Δεκατρείς εκδότες υπογράφουν το ακόλουθο κείμενο με το οποίο υπερασπίζονται την ενιαία τιμή του βιβλίου ως συμφέρουσα για αναγνώστες, βιβλιοπώλες κι εκδοτικούς οίκους κι εξηγούν γιατί αντιτίθενται σε σκέψεις για κατάργησή της.
«Με αφορμή τη συζήτηση που γίνεται αυτές τις μέρες σχετικά με το θέμα της ενιαίας τιμής του βιβλίου, εμείς οι υπογράφοντες επιθυμούμε να εκφράσουμε τις ακόλουθες απόψεις: Η ενιαία τιμή του βιβλίου, που ξεκίνησε από την πρωτοπόρο στο θέμα αυτό Γαλλία, είναι ένα σύστημα που διέπει την κυκλοφορία των βιβλίων και αποσκοπεί στην προστασία του πλουραλισμού στην παραγωγή βιβλίων και στη στήριξη ιδιαίτερα εκδόσεων που χαρακτηρίζονται για την ποιότητά τους αλλά δεν έχουν μεγάλη κυκλοφορία. Ο νομοθέτης πιστεύει, και αυτό πιστεύουμε και εμείς, ότι για να διατηρηθεί αυτή η πολυμορφία πρέπει να ενισχυθούν όλοι οι διαθέτες βιβλίων, από τους μικρότερους ως τους μεγαλύτερους. Είναι γνωστό ότι οι μεγάλες αλυσίδες, που ενδιαφέρονται για την ταχεία ανάπτυξή τους και στηρίζονται σε κεφάλαια που απαιτούν ταχεία απόδοση, επιδιώκουν αφενός μεν να διαθέτουν βιβλία ταχείας κυκλοφορίας, τα γνωστά «bestsellers», και αφετέρου να προσελκύσουν όσο το δυνατό μεγαλύτερο κοινό. Οι μεγάλες αλυσίδες, λόγω του όγκου πωλήσεων, έχουν τη δυνατότητα να πιέζουν τους εκδότες για μεγαλύτερες εκπτώσεις, έτσι ώστε να μπορούν και οι ίδιες να κάνουν μεγαλύτερες εκπτώσεις στο καταναλωτικό κοινό. Σ΄ ένα ελεύθερο καθεστώς χωρίς την ενιαία τιμή, οι μεγάλες αλυσίδες, εφόσον έχουν τη δυνατότητα να κάνουν μεγαλύτερες εκπτώσεις και να τις διαφημίζουν αναλόγως, κατορθώνουν σε μεγάλο βαθμό να παίρνουν την πελατεία των μικρών βιβλιοπωλείων, με τελικό αποτέλεσμα πολλά από αυτά να κλείνουν. Συχνά μάλιστα κλείνουν τα μικρά βιβλιοπωλεία που διευθύνονται από ανθρώπους που αγαπούν το βιβλίο, που οι ίδιοι έχουν πνευματικά ενδιαφέροντα και ανάλογη παιδεία.
Σ΄ αυτήν όμως την περίπτωση, βιβλία με μικρή κυκλοφορία, τα οποία ο εκδότης θα διέθετε σ΄ ένα μεγάλο αριθμό βιβλιοπωλείων, αυτομάτως γίνονται ζημιογόνα για την εκδοτική επιχείρηση με αποτέλεσμα να μην εκδίδονται. Έσχατη συνέπεια μιας τέτοιας κατάστασης θα είναι να καταντήσει ο εκδότης να εκδίδει βιβλία κατά παραγγελία των μεγάλων αλυσίδων. Δεν θα αργήσουν ίσως να δημιουργηθούν και ομάδες εργασίας που θα παράγουν βιβλία κατά ορισμένα πρότυπα.
Όποιος βλέπει το βιβλίο ως ένα αγαθό απλά και μόνο οικονομικό δεν έχει λόγο να υποστηρίζει την ενιαία τιμή.
Όποιος όμως πιστεύει ότι το βιβλίο, σ΄ όλη του την παραγωγή και τον πλουραλισμό, αποτελεί ελεύθερη έκφραση που δεν πρέπει να υποτάσσεται σε καμιά ιδεολογία, έχει πολλούς λόγους να υποστηρίξει την ύπαρξη πολλών βιβλιοπωλείων, μικρών και μεγάλων. Ιδιαίτερα θα θέλει να υποστηρίξει εκείνους τους βιβλιοπώλες που είναι και οι ίδιοι αναγνώστες, που έχουν καλλιεργήσει μία σχέση με το κοινό τους στο πιο μικρό κι απομακρυσμένο τμήμα της χώρας μας, που πασχίζουν με τα δόντια να τα βγάλουν πέρα. Αυτοί οι άνθρωποι που θα κρατήσουν το δύσκολο βιβλίο για πολύ χρόνο απούλητο στα ράφια τους, μόνο και μόνο γιατί το αγαπούν, μόνο και μόνο γιατί ελπίζουν ότι θα βρουν κάποιον με ανάλογα ενδιαφέροντα να το αγοράσει, αυτοί οι άνθρωποι, οι οποίοι λόγω της μικρής κίνησης δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν εύκολα στα γενικά έξοδα που έχουν, αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται ένα ικανό ποσοστό μεικτού κέρδους για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Και αυτό θα το καταφέρνουν αν μπορούν να κάνουν μόνο την έκπτωση του 10% που τους επιτρέπει ο σχετικός νόμος, χωρίς να φοβούνται τον ανταγωνισμό των μεγάλων αλυσίδων.
Αυτό υποστηρίζει η ενιαία τιμή, και το υποστηρίζει με τις συνθήκες που δημιουργεί ώστε να υπάρχει μεγάλος αριθμός βιβλιοπωλείων σε κάθε γωνιά της χώρας μας , τα οποία μπορούν να αποτελέσουν μικρά ή μεγάλα κέντρα επαφής των αναγνωστών με το βιβλίο.
Για τον ίδιο λόγο μάλιστα, για μεγάλο διάστημα στη Γαλλία είχε απαγορευθεί σε πολλές περιπτώσεις η διαφήμιση βιβλίων από την τηλεόραση. Αυτό αποσκοπούσε να αποτρέψει το κοινό από το να στραφεί μόνο στα βιβλία bestseller.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο εμείς οι υπογράφοντες υποστηρίζουμε το σύστημα της ενιαίας τιμής του βιβλίου, που αποτελεί μακροχρόνιο αίτημα όλου του κλάδου μας.
Με αυτή την προσπάθεια ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος, ο οποίος παρά τις ατέλειές του λειτούργησε μέχρι τώρα. Σήμερα, αντί να προσπαθούμε να ενισχύσουμε και να βελτιώσουμε το νόμο αυτό, ακούμε μερικές παράξενες φωνές εναντίον του.
Υπάρχει ένας ισχυρισμός ότι τάχα η κατάργηση της ενιαίας τιμής θα κάνει το βιβλίο φθηνότερο. Υπάρχει άλλος ισχυρισμός πως την εποχή της οικονομικής απελευθέρωσης η ενιαία τιμή τάχα καταργεί τον ανταγωνισμό. Και τα δύο επιχειρήματα είναι έωλα. Ο ανταγωνισμός δεν καταργείται – υπάρχει μεταξύ των εκδοτών. Κάθε εκδότης προσπαθεί να εκδώσει το καλύτερο βιβλίο και στη χαμηλότερη τιμή. Αν κάποιος τον αναγκάζει να ανεβάζει τις τιμές αυτός είναι εκείνος που του ζητάει μεγαλύτερες εκπτώσεις. Και αν αυτός που ζητάει μεγαλύτερες εκπτώσεις στη συνέχεια κάνει εκπτώσεις στο κοινό, τότε πρόκειται για μια δημιουργία φούσκας που κάποιος την προκαλεί και στη συνέχεια την τρυπάει για να ξεφουσκώσει αποβλέποντας στο προσωπικό του συμφέρον. Αν κάποιες αλυσίδες θεωρούν ότι η τιμή που ορίζει ο εκδότης είναι υψηλή και γι΄ αυτό κάνουν εκπτώσεις υπάρχει μια απλή λύση: μπορεί να συνεννοηθεί ο εκδότης με τις αλυσίδες ώστε να μειώσει εξαρχής τις τιμές και να κάνει στις αλυσίδες μικρότερες εκπτώσεις, όσες ακριβώς χρειάζονται για να λειτουργούν κανονικά.
Τα υπόλοιπα είναι παραπλάνηση του κοινού. Το να δημιουργούμε εικονικές τιμές και στη συνέχεια να τις μειώνουμε με εκπτώσεις αυτό δεν είναι πτώση των τιμών. Πτώση των τιμών επιτυγχάνεται όταν είναι γνωστό το ποσοστό που χρειάζεται το βιβλιοπωλείο για να λειτουργήσει και με βάση το ποσοστό αυτό που έχει στο κοστολόγιό του ο εκδότης γίνεται προσπάθεια να διαμορφωθούν όσο το δυνατό χαμηλές τιμές χωρίς όμως να θυσιάζεται η ποιότητα υπέρ της τιμής.
Με βάση αυτή τη λογική πρέπει να συμφωνήσουν όλοι οι παράγοντες, το κοινό, οι συγγραφείς, οι εκδότες, οι βιβλιοπώλες, το κράτος και ιδιαίτερα το υπουργείο πολιτισμού ότι η ενιαία τιμή είναι ένα σύστημα που και το κοινό προστατεύει αλλά, το σημαντικότερο, προστατεύει τον πλουραλισμό και την ελεύθερη διάδοση ιδεών.
Γι΄ αυτό το λόγο εξάλλου πολιτισμένα κράτη, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και τόσα άλλα, από χρόνια έχουν υιοθετήσει και σέβονται την ενιαία τιμή.
Στη Γαλλία μάλιστα τη στιγμή αυτή συζητείται στα νομοθετικά όργανα της Γαλλικής Δημοκρατίας νομοσχέδιο για την καθιέρωση της ενιαίας τιμής και στα ηλεκτρονικά βιβλία (e-books). Αυτό ελπίζουμε κι εμείς να συμβεί στη χώρα μας».
Εκδόσεις Πατάκη, Στέφανος Πατάκης
Εκδόσεις της Εστίας, Εύα-Μαρία Καραϊτίδη
Εκδόσεις Σταμούλη, Αθανάσιος Σταμούλης
Εκδόσεις Γκοβόστη, Κωνσταντίνος Γκοβόστης
Εκδόσεις Μεταίχμιο, Νώντας Παπαγεωργίου
Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα, Άννη Ραγιά
Εκδοτικός Οίκος Κέδρος, Ευάγγελος Παπαθανασόπουλος
Εκδόσεις Ψυχογιός, Θάνος Ψυχογιός
Εκδόσεις Κ. Παπαδόπουλος Α.Ε., Γιάννης Παπαδόπουλος
Εκδόσεις Ιων, Γεώργιος Παρίκος
Εκδόσεις Μίνωας, Γιάννης Κωνστανταρόπουλος
Ιανός, Νίκος Καρατζάς
Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Γεώργιος Παπασωτηρίου
