνύει ότι όσο εκπληκτικό κι αν είναι το οπτικό θέαμα, ένα κακό σενάριο οδηγεί πάντα σε μια κακή ταινία.

Γράφει ο Αντώνης Κάπας

Δεκατρία χρόνια μετά την πρώτη προβολή του blockbuster ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το εμβληματικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», το οποίο θα κυκλοφορήσει σε νέα έκδοση στις 5 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Μανολιός σώπασε· η φωνή του είχε ...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Τα μικρά μεγάλα» της Μάρσιας Ισραηλίδη (κριτική) – Φωτεινά ποιήματα ανάμεσα σε κατά τόπους νέφη

«Τα μικρά μεγάλα» της Μάρσιας Ισραηλίδη (κριτική) – Φωτεινά ποιήματα ανάμεσα σε κατά τόπους νέφη

Για την ποιητική συλλογή της Μάρσιας Ισραηλίδη «Τα μικρά μεγάλα» (εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, το έργο «Heart Shape» του Ali Esmaeilipour.

Γράφει η Μάνια Μεζίτη

Τα μικρά μεγάλα, η πρώτη συλλογή με ποιήματα της...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το εμβληματικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», το οποίο θα κυκλοφορήσει σε νέα έκδοση στις 5 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Μανολιός σώπασε· η φωνή του είχε ...

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

«Ακούω φωνές» της Λουκίας Δέρβη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λουκίας Δέρβη «Ακούω φωνές», που θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΠΕΝΤΕΜΙΣΙ ΒΔΟΜΑΔΕΣ 

...
«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ