baladeur

Για το εικονογραφημένο βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου «Θα έδινα τα πάντα» με εικονογράφηση της Έφης Λαδά (εκδ. Ψυχογιός, 2022).

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Το πρόσφατο βιβλίο με τον τίτλο Θα έδινα τα πάντα της Έλενας Αρτζανίδου, μιας δόκιμης συγγραφέως για παιδιά και εφήβους, θα έλεγα ότι εντάσσεται ιδεολογικά στο κεντρικό σύμπαν του προσωκρατικού φιλοσόφου Αναξίμανδρου (610-547 π.χ.), ο οποίος αναφέρεται στην έννοια του «πάντα» υπό την έποψη ότι αυτά περιβάλλονται και συγκρατούνται από το άπειρο. Τα μικρά κείμενα του βιβλίου υπονοούν εκείνα τα ανθρώπινα που μπορούν να κάνουν ευτυχισμένο ένα παιδί και τον κόσμο του. Άλλωστε η λέξη «πάντα» που επαναλαμβάνεται σε κάθε κείμενο, ενέχει μια χρονική υπόσχεση και μαζί την προσμονή μιας ουτοπίας, αρνητικής ή θετικής.

Οι ανώνυμοι ήρωες του βιβλίου, προερχόμενοι από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, που μπορεί να είναι ο καθείς και η καθεμιά, ιστορημένοι με τον χρωστήρα της Έφης Λαδά με συμβολικά, ρεαλιστικά ή υπερρεαλιστικά σημαινόμενα, κοιτάζοντας τον αναγνώστη και την αναγνώστρια ή ενδοσκοπώντας ή «συνομιλώντας» με άλλα πρόσωπα, στοιχίζονται με τις υποσχέσεις αγάπης που δίνoυν, οι οποίες κρύβουν μέσα τους τον «κόσμο τον μικρό, τον μέγα».

Η Αρτζανίδου αποτυπώνει πολυθεαματικά, και εν πολλοίς με ποιητικό τρόπο, τη θετική πλευρά της ουτοπίας, εκείνης που εγκλείει σπαράγματα του παρόντος ή, οραματικά, του μέλλοντος απολύτως πραγματοποιήσιμα.

Η Αρτζανίδου, με αφορμή όπως προλογικά υπογραμμίζει, το ντοκιμαντέρ Ο δρόμος προς το σχολείο (μια νορβηγοπούλα με προβλήματα όρασης, λέει πως θα έδινε τα πάντα για να δει τα χρώματα), αποτυπώνει πολυθεματικά, και συχνά με ποιητικό τρόπο, τη θετική πλευρά της ουτοπίας, εκείνης που εγκλείει σπαράγματα του παρόντος ή, οραματικά, του μέλλοντος απολύτως πραγματοποιήσιμα. Αυτό το μαγικό «πάντα» ταυτίζεται αρχικά με το φως που δημιουργεί εξαγνιστικούς κόσμους, όταν αγγίζει τα υλικά πράγματα. Σχετίζεται με τη γη, τον ουρανό, τον ήλιο με τα χρώματα και τη δυναμική του, που, παραπέμποντας στην «ηλιακή μεταφυσική» του Ελύτη, επηρεάζουν την ηθική σφαίρα των ανθρώπων.

tha edina ta panta artzanidouΈτσι, το σχολείο και η ιδανική του ατμόσφαιρα, αποκτούν άλλη όψη, ακριβώς όπως θα την ήθελαν τα παιδιά. Όλα τα μικροκείμενα έχουν μια δυναμική που γεννούν κι άλλες εικόνες που συνδέονται με τη διαβίωση, με τα βιβλία, την ανάγνωσή τους και τις εικόνες που αυτά προσφέρουν για ονειρικές αποδράσεις, με τη φύση και τις ιδανικές εικόνες της θάλασσας και των αγρών της. Επίσης επισημαίνουν την αναγκαιότητα της ειρήνης και απεύχονται την αποτροπή των πολέμων, χρωματίζουν τις ανέμελες στιγμές της καθημερινότητας στην οικογένεια, ανακαλούν την παράδοση με φορέα τη γιαγιά, την παρέα με τους φίλους και τα όνειρά που εκμυστηρεύονται μεταξύ τους καθώς και τις ήρεμες δίχως φόβο στιγμές.

Εν κατακλείδι, η έννοια αυτού του «πάντα» συνταιριάζεται με τον συνδετικό κρίκο όλων και που είναι -τι άλλο;- η αυγή των πραγμάτων που σηματοδοτεί η έννοια της αγάπης! «Ό,τι αγαπώ βρίσκεται στην αρχή του πάντα», λέει ο Ελύτης.

Κι η επωδός του βιβλίου:

«Θα έδινα τα πάντα για αυτή τη φράση που είναι ο θησαυρός μου. Και δε θα το πιστέψετε, κάθε φορά που τη χρησιμοποιώ, ανθίζουν τα λουλούδια και ας μην είναι η εποχή τους. Μυρίζει η γειτονιά βασιλικό και το στόμα μου έχει τη γεύση του μελιού. “Σ’ αγαπώ” επαναλαμβάνω και ο κόσμος ομορφαίνει Θα έδινα τα πάντα και για πάντα».

Πρόκειται για ένα απολαυστικό κατά τη σύντομη ανάγνωσή του βιβλίο, που προωθεί αβίαστα τη φιλαναγνωσία και ιδίως τη δημιουργική γραφή, περιοχές πολύ γνωστές στη συγγραφέα, αφού η ίδια έχει ασχοληθεί εκτενώς με αυτές.

* Ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος είναι αν. καθηγητής του παν/μίου Αιγαίου και κριτικός λογοτεχνίας για νέους.


politeia link more

 

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Ελύτης, Οδ. Ήλιος ο Πρώτος, Αθήνα, Ίκαρος, 1996 (9), σ. 14.
Ελύτης, Οδ. Ανοιχτά Χαρτιά, Αθήνα, ΄Ικαρος, 2004,
Kirk, G.S.-Raven, J.E.- Schofield, M. Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, μτφρ. Δ. Κούρτοβικ, Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, σσ. 110-151.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

Για το βιβλίο «Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου (εκδ. Ζυγός, σελ. 668)

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Ο Ανδρέας Καρακίτσιος αποτελεί μια ξεχωριστή παρουσία στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης...

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

Για το βιβλίο του Μάκη Τσίτα «Έρχεται ο γίγαντας» (εικόνες: Νικόλας Χατζησταμούλος, εκδ. Μεταίχμιο), μια ιστορία για τις ψεύτικες ειδήσεις που τρομοκρατούν τον πληθυσμό. 

Του Μάνου Κοντολέων

Ο Μάκης Τσίτας σίγουρα είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στη...

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

Για το εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού «H χώρα των τεράτων» του Maurice Sendak (μτφρ. Γιάννης Παλαβός) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. 

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Σε μια καλαίσθητη έκδοση μαζί με δυο αφίσες, σε μια χρηστική πάνινη τσάντα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ