athens-syntagma-2

Για τη συλλογή διηγημάτων του Κωνσταντίνου Πουλή Ο θερμοστάστης (εκδ. Μελάνι).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Το γέλιο είναι ένα καλό μέσο για να ξαναδούμε εμμονές και φετίχ, κοινωνικά προβλήματα και μόδες, το γέλιο είναι ο άλλος τρόπος για να φτάσουμε στο σοβαρό πρόσωπο των καιρών μας. Γι’ αυτό η σάτιρα, η ειρωνεία, το χιούμορ, η παρωδία, η κωμικότητα, το παιχνίδι είναι τα όπλα ενός συγγραφέα που θέλει να καυτηριάσει την πραγματικότητα, βγάζοντας στη φόρα το σαθρό που μαζί είναι και γελοίο.

Τα δεκατρία διηγήματα του τομίδιου διακρίνονται από μπρίο και πεζογραφικό ξεσάλωμα, που ωστόσο διατηρεί τη σοβαρότητα της γραφής, και με αυτά τα εργαλεία επιτίθενται ήρεμα αλλά και δραστικά στο σημερινό κοινωνικό μόρφωμα.

Τα δεκατρία διηγήματα του τομίδιου διακρίνονται από μπρίο και πεζογραφικό ξεσάλωμα, που ωστόσο διατηρεί τη σοβαρότητα της γραφής, και με αυτά τα εργαλεία επιτίθενται ήρεμα αλλά και δραστικά στο σημερινό κοινωνικό μόρφωμα. Πιο πολύ ο συγγραφέας παίζει με τις ανατροπές, όχι με το να δημιουργεί πρώτα μυστήριο, αλλά με το να οδηγεί σε αιφνίδια κατεύθυνση την εκάστοτε (εξ αρχής σεσημασμένη) ιστορία του. Η παλέτα του είναι μεγάλη, αφού κινείται από την πολιτική σάτιρα στις κωμωδίες χαρακτήρων κι από την αλληγορία στο ευτράπελο διήγημα.

Έτσι, ενώ συχνά το κωμικό πεζογράφημα φαίνεται σαχλό, φαρσικό, άτεχνο, εδώ εμφανίζονται καλά δείγματα μιας παιγνιώδους διάθεσης που ενίοτε (κυρίως προς το τέλος) δείχνει ωριμότητα. Στην αρχή ο διηγηματογράφος καβαλά την ειρωνεία και υπονομεύει τα γεγονότα αλλά και τις προσδοκίες των χαρακτήρων του και μαζί αφηνιάζει, θέλοντας να καυτηριάσει εμμονές και προσωπικά κωλύματα που οδηγούν τους φορείς του στην καταστροφή, όπως «Ο Λεονάρντο ντι Κάπριο των Εξαρχείων» παρότι φτωχός ονειρεύεται μεγαλεία και δόξες. Ή στο «Χιλιόμετρο μηδέν» ο πρωταγωνιστής στην προσπάθειά του να βρει από πού ξεκινά η αρίθμηση των εθνικών οδών φτάνει στα όρια της τρέλας.

Αντίστοιχα, η παρωδία ειδικού λεξιλογίου και κειμενικών ειδών λειτουργεί χιουμοριστικά, καθώς σατιρίζεται η απόσταση μεταξύ καθημερινής ομιλίας, που δείχνει τη μέση αντίληψη των ανθρώπων, και οικονομικών όρων ή της haute cuisine, χώροι που προκαλούν αμηχανία με τη γλώσσα τους σε όποιον θελήσει να τους πλησιάσει. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η καθαρεύουσα του «Μεγάλου Ερωτικού» του Εμπειρίκου, που σε άλλες περιπτώσεις θα φαινόταν στους μαθητές ακατανόητη και ανιαρή, τώρα φτάνει στις κορυφές της ηδονής, μέχρι κυριολεκτικής σπερματοχυσίας. Η γλώσσα μπορεί να εξιτάρει ή να φέρει αμηχανία…

Δεν λείπουν τα πολιτικά κείμενα και τα σχόλια λ.χ. για την προ Σύριζα εποχή, η οποία τώρα, μετά τις εκλογές, δείχνει εμμέσως τη ματαιότητα των προσδοκιών.

Δεν λείπουν τα πολιτικά κείμενα και τα σχόλια λ.χ. για την προ Σύριζα εποχή, η οποία τώρα, μετά τις εκλογές, δείχνει εμμέσως τη ματαιότητα των προσδοκιών, που αναπτύχθηκαν, ενώ παράλληλα στηλιτεύεται η ξενοφοβία και ο ρατσισμός, που δεν έχουν καμία ουσιαστική ιδεολογική βάση. Το πιο απολαυστικό διήγημα νομίζω πως είναι το «Κάμπινγκ στην πλατεία Συντάγματος», όπου η διαμαρτυρία των Αγανακτισμένων με τα αντίσκηνά τους μπροστά στη Βουλή παρουσιάζεται από έναν απολίτικο νέο ως βολικό κάμπινγκ. Η αλληγορία είναι το όχημα μιας απίστευτης ιστορίας, της οποίας κάθε βήμα στοιχίζεται με το πολιτικό διάβημα.

Άλλοτε ο Κωνσταντίνος Πουλής φαίνεται απλός ένας μικρός ανέμελος Διόνυσος κι άλλοτε δείχνει βάθος μέσα στην ευτραπελία του, κριτική σκέψη μέσα στο ξεσάλωμά του, πολιτική και κοινωνική ωριμότητα μέσα στο παραλήρημα του γέλιου. Η ασυμφωνία χαρακτήρων συμβολίζεται με τη διαφορά στην αίσθηση της ζέστης και του κρύου από ένα ζευγάρι (εξού και η ανάγκη ενός “θερμοστάτη”), η τυχαιότητα στον έρωτα μέσα σε ένα τρένο μπορεί να ανατραπεί από την επόμενη σύμπτωση, ο ποιητικός αγώνας μπορεί κάλλιστα να διεξαχθεί με όρους υβρεολογίου, η μητρική καταπίεση μπορεί να οδηγήσει σε μητροκτονία κ.λπ. Τα θέματα του διηγηματογράφου επικεντρώνονται σε ζητήματα της εποχής, που δεν μπορούν να μην προκαλέσουν το μειδίαμα ή και κάτι περισσότερο…

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΟ θερμοστάτης
Κωνσταντίνος Πουλής
Μελάνι 2014
Σελ. 136, τιμή εκδότη € 10,65

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΥΛΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

«Η επίσκεψη» της Εύας Στάμου (κριτική) – Γυναίκες της διπλανής πόρτας

Για τη συλλογή διηγημάτων της Εύας Στάμου «Η επίσκεψη» (εκδ. Αρμός). « Δεν μας είναι άγνωστες, δεν πρόκειται να μας διηγηθούν κάτι που ενδεχομένως δεν έχουμε φανταστεί ή δεν έχουμε ξανακούσει. Είναι αυτό που συνηθίζουμε να λέμε "γυναίκες της διπλανής πόρτας"». Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Edgar Degas «Γυναίκα...

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

«Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» της Αγλαΐας Μπλιούμη (κριτική) – Διαδρομές ανάμεσα σε δυο κόσμους

Για το μυθιστόρημα της Αγλαΐας Μπλιούμη «Αποχαιρέτα την τη Στουτγάρδη, Αστυάνακτα» (εκδ. Κέδρος). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία μεταναστών στο Μόναχο το 1960.

Γράφει ο Ανδρέας Καρακίτσιος

Πρόκειται για ένα λογοτ...

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

«Χρυσός κήπος, Άλτιν μπαχτσεσί» της Λίνας Φυτιλή (κριτική) – Μια μυθιστορηματική αφήγηση για τον πρώτο κτηνοτροφικό σύλλογο

Για το μυθιστόρημα της Λίνας Φυτιλή «Χρυσός κήπος, Άλτσιν μπαχτσεσί» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία ©  Κώστας Μπαλάφας / Αρχείο Κ. Μπουμπουρή. 

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

Η ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ