teleytaia monomaxia

Για την ταινία «Η τελευταία μονομαχία» σε σκηνοθεσία του Ridley Scott, η οποία προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες.

Του Θόδωρου Σούμα

«Η τελευταία μονομαχία» του Ρίντλεϊ Σκοτ είναι μια θεαματική, δραματική και περιπετειώδης ταινία εποχής, σαν και αυτές που ο Ρίντλεϊ Σκοτ έχει σκηνοθετήσει ξανά («Το βασίλειο των ουρανών» 2005, «Ο μονομάχος» 2000, «Η έξοδος: Θεοί και βασιλιάδες» 2014, «1492: Χριστόφορος Κολόμβος» 1992, «Οι μονομάχοι» 1977, «Ο Ρομπέν των δασών» 2010). Το φιλμ ανήκει στο ιπποτικό είδος, είναι όμως μπολιασμένο με σύγχρονες φεμινιστικές ιδέες. Στην ουσία πρόκειται για μια (δραματική) κοινωνική ταινία εποχής. Μπορούμε όμως άνετα να την ονομάσουμε και ιστορικό έπος. Η σκηνοθεσία του Σκοτ είναι δυνατή, επιδέξια και καθηλωτική. Οι ερμηνείες άκρως επιτυχημένες. Η ματιά του Σκοτ πάνω στην πατριαρχία και στην ιεραρχική, απολυταρχική κοινωνία είναι κριτική κι απομυθοποιητική.

Η δομή της αφήγησης είναι του στυλ του «Ρασομόν» του Κουροσάβα, δηλαδή αφηγείται τρεις φορές, από τις τρεις διαφορετικές σκοπιές των τριών κεντρικών ηρώων, την ίδια ιστορία ηρωισμού, μίσους, πάθους, υπερηφάνειας, έρωτα, γάμου, πολέμου, βιασμού, σύγκρουσης και δικαιοσύνης. Η δομή της εξιστόρησης και οι διαφορετικές οπτικές που αναδεικνύει, υποδεικνύουν τη συνθετότητα της πολύπλευρης και αμφίσημης αλήθειας. Το κάθε κεφάλαιο, αφηγούμενο από τη σκοπιά ενός από τους τρεις αντιμαχόμενους ήρωες, τον σύζυγο, τον βιαστή και τελευταία τη γυναίκα, φωτίζει διαφορετικές όψεις, λεπτομέρειες, αιτίες συμπεριφοράς, επιθυμίες, κίνητρα και στόχους του καθενός. Με αυτό τον τρόπο προκαλούνται διαδοχικές διαψεύσεις, επιβεβαιώσεις και ανατροπές.

Το επονείδιστο χαρακτηριστικό των δοξασιών και των μεσαιωνικών θρησκευτικών απόψεων της εποχής, είναι πως αντί να αποφασίσει το βασιλικό δικαστήριο για την αθωότητά της και την ενοχή του βιαστή, το όλο ζήτημα παραπέμπεται στο... αποτέλεσμα της μονομαχίας, γιατί υποτίθεται πως... ο Θεός θα δικαιώσει και θα στέψει νικητή όποιον από τους δύο άντρες έχει δίκιο!

Έχουμε να κάνουμε με τη σφιχτοδεμένη διήγηση ενός ιστορικού γεγονότος, της τελευταίας νόμιμης μονομαχίας στη Γαλλία το 1386, μετά από την καταγγελία μιας ευγενούς πως βιάστηκε από τον αλαζόνα και νάρκισσο ευνοούμενο (ο δαιμόνιος Άνταμ Ντράιβερ) του τοπικού άρχοντα (ο Μπεν Άφλεκ ξανθός και πειστικός). Ο άξεστος μα τίμιος ιππότης σύζυγός της (σπουδαίος ο Ματ Ντέιμον) αποφασίζει να ζητήσει ικανοποίηση από τον βιαστή καλώντας τον σε μονομαχία. Όλο το ζουμί όμως βρίσκεται στη συμπεριφορά της κακοποιημένης γυναίκας (Τζόντι Κόμερ), που αντί να αποκρύψει, ταπεινωμένη και ενοχική, το γεγονός του βιασμού όπως συνηθιζόταν τότε, καταγγέλλει τον βιαστή και τον πάει στο δικαστήριο, υιοθετώντας μια γενναία, υπερήφανη και μαχητική στάση. Μέχρι να δικαιωθεί, περνά από την κόλαση της δυσπιστίας και των υποψιών των άλλων, ανδρών και καταπιεσμένων γυναικών, τόσο αυτή όσο και ο άντρας της.

Το επονείδιστο χαρακτηριστικό των δοξασιών και των μεσαιωνικών θρησκευτικών απόψεων της εποχής, είναι πως αντί να αποφασίσει το βασιλικό δικαστήριο για την αθωότητά της και την ενοχή του βιαστή, το όλο ζήτημα παραπέμπεται στο... αποτέλεσμα της μονομαχίας, γιατί υποτίθεται πως... ο Θεός θα δικαιώσει και θα στέψει νικητή όποιον από τους δύο άντρες έχει δίκιο! Και αν ο σύζυγος ηττηθεί, η γυναίκα του, ένοχη σύμφωνα με την... υπόδειξη του Θεού, θα καεί ζωντανή, γυμνή και μαστιγωμένη, για ψευδή κατηγορία εναντίον ενός προύχοντα. Η εκδίκαση και τιμωρία του βιασμού μετατρέπεται άρα, σύμφωνα με την κυρίαρχη, ανδροκρατική ηθική και άποψη περί δικαίου, σε μάχη δύο αντρών που πολεμούν με τα όπλα για να υπερασπιστεί ο καθένας την τιμή του, ερήμην της βιασμένης γυναίκας.

Ο βετεράνος Ρίντλεϊ Σκοτ δημιουργεί μια από τις καλύτερες ταινίες του και είναι πια, πασιφανώς, ένας κλασικός σκηνοθέτης του Χόλυγουντ.

Mειονέκτημα της ταινίας αποτελεί πως όταν ξαναπιάνεται το νήμα της διήγησης –μετά από κάθε υποκειμενική αφήγηση– υπάρχουν αρκετές επαναλήψεις που θα μπορούσαν και να λείπουν, και το φιλμ προκύπτει τελικά με μεγάλη διάρκεια: 152 λεπτά.

Ο βετεράνος Ρίντλεϊ Σκοτ δημιουργεί μια από τις καλύτερες ταινίες του και είναι πια, πασιφανώς, ένας κλασικός σκηνοθέτης του Χόλυγουντ. Να σημειώσουμε πως υπηρέτησε επίσης, με μεγάλη επιτυχία, στην καριέρα του, και ένα άλλο θεαματικό είδος, την επιστημονική φαντασία («Blade Runner» 1982, «Alien» 1979, «Η διάσωση» 2015, «Προμηθέας» 2012, «Allien: Covenan» 2017).

* Ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΣΟΥΜΑΣ είναι συγγραφέας και κριτικός κινηματογράφου. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Το ημερολόγιο ενός αδέξιου εραστή» (εκδ. Βακχικόν).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Adolescence – Ο πατέρας-φορέας του «φυσιολογικού» τοξικού ανδρισμού και οι τραγικές συνέπειες για τους εφήβους

Adolescence – Ο πατέρας-φορέας του «φυσιολογικού» τοξικού ανδρισμού και οι τραγικές συνέπειες για τους εφήβους

Σκέψεις και παρατηρήσεις με αφορμή την τηλεοπτική σειρά τεσσάρων επεισοδίων Adolescence που πραγματεύεται τον φόνο ενός 13χρονου κοριτσιού από έναν συνομήλικο συμμαθητή της. «Το βασικό μοτίβο της σειράς είναι τα διάφορα φάσματα της τοξικής αρρενωπότητας».

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

...
«Και τι δεν κάνατε για να με θάψετε… όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος» – Ένα ντοκιμαντέρ  για τον Ντίνο Χριστιανόπουλο

«Και τι δεν κάνατε για να με θάψετε… όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος» – Ένα ντοκιμαντέρ για τον Ντίνο Χριστιανόπουλο

Σκέψεις για το ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ3 «Και τι δεν κάνατε για να με θάψετε… όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος», σε σενάριο και σκηνοθεσία της Βούλας Κωστάκη, με θέμα τη ζωή του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Η ταινία προβλήθηκε πριν από λίγες ημέρες στο 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπ...

Όσκαρ 2025: Μικρός λογοτεχνικός οδηγός για τα βιβλία πίσω από τις ταινίες

Όσκαρ 2025: Μικρός λογοτεχνικός οδηγός για τα βιβλία πίσω από τις ταινίες

Οκτώ από τις ταινίες που διεκδικούν βραβεία στα Όσκαρ 2025 βασίζονται, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, σε βιβλία, αμιγώς λογοτεχνικά, αλλά και βιογραφίες. Ορισμένα από αυτά, κυκλοφορούν στα ελληνικά. Κεντρική φωτογραφία, στιγμιότυπο από την ταινία «Nickel Boys» του ΡαΜελ Ρος, βασισμένη στο μυθιστόρημα «Τα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία»: Η ηθοποιός, ακτιβίστρια και συγγραφέας Ερωφίλη Κόκκαλη έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Η ηθοποιός, ακτιβίστρια και συγγραφέας Ερωφίλη Κόκκαλη έρχεται στο Υπόγειο

Στο 75ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συζητά με την ηθοποιό, ακτιβίστρια και συγγραφέα Ερωφίλη Κόκκαλη. Αφορμή, μεταξύ άλλων, το σπονδυλωτό μυθιστόρημα «Λόλα Καραμπόλα» (εκδ. Έρμα, 2022). Η συζήτηση θα μεταδοθεί...

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου γιορτάζει φέτος τα 70 χρόνια του με πλούσιο πρόγραμμα δράσεων και παραστάσεων

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου γιορτάζει φέτος τα 70 χρόνια του με πλούσιο πρόγραμμα δράσεων και παραστάσεων

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μάς υποδέχεται φέτος με πλούσιο πρόγραμμα, γιορτάζοντας τα εβδομήντα χρόνια διεξαγωγής του. Ακολουθεί το Δελτίο Τύπου.

Επιμέλεια: Book Press

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μάς υποδέχεται φέτος, γι...

«My Fierce Ignorant Step» του Χρήστου Παπαδόπουλου στη Στέγη – Ένα τραγούδι μέσα στο οποίο πάλλονται τα σώματα των χορευτών

«My Fierce Ignorant Step» του Χρήστου Παπαδόπουλου στη Στέγη – Ένα τραγούδι μέσα στο οποίο πάλλονται τα σώματα των χορευτών

Έρχεται στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση η παράσταση του Χρήστου Παπαδόπουλου «My Fierce Ignorant Step», από τις 8 έως τις 18 Μαΐου 2025. Δέκα χορευτές και χορεύτριες κινούνται σαν ένα. Κάθε βήμα, η αρχή και το τώρα μας. © για την εικόνα: Πάνος Κέφαλος

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Νίκου Ιατρού «Αυτό έκανες πάντα», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περπατώ κάτω από τον δυνατό ήλιο. Το δέρμα μου αντιστέκεται, τα πνευμόνια...

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Νταβίντε Κόπο [Davide Coppo] «Η λάθος πλευρά» (μτφρ. Μαρία Οικονομίδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην αρχή του ντοκιμαντ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

Δύο οδηγοί συνύπαρξης με τα αγαπημένα μας κατοικίδια, τη γάτα και τον σκύλο, απαντούν στο ερώτημα «Τι θέλει να μας πει;» το ζωάκι μας. «Γάτα - Τι θέλει να μας πει;» και «Σκύλος - Τι θέλει να μας πει;» της Lili Chin σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τσιάγκα από τις εκδόσεις Πεδίο.

Επιμέλεια: Book Press ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά αστυνομικά για τους φίλους του είδους κυκλοφόρησαν τον τελευταίο χρόνο από τις εκδόσεις Βακχικόν. Στην κεντρική εικόνα, στοιχείο από το εξώφυλλο του «Αριμάν», του Παναγιώτη Κωνσταντόπουλου.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ