kokoromaxies kentriki

Για τη συλλογή διηγημάτων της María Fernanda Ampuero «Κοκορομαχία» (μτφρ. Ιφιγένεια Ντούμη, εκδ. Σκαρίφημα). Φωτογραφία: Rinaldo Wurglitsch, σε ανάρτηση του Borgen Project για το Human Trafficking στο Εκουαδόρ.

Του Διονύση Μαρίνου

Σκληροτράχηλα όσο δεν παίρνει, απομαγευτικά σε βαθμό ανοικείωσης, ευθύβολα λες και έχει αποφασίσει εξαρχής να ρίξει τον αναγνώστη στα σχοινιά, τα διηγήματα της Μαρία Φερνάντα Αμπουέρο που συγκροτούν τη συλλογή Κοκορομαχία (μτφρ. Ιφιγένεια Ντούμη, εκδ. Σκαρίφημα) μοιάζουν με ανεξέλεγκτα πυρά εκ του συστάδην. Άγνωστη έως τώρα, η Αμπουέρο μας έρχεται από τον Ισημερινό και τούτο είναι το πρώτο της λογοτεχνικό βήμα. Ένα βήμα, όμως, αρκετά δυναμικό που δεν σε αφήνει ανεπηρέαστο. 

Θυμάμαι τη σφοδρότητα των διηγημάτων του Γκιγιέρμο Αριάγα στη συλλογή Ρετόρνο 201 (επιμ. μτφρ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Πάπυρος), στην οποία περιγράφει με ωμό τρόπο τη σκληρή ζωή των απόκληρων της οδού Ρετόρνο 201 στην Πόλη του Μεξικού. Θυμάμαι τους Οικογενειακούς δεσμούς (μτφρ. Μάριος Χατζηπροκοπίου, εκδ. Αντίποδες) της Κλαρίσε Λισπέκτορ, όπου οι στιγμές κρίσεις των ηρώων έρχονται σε κάποιες φαινομενικά ανυποψίαστες καταστάσεις, που, όμως, τους στιγματίζουν καίρια. Τώρα θα έχω να θυμάμαι και την Αμπουέρο, με την αναγκαία υποσημείωση –ωστόσο– ότι τα δικά της διηγήματα είναι αρκούντως πιο σκληρά εν συγκρίσει με εκείνα του Αριάγα ή της Λισπέκτορ.

Να είναι οι «τόποι» που επιλέγει να αναπτυχθούν οι ιστορίες της; Να είναι ο τρόπος που τις κοιτάζει, άρα και τις απλώνει στο χαρτί; Μα, δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε ιστορίες «δωματίου», των οποίων η μουσική είναι στριγκή, τεμαχισμένη και οξύηχη. Αυτό που διαφοροποιεί ενδεχομένως την Αμπουέρο είναι ότι αυτή η τραχύτητα που περιβάλει –σαν τσαλακωμένο σεντόνι– τις ιστορίες της, είναι μια αναγκαία συνθήκη. Δίχως αυτήν, ο κόσμος που φτιάχνει θα κατέρρεε. Άρα, είναι ο τρόπος που βλέπει τα πράγματα, κάτι που σου γεννάει απορίες για το τι είδους άνθρωπος είναι αυτή η άγνωστη Αμπουέρο. 

Μια κάμαρα, ένα σαλόνι, μια αποθήκη ή ένας αχυρώνας φτάνουν για να ορίσουν τον κόσμο μέσα στον οποίο θα κινηθούν οι ήρωες. Πολλές φορές, δε, αδυνατούν ακόμη και να κάνουν μια έστω αμυδρή κίνηση· εσωτερικά και εξωτερικά ακινητοποιημένοι υφίστανται σχεδόν ικετευτικά τα δεινά που έρχονται κατά πάνω τους με τη μορφή σιδερένιας γροθιάς.

Σε όλα τα διηγήματα το σκηνικό είναι φτενό· δεν χρειάζεται πολλά «υλικά» για να το δομήσει. Μια κάμαρα, ένα σαλόνι, μια αποθήκη ή ένας αχυρώνας φτάνουν για να ορίσουν τον κόσμο μέσα στον οποίο θα κινηθούν οι ήρωες. Πολλές φορές, δε, αδυνατούν ακόμη και να κάνουν μια έστω αμυδρή κίνηση· εσωτερικά και εξωτερικά ακινητοποιημένοι υφίστανται σχεδόν ικετευτικά τα δεινά που έρχονται κατά πάνω τους με τη μορφή σιδερένιας γροθιάς.

Έχουμε να κάνουμε με οικογενειακές ιστορίες; Ως επί το πλείστον, ναι, όμως τούτες οι οικογένειες πόρρω απέχουν από το να θεωρούνται ευτυχές δείγμα. Μια έκθεση ωμοτήτων μας παρουσιάζει η Αμπουέρο και μάλιστα με τρόπο ανεπεξέργαστο. Γι’ αυτό και η δριμύτητα που έρχεται και βρίσκει τον αναγνώστη είναι κρουστική, δεν αστειεύεται. 

Η Αμπουέρο μιλάει εξ ονόματος των πιο αδύνατων. Των παιδιών που ωριμάζουν πρόωρα μέσα στην αποκτήνωση της δήθεν οικογενειακής ευταξίας. Για γυναίκες που υφίστανται λογής βασανισμούς από τους μέθυσους και κυριαρχικούς άντρες τους. Για σαλούς που δεν έχουν θέση στην κοινωνία των «κανονικών». Δύσκολα θα βρει κανείς κεντρικό ήρωα που να είναι άντρας και πάνω του να μπορεί να στηριχθεί μια ιστορία. Τις περισσότερες φορές οι άντρες της οικογένειας είτε έχουν εγκαταλείψει τον οικογενειακό βίο προς άγραν άλλης γυναίκας είτε έχουν την όψη απειλητικής σκιάς που πρόκειται να εισβάλει στο σπίτι και να το μακελέψει. Αρκετές φορές –απλώς– δεν χωρούν μέσα στις ιστορίες. Τα επίχειρα, όμως, των πράξεών τους είναι εμφανή.

Η κυριαρχία του ενός πάνω στον άλλον ακολουθεί το νόμο της ζούγκλας: ο ισχυρότερος επιβάλλει τη δύναμή του στον πιο αδύναμο της οικογένειας. Ο άντρας στη γυναίκα, η γυναίκα στα παιδιά της, τα πιο δυνατά παιδιά στα πιο καχεκτικά. 

Ampuero 02

Η Μαρία Φερνάντα Αμπουέρο γεννήθηκε το 1976 στο Εκουαδόρ [Ισημερινός] και είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος. Μέχρι σήμερα έχει γράψει 3 βιβλία, ενώ άρθρα της έχουν φιλοξενήσει πολλές εφημερίδες και σάιτ. Και τα 3 βιβλία της έχουν λάβει βραβεία σε ισπανόφωνες χώρες και έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, ιταλικά, πορτογαλικά και τώρα και στα ελληνικά. Η Αμπουέρο ζει στην Ισπανία και το Μεξικό.

Ο τίτλος της συλλογής είναι δάνειο από την υπόθεση του πρώτου διηγήματος Δημοπρασία όπου ένα κορίτσι είναι δέσμιο μιας παράνομης ομάδας εκβιαστών και εμπόρων λευκής σαρκός, οι οποίοι στήνουν δημοπρασίες πουλώντας ανθρώπους. Αυτό το κορίτσι κάπου ακούει κόκορες στην περιοχή και θυμάται τον πατέρα της που έστηνε παράνομες κοκορομαχίες. Ναι, μ’ αυτόν τον σκληρό τρόπο ξεκινάει η συλλογή. Είναι η κεντρική θύρα που όταν την διαβείς δεν έχει γυρισμό. 

Ακολουθούν κι άλλα, ιδιαιτέρως σκληρά, διηγήματα. Έρωτες αιμομικτικοί, ανθρωποφαγικοί (σχεδόν κανιβαλιστικοί), μια σωματικότητα τραυματισμένη και χτυπημένη με άλογη βία, ένας διαρκής πνιγμός όλων των καλών συναισθημάτων, μια εσωτερική δυστοπία από την οποία οι ήρωες –αυτοί οι αναγκεμένοι ήρωες– δεν μπορούν να διαφύγουν. Αυτός είναι ο καμβάς. Καμία ωραιοποίηση, κανένα στρογγύλεμα. Σαν να βλέπεις από κοντά έναν πίνακα του Μπέικον.

Έρωτες αιμομικτικοί, ανθρωποφαγικοί (σχεδόν κανιβαλιστικοί), μια σωματικότητα τραυματισμένη και χτυπημένη με άλογη βία, ένας διαρκής πνιγμός όλων των καλών συναισθημάτων, μια εσωτερική δυστοπία από την οποία οι ήρωες –αυτοί οι αναγκεμένοι ήρωες– δεν μπορούν να διαφύγουν. Αυτός είναι ο καμβάς.

Οι ήρωες είναι οι μάρτυρες των δεινών τους που αποφασίζουν να μας τα περιγράψουν άμεσα. Γι’ αυτό και αρκετές ιστορίες είναι γραμμένες σε πρώτο πρόσωπο – δίχως, όμως, να λείπει και η εξωτερική θέαση της κατάστασης. Το διήγημα Πένθος, επί παραδείγματι, έρχεται και σε καρφώνει κατάστηθα, καθώς το διαβάζεις. Ένας αδελφός κακομεταχειρίζεται τη μία αδελφή του, την μετατρέπει σε ρυπαρό «σκεύος» ηδονής, αφού την βιάζει εξακολουθητικά, ενώ η έτερη αδελφή παρακολουθεί το δράμα ελπίζοντας κάποια στιγμή να πάρει εκδίκηση. Όντως, την παίρνει, αλλά το φάντασμα του αδελφού επιστρέφει. Ενδιαφέρον έχει το διήγημα Πάθος όπου η Αμπουέρο χρησιμοποιώντας το δεύτερο πρόσωπο απευθύνεται προς τη Μαρία Μαγδαληνή και μέσω αυτής λαμβάνουμε μια διαφορετική θέαση της σχέσης της με τον Χριστό. Μια θέαση, όμως, αμιγώς γυναικεία και ήκιστα σχετική με την όποια ιερότητα της μεταξύ τους σχέσης. 

Η συλλογή ολοκληρώνεται με ένα διήγημα-ντιμινουέντο, το Άλλη, στο οποίο ακόμη και τα ψώνια που κάνει μια γυναίκα στο σούπερ μάρκετ δηλώνουν με πικρή ειλικρίνεια τη σχέση που έχει με τον άντρα της. Ψωνίζει μόνο όσα εκείνος επιθυμεί κάνοντας ταυτόχρονα σκόντο στις ανάγκες των παιδιών της και της ίδιας. Η μόνη –μικρή, αλλά όχι ανέξοδη– επανάσταση μπρος στην αντρική καταπίεση είναι να αρνηθεί να του πάρει τις αγαπημένες του κονσέρβες σαρδέλα. Ξέροντας πολύ καλά πως αυτή την απόφαση θα την πληρώσει όταν θα επιστρέψει σπίτι. 

Οι εικόνες είναι σκληρές, δεν σε αφήνουν να ξεφύγεις. Δημιουργούν τριγύρω σου έναν κλοιό που σε παρασέρνει στα βάθη.

Ναι, καμία διέξοδος. Ακόμη κι όταν εμφανίζεται αμυδρά κάποια, αντιλαμβάνεσαι ότι έχει κατακτηθεί έπειτα από πολύ πόνο. Έτσι το «κέρδος» είναι ποτισμένο από τη συμφορά, τη μοναξιά, τον εξανδραποδισμό. Στο τέλος μόνο ως θετικό δεν το αντιλαμβάνεσαι.

Ο ρυθμός των διηγημάτων είναι κοφτός, σαν αγγίγματα λεπίδας πάνω σε τρυφερό δέρμα. Οι εικόνες είναι σκληρές, δεν σε αφήνουν να ξεφύγεις. Δημιουργούν τριγύρω σου έναν κλοιό που σε παρασέρνει στα βάθη. Όταν ξαναβγαίνεις στην επιφάνεια αντιλαμβάνεσαι πως πρέπει να πάρεις μια μεγάλη ανάσα για να συνεχίσεις την ανάγνωση. 

Η Ιφιγένεια Ντούμη υπηρετεί μεταφραστικά αυτό το ύφος που άλλοτε μοιάζει να παίρνει έμπνευση από τη Λισπέκτορ (είναι φανερό πως η Αμπουέρο την θαυμάζει) κι άλλοτε από ένα ωμό ρεαλισμό που θυμίζει τις ιστορίες που έφτιαχναν οι νατουραλιστές. Σκληρές, βουτηγμένες στις σκοτεινές περιοχές του ενστίκτου, προορισμένες να προκαλέσουν αναγνωστικούς τριγμούς. Όντως, το καταφέρνουν. 

* Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Το καινούργιο του μυθιστόρημα «Μπλε ήλιος» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.


Ampuero exΚοκορομαχία 
ΜΑΡΙΑ ΦΕΡΝΑΝΤΑ ΑΜΠΟΥΕΡΟ
Μτφρ. ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΝΤΟΥΜΗ
ΣΚΑΡΙΦΗΜΑ 2021
Σελ. 168, τιμή εκδότη €14,00

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Όταν του μικρού αδελφού μου άρχισε να του ανεβαίνει ο πυρετός, τότε άρχισαν όλα. Είχα τόσες μέρες να πάω σχολείο που άρχισα να νιώθω ότι δεν είχα πάει ποτέ, ότι απ’ όταν γεννήθηκα το μόνο που έκανα ήταν να προσέχω τον μικρό. Έμενα σπίτι όσο εκείνη ήταν στη δουλειά και του έδινα ένα κουταλάκι από το ροζ σιρόπι κάθε μια ώρα και από το διάφανο σιρόπι κάθε τέσσερις ώρες.

Εκείνη μου είχε κάνει δώρο ένα ρολόι με μεγάλους αριθμούς στα γενέθλιά μου. 

Το μωρό ήταν πολύ ελαφρούλι. Ηταν σαν να κρατάω τσαλακωμένο χαρτί περιτυλίγματος στα χέρια μου. Δεν γελούσε. Σχεδόν ποτέ δεν άνοιγε τα μάτια.

Ένα βράδυ ένας από τους φίλους της μαμάς μου άνοιξε μια τρύπα στην πόρτα του μπάνιου επειδή δεν άντεχε άλλο να το ακούει να κλαίει.

— Κάντο να σκάσει, της έλεγε της μαμάς μου. Να σκάσει το σκατόπραμα. Βούλωσέ το το τέρας, πουτάνα είσαι, τέρας σου βγήκε, σκότωσέ το». 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

Για το μυθιστόρημα του Σαντιάγκο Γκαμπόα [Santiago Gamboa] «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» (μτφρ. Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Διόπτρα). Ο γνωστός Κολομβιανός συγγραφέας θα βρίσκεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ, και στη συνέχεια στα Χανιά, στο 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. 

...
«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πρόποση» του Φαμπρίς Καρό (κριτική) – Ένα οικογενειακό γεύμα και άλλα δεινά

«Η πρόποση» του Φαμπρίς Καρό (κριτική) – Ένα οικογενειακό γεύμα και άλλα δεινά

Για το μυθιστόρημα του Φαμπρίς Καρό [Fabrice Caro] «Η πρόποση» (μτφρ. Χαρά Σκιαδέλλη, εκδ. Ίκαρος). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από τη βασισμένη στο βιβλίο ταινία «Le discours» (2020). 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ