death of marat by david 700

Με αφορμή το βιβλίο του Αμερικανού Κοινωνιολόγου Richard Sennett «Η τυραννία της οικειότητας» (μτφρ. Γιώργος Μέρτικας, εκδ. Νεφέλη).

Του Μύρωνα Ζαχαράκη

Η γενιά των σημερινών εφήβων («Generation Z», όπως την αποκαλούν), είναι η πρώτη γενιά που δεν έχει καθόλου μνήμες από τον κόσμο πριν από το Διαδίκτυο. Τα άτομα ηλικίας 15 έως 24 ετών περνούν τέσσερεις ώρες στο κινητό τους ημερησίως, σύμφωνα με μια βρετανική έρευνα («A decade of Digital Dependency»). Η λέξη «νομοφοβία» (nomophobia: ακρωνύμιο του «no mobile phone phobia»), κατασκευασμένη από έναν ταχυδρομικό υπάλληλο, τον Patrick O’ Neil, περιγράφει το άγχος που προκαλεί η έλλειψη του κινητού και η λέξη «Fomo» («fear of missing out») εκφράζει τον φόβο μας μήπως χάσουμε τις εξελίξεις της επικαιρότητας αν αποσυνδεθούμε. Είναι γεγονός ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης («social media») έχουν έρθει για να μείνουν. Είναι λοιπόν οι άνθρωποι περισσότερο απομονωμένοι μέσα στον σύγχρονο κόσμο σε σχέση με παλιότερα; Μήπως ο σύγχρονος άνθρωπος έχει κάνει αυτοσκοπό του την αυτογνωσία και την αυθεντικότητα; Σε αυτά τα ερωτήματα επιδιώκει να απαντήσει ο Αμερικανός Κοινωνιολόγος του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Richard Sennett, με το πρωτότυπο και ριζοσπαστικό σύγγραμμά του Η τυραννία της οικειότητας (The fall of public man, 1977), το οποίο, ως μελέτημα Ιστορικής Κοινωνιολογίας, επιχειρεί να αναδείξει την πρώτη ιστορική διαμόρφωση ορισμένων πτυχών του σύγχρονου βίου που σήμερα ίσως φαντάζουν αιώνιες και αυτονόητες.

Σύμφωνα με τον Sennett, οι σημερινοί άνθρωποι όχι απλώς δεν είναι απομακρυσμένοι και περισσότερο απρόσωποι από παλιότερα, αλλά αντίθετα βρίσκονται περισσότερο κοντά από ότι επιτρέπεται προκειμένου να εξασφαλιστεί μια υγιής κοινωνική επαφή.

Σύμφωνα με τον Sennett, οι σημερινοί άνθρωποι όχι απλώς δεν είναι απομακρυσμένοι και περισσότερο απρόσωποι από παλιότερα, αλλά αντίθετα βρίσκονται περισσότερο κοντά από ότι επιτρέπεται προκειμένου να εξασφαλιστεί μια υγιής κοινωνική επαφή. Μέσα στον σύγχρονο κόσμο, τα πάντα –από την πολιτική ως τις καλές τέχνες– παίρνουν έναν ιδιαίτερα προσωπικό χαρακτήρα. Βέβαια, εξαρχής ο συγγραφέας εξηγεί ότι δεν προσφέρει –καθώς δε θα μπορούσε– κάποια επαρκή απόδειξη για όσα υποστηρίζει, αλλά αρκείται μόνο στην ευλογοφάνεια της ερμηνείας των δεδομένων που θα μας παρουσιάσει στη συνέχεια. Βασικός στόχος του είναι, όπως δήλωσε ο ίδιος, να δείξει το πώς και το γιατί οι μοντέρνες δυτικές κοινωνίες εστιάζουν στην ατομικότητα προωθώντας ένα ναρκισσιστικό πρότυπο που στέκεται εμπόδιο απέναντι σε κάθε ύπαρξη δημόσιας ζωής. Το βιβλίο, το οποίο αποτελεί την ιστορική πλαισίωση προηγούμενων έργων του συγγραφέα, ερευνά ενδελεχώς τη σχέση ανάμεσα στον δημόσιο και ιδιωτικό βίο κατά τους τρεις τελευταίους αιώνες, επισημαίνοντας μια ισχυρή μετατόπιση βάρος από τον πρώτο στον δεύτερο, ως αποτέλεσμα των μεταβολών του «ancien regime» (18ος αιώνας) και κατά τον σχηματισμό μιας νέας καπιταλιστικής κουλτούρας στον 19ο αιώνα.

Ο ασύμμετρος υπερτονισμός της ιδιωτικότητας και των επαφών προσωπικού χαρακτήρα είναι, σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου, θεμελιώδες χαρακτηριστικό της εποχής μας. Τα τέσσερα κεφάλαια του βιβλίου περιέχουν, κατά σειρά, εισαγωγικές παρατηρήσεις, εκτενή παρουσίαση και ανάλυση της δημόσιας ζωής κατά τον 18ο αιώνα, επεξήγηση της ανατροπής των σχέσεων δημοσίου και ιδιωτικού κατά τον 19ο αιώνα και τέλος, ορισμένες τελικές παρατηρήσεις για την ανισορροπία υπέρ του ιδιωτικού βίου στις κοινωνίες των ημερών μας.

Gavin Turk Death of MaratΣύμφωνα με τον Αμερικανό Κοινωνιολόγο, η σύγκριση του σύγχρονου κόσμου με την εποχή της ρωμαϊκής παρακμής, είναι εν μέρει εύστοχη: όπως ο Ρωμαίος πολίτης, έτσι και ο σύγχρονος Δυτικός άνθρωπος βιώνει απογοήτευση από τη δημόσια σφαίρα, στην οποία συμμετέχει μονάχα τυπικά και χωρίς αυθεντικό ενδιαφέρον και στρέφεται στην ιδιωτική του ζωή για να βρει το χαμένο νόημα. Η διαφορά τους ωστόσο είναι πως ο πολίτης της Ρώμης, αργά ή γρήγορα, αποπειράθηκε να αναπληρώσει αυτή την απώλεια νοήματος καταφεύγοντας σε διάφορες ανατολίτικες λατρείες, ώσπου μια από αυτές (Χριστιανισμός) αποτέλεσε το εφαλτήριο για τη δημιουργία μιας νέας δημόσιας ζωής των ανθρώπων (εκκλησία). Αντίθετα, ο σύγχρονος Δυτικός δεν έχει κάποια λατρεία για να καταφύγει. Μοναδική του προτεραιότητα είναι η ναρκισσιστική διερεύνηση του εαυτού του, της ίδιας του της προσωπικότητας. Αυτός ο ναρκισσισμός είναι που οδηγεί τις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες σε ότι ο συγγραφέας ονομάζει «τυραννία της οικειότητας» («tyranny of intimacy»). Τι είναι όμως αυτή η «οικειότητα» και σε τι πραγματικά έγκειται η τυραννία της;

Αυτή η οικειότητα, για την οποία γίνεται λόγος εδώ, καταλήγει να είναι τυραννική, διότι παρεμποδίζει την κοινωνική συναναστροφή των ανθρώπων: μέσω της συνεχούς αναζήτησης και αποκάλυψης προσωπικών πληροφοριών, οι άνθρωποι τείνουν να πλησιάζουν μεταξύ τους σε τέτοιο βαθμό που να βλάπτονται οι μεταξύ τους σχέσεις, ακριβώς εξαιτίας αυτής της κατάργησης των αποστάσεων. 

Σύμφωνα με τον συγγραφέα, ως «οικειότητα» ορίζεται η απόπειρα επίλυσης του δημοσίου προβλήματος μέσω της κατάργησης του ίδιου του δημοσίου. Πρόκειται για μετατόπιση του βάρους προς την προσωπικότητα και την ιδιωτική ζωή των ανθρώπων, η οποία μέχρι τώρα έχει διερευνηθεί τόσο ψυχολογικά από τον Tocqueville στο έργο του Η δημοκρατία στην Αμερική, όσο και ιστορικά από διάφορους εκπροσώπους της μαρξιστικής Σχολής της Φραγκφούρτης (Adorno, Plessner και Habermas). Αυτή η οικειότητα, για την οποία γίνεται λόγος εδώ, καταλήγει να είναι τυραννική, διότι παρεμποδίζει την κοινωνική συναναστροφή των ανθρώπων: μέσω της συνεχούς αναζήτησης και αποκάλυψης προσωπικών πληροφοριών, οι άνθρωποι τείνουν να πλησιάζουν μεταξύ τους σε τέτοιο βαθμό που να βλάπτονται οι μεταξύ τους σχέσεις, ακριβώς εξαιτίας αυτής της κατάργησης των αποστάσεων. Μέσα στην κοινωνία της οικειότητας υπάρχει ελάχιστος χώρος για την εκπολιτιστική λειτουργία του παιχνιδιού, το οποίο διακρίνεται αυστηρά από τις «σοβαρές» δραστηριότητες των ενηλίκων. Βασισμένος στην παράδοση των Norbert Elias Philippe Ariès, που αντιλαμβάνεται τον δημόσιο χώρο ως χώρο κοινωνικής συναναστροφής μεταξύ «ξένων», ο Sennett επισημαίνει ότι η σταδιακή υποχώρηση του δημόσιου έναντι του ιδιωτικού, οδηγεί τα άτομα σε ατομικισμό και απομόνωση, λειτουργώντας τελικά ως μια τυραννία του εγωισμού και των προσωπικών συναισθημάτων. Πώς προέκυψε όμως και ποια τέλος πάντων υπήρξε η αιτία αυτής της τυραννίας;

Ο Sennett ανιχνεύει τις ρίζες αυτής της μεταβολής στις μεγαλουπόλεις του Λονδίνου και του Παρισιού, γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, ορίζοντας ως κύρια αίτια τη διττή σχέση του βιομηχανικού καπιταλισμού με τη ζωή στις μεγαλουπόλεις, την επανερμηνεία του ξένου και του αγνώστου λόγω της αποθρησκειοποίησης («εκκοσμίκευση»), καθώς και τη φύση της δημόσιας ζωής κατά τον 18ο αιώνα. Συγκεκριμένα, συσχετίζοντας την ανθρώπινη συμπεριφορά με τη δημόσια εμφάνιση τους διάφορους ανθρώπινους ρόλους και τις υλικές συνθήκες των πόλεων του Παρισιού και του Λονδίνου, επιχειρεί να εντοπίσει τις πρώτες τάσεις εμφάνισης της οικειότητας στις σύγχρονες κοινωνίες.

Πιο συγκεκριμένα, υποστηρίζει, ήδη από τον 17ο αιώνα, η έννοια του «δημοσίου» άρχισε να αποκτά τη σημερινή της σημασία, ως το σύνολο όλων των σχέσεων των ανθρώπων με τους μη οικείους τους. Ολόκληρος ο 18ος αιώνας, βασισμένος στην ιδέα του theatrum mundi, διέθετε μια ισορροπία ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό: ο άνθρωπος, ως ηθοποιός, εξέφραζε την προσωπικότητά του κατά την επικοινωνία με τους κοντινούς του ανθρώπους, ενώ παράλληλα καλούνταν να διαδραματίσει αντικειμενικούς και απρόσωπους ρόλους μέσα στην κοινωνία. Η δημόσια συμπεριφορά στα καφενεία και τις πλατείες, το ντύσιμο που πρόδιδε με ακρίβεια την κοινωνική τάξη του ενδεδυμένου, αλλά και στην τέχνη, η οποία θεωρούνταν απεικόνιση της πραγματικής ζωής (π.χ. αν μια αριστοκράτισσα υποδυόταν την υπηρέτρια στο θέατρο ή το αντίστροφο, το κοινό ξεσπούσε σε αυθόρμητη αποδοκιμασία για την αντιστροφή των ρόλων). Αν δύο ξένοι συναντιόνταν σε κάποιον δρόμο του Λονδίνου ή του Παρισιού, μπορούσαν να ανοίξουν συζήτηση χωρίς να παραβιάσουν τους κοινωνικούς τύπους.

Η διαίρεση σε ιδιωτικό και δημόσιο αντανακλούσε τη διαίρεση ανάμεσα σε φύση και ανθρώπινη σύμβαση, γύρω από την οποία περιστρεφόταν ολόκληρη η σκέψη του Διαφωτισμού. Η κατάσταση ανετράπη ριζικά με την έλευση του 19ου αιώνα. Τη θέση των ρόλων την έλαβε η αποκάλυψη: μέχρι σήμερα, οι πράξεις και η δημόσια συμπεριφορά των ανθρώπων δεν αντικατοπτρίζουν την κοινωνική τάξη αλλά τον χαρακτήρα τους. Κάθε πράξη αποτελεί σύμβολο που προδίδει τον χαρακτήρα του δρώντος.

Η διαίρεση σε ιδιωτικό και δημόσιο αντανακλούσε τη διαίρεση ανάμεσα σε φύση και ανθρώπινη σύμβαση, γύρω από την οποία περιστρεφόταν ολόκληρη η σκέψη του Διαφωτισμού. Η κατάσταση ανετράπη ριζικά με την έλευση του 19ου αιώνα. Τη θέση των ρόλων την έλαβε η αποκάλυψη: μέχρι σήμερα, οι πράξεις και η δημόσια συμπεριφορά των ανθρώπων δεν αντικατοπτρίζουν την κοινωνική τάξη αλλά τον χαρακτήρα τους. Κάθε πράξη αποτελεί σύμβολο που προδίδει τον χαρακτήρα του δρώντος. Ήδη η λογοτεχνία του 19ου αιώνα επεσήμανε αυτό το χαρακτηριστικό: από τις ευχάριστες ιστορίες του Sherlock Holmes μέχρι τα απαισιόδοξα μυθιστορήματα του Balzac, αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι άνθρωποι φοβούνται ότι προδίδονται από τις κινήσεις τους και επιδιώκουν να κρυφτούν. Ο Sherlock Holmes ενσαρκώνει τον φόβο των ανθρώπων ότι θα γίνουν αντιληπτοί και θα μελετηθούν με βάση τα στοιχεία της εξωτερικής συμπεριφοράς τους. Αυτό εννοεί ο Sennett όταν ορίζει ως συνέπειες της οικειότητας την ακούσια αποκάλυψη του χαρακτήρα, την επιβολή δημόσιας και ιδιωτικής εξεικόνισης, την άμυνα μέσω αναδίπλωσης και τη σιωπή.

Στις τέχνες, ο Ρομαντισμός, με την έμφαση στην προσωπική δημιουργία και την πρωτοτυπία, μετέβαλε την καλλιτεχνική δημιουργία από σωστή εκτέλεση οδηγιών σε μια πράξη αυτοαποκάλυψης. Ο σπουδαίος ηθοποιός ή μουσικός του 19ου αιώνα, σε αντίθεση με τον σπουδαίο ηθοποιό ή μουσικό του 18ου, δεν οφείλει να είναι πιστός στο κείμενο, αλλά να δώσει ελεύθερα και δημιουργικά το προσωπικό του στίγμα στους ρόλους ή στα μουσικά κομμάτια που παίζει. Αντίθετα, το κοινό στα θέατρα και στις αίθουσες συναυλιών, που τον 18ο αιώνα μπορούσε να διακόψει αποδοκιμάζοντας το θέαμα, στον 19ο αιώνα άρχισε να βυθίζεται στη σιωπή. Τα Μ.Μ.Ε. σήμερα ενισχύουν αυτό το πρότυπο του σιωπηλού πλήθους που παρακολουθεί το θέαμα δίχως να επεμβαίνει.

Προκειμένου να προστατευτούν οι άνθρωποι, υιοθέτησαν σταδιακά τρόπους που έκρυβαν στον δημόσιο χώρο την ταυτότητά τους: το ντύσιμο έπαψε να απεικονίζει την κοινωνική τάξη και η τέχνη διαχωρίστηκε αυστηρά από τη ζωή, ως ο χώρος στον οποίο επιτρέπεται να εκφραστεί ό,τι δεν εκφράζεται πια σε αυτή. Ο πουριτανισμός και η σεμνοτυφία της βικτωριανής κοινωνίας, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, βρίσκεται ακόμη μαζί μας. Η φύση, που στον 18ο αιώνα είχε αντικαταστήσει το θείο ως υπερβατική αρχή, στον 19ο αιώνα εξαφανίστηκε. Πλέον οι άνθρωποι δεν πιστεύουν στο υπερβατικό, αλλά αναζητούν παντού το συγκεκριμένο (π.χ. μέσα στις ατομικές προσωπικότητες). Καθώς η αποθρησκειοποίηση και ο καπιταλισμός έλαβαν νέες μορφές κατά τον 19ο αιώνα, η Δύση απέρριψε εντελώς το υπερβατικό απορρίπτοντας και την τελευταία μορφή που είχε λάβει: τη φύση. Οι άνθρωποι πλέον θεωρούν εαυτούς ως μοναδικούς δημιουργούς του νοήματος στη ζωή, αλλά οι αντιφάσεις και η αστάθεια της ζωής τους δεν τους επέτρεψε να καταλήξουν στο ποιο ακριβώς είναι αυτό το νόημα. Το αποτέλεσμα είναι οι άνθρωποι να βρίσκονται σε συνεχή αναζήτηση αλήθειας και νοήματος μέσα στους ίδιους τους εαυτούς τους. Δεν είναι τυχαίο που η Ψυχανάλυση, αυτή η μέθοδος ανακάλυψης των βαθύτερων και λιγότερο συνειδητών πλευρών του ανθρώπινου ψυχισμού, έχει εξελιχθεί σε πνευματική έξη των ημερών μας. Ακόμη και η δαρβινική ιδέα της εξέλιξης, που εντυπωσίασε και εκλαϊκεύτηκε ευρύτατα, στηρίζεται σε παρόμοια αρχή.

alt
O Richard Sennett

Η αποθρησκειοποίηση των δυτικών κοινωνιών, την οποία ο Weber αποκαλούσε «απομάγευση του κόσμου», έχει ευνοήσει τον υπνωτισμό των μαζών από επίδοξους κοσμικούς ηγέτες, οι οποίοι προκαλούν την πολιτική παθητικότητα, όπως η θρησκευτική πίστη καλλιεργούσε την αφέλεια. Οι άνθρωποι σήμερα ενδιαφέρονται για τους θεσμούς, στο βαθμό που αυτοί αντανακλούν τα προσωπικά χαρακτηριστικά των φορέων τους. Γι’ αυτόν τον λόγο, η απόκρυψη της προσωπικής ζωής ενός κομματικού ηγέτη, θα ισοδυναμούσε με την πολιτική του αυτοκτονία.

Οι καπιταλιστές εργοδότες, για να κάνουν αποδοτικότερους τους υπαλλήλους τους, διαμορφώνουν, με τη συνδρομή αρχιτεκτόνων, χώρους που αναβιώνουν τον «πανοπτισμό» του Bentham: μια γυάλινη τζαμαρία ανάμεσα στα γραφεία καθιστά ικανούς τους υπαλλήλους να βλέπουν ο ένας τον άλλο και να μη μπορούν να κρυφτούν στον χώρο εργασίας τους.

Οι καπιταλιστές εργοδότες, για να κάνουν αποδοτικότερους τους υπαλλήλους τους, διαμορφώνουν, με τη συνδρομή αρχιτεκτόνων, χώρους που αναβιώνουν τον «πανοπτισμό» του Bentham: μια γυάλινη τζαμαρία ανάμεσα στα γραφεία καθιστά ικανούς τους υπαλλήλους να βλέπουν ο ένας τον άλλο και να μη μπορούν να κρυφτούν στον χώρο εργασίας τους. Το αποτέλεσμα είναι να περιορίζεται η δραστηριότητά τους στις εργασιακές τους υποχρεώσεις και μόνον, ικανοποιώντας με το παραπάνω τις προσδοκίες των εργοδοτών. Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι ηθοποιός χωρίς την τέχνη του (προκατασκευασμένοι ρόλοι) και η κοινότητα στην οποία ζει είναι απολίτιστη. Όταν ο Rousseau επέκρινε τις δυτικές μεγαλουπόλεις με την επιτήδευση και τις απροσωπία τους, σίγουρα δε φανταζόταν ότι η προφητεία του θα υλοποιούνταν ως τυραννία. Οι άνθρωποι σήμερα ζουν σε κοινότητα, όχι όμως στην αγνή και αυθεντική κοινότητα που οραματιζόταν εκείνος, αλλά σε μια καταστροφική κοινότητα, μια «καταστροφική Gemeinschaft» όπου άνθρωποι κλείνονται σαν σε γκέτο και θεωρούν απάνθρωπο καθετί που δεν ανήκει εκεί. Εξετάζοντας εκτενώς το παράδειγμα της υπόθεσης Dreyfus, o Sennett υποδεικνύει το περίφημο «Κατηγορώ» του Zola: πρόκειται για ένα δράμα προσωπικού ήθους δίχως επιχειρήματα ή νομικό κατηγορητήριο, με «ήρωες» της κοινότητας που πολεμούν τα «καθάρματα» μιας άλλης, χαρακτηριστικό παράδειγμα του κώδικα που θεωρεί την εμφάνιση ως ένδειξη της ανθρώπινης προσωπικότητας. Χαρακτηριστικό υπήρξε επίσης το παράδειγμα της εβραϊκής συνοικίας του Forest Hall και της διαμάχης που ξέσπασε όταν αποπειράθηκαν να οικοδομήσουν κατοικίες έγχρωμων πολιτών μέσα του.

Με λίγα λόγια, οι δυτικές κοινωνίες έχασαν ένα απαραίτητο στοιχείο για την ομαλή κοινωνική ζωή: τον δημόσιο χώρο. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν υποφέρει από απομόνωση και αποξένωση, όπως συχνά λέγεται, αλλά από καταναγκαστικό δεσμό και εγγύτητα, που τον υποβάλλει διαρκώς σε δοκιμασία. Το βιβλίο κλείνει με αυτό το απαισιόδοξο πόρισμα, χωρίς να αφήνει προτάσεις για τη λύση του προβλήματος. Εκτός από «κοινωνία του θεάματος» και «εποχή της εικόνας», όπως την έχουν χαρακτηρίσει, η περίοδος που ζούμε αποτελεί επίσης μια εποχή της διαφάνειας, όπου όλα έρχονται στο φως και τίποτε δεν παραμένει κρυφό για πολύ. Όταν έγραφε ο Sennett βέβαια, δεν υπήρχε ακόμη Facebook, Instagram και Twitter. Και παρά τα αναμφισβήτητα πλεονεκτήματά τους (ενημέρωση, ψυχαγωγία, διατήρηση επαφών) φαίνεται πως για τη μεγάλη μάζα ανθρώπων κατευθύνονται προς την ενίσχυση του ναρκισσισμού και, σε τελική ανάλυση, στην απομόνωσή τους.

* Ο ΜΥΡΩΝ ΖΑΧΑΡΑΚΗΣ είναι μεταπτυχιακός φοιτητής Φιλοσοφίας. 

 
SennettΗ τυραννία της οικειότητας
Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός χώρος στον δυτικό πολιτισμό
Richard Sennett 
Μτφρ. Γιώργος Μέρτικας,
Εκδ. Νεφέλη 1999
Σελ. 462, τιμή εκδότη € 26,57
 
politeia link
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο μύθος του Προμηθέα και άλλα δοκίμια» του Πολ Λαφάργκ (κριτική) – Ένας «αιρετικός» μαρξιστής ιδεολόγος

«Ο μύθος του Προμηθέα και άλλα δοκίμια» του Πολ Λαφάργκ (κριτική) – Ένας «αιρετικός» μαρξιστής ιδεολόγος

Με μια άγνωστη πλευρά του έργου του Πολ Λαφάργκ [Paul Lafargue] έρχεται να μας γνωρίσει το βιβλίο «Ο μύθος του Προμηθέα και άλλα δοκίμια» (μτφρ. Χρήστος Κεφαλής, εκδ. Εύμαρος). Περιλαμβάνει αμετάφραστα στα ελληνικά δοκίμια του Λαφάργκ για τις αρχαίες μυθολογίες και κοινωνίες, εστιασμένα μάλιστα στην Αρχαία Ελλάδα. Μ...

«Ποιος είμαι!» του Μιχαήλ Μπακούνιν (κριτική) – Ένας επαναστατημένος μετεωρίτης πάνω από την Ευρώπη

«Ποιος είμαι!» του Μιχαήλ Μπακούνιν (κριτική) – Ένας επαναστατημένος μετεωρίτης πάνω από την Ευρώπη

Για το βιβλίο του Μιχαήλ Μπακούνιν [Mikhail Bakounine] «Ποιος είμαι!» (εισαγωγή - μτφρ. - σχόλια: Γιάννης Μπαρτσώκας, πρόλογος - επιμέλεια: Ήρκος Ρ. Αποστολίδης, εκδ. Ροές). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος 

Αν για τον ...

Ίρβιν Γιάλομ & Αβραάμ Μάσλοου: φιλοσοφία, σύγχρονες ψυχοθεραπείες και υπαρξισμός (κριτική)

Ίρβιν Γιάλομ & Αβραάμ Μάσλοου: φιλοσοφία, σύγχρονες ψυχοθεραπείες και υπαρξισμός (κριτική)

Η «τρίτη δύναμη» του Αβραάμ Μάσλοου [Abraham H. Maslow] και η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία του Ίρβιν Γιάλομ [Irvin Yalom] μέσα από το πλέγμα των ανθρώπινων αναγκών. 

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

H Ανθρωπιστική Ψυχολογία, η σχολή...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

OUTRO, του Κωνσταντίνου Βασιλακόπουλου, στο ΠΛΥΦΑ

OUTRO, του Κωνσταντίνου Βασιλακόπουλου, στο ΠΛΥΦΑ

Για το θεατρικό έργο OUTRO, μετεγγραφή του έργου του Ζαν-Λυκ Λαγκάρς [Jean-Luc Lagarce] «Juste la fin du monde» από τον Κωνσταντίνο Βασιλακόπουλο, στον χώρο ΠΛΥΦΑ. Φωτογραφίες: Στέλιος Παπαρδέλας

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Ο εικ...

Χαν Γκανγκ: «Θα πάω να πιω ένα τσάι με τον γιο μου – Αισθάνομαι κατάπληξη και μεγάλη τιμή»

Χαν Γκανγκ: «Θα πάω να πιω ένα τσάι με τον γιο μου – Αισθάνομαι κατάπληξη και μεγάλη τιμή»

Το δεύτερο τηλεφώνημα που έλαβε η Χαν Γκανγκ από τη Σουηδική Ακαδημία ήταν μια πρώτη, σύντομη, συνομιλία στην οποία καταγράφηκαν οι αυθόρμητες αντιδράσεις στα σπουδαία νέα για τη βράβευσή της με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Αντλήσαμε τη συνομιλία από τον ιστότοπο της Σουηδικής Ακαδημίας. 

Επιμέλεια: B...

Βρετανός πράκτορας και Αμερικανός κατάσκοπος – Σόμερσετ Μομ & Όλεν Στάινχαουερ σε παράλληλη ανάγνωση

Βρετανός πράκτορας και Αμερικανός κατάσκοπος – Σόμερσετ Μομ & Όλεν Στάινχαουερ σε παράλληλη ανάγνωση

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης έρχεται και πάλι με τον «Σάκο Εκστρατείας» του, μιλώντας μας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, τα μυθιστορήματα «Άσεντεν ή ο Βρετανός πράκτορας» (μτφρ. Μαρία Λαϊνά & Μάνια Μεζίτη, εκδ. Πατάκη) του Σόμερσετ Μομ [Somerset Ma...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η οικογένεια των μελισσών» της Άνια Μούγκερλι (προδημοσίευση)

«Η οικογένεια των μελισσών» της Άνια Μούγκερλι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Σλοβένας Άνια Μούγκερλι [Anja Mugerli] «Η οικογένεια των μελισσών» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 14 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην π...

«Κάρμα – Ο οδηγός ενός γιόγκι για το πώς να χαράξεις το πεπρωμένο σου» του Sadhguru (προδημοσίευση)

«Κάρμα – Ο οδηγός ενός γιόγκι για το πώς να χαράξεις το πεπρωμένο σου» του Sadhguru (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του βιβλίου του γιόγκι Sadhguru «Κάρμα – Ο οδηγός ενός γιόγκι για το πώς να χαράξεις το πεπρωμένο σου» (μτφρ. Εριέττα Βασιλείου-Σγουρού), το οποίο κυκλοφορεί στις 17 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ξετυλίγοντας τ...

«Ταξίδι στη νεκρή πόλη» του Μαρκιγιάν Κάμις (προδημοσίευση)

«Ταξίδι στη νεκρή πόλη» του Μαρκιγιάν Κάμις (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ουκρανού Μαρκιγιάν Κάμις [Markiyan Kamysh] «Ταξίδι στη νεκρή πόλη» (μτφρ. Μαρία-Νεφέλη Ταμία), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 14 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όταν πας ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τέσσερα δοκίμια και μία συλλογή διηγημάτων μας βοηθούν να κατανοήσουμε πλευρές της σύγκρουσης Ισραήλ - Παλαιστίνης

Τέσσερα δοκίμια και μία συλλογή διηγημάτων μας βοηθούν να κατανοήσουμε πλευρές της σύγκρουσης Ισραήλ - Παλαιστίνης

Τέσσερα δοκίμια και μια συλλογή διηγημάτων μας βοηθούν να προσεγγίσουμε το παλαιστινιακό ζήτημα, που έναν χρόνο μετά την άνευ προηγουμένου επίθεση της παλαιστιανικής Χαμάς στο Ισραήλ, έχει μπει σε έναν νέο κύκλο ραγδαίας κλιμάκωσης, όπως και γενικότερα όλη η περιοχή. 

Επιμέλεια: Ελεάνα Κολο...

«Εδώ είναι Βαλκάνια» – 9 λογοτεχνικά έργα από συγγραφείς της γειτονιάς μας

«Εδώ είναι Βαλκάνια» – 9 λογοτεχνικά έργα από συγγραφείς της γειτονιάς μας

Από τη Σερβία έως το Κόσοβο κι από τη Ρουμανία έως τη Β. Μακεδονία. Τα τελευταία χρόνια μεταφράζονται στα ελληνικά περισσότερα βιβλία συγγραφέων από τα Βαλκάνια. Προτείνουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα. Στην κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία «Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2024: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες και τις εβδομάδες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2024: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες και τις εβδομάδες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, γκράφικ νόβελ, βιογραφιών, δοκιμίων, μελετών, βιβλίων επιστημονικής εκλαΐκευσης κ.ά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ