thinking_man

Του Σωτήρη Βανδώρου

Βιβλία που αναφέρονται από τις έμφυλες σχέσεις μέχρι τη διεθνή πολιτική και αξίζουν της προσοχής μας.

 

 

 

 

 

 

b154753Το στρατηγικό βάθος. Η διεθνής θέση της Τουρκίας

Ahmet Davutoglu
Επιμ. Νεοκλής Σαρρής
Μτφρ. Νικόλαος Ραπτόπουλος
Ποιότητα 2010
ΣΕΛ. 845, ΤΙΜΗ €30,14

Μεγάλη κουβέντα έχει γίνει για το βιβλίο του Αχμέτ Νταβούτογλου η οποία έχει συνοδευτεί και από υψηλές πωλήσεις. Κι αυτό όχι απλώς επειδή ο συγγραφέας του είναι εδώ και κάτι περισσότερο από ένα χρόνο ο υπουργός εξωτερικών της Τουρκίας. Αλλά επειδή η επιρροή του στη διαμόρφωση της διεθνούς πολιτικής της γειτονικής χώρας έχει… βάθος. Ο Νταβούτογλου έγραψε αυτό το βιβλίο σχεδόν μια δεκαετία νωρίτερα, όντας ακόμη καθηγητής διεθνών σχέσεων. Ακολούθησε η εισδοχή του στο διπλωματικό σώμα, ενώ την τελευταία πενταετία χρημάτισε σύμβουλος του πρωθυπουργού Ερντογάν. Το βιβλίο του είναι σημαντικό διότι αποτελεί μια συστηματική θεώρηση της θέσης της Τουρκίας στον κόσμο και κατά προέκταση συγκροτεί ένα συνεκτικό στρατηγικό δόγμα το οποίο πλέον τυγχάνει εφαρμογής από τον ίδιο τον εμπνευστή του.

Η αφετηριακή ιδέα είναι ότι η Τουρκία διαθέτει μια ιδιαίτερη γεωστρατηγική θέση, ενώ ταυτόχρονα είναι ο «κληρονόμος» της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που σημαίνει ότι μπορεί αλλά και οφείλει να καλλιεργήσει τους ιστορικούς και πολιτισμικούς δεσμούς που απορρέουν από αυτές τις συνθήκες, και να αναλάβει ρόλο περιφερειακής δύναμης στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία. Η Τουρκία επομένως, δεν πρέπει να «εγκλωβιστεί» στον προσανατολισμό της προς τη Δύση, ως εάν να είναι το ανατολικό της σύνορο κι ο φτωχός συγγενής της. Χωρίς να εγκαταλείπει την προοπτική ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την επιδίωξη διατήρησης «στρατηγικής» σχέσης με τις ΗΠΑ, τις αντισταθμίζει με μια εξωστρεφή και πολυμερή διπλωματία στο πλαίσιο της οποίας χωρούν η αναβάθμιση των σχέσεων με κράτη όπως η Ρωσία, ακόμη και το Ιράν.

Από πολλούς αυτή η φιλόδοξη θέαση των πραγμάτων –που συνοδεύεται από ανάληψη πρωτοβουλιών κι όχι από παθητική αντίδραση σε ενέργειες τρίτων– έχει, συχνά ειρωνικά, χαρακτηριστεί ως νέο-οθωμανική. Το ενδιαφέρον είναι, ωστόσο, τι συνέπειες παράγει. Έτσι, η επίσημη θέση της Τουρκίας για «μηδενικά προβλήματα» με τα γειτονικά κράτη –φράση που επαναλήφθηκε από τον Ερντογάν κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα– ίσως δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται τόσο επιπόλαια όσο την αντιμετώπισαν οι περισσότεροι Έλληνες συντάκτες του διπλωματικού ρεπορτάζ και, κυρίως, δεν πρέπει να «διαβάζεται» με παρωχημένους όρους διμερών σχέσεων. 

b149577Το δεύτερο φύλο
Σιμόν ντε Μποβουάρ
Μτφρ. Τζένη Κωνσταντίνου
Μεταίχμιο 2010
ΣΕΛ. 989, ΤΙΜΗ €44,42

«Δεν γεννιόμαστε γυναίκες, γινόμαστε. Καμία βιολογική, ψυχική ή οικονομική μοίρα δεν καθορίζει τη μορφή που παίρνει στους κόλπους της κοινωνίας το θηλυκού γένους ανθρώπινο ον». Σε αυτή την φράση –με την οποία αρχίζει το δεύτερο βιβλίο της ογκώδους μελέτης της Σιμόν ντε Μποβουάρ– συμπυκνώνεται η θέση της ότι το φύλο δεν μπορεί να αναχθεί σε βιολογικά δεδομένα, αλλά συνιστά κοινωνική ταυτότητα κι ως τέτοια δεν είναι προκαθορισμένη ή «φυσική», αλλά αποκτάται μέσα από κοινωνικές διεργασίες, επιδέχεται μεταβολή κ.ο.κ. Αυτό είναι πια κοινός τόπος –για τους κοινωνικούς επιστήμονες τουλάχιστον­– αλλά δεν ήταν διόλου αυτονόητο όταν το 1949 εκδόθηκε το «Δεύτερο φύλο» το οποίο αποτέλεσε σημείο αναφοράς για το λεγόμενο «δεύτερο κύμα» του φεμινισμού που εμφανίστηκε τη δεκαετία του 60.

Η Μποβουάρ αναρωτιέται γιατί οι γυναίκες βρίσκονται σε θέση υποτελή ως προς τους άντρες, ακόμη κι όταν έχουν κατακτήσει τη νομικοπολιτική ισότητα και, κυρίως, γιατί αποδέχονται οι ίδιες αυτή την υποτέλεια. Και προκειμένου να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, καταπιάνεται με ένα τεράστιο όγκο βιβλιογραφίας η οποία εκτείνεται από τη βιολογία και την ψυχανάλυση μέχρι την ιστορία και τη λογοτεχνία κι από τη μυθολογία μέχρι την ανθρωπολογία και τη φιλοσοφία. 

b149556Θεωρία της συνωμοσίας και κουλτούρα της διχοτόμησης
Γιάννης Η. Ιωάννου
Παπαζήσης 2009
ΣΕΛ. 254,ΤΙΜΗ €16,96

Ο συγγραφέας δεν είναι ειδικός στο θέμα, καθότι καθηγητής λογοτεχνίας. Ωστόσο, ως ενεργός πολίτης που παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις περιπέτειες του Κυπριακού επί δεκαετίες, γράφει συγκροτημένα και τεκμηριωμένα. Κι επιχειρεί να δείξει πώς μια παρωχημένη πολιτική κουλτούρα που αποδίδει στους Ελληνοκύπριους το ρόλο του θύματος (και μόνον), αυτού που έχει εξ ορισμού όλο το δίκιο με το μέρος του κι όλη η υφήλιος του χρωστάει, οδηγεί σε συστηματική παρανόηση της διεθνούς πολιτικής και διπλωματίας και στην αναπόφευκτη αδυναμία επίτευξης ουσιαστικών πολιτικών στόχων. Ακόμη χειρότερα, δείχνει πως ένα πολιτικό προσωπικό που πότε προσχηματικά πότε ειλικρινά παρουσιάζει τις πλέον ανεδαφικές διεκδικήσεις ως αυτονόητες, εγκλωβίζει μια ολόκληρη κοινωνία σε αντιλήψεις συνωμοσιολογικού χαρακτήρα με τις χειρότερες δυνατές συνέπειες. Αλλά και η κοινωνία δεν είναι άμοιρη ευθυνών στο μέτρο που κατά βάθος δεν επιθυμεί συμβίωση με την τουρκοκυπριακή κοινότητα υπό οποιουσδήποτε όρους, έχοντας ένα αίσθημα υπεροψίας απέναντί της. 

b155297Εξουσία και Κοινωνία. Δωρήματα στον Κωνσταντίνο Τσουκαλά
Επιμ. Σ. Κονιόρδος, Μ. Κούση, Μ. Σαματάς
Καστανιώτης 2010
ΣΕΛ. 470, ΤΙΜΗ €35,00

Έχουμε πια βαρεθεί να ακούμε για τη «σιωπή των διανοούμενων», την «απουσία των πνευματικών ανθρώπων» κ.ο.κ. Κι όμως. Αν κλείσουμε τους τηλεοπτικούς δέκτες κι αναζητήσουμε το στοχασμό και την κριτική εκεί όπου έχουν πρόσβαση –σε τόπους παραδοσιακής δημοσιότητας και βέβαια στα βιβλία– θα τα βρούμε. Ένα χαρακτηριστικό δείγμα είναι ο τόμος που είναι αφιερωμένος στον ομότιμο καθηγητή κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Κωνσταντίνο Τσουκαλά που έχει βέβαια πανηγυρικό χαρακτήρα, αλλά είναι και πολύ ουσιαστικός. Κι αυτό διότι οι μελέτες κοινωνικών επιστημόνων που περιλαμβάνει –συναδέλφων και «μαθητών» του τιμώμενου– δεν αναλίσκονται σε επαίνους, αλλά καταπιάνονται δημιουργικά με πτυχές του έργου του.

Και το έργο αυτό είναι πολυσχιδές, εκτενές και πρωτότυπο. Αφορά, μεταξύ άλλων, τις κοινωνικές σχέσεις στην Ελλάδα με έμφαση στην εργασία, τους εκπαιδευτικούς θεσμούς και το κράτος, αλλά και την παγκοσμιοποίηση, τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, τον εθνικισμό, τη μεταλλαγή του σύγχρονου πολέμου. Ο Τσουκαλάς ήδη από τα πρώτα του επιστημονικά βήματα, δεν αντιμετωπίζει το ερευνητικό του έργο ως κάτι που περιορίζεται στα κλειστά τείχη της ακαδημαϊκής κοινότητας, αλλά ως κάτι που συνομιλεί με την κοινωνία και παρεμβαίνει στη ζώσα πραγματικότητα – θυμίζω την «Ελληνική Τραγωδία», μια εν θερμώ ερμηνευτική προσέγγιση της νεότερης ελληνικής ιστορίας με αφορμή την επιβολή της χούντας των Συνταγματαρχών. Έκτοτε συμμετέχει συστηματικά στην ευρύτερη δημοσιότητα με ποικίλους τρόπους, περιλαμβανομένων των επιφυλλιδογραφιών του, ενώ αναλαμβάνει και θεσμικούς ρόλους, όπως π.χ. η συμμετοχή του στην Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής.

 

 
b150912Ποτό για παρέα. Σεξουαλική διασκέδαση στην Ελλάδα
Λιόπη Αμπατζή
Κέδρος 2009
ΣΕΛ. 239, ΤΙΜΗ €18,00
 
Η κοινωνική ανθρωπολόγος Λιόπη Αμπατζή παρουσιάζει στο βιβλίο της την επιστημονική έρευνα που εκπόνησε για τα νυχτερινά κέντρα που απευθύνονται σε άντρες και προσφέρουν ποτό και γυναικεία παρέα – «κονσομασιόν». Πέραν από το θεωρητικό σκέλος και την αξιοποίηση της σχετικής βιβλιογραφίας, η Αμπατζή υποδύθηκε η ίδια την εργαζόμενη σε τέτοια μπαρ ώστε να αποκτήσει μια από πρώτο χέρι αντίληψη των τεκταινομένων σε αυτά. Και είναι ενδιαφέρον ότι οι αναπαραστάσεις περί σεξουαλικών, αλλά και γενικότερα, περί έμφυλων σχέσεων που εμφανίζονται σε αυτό το χώρο δεν αποτελούν κάτι το «περιθωριακό» ή ιδιαίτερο, αλλά αντικατοπτρίζουν τις αναπαραστάσεις που εκδηλώνονται στην ευρύτερη ελληνική κοινωνία. Άλλωστε, όπως προκύπτει κι από την έρευνα, οι άντρες που συχνάζουν εκεί δεν αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία, ενώ στην πλειονότητά τους είναι παντρεμένοι 35-50 ετών. Το βιβλίο αξίζει να προσεχθεί κι όσον αφορά το σκέλος των εργασιακών σχέσεων, κατεξοχήν ασταθών κι επισφαλών για τις γυναίκες που κάνουν κονσομασιόν.
 
Σωτήρης Βανδώρος 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Τι θέλουμε να κάνει το σχολείο μας;

Σκέψεις γύρω από τα πιο αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο και αναπόφευκτες συγκρίσεις με το «ελληνικό παράδειγμα», με αφορμή το βιβλίο-μελέτη της Lucy Crehan «Φυτώρια ευφυΐας» (μτφρ. Μαρία Παπαηλιάδη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Του Σωτήρη Βανδώρου ...

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Οι άνθρωποι την εποχή των έξυπνων μηχανών

Για το βιβλίο «Life 3.0» του Max Tegmark (μτφρ. Νίκος Αποστολόπουλος, εκδ. Τραυλός).

Του Σωτήρη Βανδώρου

Εξολοθρευτής, Μάτριξ, Blade Runner κτλ. κτλ. Οι συνειρμοί που κάνουμε οι περισσότεροι όταν ακούμε περί τεχνητή...

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Το παρόν και το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας

Για το βιβλίο «Το πρωτείο της δημοκρατίας - Η σοσιαλδημοκρατία μετά τη σοσιαλδημοκρατία» του Γιώργου Σιακαντάρη (εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Σωτήρη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο (γενν. 1928) επίτιμο μέλος της. 

Επιμέλεια: Book Press

Η Ακαδημία Αθην...

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

«Νομίζω πως οι Φαινότυποι έτυχαν θερμής υποδοχής επειδή δείχνουν το πόσο δύσκολο είναι να χτίσεις γέφυρες μεταξύ ανθρώπων που ζουν στην ίδια χώρα και μιλούν την ίδια γλώσσα, επηρεασμένοι από την αδράνεια που υπάρχει ακόμα εξαιτίας του αποικιοκρατικού παρελθόντος» μας είπε ο Βραζιλιάνος Πάουλο Σκοτ (Paulo Scott), που...

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Ποικιλία εκδηλώσεων συναντάμε στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 για την Παρασκευή 20 Ιουνίου : εργαστήρια μετάφρασης, αφιερώματα σε νομπελίστες συγγραφείς, συναντήσεις και συζητήσεις με αγαπημένους πεζογράφους της ισπανόφωνης λογοτεχνίας και προβολές ταινιών. Κεντρική εικόνα: Φερνάντο Αραμπ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ