football_fixed
Του Σωτήρη Βανδώρου

O βασιλιάς των σπορ εξακολουθεί να μαγεύει όλο τον κόσμο, παρόλο που έχει χάσει την αθωότητά του. 

«Το ποδόσφαιρο είναι το πραγματικό αρχέτυπο της παγκοσμιοποίησης, περισσότερο από όσο η δημοκρατία, η οικονομία της αγοράς ή το διαδίκτυο».

Η FIFA, η παγκόσμια ομοσπονδία, έχει περισσότερα μέλη από τον ΟΗΕ.

Πράγματι, έχει εξαπλωθεί παντού, κανείς δεν του αντιστέκεται, ίσα-ίσα οι λαοί δηλώνουν αυθόρμητα υπήκοοι της αυτοκρατορίας του, όπως βέβαια γίνεται κι αυτές τις μέρες με το Παγκόσμιο Κύπελλο της Νότιας Αφρικής. Η FIFA, η παγκόσμια ομοσπονδία, έχει περισσότερα μέλη από τον ΟΗΕ. Έχει μετατραπεί σε ένα «πλανητικό πάθος», ένα από τα ελάχιστα στοιχεία –και ίσως το μόνο– μιας παγκόσμιας αρσενικής κουλτούρας, ένα πάθος που είναι κατανοητό από όλους, υπερβαίνοντας τον διαχωρισμό των περιοχών, των εθνών και των γενεών».

Ο Πασκάλ Μπονιφάς, διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών και Στρατηγικών Σχέσεων στο Παρίσι, φέρει βαρέως ότι δεν διέθετε το απαιτούμενο ταλέντο που θα του επέτρεπε να γίνει επαγγελματίας ποδοσφαιριστής. Τουλάχιστον, έγραψε με τον ενθουσιασμό του γνήσιου φιλάθλου, αλλά και τη γνώση του διεθνολόγου, το βιβλίο «Ποδόσφαιρο και παγκοσμιοποίηση», το οποίο, αξιοποιώντας πλήθος εμπειρικών αναφορών, επιχειρεί μια επισκόπηση του βασιλιά των σπορ και της οικουμενικής εξάπλωσής του.

Από τη δεκαετία του ’80 το ποδόσφαιρο γίνεται τεράστια επιχείρηση. Ας πούμε, το 2005-06 η Ρεάλ Μαδρίτης είχε κύκλο εργασιών 292 εκατομμύρια ευρώ, κάτι που την έφερνε στην πρώτη θέση στη σχετική λίστα. Η απόσταση των ευπορότερων συλλόγων από τους υπόλοιπους έχει μεγαλώσει. Ο Χοσέ Άνχελ Σάντσεθ, υπεύθυνος μάρκετινγκ της ισπανικής ομάδας, προβλέπει ότι τελικά θα επικρατήσουν έξι παγκόσμιες φίρμες. «Είμαστε προμηθευτές προϊόντων θεάματος, ακριβώς όπως ένα κινηματογραφικό στούντιο. Το να έχεις μια ομάδα με τον Ζινεντίν Ζιντάν είναι σαν να έχεις μια ταινία με τον Τομ Κρουζ». H εμπορευματική διάσταση φαίνεται εξάλλου και από το ότι Τσάμπιονς Λιγκ και Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα έχουν έσοδα το καθένα περί τα 700 εκατομμύρια ευρώ.

Θρησκευτικό βίωμα

 «Οι προπονητές είναι σαν τους κριτικούς λογοτεχνίας: μαθαίνουν να προπονούν μία φορά στη ζωή τους και μετά επαναλαμβάνουν το ίδιο σύστημα». (Μονταλμπάν)

Ο –δημοφιλής και στην Ελλάδα– συγγραφέας Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν (1939-2003) υπήρξε φανατικός οπαδός της Μπαρτσελόνα και συχνά-πυκνά έγραφε σύντομα κείμενα για την αγαπημένη του ομάδα, αλλά και για τα ποδοσφαιρικά δρώμενα γενικότερα. Και πολλά από αυτά συγκεντρώνονται στο βιβλίο του «Ποδόσφαιρο. Μια θρησκεία σε αναζήτηση θεού».

Ο Μονταλμπάν είναι βέβαια πιο εκδηλωτικός συγκριτικά με τον Μπονιφάς στον τρόπο με τον οποίο μεταφέρει στο χαρτί το πάθος του για την μπάλα, το οποίο συγκρίνει με θρησκευτικό βίωμα. Αυτό που τον θλίβει –κι εδώ συντάσσεται με τον Γάλλο διεθνολόγο– είναι ότι οι μαγικές στιγμές που χαρίζουν οι κορυφαίοι ποδοσφαιριστές έχουν περιοριστεί, καθώς έχουν κυριαρχήσει τα προπονητικά συστήματα, ακριβώς επειδή οι ομάδες προκύπτουν ως αποτέλεσμα αυστηρού σχεδιασμού και εμπορικών κριτηρίων. «Οι παίκτες δεν είναι πλέον οι βασικοί ιερείς, όπως και οι πιστοί δεν είναι οι κύριοι του ναού: τον γεμίζουν, αλλά η καταλυτική δύναμη του χρήματος βρίσκεται στις αποκλειστικότητες της τηλεόρασης και στη διαφήμιση». Όσο για τους προπονητές; «Είναι σαν τους κριτικούς λογοτεχνίας: μαθαίνουν να προπονούν μία φορά στη ζωή τους και μετά επαναλαμβάνουν το ίδιο σύστημα».

Ο Μονταλμπάν γράφει για πλήθος θεμάτων με την ίδια μαεστρία και ειρωνεία –από το φαινόμενο Μαραντόνα μέχρι το πώς το Μουντιάλ στις ΗΠΑ το 1994 οργανώθηκε ως μια εμπορική εκστρατεία για την κατάκτηση μιας νέας αγοράς και γιατί απέτυχε–, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και στις πολιτικές προεκτάσεις που δίνει, π.χ. η «καθεστωτική» Ρεάλ ενάντια στην «αντιπολιτευόμενη» Μπαρτσελόνα. Αλλά οι απολαυστικότερες σελίδες είναι αυτές στις οποίες περιγράφονται εκείνες οι στιγμές που αποτελούν την πεμπτουσία του αθλήματος: «Εγώ που έχω παρακολουθήσει τον Κουμπάλα να προσποιείται με τη μέση, τον Εουλόχιο Μαρτίνες να τριπλάρει από την μπάντα, τον Ντι Στέφανο να διαμορφώνει νέες συνθήκες στον αγωνιστικό χώρο με τη φαντασία του ή να μεταμφιέζεται σε δοκάρι, τον Κρόιφ να βάζει γκολ με τη φράντζα, λυπήθηκα τις προάλλες που δεν φοράω ποτέ –μα ποτέ– καπέλο για να το βγάλω όταν είδα τον Ρομάριο να αφήνει άγαλμα με ένα σουτ μπανάνα τον τερματοφύλακα της Οσασούνα».  

* Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΝΔΩΡΟΣ είναι λέκτορας Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. 

Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν
Μτφρ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
Μεταίχμιο 2010
ΣΕΛ. 308, ΤΙΜΗ €15,00
politeia-link

 

 

 

  

 

Pascal Boniface
Μτφρ. Γιάννης Ανδρουλιδάκης
Eισαγ. Σωτήρης Ντάλης
Παπαζήσης 2008
ΣΕΛ. 260, ΤΙΜΗ €16,72
politeia-link

 

 

 

 

 

Δείτε επίσης 

Επιμ. Γιάννης Η. Παππάς
Μεταίχμιο 2010
ΣΕΛ. 304, ΤΙΜΗ €18,00

Πλούσια ανθολογία στην οποία συγκεντρώνονται ποιήματα, διηγήματα και αποσπάσματα από μυθιστορήματα που έχουν ως θέμα τους το ποδόσφαιρο. Μια απόδειξη ότι η μπάλα μπορεί να συναντήσει τον λόγο. Μεταξύ πολλών άλλων, περιέχει κείμενα των Ορχάν Παμούκ, Γιεβγκένι Γιεφτουσένκο, Πιερ Πάολο Παζολίνι, Χούλιο Γιαμαθάρες, Γιάννη Ρίτσου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Ανδρέα Εμπειρίκου, Νίκου Εγγονόπουλου, Νίκου Καρούζου, Μάνου Χατζιδάκι, Κώστα Ταχτσή και Αντρέα Φραγκιά.

 

  

Τζέισον Κόουλι
Μτφρ. Χρήστος Χαραλαμπόπουλος
Τόπος 2010
ΣΕΛ. 302, ΤΙΜΗ €15,00

Ένα χρονικό-μυθιστόρημα που εξιστορεί τον τρόπο με τον οποίο ένα μυθικό ποδοσφαιρικό παιχνίδι εξελίχθηκε σε σύμβολο μιας εποχής: 26 Μαΐου 1989. Ένας ποδοσφαιρικός αγώνας που έγραψε Ιστορία: Λίβερπουλ – Άρσεναλ. Η δεύτερη χρειαζόταν νίκη με δύο γκολ διαφορά για να κατακτήσει το πρωτάθλημα που φαινόταν, όπως όλα έδειχναν, ότι ανήκε στην αντίπαλό της – και το κατέκτησε.

 

  

Γιάννης Αγραφιώτης
Ωκεανίδα 2010
ΣΕΛ. 285, ΤΙΜΗ €12,00

Χιουμοριστικό αφήγημα που επιδιώκει να φωτίσει κάθε πλευρά της οπαδικής τρέλας μέσα από την εξιστόρηση της ίδιας της ζωής του συγγραφέα και την καταγραφή των περιπετειών του, καθώς ακολουθεί την αγαπημένη του ΑΕΚ. Το «Μόνη ξανά δεν θα σ’ αφήσω» είναι ουσιαστικά το κρυφό ημερολόγιο του συγγραφέα από το δημοτικό σχολείο μέχρι τα 28 του.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Σκέψεις γύρω από τα πιο αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο και αναπόφευκτες συγκρίσεις με το «ελληνικό παράδειγμα», με αφορμή το βιβλίο-μελέτη της Lucy Crehan «Φυτώρια ευφυΐας» (μτφρ. Μαρία Παπαηλιάδη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Του Σωτήρη Βανδώρου ...

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Για το βιβλίο «Life 3.0» του Max Tegmark (μτφρ. Νίκος Αποστολόπουλος, εκδ. Τραυλός).

Του Σωτήρη Βανδώρου

Εξολοθρευτής, Μάτριξ, Blade Runner κτλ. κτλ. Οι συνειρμοί που κάνουμε οι περισσότεροι όταν ακούμε περί τεχνητή...

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Για το βιβλίο «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Η σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» του Γιώργου Σιακαντάρη (εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Σωτήρη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ