athens-syntagma-2

Για τη συλλογή διηγημάτων του Κωνσταντίνου Πουλή Ο θερμοστάστης (εκδ. Μελάνι).

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Το γέλιο είναι ένα καλό μέσο για να ξαναδούμε εμμονές και φετίχ, κοινωνικά προβλήματα και μόδες, το γέλιο είναι ο άλλος τρόπος για να φτάσουμε στο σοβαρό πρόσωπο των καιρών μας. Γι’ αυτό η σάτιρα, η ειρωνεία, το χιούμορ, η παρωδία, η κωμικότητα, το παιχνίδι είναι τα όπλα ενός συγγραφέα που θέλει να καυτηριάσει την πραγματικότητα, βγάζοντας στη φόρα το σαθρό που μαζί είναι και γελοίο.

Τα δεκατρία διηγήματα του τομίδιου διακρίνονται από μπρίο και πεζογραφικό ξεσάλωμα, που ωστόσο διατηρεί τη σοβαρότητα της γραφής, και με αυτά τα εργαλεία επιτίθενται ήρεμα αλλά και δραστικά στο σημερινό κοινωνικό μόρφωμα.

Τα δεκατρία διηγήματα του τομίδιου διακρίνονται από μπρίο και πεζογραφικό ξεσάλωμα, που ωστόσο διατηρεί τη σοβαρότητα της γραφής, και με αυτά τα εργαλεία επιτίθενται ήρεμα αλλά και δραστικά στο σημερινό κοινωνικό μόρφωμα. Πιο πολύ ο συγγραφέας παίζει με τις ανατροπές, όχι με το να δημιουργεί πρώτα μυστήριο, αλλά με το να οδηγεί σε αιφνίδια κατεύθυνση την εκάστοτε (εξ αρχής σεσημασμένη) ιστορία του. Η παλέτα του είναι μεγάλη, αφού κινείται από την πολιτική σάτιρα στις κωμωδίες χαρακτήρων κι από την αλληγορία στο ευτράπελο διήγημα.

Έτσι, ενώ συχνά το κωμικό πεζογράφημα φαίνεται σαχλό, φαρσικό, άτεχνο, εδώ εμφανίζονται καλά δείγματα μιας παιγνιώδους διάθεσης που ενίοτε (κυρίως προς το τέλος) δείχνει ωριμότητα. Στην αρχή ο διηγηματογράφος καβαλά την ειρωνεία και υπονομεύει τα γεγονότα αλλά και τις προσδοκίες των χαρακτήρων του και μαζί αφηνιάζει, θέλοντας να καυτηριάσει εμμονές και προσωπικά κωλύματα που οδηγούν τους φορείς του στην καταστροφή, όπως «Ο Λεονάρντο ντι Κάπριο των Εξαρχείων» παρότι φτωχός ονειρεύεται μεγαλεία και δόξες. Ή στο «Χιλιόμετρο μηδέν» ο πρωταγωνιστής στην προσπάθειά του να βρει από πού ξεκινά η αρίθμηση των εθνικών οδών φτάνει στα όρια της τρέλας.

Αντίστοιχα, η παρωδία ειδικού λεξιλογίου και κειμενικών ειδών λειτουργεί χιουμοριστικά, καθώς σατιρίζεται η απόσταση μεταξύ καθημερινής ομιλίας, που δείχνει τη μέση αντίληψη των ανθρώπων, και οικονομικών όρων ή της haute cuisine, χώροι που προκαλούν αμηχανία με τη γλώσσα τους σε όποιον θελήσει να τους πλησιάσει. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η καθαρεύουσα του «Μεγάλου Ερωτικού» του Εμπειρίκου, που σε άλλες περιπτώσεις θα φαινόταν στους μαθητές ακατανόητη και ανιαρή, τώρα φτάνει στις κορυφές της ηδονής, μέχρι κυριολεκτικής σπερματοχυσίας. Η γλώσσα μπορεί να εξιτάρει ή να φέρει αμηχανία…

Δεν λείπουν τα πολιτικά κείμενα και τα σχόλια λ.χ. για την προ Σύριζα εποχή, η οποία τώρα, μετά τις εκλογές, δείχνει εμμέσως τη ματαιότητα των προσδοκιών.

Δεν λείπουν τα πολιτικά κείμενα και τα σχόλια λ.χ. για την προ Σύριζα εποχή, η οποία τώρα, μετά τις εκλογές, δείχνει εμμέσως τη ματαιότητα των προσδοκιών, που αναπτύχθηκαν, ενώ παράλληλα στηλιτεύεται η ξενοφοβία και ο ρατσισμός, που δεν έχουν καμία ουσιαστική ιδεολογική βάση. Το πιο απολαυστικό διήγημα νομίζω πως είναι το «Κάμπινγκ στην πλατεία Συντάγματος», όπου η διαμαρτυρία των Αγανακτισμένων με τα αντίσκηνά τους μπροστά στη Βουλή παρουσιάζεται από έναν απολίτικο νέο ως βολικό κάμπινγκ. Η αλληγορία είναι το όχημα μιας απίστευτης ιστορίας, της οποίας κάθε βήμα στοιχίζεται με το πολιτικό διάβημα.

Άλλοτε ο Κωνσταντίνος Πουλής φαίνεται απλός ένας μικρός ανέμελος Διόνυσος κι άλλοτε δείχνει βάθος μέσα στην ευτραπελία του, κριτική σκέψη μέσα στο ξεσάλωμά του, πολιτική και κοινωνική ωριμότητα μέσα στο παραλήρημα του γέλιου. Η ασυμφωνία χαρακτήρων συμβολίζεται με τη διαφορά στην αίσθηση της ζέστης και του κρύου από ένα ζευγάρι (εξού και η ανάγκη ενός “θερμοστάτη”), η τυχαιότητα στον έρωτα μέσα σε ένα τρένο μπορεί να ανατραπεί από την επόμενη σύμπτωση, ο ποιητικός αγώνας μπορεί κάλλιστα να διεξαχθεί με όρους υβρεολογίου, η μητρική καταπίεση μπορεί να οδηγήσει σε μητροκτονία κ.λπ. Τα θέματα του διηγηματογράφου επικεντρώνονται σε ζητήματα της εποχής, που δεν μπορούν να μην προκαλέσουν το μειδίαμα ή και κάτι περισσότερο…

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

altΟ θερμοστάτης
Κωνσταντίνος Πουλής
Μελάνι 2014
Σελ. 136, τιμή εκδότη € 10,65

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΥΛΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η γέννα» του Θοδωρή Τσομίδη – Τρεις ζωές στη σκιά του θανάτου

«Η γέννα» του Θοδωρή Τσομίδη – Τρεις ζωές στη σκιά του θανάτου

Για το βιβλίο του Θοδωρή Τσομίδη «Η γέννα, μια ιστορία σε τρεις εποχές», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Στην κεντρική εικόνα, μέρος από το γλυπτό «Ο Απόλλων και η Δάφνη» (1622-25) του Gian Lorenzo Bernini.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Ρίο Γκράντε» του Χρήστου Χαρτοματσίδη (κριτική) – Ένα Φαρ Ουέστ στη Θεσσαλονίκη

«Ρίο Γκράντε» του Χρήστου Χαρτοματσίδη (κριτική) – Ένα Φαρ Ουέστ στη Θεσσαλονίκη

Για το μυθιστόρημα του Χρήστου Χαρτοματσίδη «Ρίο Γκράντε» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Υπάρχουν ήρωες με κακή μοίρα. Φευ, είναι αυτοί που έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Είναι χαμένοι από χέρι ό,τι και να κάν...

«Δεν θ’ αργήσω» της Βασιλικής Πέτσα (κριτική) – Το τραγικό παρελθόν δεν ησυχάζει ποτέ

«Δεν θ’ αργήσω» της Βασιλικής Πέτσα (κριτική) – Το τραγικό παρελθόν δεν ησυχάζει ποτέ

Για το μυθιστόρημα της Βασιλικής Πέτσα «Δεν θ’ αργήσω» (εκδ. Πόλις).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Κόσμος να φωνάζει, να μπαίνει μέσα στο γήπεδο ελπίζοντας να σωθεί. Άλλοι να κρέμονται από τις εξέδρες, να πέφτουν ημιλυπόθυμοι ή δίχως ανάσα. Τόσος πολύς κόσ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Πάντα η Αλεξάνδρεια» του Δημήτρη Στεφανάκη (προδημοσίευση)

«Πάντα η Αλεξάνδρεια» του Δημήτρη Στεφανάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Στεφανάκη «Πάντα η Αλεξάνδρεια», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 19 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Να πιστεύετε στον κληρονόμο» έλεγε πάντα η γιαγιά Δάφνη σε όσ...

Ο Γιάννης Αγγελάκας και οι 100°C με «Ηλεκτρική Καρέκλα» στο Onassis Channel

Ο Γιάννης Αγγελάκας και οι 100°C με «Ηλεκτρική Καρέκλα» στο Onassis Channel

Η τέταρτη σεζόν του STAGES A/LIVE ξεκίνησε με μια μεγάλη γιορτή. O πιο επιδραστικός καλλιτέχνης της ελληνικής ροκ σκηνής, ο Γιάννης Αγγελάκας, παρουσιάζει την «Ηλεκτρική Καρέκλα», μαζί με τους 100°C, το πολυφωνικό σχήμα Διώνη και ένα τρίο εγχόρδων, στο πλαίσιο των Rockwave Nights 2024. Από την Τρίτη 12 Νοεμβρίου, στ...

«Η γέννα» του Θοδωρή Τσομίδη – Τρεις ζωές στη σκιά του θανάτου

«Η γέννα» του Θοδωρή Τσομίδη – Τρεις ζωές στη σκιά του θανάτου

Για το βιβλίο του Θοδωρή Τσομίδη «Η γέννα, μια ιστορία σε τρεις εποχές», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Στην κεντρική εικόνα, μέρος από το γλυπτό «Ο Απόλλων και η Δάφνη» (1622-25) του Gian Lorenzo Bernini.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Πάντα η Αλεξάνδρεια» του Δημήτρη Στεφανάκη (προδημοσίευση)

«Πάντα η Αλεξάνδρεια» του Δημήτρη Στεφανάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Στεφανάκη «Πάντα η Αλεξάνδρεια», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 19 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Να πιστεύετε στον κληρονόμο» έλεγε πάντα η γιαγιά Δάφνη σε όσ...

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ