salmanrushdie250

Της Εύας Στάμου

Το βράδυ της 9ης Οκτωβρίου μια τεράστια ανθρώπινη αλυσίδα που προκαλούσε την έκπληξη των περαστικών, πεζών και τροχοφόρων, περικύκλωσε την εκκλησία στην κεντρική πλατεία του Χάρβαρντ, όπου παρουσιάστηκε το πρόσφατο βιβλίο του Σαλμάν Ρασντί με τίτλο Joseph Anton: Α Memoir*.

Η παρουσίαση του Ρασντί στο Χάρβαρντ ήταν από τα πλέον διαφημισμένα γεγονότα της φθινοπωρινής σεζόν. Τα εισιτήρια για την εκδήλωση κόστιζαν τριανταπέντε δολάρια ενώ η συνηθισμένη τιμή για παρόμοιες εκδηλώσεις δεν ξεπερνά τα πέντε. Θέμα της πρωτότυπης αυτοβιογραφίας του Ρασντί είναι οι περιπέτειες του συγγραφέα τα δώδεκα χρόνια που διήρκεσε η καταδίωξή του από το Ισλαμικό καθεστώς της Τεχεράνης, που το 1989 τον καταδίκασε σε θάνατο για το βιβλίο του Σατανικοί Στίχοι.

Το κοινό - ένα κράμα φοιτητών, πανεπιστημιακών και βιβλιόφιλων που κατέφτασαν από όλα τα σημεία της Βοστόνης - υποδέχεται τον Ρασντί με ενθουσιασμό. Η συζήτηση με την Κινέζα συγγραφέα Gish Jen αρχίζει με αναφορές στην φήμη του ως ‘γυναικά’, ίσως για να σπάσει ο πάγος. Ο Ρασντί μοιάζει να ντρέπεται, αυτοσαρκάζεται και κάνει χιούμορ με το κοινό που ανταποκρίνεται θετικά.

Πολύ γρήγορα η συζήτηση περνάει στις περιπέτειες του, κατά τη διάρκεια του δωδεκάχρονου αποκλεισμού του. Τα περιστατικά που περιγράφει είναι από ενδιαφέροντα έως γαργαλιστικά. Αναφέρεται στην Σκότλαντ Γιάρντ, τις συζητήσεις του με άντρες των μυστικών υπηρεσιών της Βρετανίας, της Γαλλίας, και της Αμερικής, σε αστεία περιστατικά που συνέβησαν ανάμεσα στον ίδιο και τους αστυνομικούς που τον συνόδευαν σε κάθε του βήμα, στα ακραία μέτρα που αναγκαζόταν να λαμβάνει καθημερινά προκειμένου να προστατεύσει εκτός από τον εαυτό του, τον γιο, την οικογένεια, τους φίλους, και τους στενούς συνεργάτες του.

“Επέλεξα την τεχνική του τρίτου προσώπου”, λέει ο Ρασντί, “διότι αισθανόμουν ότι η πρωτοπρόσωπη αφήγηση είναι ιδιαίτερα ναρκισιστική για ένα αυτοβιογραφικό κείμενο. Αν το κείμενο ήταν μυθοπλασία δεν θα είχα πρόβλημα να χρησιμοποιήσω το πρώτο πρόσωπο.” Και συνεχίζει: “Η νουβέλα μου αφορά συνηθισμένους ανθρώπους που βρέθηκαν σε ασυνήθιστες καταστάσεις. Τα ΜΜΕ ωραιοποίησαν το συμβάν μόνο και μόνο επειδή βρισκόμουν υπό την προστασία της μυστικής αστυνομίας αντί να τονίζουν την πρωτόγονη, μεσαιωνική, παράλογη επίθεση που δέχτηκα. Η ιστορία μου ήταν μια περιθωριακή ιστορία μέχρι που έγινε η ιστορία του μέσου ανθρώπου λόγω της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους. Μια ιστορία που απ’ έξω φαίνεται ενδιαφέρουσα, μα από μέσα είναι τρομαχτική και απόλυτα περιοριστική”.

rushdie-memoirΜε εξαίρεση μια σύντομη αναφορά στα υπέροχα φοιτητικά του χρόνια στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και στη φιλία του με τον Ε.Μ. Φόρστερ, η κουβέντα επικεντρώνεται στα γεγονότα από την περίοδο της φατά. Δεν γίνονται ιδιαίτερες αναφορές στη διαδικασία της συγγραφής και είναι πλέον φανερό ότι το κοινό αντιμετωπίζει τον Ρασντί περισσότερο σαν διασημότητα και λιγότερο ως τεχνίτη της γραφής.

Διαβάζοντας το βιβλίο θαυμάζω την αριστοτεχνική γλώσσα για την οποία είναι γνωστός ο Ρασντί, όμως οι τόσες λεπτομέρειες για τα προσωπικά του, τους φίλους, τους συνεργάτες από τον εκδοτικό χώρο, τις γυναίκες της ζωής του με κουράζουν. Έχω την εντύπωση ότι τα περιστατικά που αφηγείται αφορούν έναν στενό κύκλο ανθρώπων που ζουν στο κεντρικό Λονδίνο, κι ότι σε κάποιες περιπτώσεις κινούνται στο επίπεδο του κουτσομπολιού.

Οι παράγραφοι που αναφέρονται στην εφηβεία και τα δύσκολα μαθητικά χρόνια του συγγραφέα, τα σχόλιά του για τον ρατσισμό και την αίσθηση αποξένωσης που είναι επόμενο να βιώνει κάθε μετανάστης που έρχεται από τον τρίτο κόσμο στην Ευρώπη (ο Ρασντί έφτασε στη Βρετανία από τις Ινδίες σε ηλικία 14 ετών) είναι αυτά που αποζημιώνουν τον λάτρη της σύγχρονης πεζογραφίας.

Τα κεφάλαια, δηλαδή, όπου αντί για τις μακροσκελείς περιγραφές, επικρατεί η ενδοσκόπηση, έχουν μεγαλύτερη αξία για τον συστηματικό αναγνώστη της λογοτεχνίας που δεν αναζητά απλά “μια περιπέτεια για συνηθισμένους ανθρώπους σε ασυνήθιστες καταστάσεις”, όπως είπε χαρακτηριστικά ο Ρασντί, αλλά που ενδιαφέρεται πραγματικά για το πώς διαμορφώθηκε η ταυτότητα του συγγραφέα μέσα στα χρόνια.

* Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε μετάφραση Έλλης Συλογίδου. (ΣτΕ)

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τέλεια Ομορφιά

Τέλεια Ομορφιά

Της Εύας Στάμου

Η Τέλεια Ομορφιά είναι η πρόσφατη ταινία του Πάολο Σορεντίνο που εντυπωσίασε στο Φεστιβάλ των Καννών και έκανε εισπρακτικά ρεκόρ στη Γερμανία...

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Της Εύας Στάμου

Η πρόσφατη ταινία του Ρομάν Πολάνσκι, La Vénus à la Fourrure, που έκανε πρεμιέρα τον Μάιο στο Φεστιβάλ των Καννών, είναι βασισμένη στη μεγάλη θεατρική επιτυχία του Αμερικανού συγγραφέα Ντέιβιν...

Η ζωή της Αντέλ

Η ζωή της Αντέλ

Της Εύας Στάμου

Η σεξουαλικότητα αποτελεί αναπόσπαστο και καθοριστικό τμήμα της προσωπικής μας ταυτότητας. Οι περισσότεροι αρχίζουμε να διερευνούμε τις ερωτικές προτιμήσεις και φαντασιώσεις μας κατά τη διάρκεια της εφηβείας, κ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Για την παράσταση «Ο γλάρος» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Διαμαντή στο Θέατρο Σημείο και την παράσταση «Πλατόνοφ» σε σκηνοθεσία Δανάης Σπηλιώτη στο Νέο Θέατρο Θησείον. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Ο γλάρος». Φωτογραφία © Σταύρος Χαμπάκης. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος ...

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, μεγάλο αφιέρωμα στον Μάρκο Καμπάνη από τις 15 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 18 Φεβρουαρίου 2024.

Επιμέλεια: Book Press

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει από τις 15 Δεκεμβρίου 2023 έως τις ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...
«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ντόνα Ταρτ [Donna Tartt] «Η καρδερίνα» (νέα μτφρ. Μιχάλης Δελέγκος), το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στον επάνω όροφο έκανε παγωνιά, καθώς τα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...
13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

Αρκετοί σκηνοθέτες ασχολήθηκαν κάποια στιγμή στη ζωή τους με τη συγγραφή μυθοπλασίας και σε αυτό το άρθρο ξεχωρίσαμε δεκατρείς από αυτούς, που έχουν εκδώσει ερεθιστικά μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας. Στην κεντρική φωτογραφία, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι [Pier Paolo Pasolini].

...
Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις ποιητικές συλλογές που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός και με τις οποίες τρεις νέοι ποιητές κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση.

Επιμέλεια: Book Press

Στην ποιητική συλλογή του Γιάννη Ξέστερνου  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ