baladeur

Για το εικονογραφημένο βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου «Θα έδινα τα πάντα» με εικονογράφηση της Έφης Λαδά (εκδ. Ψυχογιός, 2022).

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Το πρόσφατο βιβλίο με τον τίτλο Θα έδινα τα πάντα της Έλενας Αρτζανίδου, μιας δόκιμης συγγραφέως για παιδιά και εφήβους, θα έλεγα ότι εντάσσεται ιδεολογικά στο κεντρικό σύμπαν του προσωκρατικού φιλοσόφου Αναξίμανδρου (610-547 π.χ.), ο οποίος αναφέρεται στην έννοια του «πάντα» υπό την έποψη ότι αυτά περιβάλλονται και συγκρατούνται από το άπειρο. Τα μικρά κείμενα του βιβλίου υπονοούν εκείνα τα ανθρώπινα που μπορούν να κάνουν ευτυχισμένο ένα παιδί και τον κόσμο του. Άλλωστε η λέξη «πάντα» που επαναλαμβάνεται σε κάθε κείμενο, ενέχει μια χρονική υπόσχεση και μαζί την προσμονή μιας ουτοπίας, αρνητικής ή θετικής.

Οι ανώνυμοι ήρωες του βιβλίου, προερχόμενοι από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, που μπορεί να είναι ο καθείς και η καθεμιά, ιστορημένοι με τον χρωστήρα της Έφης Λαδά με συμβολικά, ρεαλιστικά ή υπερρεαλιστικά σημαινόμενα, κοιτάζοντας τον αναγνώστη και την αναγνώστρια ή ενδοσκοπώντας ή «συνομιλώντας» με άλλα πρόσωπα, στοιχίζονται με τις υποσχέσεις αγάπης που δίνoυν, οι οποίες κρύβουν μέσα τους τον «κόσμο τον μικρό, τον μέγα».

Η Αρτζανίδου αποτυπώνει πολυθεαματικά, και εν πολλοίς με ποιητικό τρόπο, τη θετική πλευρά της ουτοπίας, εκείνης που εγκλείει σπαράγματα του παρόντος ή, οραματικά, του μέλλοντος απολύτως πραγματοποιήσιμα.

Η Αρτζανίδου, με αφορμή όπως προλογικά υπογραμμίζει, το ντοκιμαντέρ Ο δρόμος προς το σχολείο (μια νορβηγοπούλα με προβλήματα όρασης, λέει πως θα έδινε τα πάντα για να δει τα χρώματα), αποτυπώνει πολυθεματικά, και συχνά με ποιητικό τρόπο, τη θετική πλευρά της ουτοπίας, εκείνης που εγκλείει σπαράγματα του παρόντος ή, οραματικά, του μέλλοντος απολύτως πραγματοποιήσιμα. Αυτό το μαγικό «πάντα» ταυτίζεται αρχικά με το φως που δημιουργεί εξαγνιστικούς κόσμους, όταν αγγίζει τα υλικά πράγματα. Σχετίζεται με τη γη, τον ουρανό, τον ήλιο με τα χρώματα και τη δυναμική του, που, παραπέμποντας στην «ηλιακή μεταφυσική» του Ελύτη, επηρεάζουν την ηθική σφαίρα των ανθρώπων.

tha edina ta panta artzanidouΈτσι, το σχολείο και η ιδανική του ατμόσφαιρα, αποκτούν άλλη όψη, ακριβώς όπως θα την ήθελαν τα παιδιά. Όλα τα μικροκείμενα έχουν μια δυναμική που γεννούν κι άλλες εικόνες που συνδέονται με τη διαβίωση, με τα βιβλία, την ανάγνωσή τους και τις εικόνες που αυτά προσφέρουν για ονειρικές αποδράσεις, με τη φύση και τις ιδανικές εικόνες της θάλασσας και των αγρών της. Επίσης επισημαίνουν την αναγκαιότητα της ειρήνης και απεύχονται την αποτροπή των πολέμων, χρωματίζουν τις ανέμελες στιγμές της καθημερινότητας στην οικογένεια, ανακαλούν την παράδοση με φορέα τη γιαγιά, την παρέα με τους φίλους και τα όνειρά που εκμυστηρεύονται μεταξύ τους καθώς και τις ήρεμες δίχως φόβο στιγμές.

Εν κατακλείδι, η έννοια αυτού του «πάντα» συνταιριάζεται με τον συνδετικό κρίκο όλων και που είναι -τι άλλο;- η αυγή των πραγμάτων που σηματοδοτεί η έννοια της αγάπης! «Ό,τι αγαπώ βρίσκεται στην αρχή του πάντα», λέει ο Ελύτης.

Κι η επωδός του βιβλίου:

«Θα έδινα τα πάντα για αυτή τη φράση που είναι ο θησαυρός μου. Και δε θα το πιστέψετε, κάθε φορά που τη χρησιμοποιώ, ανθίζουν τα λουλούδια και ας μην είναι η εποχή τους. Μυρίζει η γειτονιά βασιλικό και το στόμα μου έχει τη γεύση του μελιού. “Σ’ αγαπώ” επαναλαμβάνω και ο κόσμος ομορφαίνει Θα έδινα τα πάντα και για πάντα».

Πρόκειται για ένα απολαυστικό κατά τη σύντομη ανάγνωσή του βιβλίο, που προωθεί αβίαστα τη φιλαναγνωσία και ιδίως τη δημιουργική γραφή, περιοχές πολύ γνωστές στη συγγραφέα, αφού η ίδια έχει ασχοληθεί εκτενώς με αυτές.

* Ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος είναι αν. καθηγητής του παν/μίου Αιγαίου και κριτικός λογοτεχνίας για νέους.


politeia link more

 

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Ελύτης, Οδ. Ήλιος ο Πρώτος, Αθήνα, Ίκαρος, 1996 (9), σ. 14.
Ελύτης, Οδ. Ανοιχτά Χαρτιά, Αθήνα, ΄Ικαρος, 2004,
Kirk, G.S.-Raven, J.E.- Schofield, M. Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, μτφρ. Δ. Κούρτοβικ, Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, σσ. 110-151.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

Για το βιβλίο «Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου (εκδ. Ζυγός, σελ. 668)

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Ο Ανδρέας Καρακίτσιος αποτελεί μια ξεχωριστή παρουσία στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης...

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

Για το βιβλίο του Μάκη Τσίτα «Έρχεται ο γίγαντας» (εικόνες: Νικόλας Χατζησταμούλος, εκδ. Μεταίχμιο), μια ιστορία για τις ψεύτικες ειδήσεις που τρομοκρατούν τον πληθυσμό. 

Του Μάνου Κοντολέων

Ο Μάκης Τσίτας σίγουρα είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στη...

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

Για το εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού «H χώρα των τεράτων» του Maurice Sendak (μτφρ. Γιάννης Παλαβός) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. 

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Σε μια καλαίσθητη έκδοση μαζί με δυο αφίσες, σε μια χρηστική πάνινη τσάντα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Ήλιος με ξιφολόγχες» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη ξεκινάει άκρως δελεαστικά. Εν έτει 1931 μια τυχαία φωτιά σε χαμοκέλα της Θεσσαλο...

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

Για το βιβλίο της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο «Στο σπίτι των ονείρων»  (μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία Ταρ, του Τοντ Φιλντ, όπου μεταξύ άλλων παρουσιάζεται μια κακοποιητική σχέση ανάμεσα σε δύο γυναίκες.

Γράφει η ...

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Συνέντευξη με την Αργεντινή συγγραφέα Άνα Μαρία Σούα [Ana María Shua], με αφορμή την ανθολογία διηγημάτων της «Σκυλίσια ζωή και άλλες ακροβασίες» (μτφρ. Άννα Βερροιοπούλου, εκδ. Βακχικόν). Η συγγραφέας θα βρεθεί στην Αθήνα τις επόμενες μέρες, καλεσμένη του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ.

Συνέ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Έρωτες, έρωτες, έρωτες» – δώδεκα ιστορίες με πρωταγωνιστές που επιμένουν να παλεύουν για την ικανοποίηση της ερωτικής τους επιθυμίας. Δώδεκα παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα, με την τελευταία και μεγαλύτερη να αγκαλιάζει όλες τις προηγούμενες. Κυκλο...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Δύο αξιοπρόσεκτα ελληνικά αστυνομικά

Δύο αξιοπρόσεκτα ελληνικά αστυνομικά

Δύο ελληνικά αστυνομικά μυθιστορήματα που ξεχωρίζουν: «Το τελευταίο κορίτσι» (εκδ. Τόπος), του Γιάννη Ξανθόπουλου και «Το σπάσιμο» (εκδ. Μεταίχμιο), του Τάσου Παπαναστασίου.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ