power_of_books
Της Σώτης Τριανταφύλλου
«Δεν ανησυχώ για το μέλλον της ανάγνωσης: απλούστατα, στο κοντινό μέλλον –αύριο, ίσως λίγο αργότερα απόψε– θα διαβάζουμε (και) βιβλία που δεν θα μυρίζουν χαρτί, που δεν θα τα ξεφυλλίζουμε με τον παραδοσιακό τρόπο και που δεν θα τα τοποθετούμε με τη ράχη στο εξωτερικό μέρος, σε ράφια βιβλιοθηκών. Αναρωτιέμαι όμως αν θα συνεχίσουμε να διαβάζουμε Πλάτωνα, Σπινόζα ή Δάντη – αν υποθέσουμε ότι ο αναγνώστης του παλιού κόσμου διαβάζει Πλάτωνα και Σπινόζα και Δάντη.
Η ψηφιακή εποχή  –και όλα όσα φέρνει μαζί της– δεν αποκλείει την ανάγνωση και τη γραφή, αντιθέτως τις ενθαρρύνει, με τον τρόπο της. Αλλά, καθώς από τα μέσα του 20ού αιώνα οι αναγνώστες λιγοστεύουν αναλογικά με τον πληθυσμό, (μαζί με την υπομονή, μαζί με την αποδοχή της βραδύτητας) διαφαίνεται, ως ενδεχόμενο, το να διαβάζουμε σκόρπιες σελίδες ιστολογίων: κι αυτό μολονότι ο Πλάτωνας, ο Σπινόζα και ο Δάντης βρίσκονται στο Διαδίκτυο εδώ και πάνω από δεκαπέντε χρόνια. Είναι “το μέσο το μήνυμα”, όπως ισχυριζόταν ο λησμονημένος Mάρσαλ Μακλιούαν; Ορίζει, σ' αυτή την περίπτωση, η μορφή το περιεχόμενο;
Δεν ξέρω.

Αυτό που ξέρω είναι ότι η ψηφιακή τεχνολογία διευκολύνει τη διαθεσιμότητα όλων των κειμένων, καθιστά τη γνώση φορητή κι απέραντη: μια μικροσκοπική οθόνη είναι το μεγάλο, φωτεινό παράθυρο στη λογοτεχνία και στην επιστήμη. Ζούμε, αναπνέουμε, μπροστά σε μια ονειρεμένη τράπεζα δεδομένων, σ' ένα λεκτικό και εικονικό πανόραμα. Αλλά πάλι αναρωτιέμαι: ποιος θα διαβάσει το Ταλμούδ σε ψηφιακή μορφή; Όχι ότι είναι απαραίτητο, δεν είναι καθόλου απαραίτητο – το χρησιμοποιώ σαν παράδειγμα• ποιος θα διαβάσει το “Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο”; Μήπως επιδοθούμε σ’ ένα όργιο αστόχαστων πληροφοριών;

Ούτε αυτό το ξέρω. Η ψηφιακή τεχνολογία είναι πιο έξυπνη από μένα. Και τρέχει υπερβολικά γρήγορα για τους ρυθμούς του παλιού αναγνώστη. Συνειδητοποιώ ότι πέρασαν οριστικά οι μέρες του CD Rom, όταν είχα ενθουσιαστεί γιατί σ' έναν δίσκο υπήρχαν όλα τα κλασικά κείμενα. Όλα; Σχεδόν όλα... Το CD Rom ήταν μια εκδοχή του βιβλίου, ένα αντικείμενο που το τοποθετούσες κάπου, μαζί με τα χάρτινα βιβλία ή μαζί με τα μουσικά CD. Tώρα μοιάζει να έχει συμβεί ένα θαύμα: τα βιβλία βρίσκονται δυο κλικ μακριά, τρία κλικ μακριά. Το Διαδίκτυο και όλα τα προϊόντα που προέκυψαν απ' αυτό είναι η έκφραση μιας πρωτόγνωρης ελευθερίας. Κι όπως κάθε θεσπέσιο βήμα του ανθρώπου πάνω στη γη, παρουσιάζει μια περιοχή αμφιβολίας: οι σκεπτικιστές δεν λείπουν• δεν λείπουν ούτε οι καταστροφολόγοι. Η νοσταλγία του παλιού συνοδεύει την πρόοδο και τις ρήξεις: βρισκόμαστε άραγε μπροστά σε μια καινούργια μορφή αναλφαβητισμού; Μήπως ο αναγνώστης μεταλλαχθεί σε κάτι φρικτό;

Είναι σχεδόν σίγουρο ότι όσο ο άνθρωπος έχει χέρια και δάκτυλα (ειδικά εκείνον τον τόσο ευκίνητο αντίχειρα) θα κάνει τα κλικ που χρειάζονται αναζητώντας λέξεις και ιδέες. Η ανθρώπινη περιέργεια δεν γνωρίζει όρια και η ανάγνωση είναι, για τους περισσότερους πολιτισμούς, ένας τρόπος για να ζεις τη  ζωή σου.»

Σώτη Τριανταφύλλου


Για την αντιγραφή,

Κώστας Κατσουλάρης

ΥΓ. 1) Τις τελευταίες εβδομάδες, κι ενώ προσπαθούσαμε να «στήσουμε» αυτό το αφιέρωμα σχετικά με το «μέλλον της ανάγνωσης», ένας στίχος του Νίκου Καρούζου τριβέλιζε το μυαλό μου, χωρίς να μου είναι ξεκάθαρη η σχέση του με το θέμα. Τον παραθέτω: «Το μέλλον είναι μάτι / το παρελθόν αυτί / Ισχύει για τον χωριάτη / και για τον ποιητή / το μέλλον είναι κάτι / μα όχι κάτι που νομίζουμε.»
2) Στην φωτογραφία, το έργο του Mladen Penev, "The Power of Books".

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

 «Κουίρ, γουίρντ και γκόθικ» – Σκέψεις για την Κάρσον ΜακΚάλερς με αφορμή το «Ανταύγειες σε χρυσά μάτια»

«Κουίρ, γουίρντ και γκόθικ» – Σκέψεις για την Κάρσον ΜακΚάλερς με αφορμή το «Ανταύγειες σε χρυσά μάτια»

Μια επισκόπηση του έργου της Κάρσον ΜακΚάλερς και της μεγάλης σημασίας του για μας σήμερα, με αφορμή το μυθιστόρημα «Ανταύγειες σε χρυσά μάτια» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη). Πλέον, από τις εκδόσεις Διόπτρα, έχουμε το σύνολο του μικρού πλην σημαντικότατου έργου της ΜακΚάλερς, σε θαυμάσιες μεταφράσεις που πλαισιώνονται από καλ...

«Εξ όνυχος τον λέοντα» – μια ιστορία με τον Μήτσο

«Εξ όνυχος τον λέοντα» – μια ιστορία με τον Μήτσο

Όταν κάποιος φεύγει από κοντά μας και μάλιστα τόσο ξαφνικά όσο ο Δημήτρης Φύσσας, συχνά προσπαθούμε να ανακαλέσουμε ένα περιστατικό που, με κάποιον μαγικό τρόπο, θα αποκάλυπτε τον άνθρωπο. Όμως αυτά που μας χαρακτηρίζουν, που φανερώνουν το ήθος μας ή την απουσία του, δεν είναι μονάχα τα όσα έχουμε κάνει αλλά και κάπ...

Γκουίντο Τονέλι: «Το σύμπαν είναι ένα… δωρεάν γεύμα»

Γκουίντο Τονέλι: «Το σύμπαν είναι ένα… δωρεάν γεύμα»

Χθες το απόγευμα γίναμε αποδέκτες ενός σπάνιου δώρου από τις εκδόσεις Διόπτρα. Λίγοι δημοσιογράφοι, μαζί με κάμποσους φοιτητές και ακαδημαϊκούς, σκαρφαλώσαμε στο Αστεροσκοπείο Αθηνών, όπου βρεθήκαμε τετ-α-τετ για μιάμιση ώρα με τον κορυφαίο Ιταλό πειραματικό φυσικό Guido Tonelli. Μαύρες τρύπες, μποζόνια, τα μυστήρια...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ