galatia nikos kazantzakis

Για το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Ανέγγιχτη» (εκδ. Κέδρος). Κεντρική εικόνα: Ο Νίκος Καζαντζάκης με την πρώτη του γυναίκα, Γαλάτεια, στην Αθήνα, 1915 © Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών.

Του Σόλωνα Παπαγεωργίου

Τα βιβλία του Βαγγέλη Ραπτόπουλου συχνά αποδεικνύουν την αγάπη του για την ελληνική λογοτεχνία, την επιθυμία του να επικοινωνήσει και να συνδιαλεχθεί με τους συγγραφείς του παρελθόντος. Αυτή η εσωτερική του ανάγκη εκφράζεται άλλοτε μέσω της μυθοπλασίας, με ουσιαστικότερο παράδειγμα την Απίστευτη ιστορία της Πάπισσας Ιωάννας, μια διασκευή του κλασικότερου έργου του Εμμανουήλ Ροΐδη, άλλοτε μέσα από τα δοκίμια και τα υπόλοιπα μη μυθοπλαστικά κείμενά του, όπως αυτά που συγκεντρώνει η συλλογή Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Το πρόσφατο μυθιστόρημά του Ανέγγιχτη (εκδ. Κέδρος) δεν αποτελεί εξαίρεση. Αυτή τη φορά, κεντρικό θέμα είναι η ερωτική ζωή του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη και η σχέση του με την πρώτη του σύζυγο, τη Γαλάτεια, η οποία υπήρξε πολέμιός του – μία από τους πολλούς. Λίγο καιρό πριν από τον θάνατο του Καζαντζάκη, η Γαλάτεια δημοσίευσε το βιογραφικό βιβλίο Άνθρωποι και υπεράνθρωποι (εκδ. Καστανιώτη) μια απόπειρα αποκαθήλωσης του καζαντζακικού θρύλου.

Ο Ραπτόπουλος ενδιαφέρεται για τις εμμονές της Γαλάτειας Καζαντζάκη και εστιάζει στους ισχυρισμούς της πως ο πρώην σύζυγός της ήταν ερωτικά ανίκανος. Μετονομάζει το ζεύγος Καζαντζάκη σε Αλέξανδρο και Μελίνα Καστρινάκη, και βυθίζεται στη ζωή και στο έργο του κρητικού πεζογράφου, προσπαθώντας να αναδείξει τα στοιχεία που σχετίζονται με την ερωτική του ζωή, με την αποχή του από τις απολαύσεις, με την αναζήτηση του θείου, με τον αγώνα του να πετύχει τη θέωση. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο, αυτή η στάση, αυτή η αγωνία του Καζαντζάκη-Καστρινάκη διαμόρφωσε τη λογοτεχνική ματιά του. Ο Καστρινάκης γράφει για τον Ιησού, που μάχεται να καταπνίξει τα συναισθήματά του για τη Μαρία Μαγδαληνή στον Τελευταίο πειρασμό (εφόσον οι πραγματικοί τίτλοι των βιβλίων δεν αναφέρονται και υιοθετούνται επινοημένες εκδοχές τους, το μυθιστόρημα λέγεται Θεάνθρωπος), γράφει για τον ευνουχισμό του Νουρή μπέη στον Καπετάν Μιχάλη (Ο Δράκος) και ούτω καθεξής.

Ο Ραπτόπουλος ενδιαφέρεται για τις εμμονές της Γαλάτειας Καζαντζάκη και εστιάζει στους ισχυρισμούς της πως ο πρώην σύζυγός της ήταν ερωτικά ανίκανος.

Η Ανέγγιχτη –η υποτιθέμενη δεύτερη βιογραφία του Καστρινάκη από την πένα της πρώην συζύγου του, που προσπαθεί να επανορθώσει για τις παλαιότερες συκοφαντίες της– δεν είναι τόσο ένα ιστορικό μυθιστόρημα όσο μια σύντομη σπουδή πάνω στο καζαντζακικό έργο. Πρόκειται για μια αναζήτηση των θεματικών που ενδιαφέρουν τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο, ένα οδοιπορικό στους κύκλους της «κολάσεως της λαγνείας», όπως αναφέρει και ο ίδιος σε συνεντεύξεις του. Ο ερωτισμός, ή ορθότερα, η ερωτική ικανοποίηση, είναι ένα στοιχείο που προβληματίζει τον Ραπτόπουλο σε πολλά γραπτά του, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τη Λούλα, όπου η πρωταγωνίστρια αδυνατεί να ολοκληρωθεί ως άνθρωπος εφόσον αδυνατεί να φτάσει σε κορύφωση, και τον Εργένη, όπου ο συγγραφέας ενσωματώνει στη γραφή του συνειδητά κάποια παλπ στοιχεία, πειραματιζόμενος, προκειμένου να περιγράψει τις σύγχρονες σχέσεις που καταρρέουν εύκολα.

anegixtiΓια τις ανάγκες του βιβλίου ο Ραπτόπουλος χρησιμοποιεί αποσπάσματα από κείμενα του Καζαντζάκη, τα οποία αλλάζει, τα μεταγράφει από την ιδιότυπη καζαντζακική γλώσσα, στήνοντας ένα γλωσσικό παιχνίδι και ανοίγοντας διάλογο με το έργο του μεγάλου Έλληνα δημιουργού. Πέραν αυτού, στην Ανέγγιχτη εντοπίζονται πολλά γνώριμα χαρακτηριστικά της λογοτεχνικής έκφρασης του Ραπτόπουλου: λόγος που ρέει αβίαστα, γραφή με αμεσότητα, καθόλου στριφνή, κωμικές λεπτομέρειες, πληγωμένοι, ευαίσθητοι χαρακτήρες.

Ο Καζαντζάκης, εν προκειμένω Καστρινάκης, είναι μια γοητευτική φιγούρα, ένας μυθιστοριογράφος με μυθιστορηματική ζωή, ένας άνθρωπος που φλέρταρε με διαφορετικές κοσμοθεωρίες, ιδεολογίες και θρησκείες. Ταλαντευόταν από το ένα άκρο στο άλλο, από τον ερωτικό ασκητισμό στον παθιασμένο έρωτα. Το πρόσωπο αυτό ζωντανεύει χάρη στη Μελίνα Καστρινάκη, μια πικραμένη γυναίκα, που μας παραδίδει αυτή τη μελέτη για να εξιλεωθεί, για να αναμετρηθεί με ειλικρίνεια με τους εσωτερικούς της δαίμονες.

Η Ανέγγιχτη είναι, κατά μία έννοια, μια μεγάλη ερωτική επιστολή της Μελίνας Καστρινάκη στον Αλέξανδρο Καστρινάκη, και ευρύτερα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου προς τη λογοτεχνία του Νίκου Καζαντζάκη.


 Ο ΣΟΛΩΝΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ είναι φοιτητής Φαρμακευτικής και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων «Ονειρεύομαι πίνακες» (εκδ. Στίξις).

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

«Όχι δεν χωριζόμαστε» του Γιώργου Στόγια (κριτική) – Ενίοτε συμβαίνουν «ατυχήματα»

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Στόγια «Όχι δεν χωριζόμαστε» (εκδ. Μελάνι). Κεντρική εικόνα: © Tegan Mierle (Unsplash).

Γράφει ο Νίκος Σαλτερής

Ο Γιώργος Στόγιας, γεννημένος στην Αθήνα (1973) σπούδασε στην Κρήτη και στη...

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

«Όλες μας» του Λύο Καλοβυρνά (κριτική) – Ισχύς εν τη ενώσει

Για το μυθιστόρημα του Λύο Καλοβυρνά «Όλες μας» (εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: © Diego San / Unsplash.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Γυναικοκτο...

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» του Ξενοφώντα Κοντιάδη (κριτική) – Μυθιστορηματική και συναισθηματική προσέγγιση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του

Για το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Η τρέλα ν’ αλλάξουν τον κόσμο» (εκδ. Τόπος). Στην κεντρική εικόνα, ο Νίκος Μπελογιάννης. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Τι άνθρωποι ήταν αυτοί που μετά την ήττα του ΚΚΕ κα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

Για το βιβλίο της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο «Στο σπίτι των ονείρων»  (μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία Ταρ, του Τοντ Φιλντ, όπου μεταξύ άλλων παρουσιάζεται μια κακοποιητική σχέση ανάμεσα σε δύο γυναίκες.

Γράφει η ...

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Συνέντευξη με την Αργεντινή συγγραφέα Άνα Μαρία Σούα [Ana María Shua], με αφορμή την ανθολογία διηγημάτων της «Σκυλίσια ζωή και άλλες ακροβασίες» (μτφρ. Άννα Βερροιοπούλου, εκδ. Βακχικόν). Η συγγραφέας θα βρεθεί στην Αθήνα τις επόμενες μέρες, καλεσμένη του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ.

Συνέ...

1ο Φεστιβάλ Διά-δραση στα Ιωάννινα – Τι σημαίνει η σιωπή στην εποχή των θορύβων;

1ο Φεστιβάλ Διά-δραση στα Ιωάννινα – Τι σημαίνει η σιωπή στην εποχή των θορύβων;

Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών διοργανώνει το 1ο Φεστιβάλ «Διά-δραση» από τις 15 έως τις 17 Ιουνίου, με θέμα των συζητήσεων και των καλλιτεχνικών δράσεων τη σιωπή.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ