Αφανείς και ορατές αντιθέσεις, ΠΑΝΟΣ ΚΑΖΑΚΟΣ / ΠΑΝΟΣ Α. ΚΟΛΙΑΣΤΑΣΗΣ

Η ανά χείρας μελέτη αναδεικνύει τη σημασία πολιτισμικών παραμέτρων για την κατανόηση των εξελίξεων σε θεσμούς και πολιτική από την πτώση της Δικτατορίας μέχρι σήμερα. Απαντά στα ερωτήματα από ποιες αξίες και ιδέες εμφορούμαστε, πώς αυτές σημάδεψαν πολιτικές αποφάσεις, συλλογικές και ατομικές συμπεριφορές αλλά και πώς επηρεάσθηκαν από τις παγκόσμιες και ευρωπαϊκές εξελίξεις. Το θεμελιώδες ερώτημα λοιπόν είναι, γιατί κάνουμε ό,τι κάνουμε.
Καταλύτης για το ανά χείρας κείμενο ήταν η ελληνική κρίση που σοβούσε από καιρό αλλά ξέσπασε το 2009-2010 και διήρκεσε μια ολόκληρη δεκαετία (2009-2019). Οι επόμενες εξωγενείς αναταράξεις (2020-2022) βρήκαν μια κλονισμένη οικονομία και κοινωνία.
Η βασική θέση της εργασίας αυτής είναι ότι κατά τη Μεταπολίτευση, σε ελληνική πολιτική και κοινωνία επικράτησε ένας πολιτισμικός πλουραλισμός - ένα μείγμα εν μέρει αντίθετων μεταξύ τους αξιών και ιδεών της παράδοσης, των κυμάτων της νεωτερικότητας και της μετανεωτερικότητας. Συχνά τα ίδια τα άτομα εμφορούνταν από πολλαπλές και εν μέρει ασύμβατες μεταξύ τους αξίες.
Αναπόφευκτα, αναδύθηκαν ποικίλα αξιακά διλήμματα αλλά και συμβιβασμοί (υβριδικές λύσεις). Κάθε περιοχή πολιτικής εμφανίζει βέβαια ιδιαιτερότητες. Για παράδειγμα, στη Δημόσια Διοίκηση αντιπαλεύουν η συναδελφική αλληλεγγύη με τη λογοδοσία, η επετηρίδα με την αξιολόγηση. Στη χωροταξία αντιπαλεύει η διάσωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος με τις κυρίαρχες αντιλήψεις για την ιδιοκτησία. Στην κοινωνική πολιτική, η γενική οργάνωση της αλληλεγγύης μέσω του κοινωνικού κράτους με προνομιακές ρυθμίσεις.
Η εργασία αυτή εξετάζει τις θεωρητικές προσεγγίσεις της κουλτούρας που έχουν προταθεί κατά καιρούς (θεωρία κοινωνικού κεφαλαίου, θεωρία του εκσυγχρονισμού κλπ.), συγκεκριμενοποιεί τις υποθέσεις των συγγραφέων για το πολιτισμικό τοπίο της χώρας, και αναλύει τις αξιακές αντιθέσεις σε επιλεγμένες περιοχές πολιτικής. Συναφώς, υπεισέρχεται και σε θέματα που συζητήθηκαν κατά καιρούς ευρύτατα - τι μας δίνει η θέση του πολιτισμικού δυϊσμού, αν η χώρα διαθέτει κάποιον ηγεμονικό πυρήνα, σε ποιο βαθμό έγινε νεωτερική, αν και πώς επηρέασε την κουλτούρα μας ο ευρωπαϊκός ιδεότυπος, ποιες συνθέσεις αξιών και ιδεών επιχείρησαν συντεταγμένες πολιτικές δυνάμεις. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)