football_fixed
Του Σωτήρη Βανδώρου

O βασιλιάς των σπορ εξακολουθεί να μαγεύει όλο τον κόσμο, παρόλο που έχει χάσει την αθωότητά του. 

«Το ποδόσφαιρο είναι το πραγματικό αρχέτυπο της παγκοσμιοποίησης, περισσότερο από όσο η δημοκρατία, η οικονομία της αγοράς ή το διαδίκτυο».

Η FIFA, η παγκόσμια ομοσπονδία, έχει περισσότερα μέλη από τον ΟΗΕ.

Πράγματι, έχει εξαπλωθεί παντού, κανείς δεν του αντιστέκεται, ίσα-ίσα οι λαοί δηλώνουν αυθόρμητα υπήκοοι της αυτοκρατορίας του, όπως βέβαια γίνεται κι αυτές τις μέρες με το Παγκόσμιο Κύπελλο της Νότιας Αφρικής. Η FIFA, η παγκόσμια ομοσπονδία, έχει περισσότερα μέλη από τον ΟΗΕ. Έχει μετατραπεί σε ένα «πλανητικό πάθος», ένα από τα ελάχιστα στοιχεία –και ίσως το μόνο– μιας παγκόσμιας αρσενικής κουλτούρας, ένα πάθος που είναι κατανοητό από όλους, υπερβαίνοντας τον διαχωρισμό των περιοχών, των εθνών και των γενεών».

Ο Πασκάλ Μπονιφάς, διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών και Στρατηγικών Σχέσεων στο Παρίσι, φέρει βαρέως ότι δεν διέθετε το απαιτούμενο ταλέντο που θα του επέτρεπε να γίνει επαγγελματίας ποδοσφαιριστής. Τουλάχιστον, έγραψε με τον ενθουσιασμό του γνήσιου φιλάθλου, αλλά και τη γνώση του διεθνολόγου, το βιβλίο «Ποδόσφαιρο και παγκοσμιοποίηση», το οποίο, αξιοποιώντας πλήθος εμπειρικών αναφορών, επιχειρεί μια επισκόπηση του βασιλιά των σπορ και της οικουμενικής εξάπλωσής του.

Από τη δεκαετία του ’80 το ποδόσφαιρο γίνεται τεράστια επιχείρηση. Ας πούμε, το 2005-06 η Ρεάλ Μαδρίτης είχε κύκλο εργασιών 292 εκατομμύρια ευρώ, κάτι που την έφερνε στην πρώτη θέση στη σχετική λίστα. Η απόσταση των ευπορότερων συλλόγων από τους υπόλοιπους έχει μεγαλώσει. Ο Χοσέ Άνχελ Σάντσεθ, υπεύθυνος μάρκετινγκ της ισπανικής ομάδας, προβλέπει ότι τελικά θα επικρατήσουν έξι παγκόσμιες φίρμες. «Είμαστε προμηθευτές προϊόντων θεάματος, ακριβώς όπως ένα κινηματογραφικό στούντιο. Το να έχεις μια ομάδα με τον Ζινεντίν Ζιντάν είναι σαν να έχεις μια ταινία με τον Τομ Κρουζ». H εμπορευματική διάσταση φαίνεται εξάλλου και από το ότι Τσάμπιονς Λιγκ και Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα έχουν έσοδα το καθένα περί τα 700 εκατομμύρια ευρώ.

Θρησκευτικό βίωμα

 «Οι προπονητές είναι σαν τους κριτικούς λογοτεχνίας: μαθαίνουν να προπονούν μία φορά στη ζωή τους και μετά επαναλαμβάνουν το ίδιο σύστημα». (Μονταλμπάν)

Ο –δημοφιλής και στην Ελλάδα– συγγραφέας Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν (1939-2003) υπήρξε φανατικός οπαδός της Μπαρτσελόνα και συχνά-πυκνά έγραφε σύντομα κείμενα για την αγαπημένη του ομάδα, αλλά και για τα ποδοσφαιρικά δρώμενα γενικότερα. Και πολλά από αυτά συγκεντρώνονται στο βιβλίο του «Ποδόσφαιρο. Μια θρησκεία σε αναζήτηση θεού».

Ο Μονταλμπάν είναι βέβαια πιο εκδηλωτικός συγκριτικά με τον Μπονιφάς στον τρόπο με τον οποίο μεταφέρει στο χαρτί το πάθος του για την μπάλα, το οποίο συγκρίνει με θρησκευτικό βίωμα. Αυτό που τον θλίβει –κι εδώ συντάσσεται με τον Γάλλο διεθνολόγο– είναι ότι οι μαγικές στιγμές που χαρίζουν οι κορυφαίοι ποδοσφαιριστές έχουν περιοριστεί, καθώς έχουν κυριαρχήσει τα προπονητικά συστήματα, ακριβώς επειδή οι ομάδες προκύπτουν ως αποτέλεσμα αυστηρού σχεδιασμού και εμπορικών κριτηρίων. «Οι παίκτες δεν είναι πλέον οι βασικοί ιερείς, όπως και οι πιστοί δεν είναι οι κύριοι του ναού: τον γεμίζουν, αλλά η καταλυτική δύναμη του χρήματος βρίσκεται στις αποκλειστικότητες της τηλεόρασης και στη διαφήμιση». Όσο για τους προπονητές; «Είναι σαν τους κριτικούς λογοτεχνίας: μαθαίνουν να προπονούν μία φορά στη ζωή τους και μετά επαναλαμβάνουν το ίδιο σύστημα».

Ο Μονταλμπάν γράφει για πλήθος θεμάτων με την ίδια μαεστρία και ειρωνεία –από το φαινόμενο Μαραντόνα μέχρι το πώς το Μουντιάλ στις ΗΠΑ το 1994 οργανώθηκε ως μια εμπορική εκστρατεία για την κατάκτηση μιας νέας αγοράς και γιατί απέτυχε–, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και στις πολιτικές προεκτάσεις που δίνει, π.χ. η «καθεστωτική» Ρεάλ ενάντια στην «αντιπολιτευόμενη» Μπαρτσελόνα. Αλλά οι απολαυστικότερες σελίδες είναι αυτές στις οποίες περιγράφονται εκείνες οι στιγμές που αποτελούν την πεμπτουσία του αθλήματος: «Εγώ που έχω παρακολουθήσει τον Κουμπάλα να προσποιείται με τη μέση, τον Εουλόχιο Μαρτίνες να τριπλάρει από την μπάντα, τον Ντι Στέφανο να διαμορφώνει νέες συνθήκες στον αγωνιστικό χώρο με τη φαντασία του ή να μεταμφιέζεται σε δοκάρι, τον Κρόιφ να βάζει γκολ με τη φράντζα, λυπήθηκα τις προάλλες που δεν φοράω ποτέ –μα ποτέ– καπέλο για να το βγάλω όταν είδα τον Ρομάριο να αφήνει άγαλμα με ένα σουτ μπανάνα τον τερματοφύλακα της Οσασούνα».  

* Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΝΔΩΡΟΣ είναι λέκτορας Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. 

Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν
Μτφρ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
Μεταίχμιο 2010
ΣΕΛ. 308, ΤΙΜΗ €15,00
politeia-link

 

 

 

  

 

Pascal Boniface
Μτφρ. Γιάννης Ανδρουλιδάκης
Eισαγ. Σωτήρης Ντάλης
Παπαζήσης 2008
ΣΕΛ. 260, ΤΙΜΗ €16,72
politeia-link

 

 

 

 

 

Δείτε επίσης 

Επιμ. Γιάννης Η. Παππάς
Μεταίχμιο 2010
ΣΕΛ. 304, ΤΙΜΗ €18,00

Πλούσια ανθολογία στην οποία συγκεντρώνονται ποιήματα, διηγήματα και αποσπάσματα από μυθιστορήματα που έχουν ως θέμα τους το ποδόσφαιρο. Μια απόδειξη ότι η μπάλα μπορεί να συναντήσει τον λόγο. Μεταξύ πολλών άλλων, περιέχει κείμενα των Ορχάν Παμούκ, Γιεβγκένι Γιεφτουσένκο, Πιερ Πάολο Παζολίνι, Χούλιο Γιαμαθάρες, Γιάννη Ρίτσου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Ανδρέα Εμπειρίκου, Νίκου Εγγονόπουλου, Νίκου Καρούζου, Μάνου Χατζιδάκι, Κώστα Ταχτσή και Αντρέα Φραγκιά.

 

  

Τζέισον Κόουλι
Μτφρ. Χρήστος Χαραλαμπόπουλος
Τόπος 2010
ΣΕΛ. 302, ΤΙΜΗ €15,00

Ένα χρονικό-μυθιστόρημα που εξιστορεί τον τρόπο με τον οποίο ένα μυθικό ποδοσφαιρικό παιχνίδι εξελίχθηκε σε σύμβολο μιας εποχής: 26 Μαΐου 1989. Ένας ποδοσφαιρικός αγώνας που έγραψε Ιστορία: Λίβερπουλ – Άρσεναλ. Η δεύτερη χρειαζόταν νίκη με δύο γκολ διαφορά για να κατακτήσει το πρωτάθλημα που φαινόταν, όπως όλα έδειχναν, ότι ανήκε στην αντίπαλό της – και το κατέκτησε.

 

  

Γιάννης Αγραφιώτης
Ωκεανίδα 2010
ΣΕΛ. 285, ΤΙΜΗ €12,00

Χιουμοριστικό αφήγημα που επιδιώκει να φωτίσει κάθε πλευρά της οπαδικής τρέλας μέσα από την εξιστόρηση της ίδιας της ζωής του συγγραφέα και την καταγραφή των περιπετειών του, καθώς ακολουθεί την αγαπημένη του ΑΕΚ. Το «Μόνη ξανά δεν θα σ’ αφήσω» είναι ουσιαστικά το κρυφό ημερολόγιο του συγγραφέα από το δημοτικό σχολείο μέχρι τα 28 του.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Σκέψεις γύρω από τα πιο αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο και αναπόφευκτες συγκρίσεις με το «ελληνικό παράδειγμα», με αφορμή το βιβλίο-μελέτη της Lucy Crehan «Φυτώρια ευφυΐας» (μτφρ. Μαρία Παπαηλιάδη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Του Σωτήρη Βανδώρου ...

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Για το βιβλίο «Life 3.0» του Max Tegmark (μτφρ. Νίκος Αποστολόπουλος, εκδ. Τραυλός).

Του Σωτήρη Βανδώρου

Εξολοθρευτής, Μάτριξ, Blade Runner κτλ. κτλ. Οι συνειρμοί που κάνουμε οι περισσότεροι όταν ακούμε περί τεχνητή...

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Για το βιβλίο «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Η σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» του Γιώργου Σιακαντάρη (εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Σωτήρη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Για την παράσταση «Ο γλάρος» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Διαμαντή στο Θέατρο Σημείο και την παράσταση «Πλατόνοφ» σε σκηνοθεσία Δανάης Σπηλιώτη στο Νέο Θέατρο Θησείον. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Ο γλάρος». Φωτογραφία © Σταύρος Χαμπάκης. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος ...

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, μεγάλο αφιέρωμα στον Μάρκο Καμπάνη από τις 15 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 18 Φεβρουαρίου 2024.

Επιμέλεια: Book Press

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει από τις 15 Δεκεμβρίου 2023 έως τις ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...
«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ντόνα Ταρτ [Donna Tartt] «Η καρδερίνα» (νέα μτφρ. Μιχάλης Δελέγκος), το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στον επάνω όροφο έκανε παγωνιά, καθώς τα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...
13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

Αρκετοί σκηνοθέτες ασχολήθηκαν κάποια στιγμή στη ζωή τους με τη συγγραφή μυθοπλασίας και σε αυτό το άρθρο ξεχωρίσαμε δεκατρείς από αυτούς, που έχουν εκδώσει ερεθιστικά μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας. Στην κεντρική φωτογραφία, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι [Pier Paolo Pasolini].

...
Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις ποιητικές συλλογές που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός και με τις οποίες τρεις νέοι ποιητές κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση.

Επιμέλεια: Book Press

Στην ποιητική συλλογή του Γιάννη Ξέστερνου  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ