Ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι [Fyodor Dostoevsky] και ο Λέων Τολστόι [Leo Tolstoy] βρίσκονταν συνεχώς σε μια άτυπη συγγραφική κόντρα, σχολιάζοντας επικριτικά ο ένας τα έργα του άλλου στα ημερολόγια και στις επιστολές τους.

Επιμέλεια: Σόλωνας Παπαγεωργίου

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχνικό στερέωμα. Σε αυτό το αφιέρωμα, συγκεντρώσαμε είκοσι δύο δημιουργούς, ξένους και Έλληνες, που δημοσίευσαν ένα και μοναδικό, μα από όλες τις απόψεις σπουδαίο μυθιστόρημα.

Επιμέλεια: Σόλωνας Παπαγεωργίου

«Όλοι όσοι χρησιμοποίησαν το μοτίβο της πορείας κατέθεσαν άμεσα ή έμμεσα κι ένα λιθαράκι αναστοχασμού στο αφήγημα του σωστού και δίκαιου αγώνα, υιοθετώντας νέα βλέμματα κι υποδεικνύοντας αναθεωρητικά πρίσματα στην παλαιότερη κομματική ορθότητα»: σκέψεις με αφορμή το μοτίβο της «πορείας» όπως αποτυπώνεται σε γεγονότα της περιόδου 1946-1949. Κεντρική εικόνα: «Η κάθοδος των εννιά» (1984), σε σκηνοθεσία Χρίστου Σιοπαχά.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για τον συγκεντρωτικό τόμο του Άρη Αλεξάνδρου «Έξω απ' τα δόντια: Δοκίμια 1937-1975» (εκδ. Πατάκη).

Του Διονύση Μαρίνου

Όλοι στην εφηβεία μας διαβάσαμε Ντοστογιέβσκη από κάποια βιβλία που υπήρχαν στη βιβλιοθήκη του σπιτιού, είτε γιατί δανειστήκαμε κάποια από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη ή τη Λέσχη Νεότητας της γειτονιάς μας. Σπάνια θα συναντήσεις σημερινούς πενηντάρηδες που να μην διασταυρώθηκαν τότε με κείμενα του Ντοστογιέβσκη, είτε γιατί ο παιδαγωγικός χαρακτήρας ενός τέτοιου αναγνώσματος ήταν επιβεβλημένος είτε γιατί κάποιος αριστερός δάσκαλος ή συγγενής το συνέστησε. Πάντως, η ρωσική λογοτεχνία σε ελάχιστους έφτασε μεταφρασμένη στα ελληνικά χωρίς κάποιαν, ακροθιγή έστω, σύνδεση με το γλωσσικό ιδίωμα της σοσιαλιστικής διανόησης.

Του Νίκου Ξένιου

Ο Γιάννης Βαρβέρης εκτός από ποιητής ήταν και οξύ κριτικό πνεύμα. Κι όχι μόνο στο χώρο του θεάτρου, όπως καταδεικνύει η αιρετική κι ενδιαφέρουσα ανάγνωση που έκανε στο μυθιστόρημα του Άρη Αλεξάνδρου. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός