zoumboulakis-aderfi360

Του Παναγιώτη Γούτα 

Δύο βιβλία για τις παθήσεις του σώματος

Δύο βιβλία που προκάλεσαν αίσθηση μέσα στο 2012 (το ένα ανατύπωση), αφορούν παθήσεις του φθαρτού ανθρώπινου σώματος και τις επιπτώσεις που έχουν αυτές στο άμεσο συγγενικό περίγυρο των ασθενών. Πρόκειται για το ολιγοσέλιδο αφήγημα Η αδελφή μου, του Σταύρου Ζουμπουλάκη, και το ανατυπωμένο μυθιστόρημα του Φίλιπ Ροθ Πατρική κληρονομιά. Και τα δύο κυκλοφορούν από τις καλαίσθητες και ποιοτικές εκδόσεις ΠΟΛΙΣ.

Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, που μέχρι πρότινος και επί μακρό χρονικό διάστημα (1998-2012) υπήρξε διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού Νέα Εστία, που κυκλοφορούσε σε μηνιαία βάση (μιλάμε, φυσικά, για άθλο, αν συνυπολογίσει κανείς και την εκλεκτή και πάντα προσεγμένη ύλη του), έγραψε ένα αφήγημα-δοκίμιο, στο οποίο εκθέτει την περιπέτεια υγείας της αδελφής του, Γιούλας Ζουμπουλάκη, που έχασε τη μάχη με τον καρκίνο στα εξήντα της χρόνια, τον δεκαπενταύγουστο της περασμένης χρονιάς. Στη ζωή της ταλαιπωρήθηκε από μια σπάνιας μορφής επιληψία, που δεν ήταν δυνατόν να ελεγχθεί με φαρμακευτική αγωγή, γεγονός που έδρασε ποικιλοτρόπως στους συγγενείς της, ιδίως στον αδελφό της (και συγγραφέα), με τον οποίον (όπως φαίνεται και στο κείμενο) υπήρχε ένα υπερβολικό συναισθηματικά δέσιμο, που άγγιζε τα όρια ενός λανθάνοντος ερωτισμού. Η γραφή του Ζ. ισορροπεί περίτεχνα ανάμεσα στο εξομολογούμενο βίωμα και στις θρησκευτικές-φιλοσοφικές του γνώσεις και πεποιθήσεις. Ο Ζ. ως βαθιά θρησκευόμενο άτομο, αλλά παράλληλα μαχητής της σκοταδιστικής περί θεού αντίληψης, του θρησκευτικού λαϊκισμού και της εκκλησιαστικής τυπολατρίας, κλονίζεται με την παρατεταμένη περιπέτεια υγείας της αδελφής του (του πιο αγαπημένου πλάσματος στον κόσμο μαζί με τα παιδιά του, όπως χαρακτηριστικά δηλώνει στις σελίδες του βιβλίου), αλλά στο τέλος, εμβαθύνοντας στη δοκιμασία στην οποία εκτέθηκε η ίδια και τα στενά της πρόσωπα, επανακάμπτει, βρίσκοντας λύσεις και απαντήσεις στους φιλοσοφικούς-θρησκευτικούς προβληματισμούς του, πάλι μέσω της πίστης. Το κείμενο βρίθει διακειμενικών αναφορών (Καμύ, Σίνγκερ, Βέιλ, εκκλησιαστικά εδάφια κ.α) και λειτουργεί ιαματικά και παρηγορητικά σε αναγνώστες που πέρασαν στο παρελθόν (ή που περνάνε) παρόμοιες δοκιμασίες, με ασθένειες δικές τους ή συγγενικών τους προσώπων.

roth1Ο Φίλιπ Ροθ στο Πατρική κληρονομιά, κινείται σε άλλο μήκος κύματος απ’ ό,τι ο Ζουμπουλάκης. Στο μυθιστόρημά του που κυκλοφόρησε στην Αμερική το 1991 (πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Χατζηνικολή το 1995), περιγράφεται η περιπέτεια υγείας και τελικά ο θάνατος τού υπερήλικα (86 ετών) πατέρα του, από όγκο στον εγκέφαλο. Παράλληλα γίνεται μια ανατομή του αρχετυπικού πατρικού συμβόλου, ένα περίτεχνο και λεπτομερέστατο σκιτσάρισμα του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του Χέρμαν Ροθ, αλλά και της σχέσης του με τον γιο-συγγραφέα. Ο Ροθ (που κινείται στα όρια της αθεΐας, παρότι γιος σχετικά θρησκευόμενων Εβραίων της Αμερικής) δεν ψάχνει θρησκευτικό ή φιλοσοφικό αποκούμπι για να ερμηνεύσει τον θάνατο, ενώ παρακάμπτει κάθε διάθεση παραμυθίας και παρηγοριάς προκειμένου να φτάσει στην αλήθεια. Μιαν αλήθεια που αφορά τόσο τον άκαμπτο, γοητευτικό, αρχέγονο, ελαφρώς τσιγκούνη, κάποιες φορές απολαυστικό, απόλυτο, γκρινιάρη και συχνά αμφίθυμο ογδονταεξάχρονο πατέρα, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Ένα βιβλίο απόλυτα ρεαλιστικό (το πλέον αυτοβιογραφικό βιβλίο του Ροθ ∙ μέχρι και το εξώφυλλο είναι μια παλιά ασπρόμαυρη φωτογραφία με τον πατέρα Ροθ και τους δύο γιους του να σχηματίζουν ένα Υ, στην περιοχή του Νιούαρκ), αληθινό, γραμμένο με αριστοτεχνική αμεσότητα, ζωντάνια αλλά και χιούμορ (παρότι το βαρύ πέπλο της ασθένειας καλύπτει τις σελίδες του, απ’ την αρχή ώς το τέλος), που ανακηρύχτηκε το 1993 από το περιοδικό TIME ως το καλύτερο βιβλίο στην κατηγορία της μη μυθοπλαστικής πεζογραφίας.

Κοινός θεματικός άξονας των δύο παραπάνω βιβλίων, οι ανθρώπινες παθήσεις και το πρόσωπο του θανάτου. Ο δρόμος προς την αλήθεια και η αντιμετώπιση, εκ μέρους των συγγραφέων, της ανθρώπινης τραγωδίας διαφέρουν. Ο Ζ. δίνει προτεραιότητα (και παίρνει εξηγήσεις) στην, ενίοτε κλονισμένη, πίστη στον Θεό, και τα ερμηνεύει όλα με βάση την αστείρευτη και αιώνια αγάπη Του προς τον κόσμο και τους ανθρώπους. Ο Ροθ ενδιαφέρεται να ψηλαφήσει τον θάνατο κυρίως μέσω της μνήμης και της γύμνωσης της ψυχής και των συναισθημάτων του, ανακαλύπτοντας, παράλληλα, το πείσμα για επιβίωση που χαρακτηρίζει το ανθρώπινο είδος.

Δύο βιβλία, λοιπόν, κοινής θεματολογίας, διαφορετικής οπτικής και φιλοσοφικής προσέγγισης, εξίσου σημαντικά, κατά τη γνώμη μου, και ελκυστικά στην ανάγνωση, παρότι ο θάνατος, αδυσώπητος, πλανάται στις σελίδες τους.

 

zoumboulakis-aderfi-exofΗ αδελφή μου
Σταύρος Ζουμπουλάκης,
Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, 2012

politeia link more

 

 

 

 

 

 

 

roth-patrimony

Πατρική κληρονομιά
Philip Roth
Μτφρ. Τάκης Κίρκης
Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, 2012

politeia link more

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Συνομιλίες: Όψεις από τη ζωή και το έργο του φιλοσόφου» Άρτουρ Σοπεγχάουερ (κριτική)

«Συνομιλίες: Όψεις από τη ζωή και το έργο του φιλοσόφου» Άρτουρ Σοπεγχάουερ (κριτική)

Για το βιβλίο σχετικά με τον Άρτουρ Σοπεγχάουερ [Arthur Schopenhauer] «Συνομιλίες: Όψεις από τη ζωή και το έργο του φιλοσόφου» (μτφρ. Βάλια Κακοσίμου, Νάγια Παπασπύρου, εκδ. Printa).

Γράφει ο Γιώργος Βέης

Προβάλλεται εδώ δε...

«Ο θρίαμβος και η τραγωδία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ» των Κάι Μπερντ & Μάρτιν Τζ. Σέργουιν (κριτική)

«Ο θρίαμβος και η τραγωδία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ» των Κάι Μπερντ & Μάρτιν Τζ. Σέργουιν (κριτική)

Για το βραβευμένο με Πούλιτζερ βιβλίο των Κάι Μπερντ [Kai Bird] & Μάρτιν Τζ. Σέργουιν [Martin J. Sherwin] «Ο θρίαμβος και η τραγωδία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ» (μτφρ. Μαριλένα Κορωναίου, εκδ. Τραυλός).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Είναι η στιγμ...

«Ανησυχία» της Λιν Ούλμαν (κριτική) – Πώς ήταν να είσαι κόρη του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν

«Ανησυχία» της Λιν Ούλμαν (κριτική) – Πώς ήταν να είσαι κόρη του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Λιν Ούλμαν [Linn Ullmann] «Ανησυχία» (μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου, εκδ. Μεταίχμιο). Στην κεντρική εικόνα, ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν με την κόρη του Λιν Ούλμαν στα γυρίσματα της ταινίας «Autumn Sonata» (1978). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντάγκλας Στιούαρτ [Douglas Stuart] «Ο νεαρός Μάνγκο» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 28 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περίμενε ώσπου να α...

«Ασκατασούνα – Ξέφτια Ελευθερίας» του Μάνου Χατζηγιάννη (προδημοσίευση)

«Ασκατασούνα – Ξέφτια Ελευθερίας» του Μάνου Χατζηγιάννη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Μάνου Χατζηγιάννη «Ασκατασούνα – Ξέφτια Ελευθερίας», το οποίο κυκλοφορεί στις 20 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Και να ήθελε να κλείσει μάτι, δεν μπορούσε. Δεν ήταν από εκείν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ