notre dame memories

Τόσο ενόψει των ημερών του Πάσχα όσο και της 16ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, που ακολουθεί, οι εκδοτικοί οίκοι κυκλοφόρησαν πλήθος νέων τίτλων. Ξεχωρίσαμε και παρουσιάζουμε ορισμένους που βγήκαν είτε το τρέχον έτος είτε τις μέρες που εξέπνεε το προηγούμενο. Ο Κώστας Αγοραστός επέλεξε έργα ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ο Κώστας Β. Κατσουλάρης δοκίμια και ποίηση.* 

Των Κ. Αγοραστού και Κ.Β. Κατσουλάρη

altΣύμφωνα με έναν άγραφο εκδοτικό νόμο το πρώτο εξάμηνο της κάθε σεζόν (Σεπτέμβριο με Φεβρουάριο) δίνεται βαρύτητα, από τους περισσότερους εκδοτικούς οίκους, στα βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, ενώ στο δεύτερο εξάμηνο (Μάρτιο με Αύγουστο) στα βιβλία μεταφρασμένης πεζογραφίας. Σύμφωνα, πάλι, με τη δική μας εμπειρία, αυτή την εποχή, κάθε χρόνο, κυκλοφορούν κάποια από τα ωραιότερα βιβλία ελληνικής πεζογραφίας. Το μυθιστόρημα του Βασίλη Γκουρογιάννη Αναψηλάφηση (εκδ. Μεταίχμιο) είναι ένα από αυτά. Ένας φοιτητής της φιλολογίας, κατά της διάρκεια της επταετίας, συλλαμβάνεται, βασανίζεται και καταφεύγει στην Ισπανία. Πενήντα χρόνια μετά, επιστρέφει στην Αθήνα και επισκέπτεται παλιούς του συντρόφους. Αναστοχάζεται, θυμάται και καταγράφει με λύπη και θυμό όσα έχουν αλλάξει και όσα έχουν μείνει πεισματικά ίδια. altΟ συγγραφέας, με καθηλωτική αφήγηση από το σήμερα στο παρελθόν, αναδεικνύει γλαφυρά και με λόγο «ήσυχο» τον ζόφο, το παράλογο, το μίσος, τα αδιέξοδα της λογικής και την απομόνωση του ήρωά του. Μια απομόνωση που βιώθηκε όχι μόνο έξω από τα σύνορα της πατρίδας του αλλά και έξω από τη γλώσσα του.

Στα χρόνια πριν από την επταετία, τοποθετείται η ιστορία του εμβληματικού μυθιστορήματος του Μένη Κουμανταρέα Ο ωραίος λοχαγός, το οποίο επανεκδόθηκε πρόσφατα από τον Πατάκη. Ο Σύμβουλος και ο ωραίος Λοχαγός, η φθορά και η νεανική ορμή, ο πόθος και η φευγαλέα αποτύπωσή του και στο τέλος, η ματαίωση των προσδοκιών. Ένα από τα σημαντικότερα μεταπολιτευτικά μυθιστορήματα σε μια φροντισμένη έκδοση. Λεπτομέρεια: Στο εξώφυλλο, το όνομα του συγγραφέα και ο τίτλος του βιβλίου είναι γραμμένα με την αυθεντική γραφομηχανή Olivetti Lettera 22, του Μένη Κουμανταρέα.

altΈπειτα από το βραβευμένο μυθιστόρημα Οι τυφλοί, ο Νίκος Α. Μάντης επανέρχεται και πάλι με ένα μυθιστόρημα, με τίτλο Σφάλμα συστήματος (εκδ. Καστανιώτη). Αυτή τη φορά το χρονικό άνυσμα που καλύπτει η ιστορία του αφορά τα πρώτα δεκαπέντε χρόνια του νέου αιώνα. Πέρασμα από την εφηβεία στην ενηλικίωση για μια ολόκληρη γενιά, η οποία συνάντησε μόνο διαψεύσεις, ματαιωμένα όνειρα και ιδεολογικά σχήματα που την άφησαν έκθετη και για πάντα στιγματισμένη. Ερωτήματα και σύγχρονοι προβληματισμοί, που καθιστούν την πεζογραφία ενεργό χώρο αποτύπωσης και παρέμβασης στο σημερινό γίγνεσθαι. 

altΑνάλογη διάθεση αποτύπωσης σύγχρονων προβληματισμών συναντούμε και στον πρώτο τόμο της τριλογίας της Rachel Cusk Περίγραμμα (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου, εκδ. Gutenberg). Από τις συναντήσεις και τις συζητήσεις που έχει η ηρωίδα της Cusk, στο ταξίδι της στην Ελλάδα για ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής, σχηματίζεται το περίγραμμα της προσωπικότητάς της και του δυναμικού της χαρακτήρα. Ενός χαρακτήρα που θα την οδηγήσει στο Λονδίνο και σε άλλες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις καταγράφοντας έτσι, με ευαισθησία και τόλμη, μια σειρά προβληματισμών για τη θέση της γυναίκας σήμερα. Με αυτή την τριλογία η Cusk είχε τη φιλοδοξία να αποτυπώσει σε μια μυθιστορηματική τοιχογραφία μια στιγμή της Ευρώπης που μεταλλάσσεται διαρκώς.

altΟ Roberto Vecchioni στο αφήγημά του Ο βιβλιοπώλης του Σελινούντα (μτφρ. Δημήτρης Παπαδημητρίου, εκδ. Κριτική), «συνομιλεί με τη μυθολογία, την ιστορία, τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο δημιουργώντας μουσικές, ποιητικές και πεζογραφικές συνθέσεις», παρατηρεί ο Σπύρος Κιοσσές στο κείμενό του, που φιλοξενήσαμε στο bookpress.gr, και κλείνει σημειώνοντας ότι το μικρό αυτό βιβλίο είναι «ένα γοητευτικό αφήγημα για τη δύναμη του λόγου και της λογοτεχνικής ανάγνωσης, με πλήθος ενσωματωμένες παραπομπές σε αριστοτεχνικά δείγματα λογοτεχνικής έκφρασης, από τη Σαπφώ, τον Σοφοκλή και τον Κάτουλλο μέχρι τον Δάντη, τον Σαίξπηρ και τον Τολστόι».

altΗ δύναμη του αφηγηματικού λόγου και η σπουδαιότητα της λογοτεχνικής ανάγνωσης αναδεικνύοται λαμπρά στα κλασικά και αναγνωρισμένης αξίας κείμενα, όπως είναι η διάσημη νουβέλα του Henry James Το στρίψιμο της βίδας. Η νουβέλα του James, σε νέα μετάφραση και με εισαγωγικό σημείωμα της μεταφράστριας Τόνιας Κοβαλένκο κυκλοφορεί στο πλαίσιο της νέας σειράς των εκδόσεων Ψυχογιός, «Τα Κλασικά», που μόλις εγκαινιάστηκε. Υπεύθυνος σειράς είναι ο Ηλίας Μαγκλίνης. Το στρίψιμο της βίδας εκδόθηκε το 1898 και από τότε έχει επηρεάσει πλήθος δημιουργών (μουσικούς, συγγραφείς, σκηνοθέτες, κ.ά.). Η έκδοση περιλαμβάνει και ένα επίμετρο του Ιρλανδού συγγραφέα Κολμ Τομπίν.

altΙδιαιτέρως «επιδραστικό» σε καλλιτέχνες και κινήματα του 20ου αιώνα είναι και το μυθιστόρημα του J.K. Huysmans Ανάστροφα (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Στερέωμα). Το μυθιστόρημα περιέχει εν τη γενέσει τους ένα πλήθος στοιχείων τα οποία αργότερα θα χαρακτηρίσουν το κίνημα του Συμβολισμού. Η έκδοση περιλαμβάνει και ένα επίμετρο του Νίκου Μπακουνάκη, ο οποίος σημειώνει: «Ξαναδιαβάζουμε τον Huysmans, ίσως όχι για να φτιάξουμε έναν αισθητικό κόσμο, όπως το πανκ της δεκαετίας του 1970, αλλά για να αναμετρηθούμε με την παρακμή, τους νέους φόβους μας, την άμβλυνση ή και το ξέφτισμα των δημοκρατικών αξιών και της κληρονομιάς του διαφωτισμού, με τη βασανιστική καταπίεση της πολιτικής ορθότητας».

altΝέα μετάφραση για το σπουδαίο μυθιστόρημα του Ερνέστο Σάμπατο Περί ηρώων και τάφων από την Κλαίτη Σωτηριάδου για τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Εκδόθηκε το 1961 και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα πεζογραφικά κείμενα της Αργεντινής. Όλες οι σκηνές από τις οποίες συντίθεται το μυθιστόρημα, σκηνές οικογενειακής βίας και προσωπικών ματαιώσεων, εικονογραφούν μοναδικά τον υφέρποντα ζόφο που εξαπλώνεται ταχύτατα σε όλη τη χώρα. Το Περί ηρώων και τάφων θεωρείται το δεύτερο μέρος μιας άτυπης τριλογίας, και είναι αυτό που χάρισε στον Σάμπατο την παγκόσμια αναγνώριση.

altΟ Αμερικανός Wallace Stegner δεν γνώρισε ποτέ την παγκόσμια καταξίωση, όπως εξηγεί στην κατατοπιστική εισαγωγή του ο Γιάννης Παλαβός, ο οποίος μετέφρασε τα διηγήματα της συλλογής Το τραγούδι της σάλπιγγας (εκδ. Gutenberg). Από πολλούς κριτικούς «θεωρήθηκε “επαρχιακός” συγγραφέας. Ο Stegner αναψηλαφεί τη δυτική ιδιαιτερότητα με γνώμονα την αναίρεση του αφηγήματος περί “άγριας” Δύσης». Στον τόμο ανθολογούνται δέκα «ήσυχα» διηγήματα του Stegner, τα οποία διακρίνονται για τους ήπιους χαρακτήρες, την αισιόδοξη αντιμετώπιση των καταστάσεων στις οποίες εμπλέκονται, καθώς και για τον απολύτως ελεγχόμενο ρυθμό της αφήγησης.

altΘα παραμείνουμε στην άγρια Δύση, σε αμερικανικές επαρχίες όπως σκιαγραφούνται μέσα από δύο πολύ διαφορετικά μυθιστορήματα, τα οποία όμως έχουν και ορισμένα αναπάντεχα κοινά σημεία. Ο Ουαζντί Μουαουάντ στο μυθιστόρημά του Anima (μτφρ. Νίκος Κούρκουλος, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου) επιχειρεί να προσεγγίσει το κοινό σημείο από το οποίο εκπορεύεται η ψυχή όλων των ζώων, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου, και τις διαδρομές που ακολούθησε η πρώτη γλώσσα επικοινωνίας των ζώων. Αυτό πραγματοποιείται μέσα από μια ιστορία καταδίωξης ενός δολοφόνου διασχίζοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες από τον βορρά προς το Μεξικό. altΒάζοντας την ιστορία στο χαρτί, ο Μουαουάντ, αφηγηματικά, παίρνει πολλές ελευθερίες και γράφει ένα αν μη τι άλλο ιδιαίτερο μυθιστόρημα. Χωρίς να ξεφεύγει από τον γνώριμο «τρόπο» του, ο Stephen King τοποθετεί τη δράση του μυθιστορήματος Νεκρωταφίο ζώων (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Κλειδάριθμος) στην επαρχία του Μέιν, γράφοντας ένα από τα διασημότερα και πιο τρομακτικά βιβλία του. Ένας γιατρός που μόλις μετακομίζει με την οικογένειά του εκεί, θα συναντήσει την ήρεμη ζωή της επαρχίας που κρύβει σκοτεινά μυστικά και τρομακτικές αλήθειες που θα προτιμούσε να μην τις είχε ανακαλύψει.

 

 

 

 


kleidarithmos Peiraias 700


alt

Συνεχώς αυξάνονται οι προσεγμένες εκδόσεις που συγκεντρώνουν, αναδεικνύουν και, πιθανώς, επανασυστήνουν το έργο σημαντικών ποιητών σε μια νέα γενιά αναγνωστών. Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο τόμος Βραχνός προφήτης, με ποιήματα και κριτικά κείμενα του Χρήστου Μπράβου από το 1981 μέχρι το 1987, ο οποίος κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μελάνι, σε επιμέλεια του Χρήστου Δανιήλ. Η ποίηση του Μπράβου συνδιαλέγεται τόσο με το γλωσσικό ιδίωμα της Δεσκάτης Γρεβενών όσο και με την αμεσότητα του δημοτικού τραγουδιού.

altΑντίστοιχα, στον συγκεντρωτικό τόμο με το σύνολο του ποιητικού έργου του Κυριάκου ΧαραλαμπίδηΠοιήματα 1961-2017, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος σε μια έκδοση σχεδόν χιλίων σελίδων, αναδεικνύονται τα τοπικά χαρακτηριστικά του κύπριου ποιητή και η οικουμενική διάσταση της ποίησής του. Ο Χαραλαμπίδης είναι όχι μόνο ο εμβληματικότερος εν ζωή κύπριος ποιητής, αλλά κι ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της ελληνικής γλώσσας των τελευταίων δεκαετιών, ίσως ο μοναδικός του οποίου το έργο συνομιλεί τόσο εναργώς και πολυποίκιλα με την ευρύτερη παράδοση της ελληνικής ποίησης, από την αρχαιότητα έως και τους μεγάλους νεοελληνικούς σταθμούς της. 

altΤο «σήμα», από την άλλη, της ποίησης του Νίκου Καββαδία είναι ακόμα εξαιρετικά ισχυρό και με εντυπωσιακή διάχυση στο αναγνωστικό κοινό. Ο τόμος Νίκος Καββαδίας, Ο αρμενιστής ποιητής, ο οποίος κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα σε επιμέλεια, έρευνα και κείμενα του Μιχάλη Γελασάκη επιβεβαιώνει τον παραπάνω ισχυρισμό. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται άγνωστες συνεντεύξεις του Καββαδία, αλληλογραφία του με σπουδαίους ποιητές και πεζογράφους, ανέκδοτο και άγνωστο έργο, κριτικά κείμενα, μαρτυρίες, ο ναυτικός του φάκελος και τα καράβια με τα οποία ταξίδεψε. Για τους μελετητές, ένας σημαντικός τίτλος στη βιβλιογραφία για τον Καββαδία. Για όλους τους υπόλοιπους αναγνώστες, ένας απολαυστικός τόμος γεμάτος με το χιούμορ και την ευγένεια του ποιητή.

altΈνα από τα πιο συγκινητικά βιβλία που κυκλοφόρησαν με το κλείσιμο της προηγούμενης χρονιάς, οπότε το διαβάσαμε με την έλευση της νέας. Και πώς να μην είναι; Όταν ένας παθιασμένος αμερικανός συλλέκτης δίσκων ανακαλύπτει στην Κωνσταντινούπολη παλιά δισκάκια με ηχογραφημένη ηπειρώτικη μουσική νιώθει ότι «προσεδαφίζεται» σε άλλον πλανήτη, έναν πλανήτη που πίστευε ότι είχε από χρόνια χαθεί. Το Ηπειρώτικο Μοιρολόι του Κρίστοφερ Κινγκ (μτφρ. Αριστείδης Μαλλιαρός) σε κάνει να αγαπήσεις ξανά τη μουσική, γενικότερα, και τη δημοτική μουσική (την ηπειρώτικη, par excellence) ειδικότερα, μα σε βοηθάει επίσης να κατανοήσεις γιατί στο σκληρό δίσκο που φέρει μαζί του το Voyager 1 σε αναζήτηση άλλων πολιτισμών επιλέχτηκε ένα μπλουζ από το Δέλτα του Μισσισιπή και όχι ένα κομμάτι κλασικής ή ποπ μουσικής. Κι ότι στη θέση του, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα ηπειρώτικο μοιρολόι… Στα ατού του βιβλίου, η αφηγηματική δεινότητα του Κινγκ και η ιδιαίτερα φροντισμένη έκδοση από τον οίκο Δώμα. 

altΤον αρχιτέκτονα και καθηγητή στην Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ Σταύρο Σταυρίδη τον γνωρίσαμε καλύτερα με το πολύ καλό δοκίμιο Από την πόλη οθόνη στην πόλη σκηνή (εκδ. Νήσος), το οποίο και τιμήθηκε με τον Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου. Και στο το καινούργιο του βιβλίο, με τον τίτλο Κοινός χώρος – Η πόλη ως τόπος των κοινών (εκδ. Angelus Novus), διερευνά τις νέες μορφές συνύπαρξης και μοιράσματος που γίνονται δυνατές στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις, ενάντια σε μια λογική απόσπασης κέρδους από κάθε δραστηριότητα που επιτάσσει η λογική της σημερινής εποχής. Και σημειώνει: «Όμως οι πρακτικές του μοιράσματος δεν παράγουν και δεν διανέμουν απλώς αγαθά: ενθαρρύνουν δημιουργικές συναντήσεις, αναδεικνύουν αξίες που μοιράζονται όσοι και όσες συμμετέχουν σε διαδικασίες του μοιράσματος και δημιουργούν νέες μορφές κοινωνικής ζωής, μορφές ζωής-από-κοινού, εγκαθιδρύοντας κοινωνικές σχέσεις που ξεπερνούν όρια επιβεβλημένα από τα κυρίαρχα πρότυπα κοινωνικότητας». Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, που προτάσσει ένα διαφορετικό βλέμμα στις διαδικασίες οικειοποίησης του χώρου και στις σχέσεις εξουσίας στις σύγχρονες πόλεις. 

altΤο νέο βιβλίο του Νικήτα Σινιόσογλου Μαύρες διαθήκες – Δοκίμιο για τα όρια της ημερολογιακής γραφής (εκδ. Κίχλη) συζητήθηκε και συζητιέται πολύ, τόσο χάρη στην πρωτοτυπία του θέματός του όσο και, κυρίως, χάρη στο ιδιαίτερα δουλεμένο ύφος του συγγραφέα του βραβευμένου Αλλόκοτος ελληνισμός. Όπως σημειώνει ο Γιώργος Λαμπράκος σε πρόσφατο κριτικό του κείμενο «Ο Σινιόσογλου τιμά τον στοχασμό των δύο Γερμανών και εκτιμά την υπαρξιακή τους καταβύθιση καθώς και τη σκληρή γλωσσική μάχη τους με το ανείπωτο, χωρίς από την άλλη να παύει να τους καταλογίζει ηθικοπολιτικές ευθύνες. Τα αξιοζήλευτα προσόντα του είναι το συνεχές μέσα-έξω από το εκάστοτε αντικείμενο της εμπειρίας του, το στοχαστικό πηγαινέλα μεταξύ βάθους και επιφάνειας, η υβριδική γραφή. […] Ο συγγραφέας μπαινοβγαίνει στην καρδιά του σκότους, έλκεται από το αλλόκοτο, απεχθάνεται τις κοινοτοπίες, σαρκάζει και αυτοσαρκάζεται. Πρόκειται για ακόμη ένα (μετά τον Αλλόκοτο ελληνισμό) σπουδαίο δοκιμιακό έργο του».

altΈνα σπάνιο βιβλίο, που συνδυάζει την υποβλητικότητα της λογοτεχνικής γραφής με την επιστημονική τεκμηρίωση, είναι ο τόμος Ο άνθρωπος και τα άλλα ζώα (εκδ. Παπαζήση) που επιμελήθηκε η καθηγήτρια του Παντείου Άννα Λυδάκη. Ογδόντα συγγραφείς, επιστήμονες, λογοτέχνες, διανοούμενοι, δημιουργοί, γράφουν για τη σχέση του ανθρώπου με τα άλλα ζώα, εκθέτουν ιδέες και εκφράζουν συναισθήματα. Μέσα από τα έργα τους, επιστημονικά και λογοτεχνικά, ακούμε τις σιωπηλές φωνές των μη ανθρώπινων όντων σε γλώσσες που δεν καταλαβαίνουμε αλλά ξέρουμε ότι υπάρχουν. Διηγήματα, ποιήματα, σχόλια, φιλοσοφικές ιδέες, επιστημονικές μελέτες, νέες «ματιές» και θεωρήσεις για τον έμβιο κόσμο εμπεριέχονται στο βιβλίο. Είναι «ένα έργο που έχει στόχο να συντείνει στην καλλιέργεια μιας ηθικής στάσης απέναντι στα όντα που μαζί τους μοιραζόμαστε τη Γη, να αναδείξει την εγγενή αξία της ζωής, που πάλλεται και εμφανίζεται με διάφορες μορφές, και να συμβάλει σε έναν επαναπροσδιορισμό της σχέσης μας με τα άλλα ζώα». Ένα βιβλίο που φέρει μαζί του τη διάθεση για αλλαγή…

altΗ επανέκδοση του περίφημου έργου Θεοφαγία τους Jan Kott από τις «αναγεννημένες» εκδόσεις Εξάντας, με νέα επιμέλεια και νέο εξώφυλλο (μτφρ. Αγγέλα Βερυκοκάκη-Αρτέμη, πρόλογος - αναθεώρηση μτφρ.: Γιάννης Λειβαδάς), είναι αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός. Ένας από τα σημαντικότερα, παγκοσμίως, κείμενα για το αρχαίο θέατρο, σε μια καλαίσθητη και φροντισμένη έκδοση, είναι ένα έργο που δεν μπορεί να λείπει από καμιά βιβλιοθήκη ανθρώπων που αγαπούν το θέατρο. Με τα λόγια του Νίκου Ξένιου, σε πρόσφατη παρουσίαση του έργου στην Book Press: «Είναι ένα βιβλίο που το διαβάσαμε ως φοιτητές, το ξαναδιαβάσαμε ως καθηγητές και τώρα το ξαναδιαβάζουμε ως θεατές της Τραγωδίας, μένοντας κάθε φορά με το στόμα ανοιχτό από θαυμασμό».

altΓια τον ομηριστή και μελετητή της αρχαιοελληνικής γραμματείας Χρήστο Κ. Τσαγγάλη έχουμε μιλήσει αρκετές φορές, μια και είναι ένας από τους ελάχιστους έλληνες φιλολόγους που, ενώ διδάσκει σε ελληνικό πανεπιστήμιο (στο ΑΠΘ, φυσικά), κινείται στην «αιχμή» της παγκόσμιας πρωτοπορίας σε σχέση με αυτά τα ζητήματα. Το έργο Τέχνη ραψωδική - Η απαγγελία της επικής ποίησης από την αρχαϊκή έως την αυτοκρατορική περίοδο (εκδ. University Studio Press) είναι ένα βιβλίο μοναδικό στο είδος του, που εξετάζει την εξέλιξη της ραψωδικής τέχνης σε διάστημα αρκετών αιώνων, μέχρι και το σταδιακό «σβήσιμο» αυτής της πρακτικής στους ελληνιστικούς χρόνους. Με τα λόγια της πανεπιστημιακού Αλεξάνδρας Λιανέρη: «Η πολυσέλιδη μελέτη του αποτελεί καρπό συστηματικής έρευνας, ώριμο δείγμα της δουλειάς ενός ομηριστή που μπορεί να παρακολουθεί την εξέλιξη της επικής ποίησης μέσα στους αιώνες και να τη μελετά στις ποικίλες εκφάνσεις της (φιλολογικές, επιγραφικές, ιστορικές, εικονογραφικές). Πρόκειται για μια συνθετική μονογραφία, που αφορά όλους όσοι ενδιαφέρονται για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο και ειδικότερα για την αρχαία ελληνική ποίηση».

altΚατ’ αναλογία, το βιβλίο Ιδεολογία του βρετανού θεωρητικού της λογοτεχνίας Terry Eagleton (μτφρ. Μελέτης Λάμπρου, εκδ. Πεδίο) είναι ένα κλασικό σύγγραμμα στον χώρο των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών. Στην πραγματικότητα, είναι ταυτόχρονα μια ιστορία των ιδεών, τόσο μέσα από την παρουσίαση της ίδιας της ιστορίας της έννοιας της ιδεολογίας όσο και μέσα από την έκθεση των βασικών σημείων των θεωριών των βασικών διανοητών του Μαρξισμού, σημαντικών φιλοσόφων όπως ο Νίτσε κι ο Σοπενχάουερ ή και μεταγενέστερων θεωρητικών. Με την οξυδέρκεια και την γοητευτική πένα που χαρακτηρίζει το ιδιαίτερο ύφος του Eagleton.

altΜια μορφή «πολιτικού μανιφέστου», με άξονα το παρελθόν, το παρόν μα κυρίως το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας, είναι το βιβλίο του Γιώργου Σιακαντάρη Το πρωτείο της Δημοκρατίας, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Ο Γιώργος Σιακαντάρης, από τους πιο συνεπείς και εμβριθείς διανοητές της σοσιαλδημοκρατίας στη χώρα μας, και αταλάντευτος υποστηρικτής της ανάγκης επιστροφής στα σοσιαδημοκρατικά προτάγματα, αλλά με νέες ιδέες και νέες απαντήσεις στα προβλήματα και στις αλλαγές που έχει επιφέρει η μη ελεγχόμενη παγκοσμιοποίηση, συγκεντρώνει εδώ δουλειά και σκέψη πολλών χρόνων, δίνοντάς μας ένα πολλαπλώς χρήσιμο πόνημα που αξίζει να συζητηθεί και ευρύτερα.

altΕξίσου χρήσιμο, και μοναδικό στο είδος του, είναι το βιβλίο της αναπληρώτριας καθηγήτριας πολιτικής επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Βασιλικής Γεωργιάδου Η άκρα δεξιά στην Ελλάδα, 1965-2018 (εκδ. Καστανιώτη). Πρόκειται για μια μεθοδική και τεκμηριωμένη ιστορία του ακροδεξιού πολιτικού χώρου, μαζί με μια προσπάθεια ορισμού και περιγραφής των πολιτικών λόγων και συμπεριφορών που το συγκροτούν. Από το βιβλίο δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ο προβληματισμός για τη «φύση» της Χρυσής Αυγής, και της ιδιάζουσας θέσης της σε αυτόν τον χώρο, καθώς και αναλύσεις για τα αίτια της ανόδου και της επιρροής της σε τμήματα της ελληνικής κοινωνίας. Πρόκειται για έργο ψύχραιμο και μεθοδικό, που απευθύνεται τόσο σε φοιτητές της πολιτικής επιστήμης, όσο και –κυρίως– στο καθένα που θέλει να γνωρίζει την ιστορική εξέλιξη ενός πολιτικού φαινομένου που αποκτά τα χαρακτηριστικά μιας ευρύτερης «πολιτικής παθολογίας» (δικό μας ο όρος) με πολλά παρακλάδια και εκλεκτικές συγγένειες σε ποικίλους πολιτικούς χώρους.

alt«Ψυχαναλυτική προσέγγιση» και στον εμφύλιο; Ο υπότιτλος του βιβλίου Ελληνικός εμφύλιος (εκδ. Αρμός) που επιμελήθηκε ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Ιωάννης Βαρτζόπουλος, και στο οποίο συμμετέχουν γνωστοί ψυχαναλυτές και ιστορικοί, μπορεί να παραπλανήσει κάποιους, που θα νομίσουν εσφαλμένα ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μια προσπάθεια να «ερμηνευτεί» ο εμφύλιος με ψυχαναλυτικά εργαλεία. Δεν πρόκειται βέβαια γι’ αυτό, αλλά για μια πολύ σημαντική και καίρια παρέμβαση στη σκέψη μας πάνω στην προβληματική του εμφυλίου και στα υλικά αποτυπώματά του στην μνήμη και στο ασυνείδητο των ίδιων των ανθρώπων, όπως εμφανίζονται ζωντανά μέσα από την ψυχαναλυτική πρακτική ή μέσα από σύγχρονα κοινωνικά φαινόμενα. «Οι εμπειρίες των ψυχαναλυτών μέσω των συνειρμών των αναλυομένων τούς προσφέρουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν την αντίληψη που έχουν οι απόγονοι για τα βιώματα των προγόνων τους στον Εμφύλιο. Μας προσφέρουν επίσης την γνώση ενός τρόπου ασυνείδητης διαγενεακής μεταβίβασης των βιωμάτων αυτών καθώς και της συμμετοχής τους στη διαμόρφωση της ενδοψυχικής πραγματικότητας των επόμενων γενεών». Ένα σημαντικό και πρωτότυπο βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί. 

altΒιβλίο ιστορίας και αναδίφησης σε αρχεία είναι το σημαντικό έργο Στο νότιο προπύργιο του Ράιχ σε επιμέλεια – ιστορική εισαγωγή – σχόλια του Βασίλη Γ. Μανουσάκη (τη μετάφραση των γερμανικών εγγράφων έχει επιμεληθεί η Μυρτώ Χρονάκη) που μόλις κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης στη σειρά «Ιστορία και Κοινωνία». Το βιβλίο είναι εξαιρετικά επίκαιρο αυτές τις μέρες, που συζητιέται εκ νέου το θέμα της οικονομικής εκμετάλλευσης της Ελλάδας από τους κατακτητές την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τα ζητήματα του κατοχικού δανείου και των γερμανικών αποζημιώσεων. Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει πρωτογενές υλικό, σε ελληνική μετάφραση, όπως τις εμπιστευτικές απολογιστικές εκθέσεις που υπέβαλαν το 1945 στους προϊσταμένους τους οι επικεφαλής του γερμανικού οικονομικού επιτελείου για την οικονομική διοίκηση του «νότιου προπύργιου του Ράιχ», δηλαδή της Ελλάδας, καθώς και ένα άρθρο του 1943 για τη νομισματική πολιτική Γερμανίας και Ελλάδας, γραμμένο από τον τότε γερμανό Επίτροπο της Τράπεζας της Ελλάδος.

 

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.
* Ο Κ.Β. ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ είναι συγγραφέας.
Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά» (εκδ. Μεταίχμιο).


Στην κεντρική εικόνα, μια από τις φωτογραφίες που δημοσίευσε η Washington Post στο αφιέρωμα «Αναμνήσεις από την Παναγία των Παρισίων με τα λόγια και τις εικόνες των αναγνωστών μας». Όταν ένα παγκόσμιο μνημείο πλήττεται, όλοι χάνουμε κάτι δικό μας...

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τα καλύτερα αστυνομικά του 2018

Τα καλύτερα αστυνομικά του 2018

Ανασκόπηση της ελληνικής και μεταφρασμένης αστυνομικής λογοτεχνίας του 2018 και επιλογή 11 τίτλων από την πρώτη και 13 τίτλων από τη δεύτερη κατηγορία.

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

...
Τα 100 καλύτερα βιβλία του 2018

Τα 100 καλύτερα βιβλία του 2018

Επιλογή 100 καλών βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης και δοκιμίων που εκδόθηκαν το 2018.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όλα δείχνουν ότι το 2018...

Επιλογές από τα βιβλία της άνοιξης

Επιλογές από τα βιβλία της άνοιξης

Πολλές οι νέες εκδόσεις που θα δούμε στους πάγκους των βιβλιοπωλείων μέσα στους επόμενους μήνες. Ξεχωρίσαμε και σας παρουσιάζουμε τίτλους ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, δοκιμίων, ιστορίας και μελετών, καθώς και επιλεγμένων επανεκδόσεων.

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

7 θεατρικές φωνές στις εκδόσεις Βακχικόν

7 θεατρικές φωνές στις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά νέες θεατρικές εκδόσεις που κυκλοφόρησαν το τελευταίο διάστημα από τις εκδόσεις Βακχικόν. 

Επιμέλεια: Book Press

Λιώνουν οι πάγοι, Βίκυ Κλεφτογιάννη

...
«Ανήκουστος βλάβη» του Ντέιβιντ Λοτζ (κριτική) – Μια καυστική παρωδία των campus novels

«Ανήκουστος βλάβη» του Ντέιβιντ Λοτζ (κριτική) – Μια καυστική παρωδία των campus novels

Για το μυθιστόρημα του Ντέιβιντ Λοτζ (David Lodge) «Ανήκουστος Βλάβη», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κυψέλη σε μετάφραση Έφης Τσιρώνη.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

Στο μυθιστόρημά του Deaf Sentence (με...

Εκδήλωση για τη συλλογή διηγημάτων του Δήμου Χρυσού «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες»

Εκδήλωση για τη συλλογή διηγημάτων του Δήμου Χρυσού «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες»

Παρουσίαση της συλλογής διηγημάτων του Δήμου Χρυσού «Ο ερημίτης του Ραχμαντάν και άλλες ιστορίες», τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου.

Επιμέλεια: Book Press

Τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου, στις 19:30, η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS και ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Βραζιλιάνας Μοργκάνα Κρέτζμαν [Morgana Kretzmann] «Στη σκόνη» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κωστας Αγοραστός

Ρόδια και Τσιγάρα

...
«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...
«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ