Χόρχε Λουίς ΜπόρχεςΜτφρ: Ε. Κ. Γαζής
Επιμέλεια: Δήμητρα Παπαβασιλείου
Εκδόσεις: Printa
Σελ:139 Τιμή:12,00€
Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, μια από τις πλέον εμβληματικές μορφές της σύγχρονης λογοτεχνίας, φημιζόταν τόσο για το εύρος των γνώσεων όσο και για την εμβρίθεια του πνεύματός του. Στα ενδιαφέροντά του, που περιελάμβαναν από την παγκόσμια λογοτεχνία και φιλοσοφία μέχρι τις θετικές επιστήμες και τις διάφορες θεολογίες, συγκαταλεγόταν και ο βουδισμός, με τη γραπτή παράδοση του οποίου ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένος. Στο δοκίμιο αυτό, απόσταγμα μιας σειράς διαλέξεων, ο Αργεντινός συγγραφέας εκθέτει διεξοδικά την προέλευση, την ιστορική διαδρομή και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του μεγάλου αυτού φιλοσοφικο-θρησκευτικού συστήματος.
Δόγματα και έννοιες-κλειδιά του βουδισμού, όπως η αποδημία της ψυχής, το κάρμα, η Νιρβάνα, ο Τροχός του Νόμου και η Ευγενής Οκταπλή Ατραπός, εξετάζονται με τρόπο οξυδερκή και, συγχρόνως, αφοπλιστικά εύληπτο. Με εξίσου κατανοητό τρόπο αναλύονται, εξάλλου, οι ιδιαίτερες εκφάνσεις ("σχολές") του βουδισμού, όπως η Μαχαγιάνα ή Μεγάλο Όχημα, ο λαμαϊσμός, ο ταντρισμός και το Ζεν.
Η ευρυμάθεια και η διεισδυτικότητα του βλέμματός του είναι εκείνα ακριβώς τα στοιχεία που επιτρέπουν στον Μπόρχες να πραγματοποιεί απροσδόκητες όσο και εύστοχες συγκρίσεις ανάμεσα στο βουδισμό (αλλά και τον ινδουισμό, από τον οποίο αυτός προήλθε), από τη μια πλευρά, και τις υπόλοιπες μεγάλες θρησκείες, την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τη σύγχρονη δυτική σκέψη, από την άλλη.
Το αποτέλεσμα είναι ένα διαφωτιστικό, εναργές και απολαυστικό στην ανάγνωση βιβλίο, από ένα συγγραφέα που θεωρούσε το βουδισμό "κάπως λιγότερο απίθανο από το χριστιανισμό".
Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες γεννήθηκε το 1899 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Ήταν απόγονος αγωνιστών για τη χειραφέτηση της Αργεντινής, ενώ ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και καθηγητής ψυχολογίας σε ξενόγλωσση παιδαγωγική σχολή. Από παιδί ακόμα ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες ήταν δίγλωσσος, αφού παράλληλα με τα ισπανικά, η αγγλόφωνη γιαγιά του του μάθαινε να μιλά και να γράφει την αγγλική γλώσσα. Ο μικρός δήλωσε στον πατέρα του ότι ήθελε να γίνει συγγραφέας και σε ηλικά επτά χρόνων σύνταξε στα ελληνικά μια σύνοψη της ελληνικής μυθολογίας. Οκτώ χρονών γράφει το πρώτο διήγημά του, ενώ ένα χρόνο αργότερα μεταφράζει και δημοσιεύει τον "Ευτυχισμένο πρίγκιπα" του Όσκαρ Ουάιλντ. Εξαιτίας μιας πάθησης στα μάτια του, που θα τον οδηγήσει προοδευτικά σε πλήρη τύφλωση, η οικογένεια Μπόρχες εγκαθίσταται στη Γενεύη, όπου ο Χόρχε Λουίς εγκαινιάζει της λυκειακές σπουδές του και αποκτά μια υψηλού επιπέδου μόρφωση, καθώς τελειοποιεί τις γνώσεις στην αγγλική, γαλλική και γερμανική γλώσσα. Ανακαλύπτει την εξπρεσσιονιστική ποίηση, τη γερμανική φιλοσοφία, τελειοποιεί τα λατινικά του και το 1919 εγκατεστημένος στη Μαγιόρκα της Ισπανίας ολοκληρώνει την πρώτη ποιητική συλλογή του "Οι κόκκινοι ρυθμοί" όπου είναι φανερός ο θαυμασμός για την επανάσταση των μπολσεβίκων στη Ρωσία. Η οικογένεια των Μπόρχες, έπειτα από πολλές προσωρινές διαμονές και πολλά ταξίδια στην Ευρώπη, επιστρέφουν το 1921 στο Μπουένος Άιρες, όπου και θα παραμείνει. Τώρα ο Μπόρχες ανακαλύπτει τις φτωχογειτονιές της γενέτειράς του με τους compafritos ("μόρτες") γράφει ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια και "φαντασίες", ιδρύει διάφορα περιοδικά, παίρνει μέρος σε λογοτεχνικούς ομίλους και από το 1925, που θα δημοσιεύσει την ποιητική συλλογή "Η απέναντι Σελήνη" και τα δοκίμια "Έρευνες", θα δίνει το λογοτεχνικό παρόν με ένα έως δύο έργα το χρόνο, μέχρι το 1985 που θα δημοσιευθεί και η τελευταία ποιητική συλλογή του, "Οι συνωμότες". Ο Μπόρχες πέθανε στις 14 Ιουνίου του 1986 στη Γενεύη και τάφηκε σύμφωνα με την επιθυμία του, στην πόλη των εφηβικών του χρόνων, στο Μπουένος Άιρες.
