baladeur

Για το εικονογραφημένο βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου «Θα έδινα τα πάντα» με εικονογράφηση της Έφης Λαδά (εκδ. Ψυχογιός, 2022).

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Το πρόσφατο βιβλίο με τον τίτλο Θα έδινα τα πάντα της Έλενας Αρτζανίδου, μιας δόκιμης συγγραφέως για παιδιά και εφήβους, θα έλεγα ότι εντάσσεται ιδεολογικά στο κεντρικό σύμπαν του προσωκρατικού φιλοσόφου Αναξίμανδρου (610-547 π.χ.), ο οποίος αναφέρεται στην έννοια του «πάντα» υπό την έποψη ότι αυτά περιβάλλονται και συγκρατούνται από το άπειρο. Τα μικρά κείμενα του βιβλίου υπονοούν εκείνα τα ανθρώπινα που μπορούν να κάνουν ευτυχισμένο ένα παιδί και τον κόσμο του. Άλλωστε η λέξη «πάντα» που επαναλαμβάνεται σε κάθε κείμενο, ενέχει μια χρονική υπόσχεση και μαζί την προσμονή μιας ουτοπίας, αρνητικής ή θετικής.

Οι ανώνυμοι ήρωες του βιβλίου, προερχόμενοι από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, που μπορεί να είναι ο καθείς και η καθεμιά, ιστορημένοι με τον χρωστήρα της Έφης Λαδά με συμβολικά, ρεαλιστικά ή υπερρεαλιστικά σημαινόμενα, κοιτάζοντας τον αναγνώστη και την αναγνώστρια ή ενδοσκοπώντας ή «συνομιλώντας» με άλλα πρόσωπα, στοιχίζονται με τις υποσχέσεις αγάπης που δίνoυν, οι οποίες κρύβουν μέσα τους τον «κόσμο τον μικρό, τον μέγα».

Η Αρτζανίδου αποτυπώνει πολυθεαματικά, και εν πολλοίς με ποιητικό τρόπο, τη θετική πλευρά της ουτοπίας, εκείνης που εγκλείει σπαράγματα του παρόντος ή, οραματικά, του μέλλοντος απολύτως πραγματοποιήσιμα.

Η Αρτζανίδου, με αφορμή όπως προλογικά υπογραμμίζει, το ντοκιμαντέρ Ο δρόμος προς το σχολείο (μια νορβηγοπούλα με προβλήματα όρασης, λέει πως θα έδινε τα πάντα για να δει τα χρώματα), αποτυπώνει πολυθεματικά, και συχνά με ποιητικό τρόπο, τη θετική πλευρά της ουτοπίας, εκείνης που εγκλείει σπαράγματα του παρόντος ή, οραματικά, του μέλλοντος απολύτως πραγματοποιήσιμα. Αυτό το μαγικό «πάντα» ταυτίζεται αρχικά με το φως που δημιουργεί εξαγνιστικούς κόσμους, όταν αγγίζει τα υλικά πράγματα. Σχετίζεται με τη γη, τον ουρανό, τον ήλιο με τα χρώματα και τη δυναμική του, που, παραπέμποντας στην «ηλιακή μεταφυσική» του Ελύτη, επηρεάζουν την ηθική σφαίρα των ανθρώπων.

tha edina ta panta artzanidouΈτσι, το σχολείο και η ιδανική του ατμόσφαιρα, αποκτούν άλλη όψη, ακριβώς όπως θα την ήθελαν τα παιδιά. Όλα τα μικροκείμενα έχουν μια δυναμική που γεννούν κι άλλες εικόνες που συνδέονται με τη διαβίωση, με τα βιβλία, την ανάγνωσή τους και τις εικόνες που αυτά προσφέρουν για ονειρικές αποδράσεις, με τη φύση και τις ιδανικές εικόνες της θάλασσας και των αγρών της. Επίσης επισημαίνουν την αναγκαιότητα της ειρήνης και απεύχονται την αποτροπή των πολέμων, χρωματίζουν τις ανέμελες στιγμές της καθημερινότητας στην οικογένεια, ανακαλούν την παράδοση με φορέα τη γιαγιά, την παρέα με τους φίλους και τα όνειρά που εκμυστηρεύονται μεταξύ τους καθώς και τις ήρεμες δίχως φόβο στιγμές.

Εν κατακλείδι, η έννοια αυτού του «πάντα» συνταιριάζεται με τον συνδετικό κρίκο όλων και που είναι -τι άλλο;- η αυγή των πραγμάτων που σηματοδοτεί η έννοια της αγάπης! «Ό,τι αγαπώ βρίσκεται στην αρχή του πάντα», λέει ο Ελύτης.

Κι η επωδός του βιβλίου:

«Θα έδινα τα πάντα για αυτή τη φράση που είναι ο θησαυρός μου. Και δε θα το πιστέψετε, κάθε φορά που τη χρησιμοποιώ, ανθίζουν τα λουλούδια και ας μην είναι η εποχή τους. Μυρίζει η γειτονιά βασιλικό και το στόμα μου έχει τη γεύση του μελιού. “Σ’ αγαπώ” επαναλαμβάνω και ο κόσμος ομορφαίνει Θα έδινα τα πάντα και για πάντα».

Πρόκειται για ένα απολαυστικό κατά τη σύντομη ανάγνωσή του βιβλίο, που προωθεί αβίαστα τη φιλαναγνωσία και ιδίως τη δημιουργική γραφή, περιοχές πολύ γνωστές στη συγγραφέα, αφού η ίδια έχει ασχοληθεί εκτενώς με αυτές.

* Ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος είναι αν. καθηγητής του παν/μίου Αιγαίου και κριτικός λογοτεχνίας για νέους.


politeia link more

 

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Ελύτης, Οδ. Ήλιος ο Πρώτος, Αθήνα, Ίκαρος, 1996 (9), σ. 14.
Ελύτης, Οδ. Ανοιχτά Χαρτιά, Αθήνα, ΄Ικαρος, 2004,
Kirk, G.S.-Raven, J.E.- Schofield, M. Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, μτφρ. Δ. Κούρτοβικ, Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, σσ. 110-151.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

«Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου

Για το βιβλίο «Δημιουργική Γραφή – “Παίζουμε Λογοτεχνία”» του Ανδρέα Καρακίτσιου (εκδ. Ζυγός, σελ. 668)

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Ο Ανδρέας Καρακίτσιος αποτελεί μια ξεχωριστή παρουσία στον χώρο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης...

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

«Έρχεται ο γίγαντας» του Μάκη Τσίτα (κριτική)

Για το βιβλίο του Μάκη Τσίτα «Έρχεται ο γίγαντας» (εικόνες: Νικόλας Χατζησταμούλος, εκδ. Μεταίχμιο), μια ιστορία για τις ψεύτικες ειδήσεις που τρομοκρατούν τον πληθυσμό. 

Του Μάνου Κοντολέων

Ο Μάκης Τσίτας σίγουρα είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στη...

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

«Η χώρα των τεράτων» του Μωρίς Σέντακ – Εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού

Για το εικονοβιβλίο μαγικού ρεαλισμού «H χώρα των τεράτων» του Maurice Sendak (μτφρ. Γιάννης Παλαβός) που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. 

Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

Σε μια καλαίσθητη έκδοση μαζί με δυο αφίσες, σε μια χρηστική πάνινη τσάντα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ