Μια μέρα σαν σήμερα, 16 Ιουνίου 1723 στην πόλη Κιρκάλντυ της Σκωτίας, είχε έρθει στη ζωή ο οικονομολόγος και ηθικός φιλόσοφος Άνταμ Σμιθ .
Του Ευθύμιου Σακκά
Η πανεπιστημιακή του μόρφωση άρχισε στην ηλικία των δεκατεσσάρων ετών, οπόταν και εισήχθη στο τμήμα Ηθικής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο κολλέγιο της Οξφόρδης. Κατά το διάστημα αυτό ήταν που άρχισε να καλλιεργεί την φιλοσοφική του σκέψη.
(...) καθοδηγείται από ένα αόρατο χέρι να επιδιώξει έναν σκοπό που δεν αποτελούσε μέρος των προθέσεων του. Επιδιώκοντας το δικό του συμφέρον συχνά προωθεί αυτό της κοινωνίας πιο αποτελεσματικά απ' ό,τι όταν πραγματικά επιδιώκει να το προωθήσει».
Από τα οικονομικά του κείμενα σαφώς το σημαντικότερο είναι «Ο πλούτος των εθνών», όπου μεταξύ άλλων αναπτύσσει την σκέψη περί ενός «αόρατου χεριού» και λέει:
«Κάθε άτομο αναγκαστικά εργάζεται για να καταστήσει τα ετήσια έσοδα της κοινωνίας όσο περισσότερα μπορεί. Γενικά δεν επιδιώκει να προωθήσει το κοινό συμφέρον, ούτε γνωρίζει πόσο πολύ το προάγει... Προτιμώντας την υποστήριξη της δικής του εργατικότητας παρά της ξένης, επιδιώκει μονάχα την δική του ασφάλεια και κατευθύνοντας αυτή την εργατικότητα κατά τέτοιο τρόπο ώστε το προϊόν της να έχει την μεγαλύτερη δυνατή αξία, επιδιώκει μονάχα το δικό του συμφέρον, και σε αυτήν όπως και άλλες περιπτώσεις, καθοδηγείται από ένα αόρατο χέρι να επιδιώξει έναν σκοπό που δεν αποτελούσε μέρος των προθέσεων του. Επιδιώκοντας το δικό του συμφέρον συχνά προωθεί αυτό της κοινωνίας πιο αποτελεσματικά απ' ό,τι όταν πραγματικά επιδιώκει να το προωθήσει».
Το δοκιμιακό του έργο καλύπτει ένα εύρος θεμάτων, όπως το κείμενό του περί μουσικής που πραγματεύεται κυρίως το ζήτημα της μίμησης αναφέροντας μεταξύ των άλλων: «η μουσική σκοπεύει να διηγηθεί κάποια συγκεκριμένη ιστορία, ή να μιμηθεί κάποιο συγκεκριμένο γεγονός, ή γενικά να υπαινιχθεί κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο, ξεχωριστό από τον συνδυασμό των ήχων από τον οποίο συντίθεται η ίδια. Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι το νόημά της είναι αυτοτελές και δεν χρειάζεται ερμηνευτές για να το εξηγήσουν.
Ό,τι ονομάζεται θέμα μιας τέτοιας μουσικής είναι ολότελα διαφορετικό από αυτό που ονομάζεται θέμα ενός ποιήματος ή μιας ζωγραφιάς και είναι πάντα κάτι που δεν υπάρχει μέσα στο ποίημα ή την ζωγραφιά».
*Κεντρική εικόνα: [Εικόνα: Etching created by Cadell and Davies (1811), John Horsburgh (1828) or R.C. Bell (1872)]
