10 +1 αστυνομικά μυθιστορήματα

01/Μπλε νότες σε κόκκινο φόντο, του Μάρκους Μαλτ (μτφρ. Κ. Κατσουλάρης, Κέδρος).

Μυθιστόρημα γραμμένο με την αυτοσχεδιαστική λογική μιας σουίτας τζαζ. Άξιος επίγονος του Ιζζό, ο Μάρκους Μαλτ έστησε μια νεο-νουάρ πλοκή με έντονα πολιτικό χαρακτήρα. Ο βασικός ήρωας, ένας μαύρος Γάλλος πιανίστας της τζαζ ονόματι Μίστερ αναζητά τους δολοφόνους της κροάτισσας προσφυγοπούλας Βέρας και βρίσκεται αντιμέτωπος μ’ ένα πολύ πιο μεγάλο και φρικαλέο έγκλημα: τον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο που διέλυσε μια ολόκληρη χώρα και άφησε πίσω του ανεπούλωτες πληγές σε ανθρώπους και τόπους. Ο Μίστερ, στις περιπλανήσεις του στο μελαγχολικό νυχτερινό χειμωνιάτικο Παρίσι, συνοδεύεται από έναν ταξιτζή-φιλόσοφο και μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες ηχογραφήσεις της δισκογραφικής Blue Note. 

02/Πάντα ο διάβολος, του Ντόναλντ Ρέι Πόλοκ (μτφρ. Β. Τζανακάρη, Μεταίχμιο).

Στο μυθιστόρημα του Πόλοκ πρωταγωνιστεί μια οικογένεια βγαλμένη από τους χειρότερους εφιάλτες μας. Ο Καρλ και η Σάντι, μεγαλωμένοι στο αγροτικό Οχάιο με αρρωστημένες εμμονές τη θρησκεία και τους εσταυρωμένους, θα γίνουν ο τρόμος των εθνικών οδών. Μόνο που ο αστυνομικός ο οποίος θα αναλάβει την καταδίωξή τους ίσως να είναι χειρότερος απ’ αυτούς. Το αίμα ρέει άφθονο, το βιβλίο δεν είναι για ευαίσθητα στομάχια. Οι ήρωες, οι περιγραφές και τα φρικιαστικά εγκλήματα των κατά συρροή δολοφόνων παραπέμπουν σε ιστορίες της Φλάνερι Ο’Κόνορ και του Τρούμαν Καπότε, κι ενίοτε θυμίζουν τις ταινίες των αδελφών Κοέν – χωρίς το ανατρεπτικό χιούμορ τους, όμως. 

03/Λιβυκή έξοδος, του Τίτο Τοπέν (μτφρ. Α. Μακάρωφ, Άγρα).

Μια ιστορία που δεν θα την έλεγες αστυνομική ακριβώς, αλλά γραμμένη με ύφος νουάρ. Η υπόθεση διαδραματίζεται στη λιβυκή έρημο, στη διάρκεια του σχετικά πρόσφατου εμφυλίου πολέμου που οδήγησε στην ανατροπή του Καντάφι. Ο Τσίνο, ένας αντικαθεστωτικός καταζητούμενος, οδηγεί μέσα στην έρημο ένα Land Cruiser φορτωμένο με μια ανομοιογενή ομάδα φυγάδων: ένα Γάλλο πιλότο που μοιάζει με τον Βενσάν Κασέλ, έναν αλκοολικό γιατρό που διαβάζει Γκράχαμ Γκρην, έναν αρχαιολόγο, δύο Λίβυες εκ των οποίων η μία είναι έγκυος, και μερικούς Αφρικανούς από γειτονικές χώρες. Ο πανικός και η απελπισμένη φυγή προς την Τρίπολη, η τρομακτική έρημος και οι περίεργοι ήρωες δημιουργούν μια ατμόσφαιρα αγωνίας (και θυμίζουν την παλιά γαλλική πολεμική ταινία Ένα ταξί για το Τομπρούκ). 

04/Το Παρίσι εν καιρώ ειρήνης, του Ζιλ Μαρτέν-Σοφιέ (μτφρ. Γ. Στρίγκος, Πόλις). 

Στο 18ο διαμέρισμα του Παρισιού τοποθετεί το μυθιστόρημά του ο Μαρτέν-Σοφιέ, ο οποίος αφηγείται μια ιστορία μίσους και ασυνεννοησίας ανάμεσα στις ποικίλες εθνικές και θρησκευτικές κοινότητες που ζουν εκεί, φαινομενικά ήρεμα. Ο βρετόνος αστυνόμος Κερζενεάν προσπαθεί να ξεμπερδέψει το κουβάρι των προβλημάτων που δημιουργείται όταν ένας νεαρός Άραβας αποπειράται να κλέψει την τσάντα μιας κοπέλας εβραϊκής καταγωγής. Αυτό το ασήμαντο περιστατικό θα έχει ανεξέλεγκτες συνέπειες που θα ανατρέψουν την ασταθή ισορροπία των διαφόρων εθνοτήτων, αναγκάζοντας τους πάντες να πάρουν θέση και να παραμερίσουν την κοινή λογική και τις ηθικές αρχές τους. Ωστόσο, τι ρόλο παίζει η γοητευτική φιλόλογος που θα συναντήσει στο δρόμο του ο Κερζενεάν; Και υπάρχει κάποιος που να μην υποκρίνεται σ’ αυτή την ιστορία;

05/Η Χιονάτη πρέπει να πεθάνει, της Νέλε Νόιχαους (Κλειδάριθμος). 

Στα αστυνομικά/θρίλερ της Νόιχαους πρωταγωνιστεί το ζευγάρι των αστυνομικών Πία Κίρχοφ και Όλιβερ φον Μπόντενσταϊν, και ο τόπος δικαιοδοσίας τους είναι το Χόφχαϊμ, στο κρατίδιο της Έσσης. Στη Χιονάτη, τους βρίσκουμε να προσπαθούν να εξιχνιάσουν τη θανατηφόρα πτώση μιας γυναίκας από μια γέφυρα πεζών, η οποία σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες είναι δολοφονία και όχι ατύχημα. Οι έρευνές τους θα τους οδηγήσουν σ’ ένα μικρό χωριό της οροσειράς Τάουνους, όπου οι εξαφανίσεις νεαρών κοριτσιών μοιάζουν συχνό φαινόμενο. Πώς θα διασπάσουν όμως το τείχος της σιωπής που προστατεύει το παρελθόν; Ρεαλιστική περιγραφή της κλειστοφοβικής γερμανικής επαρχίας και των κατοίκων της.   

06/Φλεγόμενος, του Τόμας Ένγκερ (μτφρ. Α. Καλοφωλιάς, Λιβάνης). 

Μετά από διετή άδεια, ο δημοσιογράφος Χένινγκ Τζουλ επιστρέφει στο διαδικτυακό ειδησεογραφικό σάιτ 1-2-3 News. Πριν προλάβει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της δουλειάς, παίρνει εντολή να καλύψει μια συνέντευξη τύπου της αστυνομίας, με αφορμή τη φρικτή δολοφονία μιας φοιτήτριας. Ο Τζουλ, ο οποίος προσπαθεί να συνέρθει από κάποιο άγνωστο ακόμα τραυματικό γεγονός αμφιβάλει για τις ικανότητες του αστυνομικού που χειρίζεται την υπόθεση. Πρόκειται για παλιό συμμαθητή του, τον τραμπούκο του σχολείου. Έτσι, όταν ανακοινώνεται η σύλληψη του υποτιθέμενου δολοφόνου, ο Τζουλ πιστεύει ότι η έρευνα έχει πάρει λάθος δρόμο.  Με το μεθοδικό τρόπο της παλιάς, κλασικής δημοσιογραφίας, ο Τζουλ θα καταφέρει να διαλευκάνει την υπόθεση. 

07/Η αλήθεια για την υπόθεση Χάρρυ Κέμπερτ, του Ζοέλ Ντικέρ (μτφρ. Γ. Στρίγκος, Πατάκης). 

Ο συγγραφέας Μάρκους Γκόλντμαν βιώνει ένα οδυνηρό writer’s block στη Νέα Υόρκη, την περίοδο των προεδρικών εκλογών του 2008. Όταν ο φίλος και μέντοράς του, καθηγητής Χάρρυ Κέμπερτ, θα κατηγορηθεί για το φόνο μιας 15χρονης κοπέλας –έναν φόνο που διαπράχθηκε το μακρινό 1975– ο Γκόλντμαν θα τα παρατήσει όλα για να σπεύσει στο Νιου Χαμσάιρ για να εξιχνιάσει την υπόθεση για την οποία κατηγορείται ο φίλος του. Ωστόσο, γρήγορα θα συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να βρει απαντήσεις σε τρία πιεστικά ερωτήματα: ποιος σκότωσε την 15χρονη Νόλα Κέλλεργκαν; Τι συνέβη στο Νιου Χαμσάιρ το 1975; Και τέλος, πώς γράφει κανείς ένα επιτυχημένο μυθιστόρημα; 

08/Το Μίσος, του Βαγγέλη Γιαννίση (Διόπτρα). 

Ο συγγραφέας ζει κι εργάζεται στη Σουηδία όπου, όπως λέει ο ίδιος, σ’ ένα τρένο γνώρισε τον ελληνικής καταγωγής επιθεωρητή Άντερς Οικονομίδη. Έκτοτε, ανέλαβε την αποστολή να διηγείται τις περιπέτειες του συμπαθούς αστυνομικού, οι οποίες διαδραματίζονται στο Έρεμπρο και, απ’ ό,τι φαίνεται, θα είναι βουτηγμένες στο αίμα. Στο Μίσος, ο Οικονομίδης καλείται να εξιχνιάσει τους αποτρόπαιους φόνους τριών μεταναστριών, οι οποίοι αρχικά μοιάζουν να είναι έργο μιας ακραίας ρατσιστικής οργάνωσης. Η υπόθεση εκτυλίσσεται με αλλεπάλληλες ανατροπές, στο ύφος του Νέσμπο και του Μένκελ, αλλά ο Οικονομίδης κάθε άλλο παρά αντίγραφο του Χόλε ή του Βαλάντερ είναι. Δεν πίνει, δεν καπνίζει και μοιάζει με άνθρωπο της διπλανής πόρτας, κάτι που τον κάνει τελικά προσιτό κι ανθρώπινο. 

09/Το στίγμα της προδοσίας, του Πωλ Τζόνστον (μτφρ. Γ. Μπαρουξής, Ψυχογιός). 

Ο συγγραφέας είναι Σκοτσέζος, παντρεμένος με Ελληνίδα, και ζει το μισό χρόνο στην Ελλάδα. Δεν μας εκπλήσσει λοιπόν το γεγονός ότι ο ήρωας του, ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Άλεξ Μαύρος, είναι ελληνικής καταγωγής, και έρχεται στην Κρήτη για να εντοπίσει έναν εξαφανισμένο παράγοντα της χολιγουντιανής κινηματογραφικής βιομηχανίας. Ο Μαύρος θα εμπλακεί σε μια ιστορία τελείως απρόβλεπτη: αρχαιοκαπηλία, εμπόριο ναρκωτικών, βία και κρυμμένα μυστικά από την εποχή του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου, εγκλήματα που ζητούν ακόμα εκδίκηση. Και το χειρότερο απ’ όλα: ο Μαύρος θα ανακαλύψει ότι και η δική του οικογένεια είναι ανακατεμένη σε όλα αυτά. 

10/Ντζεμπέλ, Στους λόφους του Αλγερίου, του Ζυλ Βενσάν (μτφρ. Ρ. Κολαΐτη, Καστανιώτη). 

Στη σύγχρονη ατμοσφαιρική Μασσαλία, η αδελφή ενός στρατιώτη που υποτίθεται ότι αυτοκτόνησε στην Αλγερία, την εποχή του πολέμου της ανεξαρτησίας, αναθέτει στον ιδιωτικό αστυνομικό Σεμπαστιάν Τουρέν να ανακαλύψει την αλήθεια για το θάνατο του αδελφού της. Ο Τουρέν θα συνεργαστεί με μια αστυνομικό αλγερινής καταγωγής και θα αναγκαστεί να  επιστρέψει στο παρελθόν, στις ανεξίτηλες πληγές του πολέμου και στα θύματά του που ζητούν ακόμα δικαίωση. 

Στο «ελληνικό» μυθιστόρημα της Χάισμιθ, ο αμερικανός απατεώνας Τσέστερ ΜακΦάρλαντ καταφεύγει με τη γυναίκα του στην Αθήνα, για να αποφύγει τη σύλληψη στις ΗΠΑ. Μετά από παρεξήγηση, σκοτώνει έναν έλληνα αστυνομικό και στην προσπάθειά του να ξεφορτωθεί το πτώμα βρίσκει έναν αναπάντεχο αρωγό: τον Ράυνταλ Κήνερ, έναν άφραγκο κι αργόσχολο συμπατριώτη του. Από εκεί και πέρα, τα πράγματα παίρνουν τελείως αναπάντεχη τροπή, όπως συμβαίνει πάντοτε στα βιβλία της Χάισμιθ. Οι ήρωες θα ταξιδέψουν στα Χανιά, στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο, όπου στα ανάκτορα της Κνωσού θα διαπραχθεί άλλος ένας φόνος. Από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του βιβλίου είναι η ματιά της Χάισμιθ στην Ελλάδα των αρχών της δεκαετίας του ’60.

Το βιβλίο είναι παλαιότερο, αλλά το συστήνουμε με αφορμή την προβολή της ομότιτλης ταινίας.

ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ