
Κρατώντας στα χέρια το βιβλίο «Τα Νόστιμα – Σπιτικά Φαγητά της Οικογένειας» (εκδ. Mind Power) που συνυπογράφουν οι Όλγα Γ. Γεριτσίδου και Τάνυα-Μαρία Γεριτσίδου αρκεί η προσεκτική ανάγνωση του λιτού και καλοσχεδιασμένου εξωφύλλου του για να μπούμε στο νόημα. Δεν είναι άλλο ένα βιβλίο συνταγών βγαλμένων από την «κουζίνα της μαμάς». Είναι ένα βιβλίο με τις συνταγές όπως θα τις έφτιαχνε η «μαμά» αν είχε δώσει περιεχόμενο στη φιλευσπλαχνία, με μια κουβέντα αν η «μαμά» ήταν βίγκαν.
Του Λεωνίδα Καλούση
Οι συγγραφείς περιγράφουν το πόνημά τους ως «τον πρώτο οδηγό μαγειρικής αυθεντικής και ατόφιας παραδοσιακής προπολεμικής και μεταπολεμικής ελληνικής κουζίνας κουζίνας όπως αυτή αναπτύχθηκε στο σπίτι από την μαμά, την γιαγιά και τον στενό οικογενειακό και φιλικό τους κύκλο που ταυτόχρονα είναι κατάλληλος για vegan, άτομα που χρειάζεται να απέχουν από γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά και κρέας/ψάρι και θαλασσινά για λόγους υγείας ή νηστείας».
«(...) κατά την περιόδο της νηστείας οι διατροφικές συνήθειες εξομοιώνονται σε όλες τις κοινωνικές τάξεις ή τουλάχιστον αποκτούν το ίδιο τυπικό».
Η περιγραφή είναι ακριβής. Στις σελίδες του θα βρούμε μια σχεδόν εξαντλητική καταγραφή συνταγών συνυφασμένων με τις καθημερινές συνήθειες, τις παραδόσεις, τα εορταστικά τελετουργικά, τις κοινωνικές εξελίξεις, τη νηστεία για λόγους θρησκευτικούς ή υγείας, τις σύχρονες τάσεις στη διατροφή και τις απαιτήσεις για πιάτα που συνδυάζουν το απολαυστικό με το υγιεινό, διατηρούν την ιστορικότητα τους και παρασκευάζονται από θρεπτικές τροφές ενσωματώνοντας την έννοια της φιλευσπλαχνίας.
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Από πάνω αριστερά: κρεατόπιτα, κουκιά, τηγατητά, κρέας στο φούρνο με πατάτες. | |
Τι σημαίνει «φιλευσπλαχνική κουζίνα»
Το επίθετο «φιλευσπλαχνικός» έχει ξεκάθαρη θρησκευτική αναφορά. Παραπέμπει στον φιλεύσπλαχνο θεό που είναι συμπονετικός και που μας καλεί να είμαστε και εμείς το ίδιο φιλεύσπλαχνοι, δηλαδή να δείχνουμε ενσυναίσθηση και έλεος. Πώς επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο στην κουζίνα; Απορρίπτοντας τροφές που είναι αποτέλεσμα βάρβαρων και βάναυσων πρακτικών (δλδ βασανισμού ζώων) και επιλέγοντας με βάση το τρίπτυχο εποχικότητα, τοπικότητα και οικονομία. Στην κατά γράμμα υιοθέτησή της η φιλευσπλαχνική κουζίνα συνταντιέται και σχεδόν ταυτίζεται με τον βιγκανισμό. Βιγκανισμός (veganism) είναι η αυστηρή ή ολική χορτοφαγία που συνεπάγεται πλήρη αποχή από το κρέας, τα ψάρια, τα μαλάκια, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, καθώς και το μέλι. Ιδανικότερη, δε, περίοδος για να προσεγγιστεί αυτή η διατροφή δεν θα βρεθεί στο ημερολόγιο από την περίοδο της Σαρακοστής.
«Η νηστεία της Σαρακοστής στην Ελληνορθόδοξη παράδοση», διαβάζουμε, είναι η περίοδος κατά την οποία απαιτείται «αποχή από ζωικές τροφές και κυρίως κρέας και σε συγκεκριμένες εβδομάδες γαλακτοκομικά και ακόμα και λάδι. (...) Κατά την περιόδο της νηστείας οι διατροφικές συνήθειες εξομοιώνονται σε όλες τις κοινωνικές τάξεις ή τουλάχιστον αποκτούν το ίδιο τυπικό. Κατά τη διάρκεια της νηστείας επιβάλλεται το μοίρασμα του φαγητού με συνανθρώπους που έχουν ανάγκη, συμβάλλοντας έτσι περαιτέρω στην επιβίωση όσων περισσότερων μελών της κοινότητας γίνεται».
Ο οδηγός μαγειρικής Τα νόστιμα θα φανεί χρήσιμος στον καθένα που φροντίζει για την παρασκευή του φαγητού ή που ακόμη κι αν δεν μαγειρεύει νοιάζεται για τη διατροφή του. Θα φάνει ιδιαίτερα πρακτικός και σε όσους επιλέγουν τον βιγκανισμό ως στάση ζωής αλλά δεν είχαν ως τώρα βρει τον τρόπο να μην αποκοπούν από οικείες γεύσεις. Θα φανεί πρακτικός σε όσους αναζητούν τρόπο για να κάνουν πράξη την ηθική κατανάλωση κι είναι κοντά ή έχουν ήδη κάνει την επιλογή να βγάλουν από τη διατροφή τους τις τροφές που αναφέραμε παραπάνω. Παράλληλα, καταφέρνει και κάτι ακόμα: γεφυρώνει αξίες και αρχές που χαρακτήριζαν, διαμόρφωναν και καθόριζαν την μεσογειακή διατροφή με τις νέες τάσεις που κερδίζουν έδαφος στην προσπάθεια για απαγκίστρωση από το παγκοσμιοποιημένο μοντέλο διατροφής που ισοπέδωσε τα παραδοσιακά και δοκιμασμένα.
Περιλαμβάνει συνταγές με υπερτροφές, συνταγές παραδοσιακές, λεξιλόγιο κουζίνας και κατατοπιστικές εισαγωγές σε κάθε κατηγορία
Πάνω από 300 γλυκιές και αλμυρές συνταγές παρουσιάζονται αναλυτικά βήμα βήμα. Οι συγγραφείς προέκριναν την επιλογή ο οδηγός τους να αποτελέσει μια συνομιλία με τον καθένα που θα επιλέξει να μαγειρέψει τις προτάσεις τους. Με τις λεπτομερείς επεξηγήσεις που παραθέτουν, τα αριθμημένα βήματα με σαφείς περιγραφές, μυούν τον αναγνώστη-μάγειρα σε μια ολοκληρωμένη εμπειρία οικολογικής και συμπονετικής προσέγγισης της διατροφής και τον συντροφεύουν σε κάθε στάδιο εκτέλεσης μιας συνταγής.
Το κυρίως σώμα του βιβλίου αποτελείται από την παρουσίαση των συνταγών, στις οποίες θα βρει κανείς, μεταξύ άλλων, και όλες τις πιθανές εκδοχές πιάτων που σερβίρονται στο ελληνικό οικογενειακό τραπέζι (καθημερινό ή εορταστικό) και βασίζονται στο κρέας με εναλλακτικά, φυτικής προέλευσης, υλικά για την παρασκευή τους. Προηγούνται πολύ κατατοπιστικά εισαγωγικά κείμενα που περιγράφουν τις προκλήσεις και τα βασικά χαρακτηριστικά της μετανεωτερικής διατροφής και διατροφικής κουλτούρας στον 21ο αιώνα, η σημασία της Σαρακοστής, οι φυτοφαγικές τάσεις, η ανάγκη για διαδραστική προσαρμογή της φυτογαφίας στην ελληνική κουλτούρα και η συνεισφορά της στην εισαγωγή νέων υπερτροφών στην ελληνική διατροφή.