athens-syntagma-2

Για τη συλλογή διηγημάτων του Κωνσταντίνου Πουλή Ο θερμοστάστης (εκδ. Μελάνι).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Το γέλιο είναι ένα καλό μέσο για να ξαναδούμε εμμονές και φετίχ, κοινωνικά προβλήματα και μόδες, το γέλιο είναι ο άλλος τρόπος για να φτάσουμε στο σοβαρό πρόσωπο των καιρών μας. Γι’ αυτό η σάτιρα, η ειρωνεία, το χιούμορ, η παρωδία, η κωμικότητα, το παιχνίδι είναι τα όπλα ενός συγγραφέα που θέλει να καυτηριάσει την πραγματικότητα, βγάζοντας στη φόρα το σαθρό που μαζί είναι και γελοίο.

Τα δεκατρία διηγήματα του τομίδιου διακρίνονται από μπρίο και πεζογραφικό ξεσάλωμα, που ωστόσο διατηρεί τη σοβαρότητα της γραφής, και με αυτά τα εργαλεία επιτίθενται ήρεμα αλλά και δραστικά στο σημερινό κοινωνικό μόρφωμα.

Τα δεκατρία διηγήματα του τομίδιου διακρίνονται από μπρίο και πεζογραφικό ξεσάλωμα, που ωστόσο διατηρεί τη σοβαρότητα της γραφής, και με αυτά τα εργαλεία επιτίθενται ήρεμα αλλά και δραστικά στο σημερινό κοινωνικό μόρφωμα. Πιο πολύ ο συγγραφέας παίζει με τις ανατροπές, όχι με το να δημιουργεί πρώτα μυστήριο, αλλά με το να οδηγεί σε αιφνίδια κατεύθυνση την εκάστοτε (εξ αρχής σεσημασμένη) ιστορία του. Η παλέτα του είναι μεγάλη, αφού κινείται από την πολιτική σάτιρα στις κωμωδίες χαρακτήρων κι από την αλληγορία στο ευτράπελο διήγημα.

Έτσι, ενώ συχνά το κωμικό πεζογράφημα φαίνεται σαχλό, φαρσικό, άτεχνο, εδώ εμφανίζονται καλά δείγματα μιας παιγνιώδους διάθεσης που ενίοτε (κυρίως προς το τέλος) δείχνει ωριμότητα. Στην αρχή ο διηγηματογράφος καβαλά την ειρωνεία και υπονομεύει τα γεγονότα αλλά και τις προσδοκίες των χαρακτήρων του και μαζί αφηνιάζει, θέλοντας να καυτηριάσει εμμονές και προσωπικά κωλύματα που οδηγούν τους φορείς του στην καταστροφή, όπως «Ο Λεονάρντο ντι Κάπριο των Εξαρχείων» παρότι φτωχός ονειρεύεται μεγαλεία και δόξες. Ή στο «Χιλιόμετρο μηδέν» ο πρωταγωνιστής στην προσπάθειά του να βρει από πού ξεκινά η αρίθμηση των εθνικών οδών φτάνει στα όρια της τρέλας.

Αντίστοιχα, η παρωδία ειδικού λεξιλογίου και κειμενικών ειδών λειτουργεί χιουμοριστικά, καθώς σατιρίζεται η απόσταση μεταξύ καθημερινής ομιλίας, που δείχνει τη μέση αντίληψη των ανθρώπων, και οικονομικών όρων ή της haute cuisine, χώροι που προκαλούν αμηχανία με τη γλώσσα τους σε όποιον θελήσει να τους πλησιάσει. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η καθαρεύουσα του «Μεγάλου Ερωτικού» του Εμπειρίκου, που σε άλλες περιπτώσεις θα φαινόταν στους μαθητές ακατανόητη και ανιαρή, τώρα φτάνει στις κορυφές της ηδονής, μέχρι κυριολεκτικής σπερματοχυσίας. Η γλώσσα μπορεί να εξιτάρει ή να φέρει αμηχανία…

Δεν λείπουν τα πολιτικά κείμενα και τα σχόλια λ.χ. για την προ Σύριζα εποχή, η οποία τώρα, μετά τις εκλογές, δείχνει εμμέσως τη ματαιότητα των προσδοκιών.

Δεν λείπουν τα πολιτικά κείμενα και τα σχόλια λ.χ. για την προ Σύριζα εποχή, η οποία τώρα, μετά τις εκλογές, δείχνει εμμέσως τη ματαιότητα των προσδοκιών, που αναπτύχθηκαν, ενώ παράλληλα στηλιτεύεται η ξενοφοβία και ο ρατσισμός, που δεν έχουν καμία ουσιαστική ιδεολογική βάση. Το πιο απολαυστικό διήγημα νομίζω πως είναι το «Κάμπινγκ στην πλατεία Συντάγματος», όπου η διαμαρτυρία των Αγανακτισμένων με τα αντίσκηνά τους μπροστά στη Βουλή παρουσιάζεται από έναν απολίτικο νέο ως βολικό κάμπινγκ. Η αλληγορία είναι το όχημα μιας απίστευτης ιστορίας, της οποίας κάθε βήμα στοιχίζεται με το πολιτικό διάβημα.

Άλλοτε ο Κωνσταντίνος Πουλής φαίνεται απλός ένας μικρός ανέμελος Διόνυσος κι άλλοτε δείχνει βάθος μέσα στην ευτραπελία του, κριτική σκέψη μέσα στο ξεσάλωμά του, πολιτική και κοινωνική ωριμότητα μέσα στο παραλήρημα του γέλιου. Η ασυμφωνία χαρακτήρων συμβολίζεται με τη διαφορά στην αίσθηση της ζέστης και του κρύου από ένα ζευγάρι (εξού και η ανάγκη ενός “θερμοστάτη”), η τυχαιότητα στον έρωτα μέσα σε ένα τρένο μπορεί να ανατραπεί από την επόμενη σύμπτωση, ο ποιητικός αγώνας μπορεί κάλλιστα να διεξαχθεί με όρους υβρεολογίου, η μητρική καταπίεση μπορεί να οδηγήσει σε μητροκτονία κ.λπ. Τα θέματα του διηγηματογράφου επικεντρώνονται σε ζητήματα της εποχής, που δεν μπορούν να μην προκαλέσουν το μειδίαμα ή και κάτι περισσότερο…

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΟ θερμοστάτης
Κωνσταντίνος Πουλής
Μελάνι 2014
Σελ. 136, τιμή εκδότη € 10,65

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΥΛΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

Για το μυθιστόρημα της Χλόης Κουτσουμπέλη «Ιερεμιάδα» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Blindness» που στηρίζεται στο μυθιστόρημα του Ζοζέ Σαραμάγκου «Περί τυφλότητας». 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

...
«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Βιβλία για το σύγχρονο επιχειρείν: 5 επιλογές από πρόσφατες εκδόσεις

Βιβλία για το σύγχρονο επιχειρείν: 5 επιλογές από πρόσφατες εκδόσεις

Οι πρωτοπόροι των σημαντικών επιχειρήσεων του κόσμου, οι τρόποι να διαπραγματευόμαστε με αποτέλεσμα και πώς θα βρούμε αυτό που ψάχνουμε στον εργασιακό τομέα. Πέντε βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και μπορούν να μας κινητοποιήσουν. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ