franny-zooery

Της Ιωάννας Καρατζαφέρη

Πενήντα χρόνια, πέντε δεκαετίες, μισός αιώνας, όπως και να ορίσει κανείς το χρόνο που πέρασε, το ερώτημα είναι πώς τον διασχίσαμε, τι κρατήσαμε από αυτόν και τι δώσαμε. Τι εξοικονομήσαμε και τι σπαταλήσαμε. 

Τόσα είναι τα χρόνια από τότε που διάβασα, το 1962, για πρώτη φορά το βιβλίο «Φράνι & Ζούι» του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ. Αν θυμάμαι την ημερομηνία, είναι γιατί τον ίδιο χρόνο είχε κυκλοφορήσεις το πρώτο μου μυθιστόρημα, Επιπλωμένα Δωμάτια – δεν υπάρχει βέβαια συγκριτική διάθεση.

Όταν διάβασα, για πρώτη φορά, μόνο τον τίτλο, δεν ήμουν βέβαιη σε ποιο φύλο ανήκε το καθένα. Διάβασα το Ζούι ως Ζωή, επομένως το εξέλαβα ως γυναικείο. Πολλά από τα ξένα ονόματα, τότε, μου ήταν άγνωστα. Γνωστά ήταν του κινηματογράφου, λιγότερο του θεάτρου, που διαβάζαμε στον τύπο ή στις αφίσες και ταυτίζαμε με τους ήρωες του κινηματογράφου: Τζον, Ρόμπερτ, Βίκτωρ, Τάιρον, Μπέτι, Μωρίν, Σούζαν, τέτοια.

Στην ανάγνωση, η πιστοποίηση του φύλου γινόταν από τις προσωπικές ή κτητικές αντωνυμίες.

Δεν είχα διαβάσει στο περιοδικό, Νιού Γιόρκερ, το διήγημα, Φράνι, κι έτσι μου ήταν άγνωστη, όπως και ο συγγραφέας Τζ. Ντ. Σάλιντζερ. Σύντομα, βρέθηκα ανάμεσα σε συζητήσεις για το βιβλίο, απαρτιζόταν από το διήγημα, Φράνι, και τη νουβέλα Ζούι, που το θέμα του και η γραφή του είχαν δημιουργήσει από καιρό μεγάλη αίσθηση, συζητήσεις και κριτικές ανυπέρβλητου θαυμασμού και προβλέψεις για την πορεία ή την στροφή της λογοτεχνίας και της επίδρασής της ή επιρροής της.

Από την πρώτη μου ανάγνωση, εκτός από το διήγημα, δεν είχα καταλάβει και πολλά. Δεν ήταν θέμα οι άγνωστες λέξεις, αυτές υπάρχουν στα λεξικά, αλλά τι εννοούσαν.

Από την πρώτη μου ανάγνωση, εκτός από το διήγημα, δεν είχα καταλάβει και πολλά. Δεν ήταν θέμα οι άγνωστες λέξεις, αυτές υπάρχουν στα λεξικά, αλλά τι εννοούσαν.

Ύστερα από τα διαβάσματα του Χέμινγουεϊ, του Φιτζέραλντ, του Σίνκλερ και πολλών άλλων, ιδιαίτερα των συγγραφέων της Χαμένης Γενιάς, με την δράση τους, τις περιπλανήσεις τους, την εξωτερίκευση των ιδεών τους και τους κοινωνικούς προβληματισμούς όπως του Στάινμπεκ, του Κάλντγουελ, του Ντρέιζερ και άλλων, ο Σάλιντζερ με είχε παρασύρει σ’ έναν άλλο κύκλο: μάλλον οικογενειακό, περισσότερο κλειστό, με άλλες αναζητήσεις του πνεύματος ή του θείου, πέραν της Αμερικής, που θεωρείτο Αγγλοσαξωνική και Λευκή, και απέστρεφε το πρόσωπό της από άλλες θεωρίες, θρησκευτικές παραλλαγές ή μη μονοθεϊστικές, ασιατικές ή άγνωστων φυλών, περισσότερο ή λιγότερο τελετουργικές .

Μια ανάγνωση δεν ήταν αρκετή, τουλάχιστον για μένα. Το βιβλίο βρισκόταν εν αναμονή όχι μόνο στα ράφια, αλλά κυρίως στο πίσω μέρος του κεφαλιού μου. Θα το ξαναδιάβαζα.

Είχα καταλάβει πως δεν αρκεί ο πλούτος των λέξεων σε αριθμό, αλλά ο πλούτος στις λέξεις που χρησιμοποιούνται.

Η δημιουργία της οικογένειας Γκλας δεν ήταν τυχαία, δεν είχε δημιουργηθεί για να ζήσει μόνο στο βιβλίο «Φράνι & Ζούι», που ήδη είχε γίνει πανεπιστημιακό ανάγνωσμα, θα είχε μέλλον.

Το ξαναδιάβασα και υιοθέτησα επίσης το μεγάλο ερωματικό του αναγνωστικού κοινού, ποιος ήταν τέλος πάντων ο συγγραφέας Τζ. Ντ. Σάλιντζερ, που δεν δίνει συνεντεύξεις, δεν φωτογραφίζεται, δεν κάνει δημόσιες ή κοινωνικές εμφανίσεις;

Τι ήταν; Ένας Μύθος; Ποιο ήταν το πραγματικό, φυσικό πρόσωπο;

Πριν δυο χρόνια το Μουσείο/Βιβλιοθήκη Μόργκαν, στην Πέμπτη Λεωφόρο, στο Μανχάταν ανήγγειλε την Έκθεση Σάλιντζερ. Την επισκέφθηκα, όπως χιλιάδες άλλοι, με μια λαχτάρα: Θα έβλεπα και θα διάβαζα περισσότερα από την προσωπική του ζωή. Όμως δεν υπήρχαν παρά ελάχιστα γραπτά ντοκουμέντα, σε μια προθήκη προφυλαγμένα από την εξωτερική ατμόσφαιρα, όπως κάποιες σύντομες επιστολές, μάλλον κοινές και συγκρατημένα φιλικές.

Τώρα διαβάζοντας το ίδιο βιβλίο, σε επανέκδοση, από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, σε μετάφραση Αύγουστου Κορτώ, που χρησιμοποιεί την γλώσσα με τον δικό του τρόπο, επιβεβαιώνεται η σκέψη ότι τα βιβλία πρέπει να επανεκδίδονται γιατί πάντα υπάρχει μια καινούρια γενιά που διαβάζει.

Η λογοτεχνία έχει τη δική της διαδρομή παράλληλα με την γλώσσα.

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τζ.Ντ. Σάλιντζερ: μια τόσο ηχηρή απουσία

Τζ.Ντ. Σάλιντζερ: μια τόσο ηχηρή απουσία

Μικρές σκηνές από τα έργα και τις ημέρες των αδελφών Γκλας και άλλες ιστορίες…

Της Νέλλης Βουτσινά

H ηχηρ...

Tα μυστικά χειρόγραφα του Σάλιντζερ: άνθρακες ή θησαυρός;

Tα μυστικά χειρόγραφα του Σάλιντζερ: άνθρακες ή θησαυρός;

Της Ελπίδας Πασαμιχάλη

Η υπόθεση θυμίζει λίγο την ιστορία του χαμένου δισκοπότηρου, καθώς λίγες μόλις μέρες μετά το θάνατο του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ, αναζωπυρώνονται και πάλι οι φήμες για «μυστικά χειρόγραφα»

...
«Όνειρα γλυκά, μάπες!»

«Όνειρα γλυκά, μάπες!»

Ο φύλακας στη σίκαλη:  Ένα μυθιστόρημα για έναν έφηβο που καθρεφτίζει όλες τις ηλικίες, που ταράζει τα νερά της γνωστής γραφής για εφήβους.

Tου Δημήτρη Αθηνάκη

Αυτό το βιβλίο μ’ ακολουθεί παντού. Λειτουργεί μάλλον ασυνείδητα. Το χρονικό ενός εφήβ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

Για τις παραστάσεις «Μπουμπουλίνας 18» της Κίττυς Αρσένη, σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη και «Εγώ, μια δούλα» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζόπουλου, στην Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Μπουμπουλίνας 18».

...
Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ