Πέντε σημαντικές εκθέσεις: Από τις αφίσες του Πάμπλο Πικάσο στα φωτογραφικά πορτρέτα της Σίντι Σέρμαν

⌖ Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών
«Pablo Picasso – Ο ιδιοφυής αγωνιστής της τέχνης και της δημοκρατίας μέσα απο σπάνιες αφίσες και κεραμικά του»
Από 11/05/2024 έως 10/06/2024

Τυχερός ο επισκέπτης του «ομφαλού της Γης» αυτή την θερμή άνοιξη, όπου εκτός από τον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο –που τυχαία έμαθα ότι σφύζει ασιατών κυρίως τουριστών– θα απολαύσει σπάνιες, αυθεντικές αφίσες που φιλοτέχνησε ο Πάμπλο Πικάσο, με την τεχνική της λιθογραφίας, της χαλκογραφίας, του λινόλεουμ.

Όλα τα έργα της έκθεσης ανήκουν στον Werner Röthlisberger, η παγκοσμίου φήμης συλλογή του οποίου αριθμεί διακόσες πενήντα πρωτότυπες αφίσες αρκετές υπογεγραμμένες από τον καλλιτέχνη.

«Παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα» σύμφωνα με τον επιμελητή της έκθεσης Τάκη Μαυρωτά οποίος επισημαίνει: «Οι αφίσες του Πικάσο αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του χαρακτικού του έργου. Η πληθωρική του προσωπικότητα τον οδήγησε στο να μπορεί συνεχώς να δημιουργεί νέα έργα, χωρίς να αντιγράφει τον εαυτό του και, ταυτόχρονα, με την ευρυμάθειά του, να ορίζει βαθιές τομές στην εξέλιξη της τέχνης. Οι λιθογραφικές, χαλκογραφικές και σε λινόλεουμ αφίσες του, εκφράζουν μια δυνατή οπτική επαλήθευση της ποίησής του για την τέχνη και τη ζωή. Οι αφίσες ήταν το μέσο για να μεταφέρει τα δικά του μηνύματα για την ειρήνη και τη δημοκρατία, την τέχνη και τη ζωή. Αφίσες που πάντα οπτικοποιούν μια είδηση, ένα μήνυμα, ένα γεγονός και είναι ισοδύναμης αξίας των σχεδίων και των χαρακτικών του, με την αξιοποίηση της αισθητικής του καθαρού περιγράμματος και της ακρίβειας».

Στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών εκτίθενται επίσης αντιπροσωπευτικά κεραμικά του Πικάσο από γνωστές συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού: κανάτες, πιάτα και βάζα, που μαρτυρούν το πάθος του για την γήινη και ταπεινή ύλη του πηλού και την πανάρχαια τέχνη της αγγειοπλαστικής. Η έκθεση του ζωγραφικού θρύλου του 20ου αιώνα διοργανώνεται στο πλαίσιο του εορτασμού των πενήντα ετών από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα μας. Καθώς και των συνεχιζόμενων από πέρσι εκδηλώσεων σε όλο τον κόσμο για τα πενήντα χρόνια από τον θάνατο του Πάμπλο Πικάσο.

⌖ Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς
«Νίκος Αλεξίου – Η Συλλογή»
Από 14/03/2024 έως 26/05/2024

Καλλιτέχνης που αγαπήθηκε πολύ από τους εικαστικούς κύκλους, με έργο που υποκλινότανε στο ελάσσων, στη χειροποίητη εργασία, την επαναληπτικότητα του μοτίβου και τη χρήση φυσικών υλικών όπως το διαφανές χαρτί και το καλάμι, ο εικαστικός Νίκος Αλεξίου άφησε έντονο στίγμα στη σύγχρονη ελληνική εννοιολογική τέχνη. Έφυγε δυστυχώς όμως νωρίς, πριν ολοκληρώσει μια πολλά υποσχόμενη δημιουργική πορεία.

Λίγους μήνες πριν από τον θάνατό του (1960-2011), δώρισε στο Μουσείο Μπενάκη την πλούσια συλλογή νεότερης τέχνης που συνέλεξε με ιδιαίτερη προσήλωση και υπομονή, σχεδόν με τον ίδιο ζήλο που προχωρούσε το καλλιτεχνικό του έργο. Πρόκειται για έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών πολλοί από τους οποίους υπήρξαν φίλοι και συνοδοιπόροι στην τέχνη, και τα οποία διάλεγε μέσα από τα εργαστήρια χωρίς να έχουν εκτεθεί. 

«Η Συλλογή, που περιλαμβάνει 236 έργα από ογδόντα τέσσερις καλλιτέχνες, μπορεί να κατανοηθεί και ως ένα «ανοιχτό έργο» το οποίο ο Αλεξίου αναδιέτασσε συνεχώς στους τόπους κατοικίας του πολλαπλασιάζοντας τις συνάψεις και τις αφηγήσεις». Το σύνολο αυτό διέπεται από ορισμένα αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά της προσωπικής του δουλειάς, που ήδη αναφέραμε. Θα προσθέσω, με τη βοήθεια των όσων ειπώθηκαν στη συνέντευξη τύπου από τους επιμελητές Πολύνα Κοσμαδάκη και Γιώργο Τζιρτζιλάκη: «τη χειροτεχνική λεπτότητα και τα φευγαλέα προσωπικά ίχνη, την εμμονή στο χαρτί, τη διαφάνεια και την ελαφρότητα, το ενδιαφέρον για τη σχέση της γραμμής με το χώρο, τους ιστούς και τα πλέγματα, την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ αταξίας και τάξης και κυρίως μία προεξάρχουσα στάση καλλιτεχνικής αλληλεγγύης. Όλα εκείνα που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε πάθος για τη δημιουργία και τη συνύφανση κόσμων (διά-κοσμος)».

Ο σχεδιασμός της έκθεσης απογειώνει τη «Συλλογή»

Σαν λειτουργικό σύνολο αν και ατελές η «Συλλογή» απογειώνεται αισθητικά χάρη στον σχεδιασμό της που μεταμορφώνει την έκθεση σε ένα εξαιρετικά καλαίσθητα αυτόνομο εικαστικό έργο. Πρόκειται για μια ειδική in situ εγκατάσταση που προέκυψε από την συνεργασία των δύο επιμελητών (Πολύνα Κοσμαδάκη, Γιώργος Τζιρτζιλάκης), με το αρχιτεκτονικό γραφείο AREA.

Ο χώρος έχει διαμορφωθεί με πολλές σε σειρά στήλες συστημάτων Ντεξιον, τα ράφια των οποίων έχουν ντυθεί με αναδιπλωμένες λωρίδες μαύρου υφάσματος. Στις επιφάνειές του με ένα προσωπικό η και «παιχνιδιάρικο» θα λέγαμε τρόπο εκτίθενται τα έργα που ο Νίκος Αλεξίου αγάπησε, και τα οποία αποτελούν σαν σύνολο αντιπροσωπευτικά «ίχνη» της εικαστικής δημιουργίας μιας εικοσαετίας (1990 – 2010).

Θέλω να συγχαρώ αρχιτέκτονες και επιμελητές για την επιτυχημένη δουλειά τους χωρίς ωστόσο να παραλείψω να επισημάνω ότι η έλλειψη ετικετών με πληροφορίες σχετικά με τα έργα δυσκόλεψε την περιήγησή μας, παρόλο που αντιλαμβάνομαι ότι έγινε χάρη της αισθητικής του συνόλου.

Οι καλλιτέχνες που περιλαμβάνονται στη «Συλλογή» είναι :
AIDS-3D (Daniel Keller, Nik Kosmas), Andisheh Avini, Carmen García Bartolomé, Gustav Ceder, Bernhard Cella, Adam Chodzko, Stephen Dean, Werner Moser Dorfmann, Jimmie Durham, Jack Early, Marie Françoise Poutays, Gert & Uwe Tobias, Anne Kern, Jörg Mandernach, Caitlin Masley, Jason Meadows, Amy O’ Neill, Enoc Perez, Simon Periton, Mary Redmond, Rémy Rivoire, Vicente Rojo, Irys Schenker, Kai Schiemenz, Jim Shaw, Alex Slade, Stephen Sutcliffe, Philip Tarlow, Yuken Teruya, Pae White, Ανδρέας Αγγελιδάκης, Αλέξης Ακριθάκης, Νάνος Βαλαωρίτης, Ινώ Βαρβαρίτη, Κωστής Βελώνης, Λυδία Βενιέρη, Βαγγέλης Βλάχος, Κωνσταντίνος (Ντίκος) Βυζάντιος, Αλέξανδρος Γεωργίου, Βάσω Γκαβαϊσέ, Βούλα Γουνελά, Δανιήλ, Κατερίνα Διακομή, Παύλος (Διονυσόπουλος), Μανώλης Ζαχαριουδάκης, Ελένη Καμμά, Ειρήνη Καραγιαννοπούλου, Απόστολος Καρακατσάνης, Απόστολος Καραστεργίου, Πολύδωρος Καρυοφύλλης (Poka-Yio), Στάθης Κατσαρέλης, Ηλίας Καφούρος, Πάνος Κοκκινιάς, Χάρης Κοντοσφύρης, Κώστας Κουλεντιανός, Αντώνης Κυριακούλης, Δάφνη Κωστοπούλου, Γιώργος Λάππας, Σπύρος Λίτινας, Πιερέττα Λορεντζάτου, Ντιάνα Μαγγανιά, Βούλα Μασούρα, Γιώργος Μαυροΐδης, Χρήστος Μητάς, Χριστίνα Μήτρεντσε, Μιχάλης Μιχαηλίδης, Βασίλης Μπαλατσός, Ντόρα Οικονόμου, Χριστόδουλος Παναγιώτου, Μαρία Παπαδημητρίου, Λεωνίδας Παπαδόπουλος, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Αιμιλία Παπαφιλίππου, Νίνα Παππά, Έλενα Πόκα, Γεωργία Σαγρή, Γιώργος Σαπουντζής, Μηνάς Σεμερτζιάν, Δανάη Στράτου, Νίκος Τριανταφύλλου, Αλέξανδρος Τσαντίλας, Δημήτρης Φουτρής, Νάγια Φραγκούλη, Γιαννούλης Χαλεπάς, Μανώλης Χάρος, Κώστας Χριστόπουλος, Μανταλίνα Ψωμά

⌖ a.antonopoulou.art
«Μίλτος Μιχαηλίδης: ΟΖ – Εικόνες από τον κόσμο»
Από 16/05/20245 έως 21/06/2024

Μια σειρά ζωγραφικών έργων και γλυπτικών κατασκευών συγκροτούν την ομώνυμη εικαστική εγκατάσταση του Μίλτου Μιχαηλίδη. Ωστόσο ο τίτλος της έκθεσης δεν σημαίνει ότι ο καλλιτέχνης αναπαράγει στο χώρο της γκαλερί, τον Μάγο του Οζ. Αντίθετα ιχνηλατεί με παιδικά ίσως «εργαλεία» (όπως οι ξυλομπογιές παράδειγμα), αλλά ουδεμία παιδικότητα έργου, τη ρεαλιστική πραγματικότητα. Όπως αντανακλάται μέσα από τις αναφορές στο γνωστό παραμύθι. Με το συμβολικό τους περιεχόμενο φιλτραρισμένο από τον καλλιτέχνη στους κόλπους της ψηφιακής εποχής.

Δεν είναι η ιστορία του μύθου που τον εμπνέει. Αλλά η εκφραζόμενη διαπίστωση ότι «κόσμος μας κρύβει ανατροπές, παγίδες, αβεβαιότητες και κινδύνους». Όπως διδάσκει «η περιπέτεια της ηρωϊδας Ντόροθι στο Μύθο του Οζ, του ορφανού κοριτσιού και της ιδιότυπης παρέας του προς τη Σμαραγδένια Πολιτεία». Και αυτή τη διαπίστωση την επικαιροποιεί συλλέγοντας εικόνες από βιντεοπαιχνίδια από τις οποίες πηγάζουν οι ζωγραφικοί του πίνακες. Στόχος να ανιχνεύσει πού σταματά η πραγματικότητα και πού ξεκινά ο ψηφιακός κόσμος. Ερευνά επίσης την ύπαρξη πιθανής αλληλο –επίδρασης ή ίσως και ασυμφωνίας ανάμεσα στον ρεαλιστικό κόσμο και τις παραστάσεις του ψηφιακού σύμπαντος.

»Τον απασχολεί το γεγονός ότι πάντα παρεμβάλλεται ένας φακός, συνήθως η οθόνη ενός κινητού, που διαμορφώνει – παραμορφώνει την αίσθηση που σχηματίζουμε από ένα φυσικό τοπίο έως ένα πολιτικό συμβάν γύρω μας. Οι ψηφιακές εικόνες έχουν γίνει τόσο οικείες, που αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας. Πρόκειται για αντιστροφή της πραγματικότητας, που, όχι μόνο ανταγωνίζεται την κανονικότητα, αλλά συχνά την αντικαθιστά, όπως η ιστορία από τον Μάγο του Οζ».

Τα υλικά του στη ζωγραφική είναι οι ξυλομπογιές ενώ οι κατασκευές του στήνονται με περίτεχνες μακέτες από παιχνίδια, πλαστικά, αντικείμενα του μοντελισμού και κατασκευές από τσίγκο. Έτσι αναγεννά «ήρωες» εκτός τελάρου, στο χώρο της Γκαλερί, ο οποίος ταυτίζεται πιθανά με αυτόν που καλλιτέχνης οραματίζεται. 

⌖ Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης – Μέγαρο Σταθάτου
«Cindy Sherman at Cycladic: Πρώιμα έργα»
Από 30/05/2024 έως 04/11/2024

Περισσότερα από εκατό έργα της διάσημης εικαστικού Cindy Sherman θα παρουσιαστούν στην ομώνυμη έκθεση που εγκαινιάζει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στις 30 Μαΐου.

Πρόκειται για την πρώτη μουσειακή έκθεση της διάσημης Αμερικανίδας καλλιτέχνιδας στην Ελλάδα, στην οποία θα παρουσιαστούν φωτογραφικά έργα-ορόσημα από την πρώιμη σειρά φωτογραφιών «Untitled Film Stills» (1977-1980), που σήμανε και την έναρξη της διεθνούς καριέρα της. Καθώς και με έργα από τις σειρές «Rear Screen Projections» (1980), «Centerfolds» (1981) και «Color Studies» (1982). 

Στην έκθεση βλέπουμε την καλλιτέχνιδα να ενσαρκώνει πολλούς στερεοτυπικούς γυναικείους χαρακτήρες εμπνευσμένους από εικόνες του Χόλιγουντ, τα φιλμ νουάρ και τις B-movies. Αναζητώντας έως σήμερα τον ρόλο της γυναίκας, της ταυτότητας και της απεικόνισής της καθώς και μεγάλο εύρος γυναικείων στερεοτύπων στη ζωή, τη διαφήμιση, την τέχνη και το σινεμά πάνω από όλα. Η Sherman μεταμορφώνεται η ίδια σε όλους τους διαφορετικούς επινοημένους χαρακτήρες που απαθανατίζει σε διαφορετικά σκηνικά.

Χρησιμοποιώντας διαφορετικά κοστούμια και σκηνικά για να μεταβάλει την εμφάνισή της και να δημιουργήσει φωτογραφίες που μοιάζουν με διαφημιστικές εικόνες ταινιών, η καλλιτέχνιδα διερευνά τη σχέση μεταξύ τεχνάσματος και ταυτότητας στην καταναλωτική κουλτούρα, κάτι που απασχολεί έκτοτε την πρακτική της.

Η Cindy Sherman γεννήθηκε το 1954 στο Glen Ridge του Νιου Τζέρσεϋ της Νέας Υόρκης. Ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. Για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες, οι ανατρεπτικές φωτογραφίες της διερευνούν θέματα σχετικά με την αναπαράσταση και την ταυτότητα στα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας. Στράφηκε στη φωτογραφία κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο Κρατικό Κολλέγιο του Μπάφαλο στις αρχές της δεκαετίας του 1970.

⌖ Διεθνές Μαραθώνιο Κέντρο Εικαστικών Τεχνών
«Βάσω Τσεκα “Μάγισσες” & Έκθεση συλλεκτικού βιβλίου»

Ζωγράφος της διασποράς η Βάσω Τσέκα βρήκε θερμή φιλοξενία της εξαιρετικής δουλειάς στο Μαραθώνιο Κέντρο Εικαστικών Τεχνών, την ενδιαφέρουσα δραστηριότητα του οποίου μόλις κι εγώ πληροφορήθηκα (www.imvac.gr). Με κοινό τίτλο «Μάγισσες» η δημιουργός παρουσίασε στη διάρκεια του προηγούμενου μήνα τα καλλιτεχνικά της συλλεκτικά βιβλία καθώς και μία ενότητα ζωγραφικών έργων της ίδιας θεματολογίας.

Η Βάσω Τσέκα σπούδασε ζωγραφική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών των Βρυξελλών όπου ζει και εργάζεται. Μετά από πολύχρονη δημιουργική διαδρομή στο χώρο της ζωγραφικής το ενδιαφέρον της στράφηκε προς το «Βιβλίο του καλλιτέχνη». Διατηρώντας το ίδιο εκφραστικό ύφος που εξαρχής είχε υιοθετήσει στη δουλειά της, έναν αφαιρετικό συμβολισμό που πηγάζει πάντα από την έρευνα, μελέτη, επεξεργασία «μιας εικονιστικής σύλληψης» σύμφωνα με τη δημιουργό.

Ίσως λοιπόν επειδή οι πίνακές βασίζονται σε εμπειρίες και αισθήματα κεντρίζουν το θυμικό του θεατή που ανακαλύπτει σε δεύτερο επίπεδο «τα συναισθήματα και τις εντυπώσεις που προκαλούν οι φόρμες, οι σκιές και κυρίως τα χρώματα και οι αρμονικές ή δυσαρμονικές δυναμικές συσχετίσεις τους που αισθάνεσαι από τα σημαίνοντα και τα σημαινόμενά τους», σύμφωνα με τον συγγραφέα Ζαχαρία Σώκο, που έχει εμβαθύνει στο έργο της.

Στα «Βιβλία του καλλιτέχνη», οι δημιουργίες της βασίζονται στο διάλογο ανάμεσα στις εμπειρίες από τη ζωή της ως εικαστικού και στο κείμενο, ανέκδοτο, χειρόγραφο και πάντα αυτόγραφο. Πρόκειται για μοναδικά συλλεκτικά βιβλία τη σύνθεση των οποίων ξεκινά η δημιουργός η οποία καλείται και να την ολοκληρώσει ζωγραφικά, όταν ο συγγραφέας ή ο ποιητής με τον οποίον έχει συνεργαστεί σε ένα γόνιμο διάλογο κειμένου – σχεδίου συγγράψει και υπογράψει το κείμενο.

Γενική θεματολογία η «Μάγισσα», η οποία σύμφωνα με την ζωγράφο εκφράζει «τη συμβολή της αυταπάτης και της σαγήνης που απορρέουν από το υπερφυσικό στοιχείο και τη ζωτική δύναμη της φύσης». Η δουλειά της αυτή εξελίσσεται πάνω από δέκα χρόνια και έχει παρουσιαστεί στο Βέλγιο (μεταξύ άλλων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Βρυξελλών), στην Γαλλία και την Ελλάδα.

Περισσότερες πληροφορίες για τη ζωγράφο www.vassotseka.com 

^＊ Η ΤΟΝΙΑ ΜΑΚΡΑ είναι δημοσιογράφος.