galatia nikos kazantzakis

Για το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Ανέγγιχτη» (εκδ. Κέδρος). Κεντρική εικόνα: Ο Νίκος Καζαντζάκης με την πρώτη του γυναίκα, Γαλάτεια, στην Αθήνα, 1915 © Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών.

Του Σόλωνα Παπαγεωργίου

Τα βιβλία του Βαγγέλη Ραπτόπουλου συχνά αποδεικνύουν την αγάπη του για την ελληνική λογοτεχνία, την επιθυμία του να επικοινωνήσει και να συνδιαλεχθεί με τους συγγραφείς του παρελθόντος. Αυτή η εσωτερική του ανάγκη εκφράζεται άλλοτε μέσω της μυθοπλασίας, με ουσιαστικότερο παράδειγμα την Απίστευτη ιστορία της Πάπισσας Ιωάννας, μια διασκευή του κλασικότερου έργου του Εμμανουήλ Ροΐδη, άλλοτε μέσα από τα δοκίμια και τα υπόλοιπα μη μυθοπλαστικά κείμενά του, όπως αυτά που συγκεντρώνει η συλλογή Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Το πρόσφατο μυθιστόρημά του Ανέγγιχτη (εκδ. Κέδρος) δεν αποτελεί εξαίρεση. Αυτή τη φορά, κεντρικό θέμα είναι η ερωτική ζωή του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη και η σχέση του με την πρώτη του σύζυγο, τη Γαλάτεια, η οποία υπήρξε πολέμιός του – μία από τους πολλούς. Λίγο καιρό πριν από τον θάνατο του Καζαντζάκη, η Γαλάτεια δημοσίευσε το βιογραφικό βιβλίο Άνθρωποι και υπεράνθρωποι (εκδ. Καστανιώτη) μια απόπειρα αποκαθήλωσης του καζαντζακικού θρύλου.

Ο Ραπτόπουλος ενδιαφέρεται για τις εμμονές της Γαλάτειας Καζαντζάκη και εστιάζει στους ισχυρισμούς της πως ο πρώην σύζυγός της ήταν ερωτικά ανίκανος. Μετονομάζει το ζεύγος Καζαντζάκη σε Αλέξανδρο και Μελίνα Καστρινάκη, και βυθίζεται στη ζωή και στο έργο του κρητικού πεζογράφου, προσπαθώντας να αναδείξει τα στοιχεία που σχετίζονται με την ερωτική του ζωή, με την αποχή του από τις απολαύσεις, με την αναζήτηση του θείου, με τον αγώνα του να πετύχει τη θέωση. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο, αυτή η στάση, αυτή η αγωνία του Καζαντζάκη-Καστρινάκη διαμόρφωσε τη λογοτεχνική ματιά του. Ο Καστρινάκης γράφει για τον Ιησού, που μάχεται να καταπνίξει τα συναισθήματά του για τη Μαρία Μαγδαληνή στον Τελευταίο πειρασμό (εφόσον οι πραγματικοί τίτλοι των βιβλίων δεν αναφέρονται και υιοθετούνται επινοημένες εκδοχές τους, το μυθιστόρημα λέγεται Θεάνθρωπος), γράφει για τον ευνουχισμό του Νουρή μπέη στον Καπετάν Μιχάλη (Ο Δράκος) και ούτω καθεξής.

Ο Ραπτόπουλος ενδιαφέρεται για τις εμμονές της Γαλάτειας Καζαντζάκη και εστιάζει στους ισχυρισμούς της πως ο πρώην σύζυγός της ήταν ερωτικά ανίκανος.

Η Ανέγγιχτη –η υποτιθέμενη δεύτερη βιογραφία του Καστρινάκη από την πένα της πρώην συζύγου του, που προσπαθεί να επανορθώσει για τις παλαιότερες συκοφαντίες της– δεν είναι τόσο ένα ιστορικό μυθιστόρημα όσο μια σύντομη σπουδή πάνω στο καζαντζακικό έργο. Πρόκειται για μια αναζήτηση των θεματικών που ενδιαφέρουν τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο, ένα οδοιπορικό στους κύκλους της «κολάσεως της λαγνείας», όπως αναφέρει και ο ίδιος σε συνεντεύξεις του. Ο ερωτισμός, ή ορθότερα, η ερωτική ικανοποίηση, είναι ένα στοιχείο που προβληματίζει τον Ραπτόπουλο σε πολλά γραπτά του, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τη Λούλα, όπου η πρωταγωνίστρια αδυνατεί να ολοκληρωθεί ως άνθρωπος εφόσον αδυνατεί να φτάσει σε κορύφωση, και τον Εργένη, όπου ο συγγραφέας ενσωματώνει στη γραφή του συνειδητά κάποια παλπ στοιχεία, πειραματιζόμενος, προκειμένου να περιγράψει τις σύγχρονες σχέσεις που καταρρέουν εύκολα.

anegixtiΓια τις ανάγκες του βιβλίου ο Ραπτόπουλος χρησιμοποιεί αποσπάσματα από κείμενα του Καζαντζάκη, τα οποία αλλάζει, τα μεταγράφει από την ιδιότυπη καζαντζακική γλώσσα, στήνοντας ένα γλωσσικό παιχνίδι και ανοίγοντας διάλογο με το έργο του μεγάλου Έλληνα δημιουργού. Πέραν αυτού, στην Ανέγγιχτη εντοπίζονται πολλά γνώριμα χαρακτηριστικά της λογοτεχνικής έκφρασης του Ραπτόπουλου: λόγος που ρέει αβίαστα, γραφή με αμεσότητα, καθόλου στριφνή, κωμικές λεπτομέρειες, πληγωμένοι, ευαίσθητοι χαρακτήρες.

Ο Καζαντζάκης, εν προκειμένω Καστρινάκης, είναι μια γοητευτική φιγούρα, ένας μυθιστοριογράφος με μυθιστορηματική ζωή, ένας άνθρωπος που φλέρταρε με διαφορετικές κοσμοθεωρίες, ιδεολογίες και θρησκείες. Ταλαντευόταν από το ένα άκρο στο άλλο, από τον ερωτικό ασκητισμό στον παθιασμένο έρωτα. Το πρόσωπο αυτό ζωντανεύει χάρη στη Μελίνα Καστρινάκη, μια πικραμένη γυναίκα, που μας παραδίδει αυτή τη μελέτη για να εξιλεωθεί, για να αναμετρηθεί με ειλικρίνεια με τους εσωτερικούς της δαίμονες.

Η Ανέγγιχτη είναι, κατά μία έννοια, μια μεγάλη ερωτική επιστολή της Μελίνας Καστρινάκη στον Αλέξανδρο Καστρινάκη, και ευρύτερα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου προς τη λογοτεχνία του Νίκου Καζαντζάκη.


 Ο ΣΟΛΩΝΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ είναι φοιτητής Φαρμακευτικής και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων «Ονειρεύομαι πίνακες» (εκδ. Στίξις).

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

«Ιερεμιάδα» της Χλόης Κουτσουμπέλη (κριτική) – Μια δυστοπία με πολιτικές διαστάσεις

Για το μυθιστόρημα της Χλόης Κουτσουμπέλη «Ιερεμιάδα» (εκδ. Εστία). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Blindness» που στηρίζεται στο μυθιστόρημα του Ζοζέ Σαραμάγκου «Περί τυφλότητας». 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

...
«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

«Πλατεία Κλαυθμώνος» του Γιώργου Συμπάρδη (κριτική) – Μυστικά και ψέματα σε καιρούς σκοτεινούς

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Συμπάρδη «Πλατεία Κλαυθμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο). 

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Η ...

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

«Φλόρενς Μπλαντ» του Ανδρέα Νικολακόπουλου (κριτική) – Πεθαίνοντας σαν ήπειρος

Για το μυθιστόρημα του Ανδρέα Νικολακόπουλου «Φλόρενς Μπλαντ» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Jean Siméon Chardin, «The Kitchen Maid» (1738), λάδι σε καμβά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Έπειτα από δύο παρόμοιας λογικής συλλογές δ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κόλσον Γουάιτχεντ: «Οι πράξεις των Αμερικανών πολύ συχνά δεν συμβαδίζουν με τα ιδεώδη τους»

Κόλσον Γουάιτχεντ: «Οι πράξεις των Αμερικανών πολύ συχνά δεν συμβαδίζουν με τα ιδεώδη τους»

Σε συνέντευξή του στο Vox, ο Κόλσον Γουάιτχεντ [Colson Whitehead] μίλησε για το μυθιστόρημά του «Μανιφέστο απατεώνων», που κυκλοφόρησε προσφάτως στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ίκαρος, σε μετάφραση Μυρσίνης Γκανά.

Επιμέλεια: Book Press

...
Σίσσυ Δουτσίου: «Μέρος του αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη είναι και τα βιβλία μου, όχι εύκολη προβοκάτσια»

Σίσσυ Δουτσίου: «Μέρος του αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη είναι και τα βιβλία μου, όχι εύκολη προβοκάτσια»

Η Σίσσυ Δουτσίου με αφορμή τη συλλογή διηγημάτων της «Οι αδερφές του Κάιν» (εκδ. Καστανιώτη) μας μίλησε για τον τρόπο που βλέπει τη λογοτεχνία και τις ηρωίδες της, για τα μεγάλα θέματα και τους «ασήμαντους» ανθρώπους καθώς και για τον ιδανικό αναγνώστη των βιβλίων της.

Συνέντευξη στον Κώστα Αγοραστό ...

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορία, κοινωνία, φιλοσοφία: 60 βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας

Ιστορία, κοινωνία, φιλοσοφία: 60 βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας

Εξήντα δοκίμια Ιστορίας, πολιτικής, κοινωνιολογίας, φιλοσοφικού στοχασμού, με σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις και αναλύσεις. Βιβλία που φέρνουν κοντά μας τη σκέψη σημαντικών διανοούμενων, στοχαστών, ιστορικών και φιλόσοφων και μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας με ταχύτητα.  ...

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ