teleytaia monomaxia

Για την ταινία «Η τελευταία μονομαχία» σε σκηνοθεσία του Ridley Scott, η οποία προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες.

Του Θόδωρου Σούμα

«Η τελευταία μονομαχία» του Ρίντλεϊ Σκοτ είναι μια θεαματική, δραματική και περιπετειώδης ταινία εποχής, σαν και αυτές που ο Ρίντλεϊ Σκοτ έχει σκηνοθετήσει ξανά («Το βασίλειο των ουρανών» 2005, «Ο μονομάχος» 2000, «Η έξοδος: Θεοί και βασιλιάδες» 2014, «1492: Χριστόφορος Κολόμβος» 1992, «Οι μονομάχοι» 1977, «Ο Ρομπέν των δασών» 2010). Το φιλμ ανήκει στο ιπποτικό είδος, είναι όμως μπολιασμένο με σύγχρονες φεμινιστικές ιδέες. Στην ουσία πρόκειται για μια (δραματική) κοινωνική ταινία εποχής. Μπορούμε όμως άνετα να την ονομάσουμε και ιστορικό έπος. Η σκηνοθεσία του Σκοτ είναι δυνατή, επιδέξια και καθηλωτική. Οι ερμηνείες άκρως επιτυχημένες. Η ματιά του Σκοτ πάνω στην πατριαρχία και στην ιεραρχική, απολυταρχική κοινωνία είναι κριτική κι απομυθοποιητική.

Η δομή της αφήγησης είναι του στυλ του «Ρασομόν» του Κουροσάβα, δηλαδή αφηγείται τρεις φορές, από τις τρεις διαφορετικές σκοπιές των τριών κεντρικών ηρώων, την ίδια ιστορία ηρωισμού, μίσους, πάθους, υπερηφάνειας, έρωτα, γάμου, πολέμου, βιασμού, σύγκρουσης και δικαιοσύνης. Η δομή της εξιστόρησης και οι διαφορετικές οπτικές που αναδεικνύει, υποδεικνύουν τη συνθετότητα της πολύπλευρης και αμφίσημης αλήθειας. Το κάθε κεφάλαιο, αφηγούμενο από τη σκοπιά ενός από τους τρεις αντιμαχόμενους ήρωες, τον σύζυγο, τον βιαστή και τελευταία τη γυναίκα, φωτίζει διαφορετικές όψεις, λεπτομέρειες, αιτίες συμπεριφοράς, επιθυμίες, κίνητρα και στόχους του καθενός. Με αυτό τον τρόπο προκαλούνται διαδοχικές διαψεύσεις, επιβεβαιώσεις και ανατροπές.

Το επονείδιστο χαρακτηριστικό των δοξασιών και των μεσαιωνικών θρησκευτικών απόψεων της εποχής, είναι πως αντί να αποφασίσει το βασιλικό δικαστήριο για την αθωότητά της και την ενοχή του βιαστή, το όλο ζήτημα παραπέμπεται στο... αποτέλεσμα της μονομαχίας, γιατί υποτίθεται πως... ο Θεός θα δικαιώσει και θα στέψει νικητή όποιον από τους δύο άντρες έχει δίκιο!

Έχουμε να κάνουμε με τη σφιχτοδεμένη διήγηση ενός ιστορικού γεγονότος, της τελευταίας νόμιμης μονομαχίας στη Γαλλία το 1386, μετά από την καταγγελία μιας ευγενούς πως βιάστηκε από τον αλαζόνα και νάρκισσο ευνοούμενο (ο δαιμόνιος Άνταμ Ντράιβερ) του τοπικού άρχοντα (ο Μπεν Άφλεκ ξανθός και πειστικός). Ο άξεστος μα τίμιος ιππότης σύζυγός της (σπουδαίος ο Ματ Ντέιμον) αποφασίζει να ζητήσει ικανοποίηση από τον βιαστή καλώντας τον σε μονομαχία. Όλο το ζουμί όμως βρίσκεται στη συμπεριφορά της κακοποιημένης γυναίκας (Τζόντι Κόμερ), που αντί να αποκρύψει, ταπεινωμένη και ενοχική, το γεγονός του βιασμού όπως συνηθιζόταν τότε, καταγγέλλει τον βιαστή και τον πάει στο δικαστήριο, υιοθετώντας μια γενναία, υπερήφανη και μαχητική στάση. Μέχρι να δικαιωθεί, περνά από την κόλαση της δυσπιστίας και των υποψιών των άλλων, ανδρών και καταπιεσμένων γυναικών, τόσο αυτή όσο και ο άντρας της.

Το επονείδιστο χαρακτηριστικό των δοξασιών και των μεσαιωνικών θρησκευτικών απόψεων της εποχής, είναι πως αντί να αποφασίσει το βασιλικό δικαστήριο για την αθωότητά της και την ενοχή του βιαστή, το όλο ζήτημα παραπέμπεται στο... αποτέλεσμα της μονομαχίας, γιατί υποτίθεται πως... ο Θεός θα δικαιώσει και θα στέψει νικητή όποιον από τους δύο άντρες έχει δίκιο! Και αν ο σύζυγος ηττηθεί, η γυναίκα του, ένοχη σύμφωνα με την... υπόδειξη του Θεού, θα καεί ζωντανή, γυμνή και μαστιγωμένη, για ψευδή κατηγορία εναντίον ενός προύχοντα. Η εκδίκαση και τιμωρία του βιασμού μετατρέπεται άρα, σύμφωνα με την κυρίαρχη, ανδροκρατική ηθική και άποψη περί δικαίου, σε μάχη δύο αντρών που πολεμούν με τα όπλα για να υπερασπιστεί ο καθένας την τιμή του, ερήμην της βιασμένης γυναίκας.

Ο βετεράνος Ρίντλεϊ Σκοτ δημιουργεί μια από τις καλύτερες ταινίες του και είναι πια, πασιφανώς, ένας κλασικός σκηνοθέτης του Χόλυγουντ.

Mειονέκτημα της ταινίας αποτελεί πως όταν ξαναπιάνεται το νήμα της διήγησης –μετά από κάθε υποκειμενική αφήγηση– υπάρχουν αρκετές επαναλήψεις που θα μπορούσαν και να λείπουν, και το φιλμ προκύπτει τελικά με μεγάλη διάρκεια: 152 λεπτά.

Ο βετεράνος Ρίντλεϊ Σκοτ δημιουργεί μια από τις καλύτερες ταινίες του και είναι πια, πασιφανώς, ένας κλασικός σκηνοθέτης του Χόλυγουντ. Να σημειώσουμε πως υπηρέτησε επίσης, με μεγάλη επιτυχία, στην καριέρα του, και ένα άλλο θεαματικό είδος, την επιστημονική φαντασία («Blade Runner» 1982, «Alien» 1979, «Η διάσωση» 2015, «Προμηθέας» 2012, «Allien: Covenan» 2017).

* Ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΣΟΥΜΑΣ είναι συγγραφέας και κριτικός κινηματογράφου. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Το ημερολόγιο ενός αδέξιου εραστή» (εκδ. Βακχικόν).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Στίβεν Κινγκ με «Λάμψη» στη μεγάλη οθόνη του Δαναού

Στίβεν Κινγκ με «Λάμψη» στη μεγάλη οθόνη του Δαναού

Προβολή της ταινίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ «Η Λάμψη» την Παρασκευή 8 Μαρτίου στον κινηματογράφο Δαναό [Λ. Κηφισίας 109, 11524 Αθήνα].

Επιμέλεια: Book Press

Οι εκδόσεις Κλειδάριθμος και ο κινηματογράφος Δαναός διοργανώνουν μια ακόμη μοναδική προβολή, μετ...

«Υπέροχες μέρες» του Βιμ Βέντερς – και μια αναδρομή στο έργο του σπουδαίου Γερμανού σκηνοθέτη

«Υπέροχες μέρες» του Βιμ Βέντερς – και μια αναδρομή στο έργο του σπουδαίου Γερμανού σκηνοθέτη

Ένα πανόραμα των ταινιών του Βιμ Βέντερς, καθώς και κριτική αποτίμηση της τελευταίας του ταινίας «Υπέροχες μέρες».

Γράφει ο Θόδωρος Σούμας

O Bιμ Βέντερς ξεκίνησε τις μεγάλου μήκους του το 1971 με το Summer in the city, φιλμ ήρεμης, παγωμένης α...

Το σκωπτικό και γλυκό σινεμά του Γούντι Άλεν – Επισκόπηση του έργου του και των σημαντικότερων ταινιών του ανά είδος

Το σκωπτικό και γλυκό σινεμά του Γούντι Άλεν – Επισκόπηση του έργου του και των σημαντικότερων ταινιών του ανά είδος

Τα μοτίβα των σχέσεων, του έρωτα, της απιστίας, των διανοούμενων, της Εβραϊκής κοινότητας, του σαρκασμού, της κωμωδίας κ.ά στην τεράστια φιλμογραφία του Γούντι Άλεν. Μια επισκόπηση του έργου του και των σημαντικότερων ταινιών του.

Γράφει ο Θόδωρος Σούμας

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Το μυθιστόρημα του Πολ Μάρεϊ [Paul Murray] «The Bee Sting» είχε προκριθεί και στη μικρή λίστα του Βραβείου Μπούκερ και εκθειάστηκε από τη συγγραφέα Μπερναρντίν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] που είναι μέλος της επιτροπής του βραβείου Νero Gold. 

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άιρις Μέρντοχ [Iris Murdoch] «Μέσα στο δίχτυ» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη), το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όταν είδα τον Φιν να με περιμένει στη γωνία το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ