baladeur

Για το εικονογραφημένο βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου «Θα έδινα τα πάντα» με εικονογράφηση της Έφης Λαδά (εκδ. Ψυχογιός, 2022).

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Το πρόσφατο βιβλίο με τον τίτλο Θα έδινα τα πάντα της Έλενας Αρτζανίδου, μιας δόκιμης συγγραφέως για παιδιά και εφήβους, θα έλεγα ότι εντάσσεται ιδεολογικά στο κεντρικό σύμπαν του προσωκρατικού φιλοσόφου Αναξίμανδρου (610-547 π.χ.), ο οποίος αναφέρεται στην έννοια του «πάντα» υπό την έποψη ότι αυτά περιβάλλονται και συγκρατούνται από το άπειρο. Τα μικρά κείμενα του βιβλίου υπονοούν εκείνα τα ανθρώπινα που μπορούν να κάνουν ευτυχισμένο ένα παιδί και τον κόσμο του. Άλλωστε η λέξη «πάντα» που επαναλαμβάνεται σε κάθε κείμενο, ενέχει μια χρονική υπόσχεση και μαζί την προσμονή μιας ουτοπίας, αρνητικής ή θετικής.

Οι ανώνυμοι ήρωες του βιβλίου, προερχόμενοι από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, που μπορεί να είναι ο καθείς και η καθεμιά, ιστορημένοι με τον χρωστήρα της Έφης Λαδά με συμβολικά, ρεαλιστικά ή υπερρεαλιστικά σημαινόμενα, κοιτάζοντας τον αναγνώστη και την αναγνώστρια ή ενδοσκοπώντας ή «συνομιλώντας» με άλλα πρόσωπα, στοιχίζονται με τις υποσχέσεις αγάπης που δίνoυν, οι οποίες κρύβουν μέσα τους τον «κόσμο τον μικρό, τον μέγα».

Η Αρτζανίδου αποτυπώνει πολυθεαματικά, και εν πολλοίς με ποιητικό τρόπο, τη θετική πλευρά της ουτοπίας, εκείνης που εγκλείει σπαράγματα του παρόντος ή, οραματικά, του μέλλοντος απολύτως πραγματοποιήσιμα.

Η Αρτζανίδου, με αφορμή όπως προλογικά υπογραμμίζει, το ντοκιμαντέρ Ο δρόμος προς το σχολείο (μια νορβηγοπούλα με προβλήματα όρασης, λέει πως θα έδινε τα πάντα για να δει τα χρώματα), αποτυπώνει πολυθεματικά, και συχνά με ποιητικό τρόπο, τη θετική πλευρά της ουτοπίας, εκείνης που εγκλείει σπαράγματα του παρόντος ή, οραματικά, του μέλλοντος απολύτως πραγματοποιήσιμα. Αυτό το μαγικό «πάντα» ταυτίζεται αρχικά με το φως που δημιουργεί εξαγνιστικούς κόσμους, όταν αγγίζει τα υλικά πράγματα. Σχετίζεται με τη γη, τον ουρανό, τον ήλιο με τα χρώματα και τη δυναμική του, που, παραπέμποντας στην «ηλιακή μεταφυσική» του Ελύτη, επηρεάζουν την ηθική σφαίρα των ανθρώπων.

tha edina ta panta artzanidouΈτσι, το σχολείο και η ιδανική του ατμόσφαιρα, αποκτούν άλλη όψη, ακριβώς όπως θα την ήθελαν τα παιδιά. Όλα τα μικροκείμενα έχουν μια δυναμική που γεννούν κι άλλες εικόνες που συνδέονται με τη διαβίωση, με τα βιβλία, την ανάγνωσή τους και τις εικόνες που αυτά προσφέρουν για ονειρικές αποδράσεις, με τη φύση και τις ιδανικές εικόνες της θάλασσας και των αγρών της. Επίσης επισημαίνουν την αναγκαιότητα της ειρήνης και απεύχονται την αποτροπή των πολέμων, χρωματίζουν τις ανέμελες στιγμές της καθημερινότητας στην οικογένεια, ανακαλούν την παράδοση με φορέα τη γιαγιά, την παρέα με τους φίλους και τα όνειρά που εκμυστηρεύονται μεταξύ τους καθώς και τις ήρεμες δίχως φόβο στιγμές.

Εν κατακλείδι, η έννοια αυτού του «πάντα» συνταιριάζεται με τον συνδετικό κρίκο όλων και που είναι -τι άλλο;- η αυγή των πραγμάτων που σηματοδοτεί η έννοια της αγάπης! «Ό,τι αγαπώ βρίσκεται στην αρχή του πάντα», λέει ο Ελύτης.

Κι η επωδός του βιβλίου:

«Θα έδινα τα πάντα για αυτή τη φράση που είναι ο θησαυρός μου. Και δε θα το πιστέψετε, κάθε φορά που τη χρησιμοποιώ, ανθίζουν τα λουλούδια και ας μην είναι η εποχή τους. Μυρίζει η γειτονιά βασιλικό και το στόμα μου έχει τη γεύση του μελιού. “Σ’ αγαπώ” επαναλαμβάνω και ο κόσμος ομορφαίνει Θα έδινα τα πάντα και για πάντα».

Πρόκειται για ένα απολαυστικό κατά τη σύντομη ανάγνωσή του βιβλίο, που προωθεί αβίαστα τη φιλαναγνωσία και ιδίως τη δημιουργική γραφή, περιοχές πολύ γνωστές στη συγγραφέα, αφού η ίδια έχει ασχοληθεί εκτενώς με αυτές.

* Ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος είναι αν. καθηγητής του παν/μίου Αιγαίου και κριτικός λογοτεχνίας για νέους.


politeia link more

 

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Ελύτης, Οδ. Ήλιος ο Πρώτος, Αθήνα, Ίκαρος, 1996 (9), σ. 14.
Ελύτης, Οδ. Ανοιχτά Χαρτιά, Αθήνα, ΄Ικαρος, 2004,
Kirk, G.S.-Raven, J.E.- Schofield, M. Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, μτφρ. Δ. Κούρτοβικ, Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, σσ. 110-151.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

Για το βιβλίο «Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου (εκδ. Ζυγός, σελ. 668)

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Ο Ανδρέας Καρακίτσιος αποτελεί μια ξεχωριστή παρουσία στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης...

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

Για το βιβλίο του Μάκη Τσίτα «Έρχεται ο γίγαντας» (εικόνες: Νικόλας Χατζησταμούλος, εκδ. Μεταίχμιο), μια ιστορία για τις ψεύτικες ειδήσεις που τρομοκρατούν τον πληθυσμό. 

Του Μάνου Κοντολέων

Ο Μάκης Τσίτας σίγουρα είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στη...

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

Για το εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού «H χώρα των τεράτων» του Maurice Sendak (μτφρ. Γιάννης Παλαβός) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. 

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Σε μια καλαίσθητη έκδοση μαζί με δυο αφίσες, σε μια χρηστική πάνινη τσάντα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Η Αθηνά Ψυλλιά τιμήθηκε με το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις) για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ (Raduan Nassar), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. © για τις εικόνες: Sissy Morfi 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

Για το δοκίμιο του Γιώργου Σιακαντάρη «Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; – Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» (εκδ. Αλεξάνδρεια). 

Γράφει ο Λάμπρος Α. Φλιτούρης

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μάς βομβαρδίζου...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ