great-teacher 360x240

Εάν θέλουμε να ξεχωρίσουμε έναν παράγοντα ως τον πλέον σημαντικό σε κάτι τόσο περίπλοκο όσο ένα εκπαιδευτικό σύστημα ποιος θα ήταν αυτός; Το πρόγραμμα σπουδών; Οι παιδαγωγικές αρχές και μέθοδοι που εφαρμόζει; Ο γενικός προσανατολισμός του; Όχι, λέει ο Todd Whitaker, τίποτε από αυτά. Είναι η ποιότητα του εκπαιδευτικού.

Του Σωτήρη Βανδώρου 

Αυτό που κάνει τη διαφορά, ισχυρίζεται ο διακεκριμένος σχολικός διευθυντής, σύμβουλος εκπαίδευσης και συγγραφέας, είναι ο σπουδαίος δάσκαλος. Είναι εκείνος ο οποίος μπορεί να εμπνεύσει τους μαθητές, να τους προκαλέσει το ενδιαφέρον για τη γνώση και τελικά να τους κάνει να μάθουν, να αναπτύξουν κριτική σκέψη και δεξιότητες, να κοινωνικοποιηθούν, να εσωτερικεύσουν αξίες κ.ο.κ. Μπορεί να έχεις ένα καλοσχεδιασμένο αναλυτικό πρόγραμμα. Είναι απλώς άχρηστο εάν ο δάσκαλος δεν έχει τα προσόντα να το υποστηρίξει. Μπορεί, αντίθετα, να έχεις ένα μέτριο αναλυτικό πρόγραμμα. Είναι ο ξεχωριστός δάσκαλος που θα καταφέρει να το απογειώσει.

Πιθανόν ο υποδειγματικός δάσκαλος του Whittaker να αποδεικνυόταν μέτριος όσον αφορά την υποστήριξη ενός μαθητή που θέλει να πετύχει στις πανελλαδικές εξετάσεις

Στο Ο καλός δάσκαλος ο Whittaker, απευθυνόμενος κυρίως σε δασκάλους της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, προσφέρει μια σειρά από συμβουλές για τη βελτίωση του έργου τους τις οποίες αντλεί από την πολύχρονη εμπειρία του από τη συναναστροφή του με δασκάλους, διευθυντές και βεβαίως μαθητές. Πρόκειται λοιπόν για έναν αναστοχασμό της επαγγελματικής εμπειρίας του ο οποίος διανθίζεται με άφθονα περιστατικά και παραδείγματα. Το βασικό του μότο είναι μαθαίνουμε από τους κορυφαίους δασκάλους. Πώς το κάνουν εκείνοι διαφορετικά; Πώς το κάνουν καλύτερα από τους άλλους; Υπάρχει, βρίσκουμε, κάποια υπερβολή σε μια τέτοια προσέγγιση. Όχι γιατί δεν αποδεχόμαστε πως στην εκπαιδευτική πράξη είναι μείζονα η σχέση εκπαιδευτή-εκπαιδευόμενου (ίσα-ίσα, θα υπερθεματίζαμε ότι αυτό μπορεί να επεκταθεί σε όλες τις βαθμίδες, από το βρεφονηπιακό σταθμό μέχρι το πανεπιστήμιο), αλλά διότι η αποκοπή της από τα συμφραζόμενα του εκπαιδευτικού συστήματος εντός το οποίου εκδηλώνεται συνιστά μονομέρεια. Εν τέλει ο κάθε δάσκαλος δια-μορφώνεται εντός ενός πλαισίου το οποίο έχει τα ιδιαίτερα γνωρίσματά του, τους καταναγκασμούς, τα όρια, τις ευκαιρίες, συγκεκριμένο βαθμό ελευθερίας κ.ο.κ. Σκέφτομαι για παράδειγμα ότι πιθανόν ο υποδειγματικός δάσκαλος του Whittaker να αποδεικνυόταν μέτριος όσον αφορά την υποστήριξη ενός μαθητή που θέλει να πετύχει στις πανελλαδικές εξετάσεις.

Ωστόσο, εάν αφήσουμε αυτές τις επιφυλάξεις στην άκρη και θεωρήσουμε ότι η προσέγγιση του συγγραφέα συνιστά μια μεθοδολογική επιλογή, δηλαδή ότι κάνει αφαίρεση από τους υπόλοιπους παράγοντες (τους οποίους άρρητα εκλαμβάνει ως δεδομένους ή εν πάση περιπτώσει γνωστούς στο αναγνωστικό κοινό στο οποίο πρωτίστως απευθύνεται, δηλαδή στους αμερικανούς δασκάλους), προκειμένου να επικεντρωθεί ευκρινώς κι απερίσπαστα στο θέμα του, τότε δεν θα έχουμε πρόβλημα να παραδεχθούμε ότι πρόκειται για ένα ενδιαφέρον βιβλίο με κάποιες, μάλιστα, συναρπαστικές σελίδες. Σίγουρο είναι τούτο: διαβάζεται απνευστί, χάρις στο συγγραφικό ταλέντο του δημιουργού του και μολονότι κάποια από τα γραφόμενα είναι αναμενόμενα, παρουσιάζονται εντασσόμενα δημιουργικά σε μια συνεκτική όσο και πολυσχιδή παιδαγωγική αντίληψη και κυρίως πρακτική.

Επιδέξιος παιδαγωγός

teacher with students at desk

Εδώ δεν θα παρουσιάσουμε σημείο προς σημείο τα χαρακτηριστικά του σπουδαίου δασκάλου. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι ο Whittaker δίνει μεγάλη έμφαση, και το κάνει πειστικά, στη σημασία της συμπεριφοράς και στάσης του δασκάλου απέναντι στους μαθητές: πώς θέτει και τηρεί τους κανόνες, πώς αντιμετωπίζει προβληματικές αντιδράσεις μαθητών, πώς εμπνέει σεβασμό, πως οικοδομεί μια σχέση εμπιστοσύνης, πώς ενθαρρύνει κι επιβραβεύει, αλλά και πώς επιπλήττει και τιμωρεί όταν χρειάζεται κ.ο.κ. Ο καλός δάσκαλος είναι πριν απ’ όλα ένας επιδέξιος παιδαγωγός, άριστος γνώστης της εύθραυστης παιδικής ψυχολογίας. Είναι οπλισμένος με υπομονή κι αυτοπειθαρχία, γνωρίζει να αποφεύγει τις κακοτοπιές και δεν ξεχνά ποτέ ότι το επίκεντρο είναι πάντα ο μαθητής κι όχι ο ίδιος. Αλλά ως προς τον εαυτό του είναι πάντα απαιτητικός κι ο αυστηρότερος κριτής.

Μπορεί ένας όχι και τόσο καλός δάσκαλος διαβάζοντας το βιβλίο να βελτιωθεί ουσιωδώς;

Ένα ερώτημα, πάντως, που μπορεί κανείς να θέσει είναι το εξής απλό: Μπορεί ένας όχι και τόσο καλός δάσκαλος διαβάζοντας το βιβλίο να βελτιωθεί ουσιωδώς; Eπειδή θα μάθει, ας πούμε, κάποια πράγματα που κάνει λάθος, άραγε θα μπορεί ή θα επιθυμεί να τα διορθώσει; Υπάρχουν αμέσως-αμέσως ορισμένα στοιχεία που αφορούν την ψυχική προδιάθεση κι αντοχή των δασκάλων –μην το ξεχνάμε: πρόκειται για ένα πολύ απαιτητικό επάγγελμα– που ποικίλλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ας πούμε, αναφέρει ο συγγραφέας τη μαρτυρία μιας αναγνωριζόμενης ως κορυφαίας δασκάλας της 6ης Δημοτικού που εξακολουθούσε στο τέλος της καριέρας της να μεταφέρει στην αίθουσα το ίδιο πάθος που είχε ανέκαθεν: «Στην τάξη αυτή βρίσκομαι για τριάντα οκτώ χρόνια, τα παιδάκια αυτά όμως έρχονται για πρώτη φορά». Μια κουβέντα είναι, πόσοι όμως μπορούν να την κάνουν πράξη; Από την άλλη, υπάρχουν αρκετές χρήσιμες συστάσεις που μπορούν πράγματι να αξιοποιηθούν από δασκάλους που αναγνωρίζουν κάποια ανεπάρκειά τους ή εν πάση περιπτώσει διακατέχονται από την αγωνία διαρκούς βελτίωσής τους. Αλλά και πολλούς γονείς θα ωφελήσει το βιβλίο, ιδίως όσους αναλαμβάνουν το ρόλο του «δασκάλου στο σπίτι» και που, αυτοσχεδιάζοντας, καταλήγουν ενίοτε να δημιουργούν σύγχυση στα τέκνα τους.

ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΝΔΩΡΟΣ

exof-great-teacherΟ καλός δάσκαλος
Σε τι ξεχωρίζει;
Todd Whitaker
Μτφρ. Κώστας Σίμος
Εκδόσεις Πατάκη 2013
Σελ. 208, τιμή €10,70

 politeia-link 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Σκέψεις γύρω από τα πιο αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο και αναπόφευκτες συγκρίσεις με το «ελληνικό παράδειγμα», με αφορμή το βιβλίο-μελέτη της Lucy Crehan «Φυτώρια ευφυΐας» (μτφρ. Μαρία Παπαηλιάδη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Του Σωτήρη Βανδώρου ...

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Για το βιβλίο «Life 3.0» του Max Tegmark (μτφρ. Νίκος Αποστολόπουλος, εκδ. Τραυλός).

Του Σωτήρη Βανδώρου

Εξολοθρευτής, Μάτριξ, Blade Runner κτλ. κτλ. Οι συνειρμοί που κάνουμε οι περισσότεροι όταν ακούμε περί τεχνητή...

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Για το βιβλίο «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Η σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» του Γιώργου Σιακαντάρη (εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Σωτήρη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ