Της Βίκυς Βασιλάτου
Διαπίστωσα ότι, τον τελευταίο καιρό, οι εκδοτικοί επανεκδίδουν παλαιότερα βιβλία και δη κάποια άρρηκτα συνδεδεμένα με αυτό που αποκαλούμε Ερωτική Λογοτεχνία. Θες λόγω της επερχόμενης «γιορτής» των ερωτευμένων, θες γιατί τρέφω ιδιαίτερη αδυναμία σε αυτή τη λογοτεχνία, μου (ξανα)γεννήθηκαν διάφορα ερωτήματα…
Πώς μπαίνει άραγε μια ετικέτα στη λογοτεχνία; Πώς και γιατί κατηγοριοποιείται σε ερωτική ή πορνογραφική; Μήπως θα πρέπει -καθότι καθαρά υποκειμενικό θέμα- να αναλογιστεί και να διερωτηθεί κανείς πώς αντιλαμβάνεται τον ερωτισμό ο κάθε αναγνώστης;
Άραγε διεγείρεται με ένα κείμενο του de Sade ή το θεωρεί αρρωστημένο; Μαγεύεται ή τον απωθούν οι ερωτικές σκηνές που περιγράφονται στα Μαύρα Φεγγάρια του Έρωτα, τον Μέγα Ανατολικό, την Ερωμένη τηςκαι τη Λολίτα; Από την άλλη, τον Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι, θα τον κατέτασσε στα πορνογραφήματα ή στα εξευγενισμένα Άρλεκιν;Διαβάζοντας το Αισθηματικό Μυθιστόρημα, πιστεύει ότι συνάδει η επιλογή του τίτλου με το περιεχόμενο του βιβλίου; Και όσο για τις ιστορίες της Ο, του Ματιού και της Μαύρης Πέρλας, τις εκλαμβάνει ως ερωτικές ή υπερβολικά προκλητικές;
Όποιες κι αν είναι οι απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις και ανεξαρτήτως της «ταμπέλας» που θα του δοθεί, καθένα από τα δώδεκα βιβλία που ακολουθεί θεωρώ ότι είναι κι από ένα ξεχωριστό μαργαριτάρι της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Και αξίζει να διαβαστεί όχι μόνο ως κείμενο που του αρέσει να παίζει με το μυαλό και τις αισθήσεις μας, αλλά και επειδή έχει συγγραφεί με λαμπερές και άκρως ερωτικές λέξεις...
Li Yu | Το προσκυνητάρι της σάρκας
«Παράξενο πώς τα κορμιά τους ήταν φτιαγμένα το ένα για το άλλο. Αυτή η πρώτη επίσκεψη στο κάστρο της ηδονής κύλησε ομαλά σαν την κούρσα μιας ελαφριάς άμαξας σε μια πολύ γνωστή διαδρομή. Με σιωπηλή συμφωνία απέφυγαν τόσο το προκαταρκτικό τελετουργικό που συνηθίζεται, όσο και τις αρχικές αψιμαχίες και πέρασαν κατευθείαν στο κυρίως θέμα. Αυτός διαπίστωσε ότι η είσοδος και οι διάδρομοι του πυργίσκου της ηδονής της γυναίκας κρατούσαν τη σωστή απόσταση ανάμεσα στο φαρδύ και στο στενό. Αυτή διαπίστωσε ότι ίσως αυτός θα μπορούσε ν’ αρχίσει να επιτελεί το έργο του με περισσότερη τρυφερότητα και με μεγαλύτερη σύνεση. Αλλά καθώς κι αυτή ένιωθε ερεθισμένη και φλεγόταν από τον πόθο, δάγκωσε τα χείλη της για να μη δείξει τον αρχικό πόνο, άφησε να εισχωρήσει αμέσως ο ρωμαλέος πρεσβευτής του στο μυστικό εργαστήρι και του επέτρεψε να βολευτεί όπως καλύτερα του άρεσε».
Παρότι θεωρήθηκε «απαγορευμένο ανάγνωσμα», πρόκειται για ένα από τα πλέον διαβασμένα ερωτικά μυθιστορήματα της Κίνας του 17ου αιώνα. (μετάφραση: Άννα Δουκούρη, εκδόσεις Αστάρτη)
Marquis de Sade\ Οι 120 Μέρες των Σοδόμων
«Τα κοριτσάκια τούς είχαν ιδιαιτέρως δυσαρεστήσει με την αδεξιότητά τους στην τέχνη του αυνανισμού κι ο τρόπος που είχανε δοκιμάσει την παραμονή τούς είχεν εκνευρίσει.
Ο Ντυρσέ πρότεινε να ορίσουν μιαν ώρα κάθε πρωί για να τους κάνουν μάθημα, έτσι ο καθένας με τη σειρά του θα σηκωνόταν μιαν ώρα νωρίτερα. Η ώρα για την εξάσκηση ορίστηκε από τις εννιά μέχρι τις δέκα. Αποφάσισαν να κάθεται αυτός με την ησυχία του σε μια πολυθρόνα, στο κέντρο του χαρεμιού. Κάθε κοριτσάκι που θα τ’ οδηγούσε και θα το βοηθούσε η Ντυκλό, η καλύτερη αυνανίστρια του πύργου, θα δοκιμαζότανε πάνω του. Η Ντυκλό θα οδηγούσε τις κινήσεις του χεριού του, θα του μάθαινε την ταχύτητα που έπρεπε να δώσει στους παλμούς, ανάλογα με την κατάσταση του άρχοντα, θα του έδειχνε τη στάση και τη θέση που έπρεπε να χει όσο κρατούσεν η επιχείρηση, θα ορίζανε τέλος τιμωρία για όποια, μετά το πρώτο δεκαπενθήμερο, δε θα τα ‘χε καταφέρει τέλεια σ’ αυτή την τέχνη, χωρίς να ‘χει ανάγκη από άλλα μαθήματα».
Τα βιβλία του Sade ήταν απαγορευμένα και παράνομα στη Γαλλία του 19ου αιώνα, ενώ η άρση της επίσημης λογοκρισίας χρονολογείται γύρω στο 1960. (μετάφραση: Τάκης Θεοδωρόπουλος και Πέτρος Παπαδόπουλος, εκδόσεις Εξάντας)
D. H. Lawrence | Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι
«Είχε ξεγυμνώσει κι αυτός το μπροστινό μέρος του σώματός του κι η Κόνι ένιωσε τη γυμνή σάρκα του να μπαίνει μέσα της. Για μια στιγμή, έμεινε μέσα της να 
τρέμει σε στύση. Έπειτα όταν άρχισε να κινείται ρυθμικά μέσα της σ’ ένα ξέφρενο οργασμό που δεν μπορούσε να τον συγκρατήσει, οι απότομοι σπασμοί του ξύπνησαν μέσα της κάποιες καινούργιες, παράξενες συγκινήσεις. Κύματα κύματα, σαν φλόγες που ορμούν κυνηγημένες απ’ τον αέρα, απαλές σαν φτερά, αστραφτερές σαν πυροτεχνήματα, υπέροχες συγκινήσεις που έκαναν τα σωθικά της να λιώνουν. Σαν καμπάνες που χτυπούσαν δυνατά, χαρμόσυνα. Κι ούτε που κατάλαβε τις άγριες κοφτές κραυγές που άφησε».
Ο συγγραφέας δήλωνε ότι «δεν πρόκειται να δημοσιευτεί ποτέ, αλλά εγώ δεν πρόκειται να κάνω καμία περικοπή». Το βιβλίο, που τελικά εκδόθηκε το 1928, θεωρήθηκε απρεπές, διαβάστηκε από ελάχιστους, ανήκει όμως πλέον -και δικαιωματικά- σε ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας ερωτικής λογοτεχνίας. (μετάφραση: Μαρία Δημητρίου, εκδόσεις Ζήτρος)
GeorgesBataille | Η ιστορία του ματιού
«Έκανε αφόρητη ζέστη. Η Σιμόν ακούμπησε το πιάτο σ’ ένα σκαμνάκι, στήθηκε μπρος μου και με τα μάτια της καρφωμένα στα δικά μου, κάθισε χωρίς να μπορώ να τη δω κάτω από την ποδιά και μούσκεψε τους ζεματιστούς γλουτούς της στο δροσερό γάλα (…) Ξαφνικά σηκώθηκε πάνω κι είδα το γάλα να τρέχει στα μπούτια της και να φτάνει ως τις κάλτσες. Σκουπίστηκε κανονικά μ’ ένα μαντίλι, όρθια πάνω από το κεφάλι μου, με το ‘να πόδι στο σκαμνάκι κι εγώ έτριβα μ’ όλη μου τη δύναμη τον πούτσο μου πάνω από το πανταλόνι, σφαδάζοντας από καύλα, στο πάτωμα. Έτσι φτάσαμε σχεδόν ταυτόχρονα σ’ οργασμό χωρίς καν να ‘χουμεν αγγιχτεί. Όταν όμως γύρισε η μητέρα της κι η Σιμόν χώθηκε τρυφερά στην αγκαλιά της, εκμεταλλεύτηκα την ευκαιρία και χωρίς να με δουν, επειδή καθόμουνα σε χαμηλή πολυθρόνα, σήκωσα από πίσω την ποδιά κι έχωσα, ανάμεσα από τα καυτά της μπούτια, το χέρι μου βαθιά μες στον κώλο της».
Ο Bataille άρχισε να γράφει το ερωτικό αφήγημα Η Ιστορία του ματιού το καλοκαίρι του 1927. Το ολοκλήρωσε και το δημοσίευσε το 1928 με το ψευδώνυμο Lord Auch. Κυκλοφόρησαν 134 αντίτυπα με 8 πρωτότυπες λιθογραφίες του André Masson. Η δεύτερη γαλλική έκδοση (1967) έγινε μετά θάνατον με το πραγματικό όνομα του συγγραφέα και σε 10.000 αντίτυπα. (μετάφραση: Δημήτρης Δημητριάδης, εκδόσεις Άγρα)
Ντόρα Ρωζέττη \ Η Ερωμένη της
«Η Λίζα απλώνει τα γυμνά φιδωτά χέρια της γύρω στο λαιμό μου… Ύστερα, ορμητικά με τραβά πάνω σ’ ένα άδειο θεωρείο… Τα μάτια της είναι τρομερά, τα χείλη της καυτά. Ποτέ δεν ήταν ωραιότερη! Δε θα ξεχάσω αυτή τη μορφή της ποτέ στη ζωή μου. Είναι η ωραιότερη γυναίκα του κόσμου, λέω μέσα μου… Πιάνει τα χέρια μου και τ’ ακουμπά πάνω της… αφήνει τα δάχτυλά μου να διατρέχουν το σώμα της…»
«Η δ. Ρωζέττη ξέρει να γράφει. Έχει τη σκέψη λεπτή και βαθιά, η πινελιά της αποδίδει γραμμή, χρώμα και ατμόσφαιρα. Αιστάνθηκε, φαίνεται, στη ζωή της ένα μεγάλο πόνο κι έγραψε ένα θαυμάσιο βιβλίο», συμπεραίνει ο Γρηγόριος Ξενόπουλος στη Νέα Εστία το 1929. (εκδόσεις Μεταίχμιο)
HenryMiller | Ο Τροπικός του Καρκίνου
«Το θυμάσαι αυτό; Λέει ότι αυτή καθόταν εκειδά, με τα πόδια της να κρέμονται χαλαρά από τα μπράτσα της πολυθρόνας και ξαφνικά, λέει, του ήρθε μια έμπνευση. Αυτό αφού την είχε γαμήσει μια δυο φορές… αφού είχε πει εκείνο το ωραίο περί Ματίς. Γονατίζει, το λοιπόν, και -το διανοείσαι!- ναι, και με τα δύο του δάχτυλα… με 
τις άκρες του μόνο, φαντάσου… ανοίγει τα μικρά της ροδοπέταλα… σκουίς σκουίς… Έτσι απλά. Ένας μικρός κολλώδης ήχος… σχεδόν ανεπαίσθητος. Σκουίς σκουίς! Χριστέ μου, όλη νύχτα αυτό άκουγα! Και μετά λέει ότι έχωσε το κεφάλι του στη γουνίτσα της. Και όταν το έκανε αυτό, βόηθα Παναγιά, αυτή κι αν τύλιξε τα πόδια της στο λαιμό του και τον κράτησε εκεί!»
Πρώτο του μυθιστόρημα που χρηματοδοτήθηκε από την ερωμένη του, Anaïs Nin, και δημοσιεύθηκε το 1934 στη Γαλλία. Πρόκειται για ένα βιβλίο με μεγάλη απήχηση στο κοινό, σημειώνοντας περισσότερες από 2 εκατομμύρια πωλήσεις τα δύο πρώτα χρόνια κυκλοφορίας του. (μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδόσεις Μεταίχμιο)
Pauline Réage | Η ιστορία της Ο
«Στο μπουντουάρ, τοποθέτησαν πίσω στην πλάτη της τους δυο χαλκάδες των βραχιολιών της, της έβαλαν πάνω στους ώμους, πιασμένη μ’ ένα κολιέ, μια μακριά κόκκινη κάπα που την κάλυπτε ολάκερη, αλλά που άνοιγε όταν περπατούσε, αφού δεν μπορούσε να τη συγκρατήσει γιατί είχε δεμένα τα χέρια της πίσω στην πλάτη (…) Διέσχισαν ένα διάδρομο, δυο σαλόνια και μπήκαν στη βιβλιοθήκη, όπου τέσσερις άντρες έπαιρναν τον καφέ τους. Φορούσαν τις ίδιες μεγάλες ρόμπες όπως κι ο πρώτος, ήσαν όμως δίχως μάσκες (…) - Ας τη γυρίσουμε να δούμε τα στήθη και την κοιλιά. Τη γυρίσανε κι η ζέστη της φωτιάς γινόταν αισθητή στη μέση της. 
Ένα χέρι της έπιασε το ένα στήθος, ένα στόμα της έπιασε την άκρη του άλλου. Όμως ξαφνικά έχασε την ισορροπία της κι έπεσε προς τα πίσω, κρατημένη -από ποια χέρια άραγε;- ενώ εντωμεταξύ τις άνοιγαν τα πόδια και τα χείλη, ελαφρά, αισθάνθηκε μαλλιά ανάμεσα στα μπούτια της. Άκουσε να λένε πως έπρεπε να τη βάλουν να γονατίσει. Έτσι κι έγινε».
Το 1954 τόσο το βιβλίο όσο και η άγνωστη συγγραφέας γνώρισαν τη δημόσια κατακραυγή και σύρθηκαν στα δικαστήρια. Απαγορεύτηκε η ανατύπωσή του και επιβλήθηκε πρόστιμο στον εκδοτικό. Το κυριότερο όλων είναι πως αμφισβητήθηκε έντονα η ταυτότητα του συγγραφέα όσον αφορά στο φύλο. (μετάφραση: Θεοδώρα Καβαρατζή, εκδόσεις Εξάντας)
Loulou Morin | Η μαύρη πέρλα
«Έχοντας χάσει τον άντρα της στον πόλεμο, η Μαρούσια Ντε Β. θεωρούσε χρέος της να προσφέρει υπηρεσίες ως εθελόντρια νοσοκόμα στο στρατιωτικό νοσοκομείο του Μπ. Έτσι ήρθε σ’ επαφή με τους πρώτους πειρασμούς (…) Στο νοσοκομείο, έβλεπε νέους άντρες, ολοτσίτσιδους, κάθε μέρα. Το πόστο που της είχαν αναθέσει ήτανε στην πτέρυγα εκείνων που βρίσκονταν σ’ ανάρρωση. Συντρέχοντάς τους με τη πάπια, της ήταν αδύνατο ν’ αποφύγει να ‘ρθει “πρόσωπο με πρόσωπο” (…) Η φαντασίωση αυτή ήτανε τόσο ζωηρή που την έσπρωχνε να τρέχει, να κλειδαμπαρώνεται στην ιματιοθήκη, να τραβά έξω ένα ψεύτικο, πλαστικό φαλλό που κρατούσε φυλαγμένο -όπως όλες οι αξιοσέβαστες κυρίες της πόλης- μέσα σ’ ένα δερμάτινο κουτί σαν κασετίνα για βιβλία (…) με τη σκέψη κάποιου από τους νεαρούς τραυματίες που κάπως της είχε γυαλίσει».
Πριν ακόμη κοπάσει ο σάλος της Ιστορίας της Ο, ένα βιβλίο έρχεται να ξαναταράξει τα νερά της ερωτικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα: Η Μαύρη Πέρλα της Loulou Morin (ψευδώνυμο μεγάλης κυρίας των σαλονιών και του πικάντικου κοσμοπολιτισμού). Κανείς όμως δεν έμαθε ποτέ αν το έγραψε όντως εκείνη... (μετάφραση: Λέων Μαράς, εκδόσεις «Αφροδίτη» - Π. Τραυλός)
Vladimir Nabokov |Λολίτα
«Αισθανόμουν περηφάνια. Είχα κλέψει το μέλι ενός σπασμού δίχως να προσβάλω την ηθική ενός παιδιού. Κανένα, απολύτως κανένα κακό δεν είχα διαπράξει. Ο θαυματοποιός είχε χύσει γάλα, μελάσα, αφρίζουσα σαμπάνια στο καινούργιο άσπρο τσαντάκι μιας νεαρής γυναίκας· και, ιδού, το τσαντάκι είχε μείνει άθικτο. Με τόσο λεπτεπίλεπτο τρόπο είχα οργανώσει το πρόστυχο, φλογερό, αμαρτωλό μου όνειρο· και η Λολίτα παράμεινε ασφαλής - κι εγώ παρέμεινα ανασφαλής. Αυτό που είχα σαν τρελός κάνει δικό μου δεν ήταν η ίδια αλλά ένα δικό μου δημιούργημα, μια άλλη, φαντασιώδης Λολίτα - ίσως πιο αληθινή απ’ τη Λολίτα· την επικάλυπτε, την περικάλυπτε· μετεωριζόταν ανάμεσα σ’ εμένα και σ’ εκείνη και δεν είχε βούληση ούτε συνείδηση - στ’ αλήθεια δεν είχε δική της ζωή».
Η Λολίτα εκδόθηκε το 1955 προκαλώντας τέτοια αίσθηση με την υπαινικτική γραφή του Nabokov, που τον καθιέρωσε ως έναν από τους πλέον ταλαντούχους συγγραφείς του 20ού αιώνα. (μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδόσεις Πατάκη)
Ανδρέας Εμπειρίκος | Ο Μέγας Ανατολικός
«Μήπως, μα τον Θεόν, ο μόνος Θεός ήτο ένας τεράστιος και παντοδύναμος Ψώλων και, ουσιαστικώς, υπήρχαν μόνον ηδοναί, διά του πανισχύρου Πέους του και του υπερπλουσίου Σπέρματός του χορηγούμεναι; Και μήπως αι ηδοναί αύται, τουτέστιν αι ερωτικαί, ήσαν αι πράξεις εκείναι, που επλησίαζαν ασυγκρίτως περισσότερον απ’ οτιδήποτε άλλο τους ανθρώπους προς τον Μεγαλοψώλονα Θεόν, τον απόλυτον Πλάστην και Κτήτορα του Κόσμου, τον 
απόλυτον Κύριον των Δυνάμεων, τον απόλυτο Άρχοντα των Ουρανών και της μικράς μας Γης; Η Υβόννη ησθάνθη προς στιγμήν ίλιγγον. Διά πρώτην φοράν εις τη ζωήν της εξέρχετο από τα όρια του συμβατικού, από τα όρια του θεμιτού (…) Ο ίλιγγος της Υβόννης ήτο στιγμιαίος (…) Ο στιγμιαίος ίλιγγος παρήλθε τελείως. Ήτο λοιπόν ωραία η ζωή, πλήρης ηδονών, υπό τον όρον να ξεύρη κανείς να την ζη και να ημπορή να υπερπηδά ή να καταρρίπτη τα ευρισκόμενα ή τιθέμενα εμπόδια και παγίδες».
Έργο ζωής που γράφτηκε μεταξύ 1945-1951 και εκδόθηκε σε 8 τόμους, μετά το θάνατο του Εμπειρίκου, μεταξύ 1990-92. Η λογοτεχνική κριτική που ασκήθηκε στο έργο υπήρξε πολύπλευρη, καταλήγοντας σε διαφορετικά συμπεράσματα ως προς τη συνολική αξία του. Αντικείμενο αντιπαράθεσης υπήρξε ο χαρακτηρισμός ή μη του έργου ως πορνογραφήματος. (εκδόσεις Άγρα)
Alain Robbe-Grillet | Ένα αισθηματικό μυθιστόρημα
«Η Οντίλ χαλαρώνει αμέσως, βογκάει ελαφρά, λυγίζει τη μέση προβάλλοντας το υπογάστριο και γέρνοντας το στήθος προς τα πίσω για να προσφέρει καλύτερο το αιδοίο της στα έμπειρα δάχτυλα της αφέντρας της. Αμέσως εκδηλώνει σημάδια ολοφάνερης ηδονής. Ο Σορέλ επισημάνει στον φίλο του ότι η ανήλικη κοπέλα, όπως και πολλές κοπέλες πιο ώριμες, ερεθίζεται γρήγορα από την προκαταρτική κακομεταχείριση, το καταναγκαστικό γδύσιμο, τις ταπεινωτικέςστάσεις, τα υβριστικά λόγια, τα χαστούκια, τα διάφορα δεσίματα, τους εικονικούς βιασμούς κ.λπ.»
Κύκνειο άσμα του συγγραφέα, που κυκλοφόρησε το 2007 στη Γαλλία με την επισήμανση και προειδοποίηση του εκδότη ότι πρόκειται για ένα «παραμύθι για ενήλικες», το οποίο μπορεί να προσκρούσει σε ορισμένες ευαισθησίες. (μετάφραση: Γιάννης Καυκιάς, εκδόσεις Τόπος)
Pascal Bruckner | Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα
«Ντρεπόμουν για τη μίζερη συμμετοχή μου στην οργιακή της αναζήτηση κι έκρυβα την εύκολη ικανοποίηση της επιθυμίας μου γιατί ήταν η στιγμή του χωρισμού των σωμάτων, της επιστροφής στη μοναξιά. Περιφρονούσα αυτά τα λευκά λουλούδια που εκτόξευα μέσα στην κοιλιά της, θλιβερό μπουκέτο που προσφέροντάς 
μου την ηδονή, μου στερούσαν το αντικείμενό της. Αυτό που προσπαθούσα να τιμήσω ήταν την ηδονή της Ρεβέκκας, υπηρέτης της δικιάς της χαράς, αναγκασμένος να μιμούμαι το δικό της πλούτο, να αντιγράφω τη δική της εγκατάλειψη, μια και δεν την αισθανόμουν πραγματικά. Αλίμονο! Φτωχός οργωτής αυτής της ρόδινης και γόνιμης γης, ποτέ δεν έφθανα στο ύψος του δικού της παραληρήματος».
Το 1981 κάνει αισθητή την παρουσία του στα γαλλικά βιβλιοπωλεία κεντρίζοντας με την άψογα ενορχηστρωμένη φιλοσοφία του γύρω από την παρέκκλιση και τη διαφθορά. Ο Roman Polanski -που διασκεύασε το βιβλίο για τον κινηματογράφο- δήλωνε ότι πρόκειται για «ένα βιβλίο που έχει το κουράγιο να φτάσει στα άκρα των καταστάσεων και των συναισθημάτων. Είναι κάτι περισσότερο από μια ιστορία αγάπης, είναι η ανατομία ενός πάθους». (μετάφραση: Μαρίνα Λώμη, εκδόσεις Αστάρτη)
* Η Βίκυ Βασιλάτου είναι δημοσιογράφος και μεταφράστρια.
