Τάνυα-Μαρία Γεριτσίδου: «Δίνουμε λύσεις για την εκπαίδευση και τη ζωή στην Ελλάδα»

Ο εκδοτικός οίκος Mindpower δραστηριοποιείται στις εκδόσεις εκπαιδευτικών, κοινωνικοπολιτικών, ψυχαγωγικών βιβλίων καθώς και στην έκδοση βιβλίων-οδηγών για διάφορα θέματα της καθημερινότητας. 

«Υπήρξαν πολλές φορές στην ζωή μας που δεν μπορέσαμε να βρούμε τις πηγές και τα εργαλεία που χρειαζόμασταν με τρόπο που να μπορούμε άμεσα, εύκολα και εγγυημένα να τα χρησιμοποιήσουμε για να γίνει είτε η προσωπική είτε η επαγγελματική μας ζωή πιο εύκολη. Δημιουργήσαμε λοιπόν αυτόν τον εκδοτικό Οίκο για να τα παράγουμε εμείς και να τα μοιραστούμε με όλους.» Θέλετε να μας πείτε κάτι παραπάνω για αυτά τα «εργαλεία». Πώς τα εννοείτε;

Το βασικό μας αντικείμενο ως ειδικοί επί της εκπαίδευσης είναι η μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε κάθε σχετική παράμετρο και πλαίσιο. Αυτό που παρατηρήσαμε όταν ξεκινήσαμε την επαγγελματική μας δραστηριότητα στην Ελλάδα ήταν ότι πολλά απαραίτητα εγχειρίδια έλλειπαν από την ελληνική αγορά αλλά και από το ρεπερτόριο της δημόσιας ελληνικής εκπαίδευσης τόσο σε θεωρητικό όσο και σε εφηρμοσμένο επίπεδο.

Πολλά απαραίτητα εγχειρίδια έλλειπαν από την ελληνική αγορά αλλά και από το ρεπερτόριο της δημόσιας ελληνικής εκπαίδευσης τόσο σε θεωρητικό όσο και σε εφηρμοσμένο επίπεδο.

Πολλοί επαγγελματίες, ιδιαίτερα όσον αφορά σε θέματα διαχείρισης διαφόρων ειδών τάξεων, ιδιαιτέρων απαιτήσεων μαθητών αλλά και σε θέματα οργάνωσης, διαμόρφωσης, ελέγχου, πρακτικής και μεταδοτικότητας της ύλης δεν είχαν την απαραίτητη υποδομή, υλικό και συγκεκριμένη αξιόπιστη καθοδήγηση ώστε να αισθάνονται ασφαλείς και με λυμένα τα χέρια μέσα στις τάξεις τους. Μιλάμε δηλαδή για πρακτικά βήματα στρατηγικής και προσέγγισης για την αντιμετώπιση και επίλυση κάθε μαθησιακού, συμπεριφορικού, διαλεκτικού και συνθετικού θέματος έτσι ώστε να είναι λειτουργικό και να έχει απτά καθολικά και βέλτιστα αποτελέσματα στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Αυτά τα πρακτικά βήματα χρειάστηκε να τα δημιουργήσουμε σε μορφή προτύπων μεθόδων, εγχειριδίων οδηγιών, παρουσίαση εκπαιδευτικής ύλης και μέθοδο διδαχής ώστε να μην υπάρχει η κλασική (αλλά αναχρονιστική και πλέον δυσλειτουργική και πεπερασμένη) στρωμάτωση/ ταξινόμηση/ κατηγοριοποίηση των μαθητών/εκπαιδευομένων. Τα εφαρμόσαμε στο πειραματικό μας εκπαιδευτήριο σε βάθος 20ετίας με συστηματική εφαρμογή επιστημονικών πρωτοκόλλων σε όλα τα επίπεδα της εκπαιδευτικής / μαθησιακής διαδικασίας, ώστε να τεκμηριώσουμε την αξιοπιστία της άριστης απόδοσης αυτών των εργαλείων: εργαλεία όπως ειδικά σχεδιασμένα εγχειρίδια και βιβλία εκμάθησης γλωσσών, εγχειρίδια ανάλυσης και παρουσίασης της εκπαιδευτικής πραγματικότητας στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, σαφείς και ξεκάθαροι τρόποι απόκτησης και καλλιέργειας κριτικής σκέψης, ανάπτυξης κινήτρου και στόχων, διαχείρισης εποικοδομητικής ανάπτυξης του εαυτού μας τόσο στο μαθησιακό όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον της τάξης, κ.ά.

Μια από τις βασικές συνιστώσες του εκδοτικού σας εγχειρήματος φαίνεται να είναι η εκπαιδευτική διαδικασία, με τη γενικότερη έννοια. Σε αυτό το πλαίσιο, έχετε συγγράψει σε συνεργασία με τη μητέρα σας το πολύ επίκαιρο βιβλίο για την «εκπαίδευση στην περίοδο του COVID-19». Τι το καινούργιο φέρνει αυτό το βιβλίο; Για ποιο λόγο, όπως λέει κι ο τίτλος του, είναι η «Σωστή λύση» αυτήν την εποχή;

Ένα βασικό αντικείμενο στο οποίο επικεντρώθηκα στην πτυχιακή μου εργασία ήταν η μελέτη της επίδρασης μιας τεράστιας ιστορικής κρίσης (the Great Recession/ η Παγκόσμια Οικονομική Ύφεση στην Ελλάδα) στον μαθητικό, γονεϊκό και διδασκαλικό/διδακτικό πληθυσμό μας σε διάρκεια σχεδόν μιας 10ετίας μέσω του συγκριτικού ελέγχου τριών στρατηγικών ετών της οικονομικής κρίσης (2009, 2012, 2015). Μέσω της ανάλυσης των δεδομένων, βάσει του μοντέλου της Θεωρίας Οικολογικών Συστημάτων (Ecological Systems Theory) του Bronfenbrenner, διεφάνη με υψηλή στατιστική αξιοπιστία των ευρημάτων ότι ο τρόπος με τον οποίο έγινε η όποια διαχείριση του εκπαιδευτικού συστήματος εν μέσω κρίσης ήταν εντελώς αδόκιμος έως καταστροφικός για τους μαθητές στο σύνολό τους, ασχέτως τάξης κοινωνικής τους προέλευσης. Το ίδιο διεφάνη και για το σύνολο των εκπαιδευτικών, δασκάλων και καθηγητών.

Στην επέλαση της νέας σαρωτικής κρίσης που επιφέρει η πανδημία του κορωνοϊού, η οποία θα έχει επιπτώσεις σωρευτικές με τις επιπτώσεις της προηγούμενης κρίσης που συνεχίζονται και επιπολάζονται, θεωρήσαμε απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα βιβλίο-οδηγός με στόχο την προστασία του εκπαιδευτικού συστήματος, των εκπαιδευομένων, των γονέων/οικογενειών τους, των εκπαιδευτικών αλλά και του συναφούς σχολικού προσωπικού. Σε αυτόν τον οδηγό παραθέτουμε τέσσερις τρόπους διαχείρισης και τροποποίησης των εκπαιδευτικών πρωτοκόλλων σε επίπεδο κρατικού σχεδιασμού και εφαρμογής ώστε να επιτευχθεί ποιοτική εκπαίδευση με υγειονομική ασφάλεια και ταυτόχρονη εξασφάλιση της ψυχοπνευματικής υγείας των εκπαιδευομένων, με διαφύλαξη και ανάπτυξη των κοινωνικών ικανοτήτων και συμμετοχής τους. Ταυτόχρονα παραθέτουμε πρόταση χρήσης του εκπαιδευτικού συστήματος ως όχημα ενίσχυσης, ενδυνάμωσης και ανάπτυξης της οικονομίας μας εν μέσω covid-19.

Ο λόγος που, όπως λέει και ο τίτλος είναι «η σωστή λύση», είναι ότι κάθε βήμα, προσέγγιση και μεθοδολογία που παραθέτουμε είναι βασισμένη στην τελευταία λέξη της έρευνας επί του θέματος...

Σε επίπεδο micro και για διαχείριση της προβληματικής και διαβλητής υπάρχουσας πραγματικότητας που αντιμετωπίζουμε όσον αφορά την εκπαίδευση αυτή την περίοδο (και όχι αυτό που προτείνουμε να είχε γίνει) παραθέτουμε απλά και ξεκάθαρα βήματα προς εκπαιδευτικούς και γονείς για το πώς να βοηθήσουν μαθητές και τα παιδιά τους να έχουν μια εποικοδομητική και δυνατή εκπαιδευτική σταδιοδρομία εν μέσω covid-19. Ο λόγος που, όπως λέει και ο τίτλος είναι «η σωστή λύση», είναι ότι κάθε βήμα, προσέγγιση και μεθοδολογία που παραθέτουμε είναι βασισμένη στην τελευταία λέξη της έρευνας επί του θέματος, συνδυασμένη με όλες τις βασικές αρχές της εκπαίδευσης, μάθησης και διαδικασίας μεγιστοποίησης ευφυΐας διαχρονικά.

Έχετε όμως κάποια ακόμη βιβλία για την εκπαίδευση που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Θέλετε να μας πείτε δυο λόγια και γι’ αυτά;

Το βιβλίο μας «ΝΑ ΜΕ ΘΥΜΑΣΑΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ» είναι μια εκλαϊκευμένη αλλά πλήρης και εμπεριστατωμένη ανάλυση του συστήματος μαζικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα (αλλά και στο εξωτερικό). Αναλύει τον τρόπο λειτουργίας του: τους μηχανισμούς ανάπτυξης ή αναστολής δεξιοτήτων, μάθησης και κοινωνικοοικονομικής εξέλιξης των μαθητών/εκπαιδευομένων, τους μηχανισμούς επιβράβευσης /τιμωρίας/αξιολόγησης των εκπαιδευτικών συμπεριφορών, τους στόχους του συστήματος (δηλαδή τί είδους μόρφωση επιδιώκει να έχουν οι απόφοιτοι του και γιατί), τον τρόπο της πραγματικής λειτουργίας και σταδίων της μάθησης και πώς αυτός ο τρόπος αντιμετωπίζεται στο μαζικό σύστημα εκπαίδευσης. Αποτελεί ένα ζωτικής σημασίας εγχειρίδιο για κάθε γονέα, εκπαιδευτικό μαθητή/σπουδαστή/φοιτητή αλλά και κάθε συνειδητοποιημένο ενεργό πολίτη που θέλει να ξέρει πώς λειτουργεί ένα εξαιρετικά σημαντικό κομμάτι του κράτους που επηρεάζει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα την ζωή του.

Οι διάφορες γραμματικές μας είναι σχεδιασμένες από εμάς με στόχο την εύπεπτη, ταχύρρυθμη, εργονομική και έξυπνη απορρόφηση της ύλης για όλες τις ηλικίες αναλόγως τον τίτλο και την μέθοδο. Κάθε μια από αυτές μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια και σιγουριά αυτόνομα ή συνδυαστικά με άλλα βιβλία στην τάξη , στο ιδιαίτερο, στο φροντιστήριο ή στην προετοιμασία στο σπίτι ώστε να μην δημιουργούνται ή διατηρούνται «κενά» και να εκπαιδεύεται ο εγκέφαλος στην απόκτηση, διατήρηση και σωστή χρήση της παρουσιαζόμενης ύλης.

Βεβαίως χάριν οικονομίας της παρούσας συνέντευξης δεν είναι δυνατόν να αναφερθώ (ούτε καν επιγραμματικά) σε άλλους εκπαιδευτικούς μας τίτλους σε τομείς όπως η έκθεση και άλλα συναφή για τα οποία επιφυλάσσομαι.

Ένα βιβλίο σας που μας κίνησε την περιέργεια έχει τον τίτλο «Η Τέχνη της Πέπλωσης». Είναι μυθιστόρημα; Και τι ακριβώς σημαίνει αυτή η κάπως παράξενη λέξη; 

Η «Τέχνη της Πέπλωσης» είναι μυθιστόρημα υψηλής φαντασίας και ρεαλιστικής πολιτικής φαντασίας ταυτόχρονα. Πρόκειται για μια τριλογία όπου η ίντριγκα, η πολιτική και ο πόλεμος αποτελούν μια ασύμμετρη απειλή για τον φανταστικό κόσμο της Τριπάτρια, η οποία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μόνο με μαγικές δυνάμεις, παρ’ όλο που αυτές και είναι ισχυρές και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος και αποφασιστικό παράγοντα στρωμάτωσης της φανταστικής αυτής κοινωνίας .

Η «πέπλωση» που υπάρχει στον τίτλο αποτελεί ένα είδος μαγείας αφ’ ενός, αλλά και μια αλληγορία για την δική μας πραγματικότητα αφ’ ετέρου: όποιος μπορεί να «πεπλώσει» την αντίληψη που έχει για την πραγματικότητα ο άλλος, μπορεί και να τον χειριστεί εν αγνοία του για ίδια συμφέροντα. Τι γίνεται όμως όταν παρουσιάζεται μια νεαρή μάγισσα, στα πρόθυρα της ενηλικίωσης, η οποία έχει το μοναδικό χάρισμα της ανοσίας στην πέπλωση, το οποίο σημαίνει ότι αντιλαμβάνεται και μπορεί να αποκαλύψει οποιαδήποτε χειραγώγηση, συνομωσία και προδοσία μπορεί να συμβαίνει στην χώρα της;

Το λεγόμενο world building για αυτό το μυθιστόρημα πολέμου και πολιτικού θρίλερ έχει βασιστεί σε πολλές διαφορετικές ιστορικές φάσεις της ελληνικής Ιστορίας καθώς και σε τέσσερα διαφορετικά υπάρχοντα πολιτικά συστήματα για να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή αίσθηση αληθοφάνειας και ιστορικότητας ενός φανταστικού κόσμου.

Το βιβλίο ωστόσο που μας έκανε την περισσότερη εντύπωση, γιατί δεν φαίνεται να εκπηγάζει ευθέως από τις σπουδές σας και από τα υπόλοιπα πεδία ενασχόλησής σας είναι το βιβλίο που έχετε επίσης συν-συγγράψει με τη μητέρα σας Όλγα Γ. Γεριτσίδου, για την Άμεση Δημοκρατία. Σε αυτό, όχι απλώς προτείνετε την Άμεση Δημοκρατία ως ένα ιδεατό πολίτευμα, αλλά τη συστήνετε κι ως «Μια πρακτική εφαρμογή Άμεσης Δημοκρατίας σε Κρατικό Επίπεδο». Πώς προέκυψε αυτό το βιβλίο; Ποιες είναι οι βασικές αρχές του;

Μέρος της ειδικότητας μας είναι τόσο η εκτίμηση της αποτελεσματικότητας, πιστότητας και αξιοπιστίας ενός συστήματος (κοινωνικού/πολιτικού/εκπαιδευτικού) σε σχέση με τις αρχές/ιδεολογία από την οποία έχει εκπορευθεί και διατείνεται ότι εξυπηρετεί όσο και ο σχεδιασμός ενός συστήματος που θα έχει την λειτουργικότητα που όντως θα εξυπηρετεί τον διατεινόμενο στόχο. Για αυτό εξάλλου το λεγόμενο advocacy/administrative advocacy (συστημική/ διοικητική συνηγορία και διαμεσολάβηση) είναι βασικό μέρος των μεταπτυχιακών σπουδών και έρευνας μας.

Η εκπαιδευτική ψυχολόγος Όλγα Γ. Γεριτσίδου

Τουλάχιστον από την εποχή της έναρξης εποπτείας της χώρας μας κατά την διάρκεια της κρίσης της προ-μνημονιακής και Μνημονιακής εποχής, ετέθη επανειλημμένως το ερώτημα του εάν τα Δυτικού τύπου πολιτεύματα είναι όντως τόσο δημοκρατικά όσο διατείνονται και κατά πόσον μια αμιγής εκδοχή δημοκρατίας (δηλαδή Άμεσης Δημοκρατίας) όπου ο λαός ελέγχει την διοικητική, νομοθετική και δικαστική εξουσία και κατέχει την ύστατη επικύρωση ή απόρριψη/αναπομπή κάθε απόφασης είναι εφικτή επί του πρακτέου στην σημερινή κοινωνία.

Στο βιβλίο αυτό συζητάμε γιατί ορισμένες «ανίατες» κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές μάστιγες/νόσοι όπως η διαφθορά, ο μερκαντιλισμός, ο νεποτισμός, η αναξιοκρατία, η de facto κατάλυση των ανθρωπίνων και δημοκρατικών δικαιωμάτων, η φτώχεια, κλπ είναι προϊόν του διαχρονικού συστήματος της πυραμιδικής στρωμάτωσης της κοινωνίας η οποία ενυπάρχει σε κάθε μέχρι στιγμής εφηρμοσμένο κοινωνικοπολιτικό σύστημα, ακόμα και σε συστήματα που δηλώνουν δήθεν αταξικά.

Σε τέτοια συστήματα παλαιάς κοπής όντως η Άμεση Δημοκρατία δεν είναι εφικτή. Η Άμεση Δημοκρατία είναι ένα κοινωνικοοικονομικό πολίτευμα της Μετανεωτερικής εποχής που ήδη ανατέλλει. Ως εκ τούτου χρειάζεται ομοκεντροκυκλική διάταξη της κοινωνίας, κάτι που αναλύουμε στο βιβλίο μας πόσο εύκολο είναι να γίνει με βάση τα σημερινά δεδομένα. Πρόκειται για αυτό, δηλαδή, που τα σημερινά συστήματα της τυπικά παρελθούσης Νεωτερικής εποχής του προηγούμενου αιώνα δεν κατάφεραν να επιτύχουν: τους στόχους για πρακτική εφαρμογή, χωρίς αποκλίσεις και εκπτώσεις, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην καθημερινότητα του συνόλου της ανθρωπότητας. Κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με μια ομοκεντροκυκλική διάταξη της κοινωνίας αντί για πυραμιδική, με επίκεντρο τον κάθε ανθρωπο. Εξού και «ανθρωποκεντρική».

Αυτές οι αρχές και οι προσεγγίσεις δεν είναι τόσο ρηξικέλευθες όσο ακούγονται. Από τουλάχιστον τις αρχές του 20ου αιώνα, κοινωνικοί επιστήμονες ιδιαιτέρως στους τομείς της κοινωνιολογίας, ψυχολογίας αλλά και σε αυτούς της πολιτικής επιστήμης και φιλοσοφίας έχουν σχηματίσει σχετικές, αν και αποσπασματικές, γνώμες και προτάσεις επί του θέματος: αναφέρουμε μόνο ενδεικτικά τον H.D. Thoreau με το «Walden», τον B.F. Skinner με το «Walden II» και τον A. Maslow με την κλασική «Ιεράρχηση των αναγκών» και πώς αυτή εφαρμόζεται στις κοινωνίες με τις σχετικές απορρέουσες συνέπειες. Στον ΑμεσοΔημοκρατικό Ανθρωποκεντρισμό (ΑΔΑ) συγχωνεύουμε όλη την σοφία της διαχρονικής έρευνας και πρακτικής γνώσης για να την αποκρυσταλλώσουμε σε ένα σύστημα που όντως και ειλικρινά εφαρμόζει όλες τις ακατάρριπτες διαπιστώσεις για το πώς θα πρέπει να σχεδιαστεί μια κοινωνία χωρίς τα συνήθη και ανίατα προβλήματα διακυβέρνησης και διαβίωσης. Και μάλιστα χωρίς «μαγικό ραβδί»!

Ποια είναι τα μελλοντικά εκδοτικά σας σχέδια;

Τα άμεσα εκδοτικά μας σχέδια περιλαμβάνουν την έκδοση δύο βιβλίων συνταγών – κιβωτού παράδοσης και πολιτισμού: Πρόκειται για μια συλλογή ενός και πλέον αιώνα συνταγών της μέσης ελληνικής οικογένειας, με απλά βήματα ακόμα και για άτομα που δεν ασχοληθεί καθόλου με την προετοιμασία φαγητού, συνοδευόμενες με πλήρες ιστορικό πολιτισμικών και ανθρωπολογικών παραδόσεων. Σκοπός μας είναι όχι μόνο να δώσουμε την ευκαιρία στον καθένα να μαγειρεύει νόστιμα, εύκολα, φτηνά, εργονομικά, απλά και έξυπνα, αλλά και να γνωρίζει τι σημαίνει / τι σήμαινε για τους προγόνους μας το κάθε πιάτο και πότε και πώς το έφτιαχναν και κατανάλωναν. Πρόκειται δηλαδή για μια πατριδογνωσία ή ανθρωπολογική γεωγραφία που περνάει από το στομάχι για να φτάσει στην καρδιά και το θυμικό.

Και επειδή στην Μετανεωτερική εποχή το όλο και πιο αναίμακτο, οικολογικό και κοινωνικά υπεύθυνο τραπέζι γίνεται απαραίτητο ενωτικό στοιχείο του παρελθόντος με το μέλλον, χωρίς να αποκόβει τις ρίζες μας ή να διχάζει, κατακερματίζει ή στοχοποιεί διαφορετικές γενιές ή κοινωνικές υποομάδες μεταξύ τους, ο ένας τίτλος εμπεριέχει όλες τις παραδοσιακές συνταγές είτε αυτούσιες είτε με προσαρμογή vegan (ή αλλιώς νηστίσιμες) διατηρώντας πιστά τη γεύση, την υφή και την εμφάνιση της αυθεντικής παραδοσιακής συνταγής και ο άλλος κάνει το αντίστοιχο για vegetarian όπου συμπεριλαμβάνονται γαλακτοκομικά και αυγά.

Επίσης ετοιμαζόμαστε να εκδώσουμε τους πρώτους μας τίτλους ιστορικού μυθιστορήματος graphic novel με θεματολογία την Ελλάδα κατά τον Β΄ ΠΠ και την Κατοχή. Τέλος, έχει προγραμματισθεί και τίτλος για την μέθοδο και τρόπο ομαλής μετάβασης από το όποιο σύστημα αντιπροσώπευσης/ρεπούμπλικας σε ΑμεσοΔημοκρατικό, στο πλαίσιο της συνέχισης της συζήτησης για αυτό το θέμα.

* Η ΕΛΕΝΗ ΚΟΡΟΒΗΛΑ είναι δημοσιογράφος.