Sleeping with the enemy: Coco Chanel, Nazi agent

Της Βίκυς Βασιλάτου

Λίγο πολύ όλοι έχουν ακουστά την Coco Chanel, ακόμα και όσοι δεν έχουν ιδέα από μόδα. Το όνομά της είναι άρρηκτα συνδεδεμένο μ’ έναν από τους μεγαλύτερους οίκους μόδας. Στα μέσα Αυγούστου κυκλοφόρησε άλλο ένα βιβλίο με θέμα τη ζωή της. «Μα τι άλλο θα μπορούσαν να πουν; Θα σταματήσουν ποτέ ν’ αναμασάνε τα ίδια και τα ίδια;» αναρωτήθηκα.

Ο τίτλος όμως ήρθε ν’ ανατρέψει τις πρωταρχικές μου σκέψεις γιατί εξαρχής περνά το μήνυμα, ότι όσο κι αν κρατάς κρυφή και διαφυλάσσεις σαν κόρη οφθαλμού την άλλη πλευρά του νομίσματός σου, έρχεται το πλήρωμα του χρόνου που θα την αποκαλύψει. Το «Sleeping with the enemy: Coco Chanel, Nazi agent» του Hal Vaughan ανατρέπει την μέχρι τώρα εικόνα της, ενώ θέτει επί τάπητος πολλά αναπάντητα ερωτήματα γύρω από τις έως τώρα ομιχλώδεις και κατακριτέες ερωτικο-επαγγελματικές συνεργασιο-ανησυχίες της.

CocoChanel3 Ο βιογράφος περισυνέλεξε στοιχεία από αρχεία της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Αμερικής, μ’ αποτέλεσμα να παραδώσει στα χέρια μας ένα βιβλίο που όχι μόνο ταράζει, αλλά παράλληλα καθαρίζει τα ύδατα. Βέβαια τίθεται το εξής ερώτημα: Γιατί αποκαλύφθηκαν τώρα τα λεπτομερή στοιχεία που τόσο καιρό στοίχειωναν σαν πέπλο μυστηρίου το όνομά της; Μα για τον απλούστατο λόγο, σύμφωνα με το συγγραφέα, ότι οι περισσότεροι βιογράφοι δε θέλησαv να αμαυρώσουν την εικόνα της «Mademoiselle». Η εκτενής έρευνα του Vaughan έβγαλε στο προσκήνιο κρυφές πτυχές της ζωής της, βασιζόμενος σε διάφορα έγγραφα μεταξύ των οποίων και ενός συνταρακτικού χειρόγραφου δεκαπέντε σελίδων με τίτλο «Gabrielle Chanel, de Coco», όπου αναγραφόταν το κωδικό της όνομα «Westminster» με αριθμό F 7124.

Μπορεί ο τίτλος της βιογραφίας να μιλάει από μόνος του, αλλά ο Hal Vaughan δε βιάζεται ν’ αποκαλύψει τους άσσους που κρύβει στο μανίκι του. Μας κρατά σε αγωνία. Ξεκινά ομαλά: με τα παιδικά της χρόνια, τη μπουτίκ στην οδό Cambon, τις μοδιστρικές αναζητήσεις της, τους εραστές, τους διάσημους φίλους της, το επιχειρηματικό της δαιμόνιο. Το κρεσέντο έρχεται αργότερα με την εμπεριστατωμένη ανάλυση της συνεργασίας της με το Γ΄ Ράιχ, ως πράκτορας, την ερωτική της σχέση με τον κατάσκοπο των SS, βαρόνο Hans Günther von Dincklage, τον αντισημιτισμό της, τη σύλληψή της για εγκλήματα πολέμου. Μια σειρά από κατηγορώ, που εικονογραφούνται με πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό, επιβεβαιώνοντας τα συνταρακτικά λεγόμενά του.

Το «Sleeping with the enemy» είναι ένα καλοδουλεμένο ντοκουμέντο που φανερώνει τη μεσολάβηση της σχεδιάστριας μόδας μεταξύ της ναζιστικής Γερμανίας και της Βρετανίας, την επιθυμία της να σώσει τον ανιψιό της από τα δόντια των Γερμανών, το άρωμά της Chanel nο 5 από αυτά των Εβραίων αδελφών Wertheimer και τον κόσμο από αυτά του πολέμου. Διαβάζοντάς το, ίσως την καταδικάσετε, ίσως πάλι την αθωώσετε. Ποιος ξέρει; Εκείνη πάντως, μέχρι και τα πιο βαθειά της γεράματα αρνιόταν τις όποιες κατηγορίες…

Υ.Γ.: Όσοι από εσάς επιθυμείτε να διευρύνετε περισσότερο τους ορίζοντές σας γύρω από τη μυθική «Mademoiselle»: «Η ατίθαση: Η Κοκό πριν τη Σανέλ» της Edmonde Charles-Roux (εκδόσεις Πάπυρος), «Η αύρα της Σανέλ» του Paul Morand (εκδόσεις Άγρα) και το Νοέμβριο, η βιογραφία «Coco Chanel: An intimate life» της Lisa Chaney (εκδόσεις Viking), θα έρθουν να ολοκληρώσουν το πορτρέτο μιας μεγαλοφυούς, πολυτάλαντης και ─τελικά─ πολυπρόσωπης γυναίκας.