Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε πρώτη φορά σε τρεις τόμους στις αρχές της τελευταίας δεκαετίας του περασμένου αιώνα. Αναθεωρημένο, επανεκδίδεται σε έναν πλέον τόμο, υποδηλώνοντας και σημειολογικά ότι μέσα στην πολλαπλότητα τόσο των εικαστικών αναζητήσεων όσο και των επιτευγμάτων της αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα υπήρχε μια ενοποιητική δύναμη που δεν ελάττωνε διόλου τη γοητεία των αντιθέσεων: από την πιστή αποτύπωση των εξωτερικών δεδομένων της αισθητής πραγματικότητας ως την απόλυτη αφαίρεση· από την εισβολή αυτούσιου του κοινού αντικειμένου στην περιοχή της τέχνης ως την πλήρη άρνηση της υλικής του υπόστασης και την προβολή της ιδέας του μόνο· από την απλή κάλυψη στεγαστικών αναγκών ως την πραγμάτωση χωρίς προηγούμενο τολμηρών συλλήψεων της αρχιτεκτονικής, που συχνά περνούσαν τα σύνορα της ουτοπίας.
Από την αποδοχή που γνώρισε επί ένα τέταρτο του αιώνα η τρίτομη έκδοση προέκυψε και η ανάγκη αναθεώρησής της. Στο κείμενο έπρεπε να επιδιωχθεί μια νέα ισορροπία, να διορθωθούν παροράματα, να απαλειφθούν δευτερεύουσας σημασίας πληροφορίες και να προστεθούν άλλες, μεγαλύτερης βαρύτητας, να ανανεωθεί το οπτικό υλικό, να εμπλουτιστεί και να καταχωριστεί με τη σημερινή του πλέον ταυτότητα.
Ο ενθουσιασμός που έδειξαν για την πραγματοποίηση της νέας έκδοσης ο Λεωνίδας και η Φρόσω Μιχάλη μεταδόθηκε άμεσα και στους συνεργάτες τους, την Αθηνά Δούζη, την Έλενα Κοτσίρη, τη Χρυσούλα Τζιουμαλάκη και τον Χρήστο Τζιώκο. Ευχαριστώ τον καθένα τους ξεχωριστά, όπως και τη φίλη ιστορικό της τέχνης Μάρθα Ιωαννίδου για τη διαρκή στήριξή της. Η συμβολή της Καλλιόπης Τζημαγιώργη υπήρξε ανεκτίμητη. Η λέξη «επιμέλεια» αντιστοιχεί σε ένα μικρό μόνο μέρος της προσφοράς της.
Ιούνιος 2018
Άλκης Χαραλαμπίδης