salmanrushdie250

Της Εύας Στάμου

Το βράδυ της 9ης Οκτωβρίου μια τεράστια ανθρώπινη αλυσίδα που προκαλούσε την έκπληξη των περαστικών, πεζών και τροχοφόρων, περικύκλωσε την εκκλησία στην κεντρική πλατεία του Χάρβαρντ, όπου παρουσιάστηκε το πρόσφατο βιβλίο του Σαλμάν Ρασντί με τίτλο Joseph Anton: Α Memoir*.

Η παρουσίαση του Ρασντί στο Χάρβαρντ ήταν από τα πλέον διαφημισμένα γεγονότα της φθινοπωρινής σεζόν. Τα εισιτήρια για την εκδήλωση κόστιζαν τριανταπέντε δολάρια ενώ η συνηθισμένη τιμή για παρόμοιες εκδηλώσεις δεν ξεπερνά τα πέντε. Θέμα της πρωτότυπης αυτοβιογραφίας του Ρασντί είναι οι περιπέτειες του συγγραφέα τα δώδεκα χρόνια που διήρκεσε η καταδίωξή του από το Ισλαμικό καθεστώς της Τεχεράνης, που το 1989 τον καταδίκασε σε θάνατο για το βιβλίο του Σατανικοί Στίχοι.

Το κοινό - ένα κράμα φοιτητών, πανεπιστημιακών και βιβλιόφιλων που κατέφτασαν από όλα τα σημεία της Βοστόνης - υποδέχεται τον Ρασντί με ενθουσιασμό. Η συζήτηση με την Κινέζα συγγραφέα Gish Jen αρχίζει με αναφορές στην φήμη του ως ‘γυναικά’, ίσως για να σπάσει ο πάγος. Ο Ρασντί μοιάζει να ντρέπεται, αυτοσαρκάζεται και κάνει χιούμορ με το κοινό που ανταποκρίνεται θετικά.

Πολύ γρήγορα η συζήτηση περνάει στις περιπέτειες του, κατά τη διάρκεια του δωδεκάχρονου αποκλεισμού του. Τα περιστατικά που περιγράφει είναι από ενδιαφέροντα έως γαργαλιστικά. Αναφέρεται στην Σκότλαντ Γιάρντ, τις συζητήσεις του με άντρες των μυστικών υπηρεσιών της Βρετανίας, της Γαλλίας, και της Αμερικής, σε αστεία περιστατικά που συνέβησαν ανάμεσα στον ίδιο και τους αστυνομικούς που τον συνόδευαν σε κάθε του βήμα, στα ακραία μέτρα που αναγκαζόταν να λαμβάνει καθημερινά προκειμένου να προστατεύσει εκτός από τον εαυτό του, τον γιο, την οικογένεια, τους φίλους, και τους στενούς συνεργάτες του.

“Επέλεξα την τεχνική του τρίτου προσώπου”, λέει ο Ρασντί, “διότι αισθανόμουν ότι η πρωτοπρόσωπη αφήγηση είναι ιδιαίτερα ναρκισιστική για ένα αυτοβιογραφικό κείμενο. Αν το κείμενο ήταν μυθοπλασία δεν θα είχα πρόβλημα να χρησιμοποιήσω το πρώτο πρόσωπο.” Και συνεχίζει: “Η νουβέλα μου αφορά συνηθισμένους ανθρώπους που βρέθηκαν σε ασυνήθιστες καταστάσεις. Τα ΜΜΕ ωραιοποίησαν το συμβάν μόνο και μόνο επειδή βρισκόμουν υπό την προστασία της μυστικής αστυνομίας αντί να τονίζουν την πρωτόγονη, μεσαιωνική, παράλογη επίθεση που δέχτηκα. Η ιστορία μου ήταν μια περιθωριακή ιστορία μέχρι που έγινε η ιστορία του μέσου ανθρώπου λόγω της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους. Μια ιστορία που απ’ έξω φαίνεται ενδιαφέρουσα, μα από μέσα είναι τρομαχτική και απόλυτα περιοριστική”.

rushdie-memoirΜε εξαίρεση μια σύντομη αναφορά στα υπέροχα φοιτητικά του χρόνια στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και στη φιλία του με τον Ε.Μ. Φόρστερ, η κουβέντα επικεντρώνεται στα γεγονότα από την περίοδο της φατά. Δεν γίνονται ιδιαίτερες αναφορές στη διαδικασία της συγγραφής και είναι πλέον φανερό ότι το κοινό αντιμετωπίζει τον Ρασντί περισσότερο σαν διασημότητα και λιγότερο ως τεχνίτη της γραφής.

Διαβάζοντας το βιβλίο θαυμάζω την αριστοτεχνική γλώσσα για την οποία είναι γνωστός ο Ρασντί, όμως οι τόσες λεπτομέρειες για τα προσωπικά του, τους φίλους, τους συνεργάτες από τον εκδοτικό χώρο, τις γυναίκες της ζωής του με κουράζουν. Έχω την εντύπωση ότι τα περιστατικά που αφηγείται αφορούν έναν στενό κύκλο ανθρώπων που ζουν στο κεντρικό Λονδίνο, κι ότι σε κάποιες περιπτώσεις κινούνται στο επίπεδο του κουτσομπολιού.

Οι παράγραφοι που αναφέρονται στην εφηβεία και τα δύσκολα μαθητικά χρόνια του συγγραφέα, τα σχόλιά του για τον ρατσισμό και την αίσθηση αποξένωσης που είναι επόμενο να βιώνει κάθε μετανάστης που έρχεται από τον τρίτο κόσμο στην Ευρώπη (ο Ρασντί έφτασε στη Βρετανία από τις Ινδίες σε ηλικία 14 ετών) είναι αυτά που αποζημιώνουν τον λάτρη της σύγχρονης πεζογραφίας.

Τα κεφάλαια, δηλαδή, όπου αντί για τις μακροσκελείς περιγραφές, επικρατεί η ενδοσκόπηση, έχουν μεγαλύτερη αξία για τον συστηματικό αναγνώστη της λογοτεχνίας που δεν αναζητά απλά “μια περιπέτεια για συνηθισμένους ανθρώπους σε ασυνήθιστες καταστάσεις”, όπως είπε χαρακτηριστικά ο Ρασντί, αλλά που ενδιαφέρεται πραγματικά για το πώς διαμορφώθηκε η ταυτότητα του συγγραφέα μέσα στα χρόνια.

* Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε μετάφραση Έλλης Συλογίδου. (ΣτΕ)

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τέλεια Ομορφιά

Τέλεια Ομορφιά

Της Εύας Στάμου

Η Τέλεια Ομορφιά είναι η πρόσφατη ταινία του Πάολο Σορεντίνο που εντυπωσίασε στο Φεστιβάλ των Καννών και έκανε εισπρακτικά ρεκόρ στη Γερμανία...

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Της Εύας Στάμου

Η πρόσφατη ταινία του Ρομάν Πολάνσκι, La Vénus à la Fourrure, που έκανε πρεμιέρα τον Μάιο στο Φεστιβάλ των Καννών, είναι βασισμένη στη μεγάλη θεατρική επιτυχία του Αμερικανού συγγραφέα Ντέιβιν...

Η ζωή της Αντέλ

Η ζωή της Αντέλ

Της Εύας Στάμου

Η σεξουαλικότητα αποτελεί αναπόσπαστο και καθοριστικό τμήμα της προσωπικής μας ταυτότητας. Οι περισσότεροι αρχίζουμε να διερευνούμε τις ερωτικές προτιμήσεις και φαντασιώσεις μας κατά τη διάρκεια της εφηβείας, κ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ