alt

Για το μνημειώδες αυτό Λεξικό εργάστηκαν, για δέκα περίπου χρόνια, δύο ομάδες ειδικών πανεπιστημιακών δασκάλων και κλασικών φιλολόγων υπό την επίβλεψη των καθηγητών Λατινικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ. Δημητρίου Νικήτα και Λεωνίδα Τρομάρα (1949-2018).

Επιμέλεια: Λεωνίδας Καλούσης

Το Σύγχρονο Λατινοελληνικό Λεξικό που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις University Studio Press είναι ένα έγκυρο και πολύτιμο εργαλείο όχι μόνο για καθηγητές, ερευνητές και φοιτητές στο χώρο της Φιλολογίας, αλλά καλύπτει και επιστημονικούς χώρους όπως αυτός της Ιστορίας, της Αρχαιολογίας, της Νομικής, της Θεολογίας, της Ιατρικής, της Φαρμακολογίας, της Βοτανικής, της Ζωολογίας, της Αστρονομίας και της Αρχιτεκτονικής.

Ένα έγκυρο και πολύτιμο εργαλείο όχι μόνο για καθηγητές, ερευνητές και φοιτητές στο χώρο της Φιλολογίας, αλλά καλύπτει και επιστημονικούς χώρους όπως αυτός της Ιστορίας, της Αρχαιολογίας, της Νομικής, της Θεολογίας, της Ιατρικής, της Φαρμακολογίας, της Βοτανικής κ.α.

Το Λεξικό διακρίνεται για την επιστημονικότητα, την πληρότητα και το εύρος του. To λεξιλόγιό του εκτείνεται από την αρχαϊκή ρωμαϊκή γραμματεία μέχρι τον 9ο μ.Χ. αιώνα. Εκατόν πενήντα περίπου χρόνια μετά τα λεξικά των Κουμανούδη-Ουλερίχου (1854) και Τσακαλώτου (1889), έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο κενό στην ελληνική βιβλιογραφία.

Τα λήμματα του Λεξικού (περίπου 70.000) έχουν διμερή δομή. Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονται η προσωδία, τυχόν εναλλακτικοί ορθογραφικοί ή φωνητικοί τύποι της λέξης, γραμματική αναγνώριση, ετυμολογία, μορφολογικές αποκλίσεις και η συντακτική συμπεριφορά της λέξης. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται το σημασιολογικό εύρος της λημματογραφούμενης λέξης με τις ποικίλες σημασίες της και παρατίθενται αυτούσια λατινικά χωρία ως παραδείγματα των σημασιολογικών περιπτώσεων. Επιπλέον περιλαμβάνονται ονόματα προσώπων και γεω­γραφικές ονομασίες, καθώς και επιστημονικοί όροι που απαντούν στη ρωμαϊκή γραμματεία και παρέχονται σύντομες σχετικές πληροφορίες.

Ο Λεωνίδας Τρομάρας απεβίωσε το 2018 και δεν πρόλαβε να δει ολοκληρωμένη τη δουλειά που, για δέκα χρόνια, έκαναν με τον Δημήτριο Νικήτα.


Ο καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ. Δημήτριος Νικήτας παρουσιάζει με σαφήνεια και ακρίβεια τη διάρθρωση του Σύγχρονου Λατινοελληνικού Λεξικού.

Το Σύγχρονο Λατινοελληνικό Λεξικό διακρίνεται:
1. για την επιστημονικότητά του και
2. για την πληρότητά του

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΤΗΤΑ

Είναι το πρώτο αμιγώς και πλήρως επιστημονικό λεξικό που δημοσιεύεται στην Ελλάδα. Τα δύο ως τώρα εν χρήσει Λεξικά, το Λεξικό του Ουλερίχου-Κουμανούδη και εκείνο του Τσακαλώτου, συντάχθηκαν και δημοσιεύτηκαν, όταν η επιστήμη της λεξικογραφίας δεν είχε ακόμη εξελιχθεί στο βαθμό που βρίσκεται σήμερα.

Πιο συγκεκριμένα:

Α/ Το Λεξικό του Ουλερίχου-Κουμανούδη συντάχθηκε και δημοσιεύθηκε αρχικά (το έτος 1843) από τον Heinrich Nicolaus Ulrichs (1807-1843), έναν Γερμανό 36 ετών από τη Βρέμη, τον οποίο είχε διορίσει ο Όθων καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στη συνέχεια ο Στέφανος Κουμανούδης, καθηγητής και αυτός στο ίδιο Πανεπιστήμιο, πλούτισε λεξιλογικά το λεξικό του Ουλερίχου και το επανεξέδωσε τρεις φορές, το 1854, το 1864 και το 1873.

Β/ Το «Λατινοελληνικόν Λεξικόν» του Ευστράτιου Δ. Τσακαλώτου εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1889 (2η έκδοση το 1894, 3η το 1900, 5η το 1926). Ο Τσακαλώτος έλαβε υπόψη του το λεξικό του Ουλερίχου-Κουμανούδη και επέφερε βελτιώσεις.

Τα δύο παραπάνω λεξικά έχουν τρία βασικά μειονεκτήματα: α/Είναι συνοπτικά, δηλ. δεν περιέχουν όλο το λεξιλόγιο της λατινικής γλώσσας, β/για το κάθε λήμμα παρουσιάζονται οι βασικές σημασιολογικές πτυχές, γ/η ελληνική γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι καθαρεύουσα ή, καλύτερα, αρχαΐζουσα, και επομένως πολύ έως εντελώς δυσνόητη από τον σύγχρονο Έλληνα. Πρέπει επίσης να προστεθεί ότι για τις διάφορες σημασίες της κάθε λατινικής λέξης δίνεται μόνο το ελληνικό ερμήνευμα χωρίς παράθεση λατινικών χωρίων-παραδειγμάτων.

Η επιστημονικότητα του νέου Λεξικού έγκειται στο ότι ακολουθείται η σύγχρονη μεθοδολογία σύνταξης, την οποία βρίσκει κάποιος σε σύγχρονα έγκυρα και αναγνωρισμένα για την αξία τους λεξικά. Πρόκειται για τα εξής κυρίως λεξικά: 1/Δύο λατινοαγγλικά λεξικά, το παλαιότερο των Ch. T. Lewis και Ch. Short (A Latin Dictionary, Oxford 1879) και το νεότερο του P. G. W. Glare (Oxford Latin Dictionary, Oxford 1968-1982). 2/Τη σχετικά πρόσφατη επαυξημένη και βελτιωμένη έκδοση του λατινογαλλικού λεξικού του Felix Gaffiot (Le Grand Gaffiot, Dictionnaire Latin-Francais, Paris 2000 [19341]). 3/Το λατινοϊταλικό-ιταλολατινικό λεξικότων L. Castiglioni και Sc. Mariotti (Vocabolario della Lingua Latina, Roma 19963).

Ακολουθήθηκε λοιπόν η σύγχρονη καθιερωμένη επιστημονικότητα ενός λεξικογραφικού πονήματος∙ αυτό αφορά κυρίως την οργάνωση του «υλικού» κάθε λήμματος. Έτσι το κάθε λήμμα του Λεξικού έχει διμερή δομή. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται: η προσωδία του λήμματος, τυχόν εναλλακτικοί ορθογραφικοί ή φωνητικοί τύποι, γραμματική αναγνώριση, ετυμολογία, μορφολογικές αποκλίσεις και η συντακτική συμπεριφορά της λέξης. Στο δεύτερο παρουσιάζονται συστηματικά οι ποικίλες σημασίες της λέξης και παρατίθενται αυτούσια λατινικά χωρία ως παραδείγματα των σημασιολογικών περιπτώσεων.

ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ

Η πληρότητα του νέου Λεξικού αφορά:

1/Το χρονικό εύρος της γραμματείας από την οποία αντλείται τo λεξιλόγιο. Η έκταση αυτής της γραμματείας απλώνεται από την αρχαϊκή ρωμαϊκή γραμματεία (3ος αιώνας π.Χ.) μέχρι τον 9ο μ.Χ. αιώνα.
2/Τους συγγραφείς από τους οποίους αντλείται το λεξιλόγιο: δεν παραλείπεται κανένας από τους συγγραφείς των κλασικών χρόνων και της Ύστερης Αρχαιότητας∙ λαμβάνονται υπόψη όλοι οι λατίνοι χριστιανοί συγγραφείς μέχρι τον 6ο μ.Χ. αιώνα και επιλεκτικά μέχρι των 9ο αι.
3/Επίσης, υπάρχει ειδολογική πληρότητα: το λεξικό δεν περιέχει το λεξιλόγιο μόνο των λογοτεχνικών κειμένων, αλλά και εκείνο των επιστημονικών έργων καθώς και των επιγραφών.
4/Επιδιώκεται επίσης λεξιλογική πληρότητα: δεν παραλείφθηκαν λέξεις που έχουν ισχνή παρουσία στα κείμενα είτε σπάνιες λέξεις είτε λέξεις-«άπαξ». Συμπεριλήφθηκαν επίσης λέξεις με εξειδικευμένο σημασιολογικό περιεχόμενο, όπως νομικοί όροι, λέξεις των θετικών επιστημών, π.χ. ιατρικές, φυτολογικές κ.ο.κ. (για τους επιστημονικούς όρους παρέχονται σύντομες σχετικές πληροφορίες). Θεωρήθηκε εξάλλου αναγκαίο να καταχωρηθούν και “coniecturae”, δηλ. λέξεις που εικάζονται (από τη φιλολογική επιστήμη) ως υπαρκτές. Καταχωρήθηκαν τέλος και λέξεις που μαρτυρούνται μόνο σε αρχαία λεξικογραφικά έργα.
5/Τέλος, επιδιώχθηκε σημασιολογική πληρότητα: Για κάθε λήμμα δεν δίνονται μόνο οι «κύριες» σημασιολογικές πτυχές, αλλά και οι «δευτερεύουσες», ακόμη και οι σπάνιες. Το σημασιολογικό εύρος κάθε λέξης κατηγοριοποιήθηκε επιστημονικά, δηλ. οι σημασίες ομαδοποιήθηκαν σε γενικότερες κατηγορίες, που επιμερίζονται κατόπιν σε επιμέρους ειδικότερες σημασιολογικές περιπτώσεις.
6/Επιπλέον περιλήφθηκαν ονόματα προσώπων και γεωγραφικές ονομασίες (με απόδοση των ονομάτων στη νεοελληνική γλώσσα και με σύντομες σχετικές πληροφορίες).

altΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ

Το Λεξικό αποτελεί εντελώς αναγκαίο εργαλείo καταρχήν για την επιστήμη της Λατινικής Φιλολογίας, δηλ. για τη μελέτη, ερμηνεία και κατανόηση όλων των κειμένων, πεζών ή ποιητικών, που συναπαρτίζουν τη λατινόγλωσση γραμματεία των χρονικών ορίων που προαναφέραμε. Επομένως πρώτοι αποδέκτες του λεξικού είναι οι σπουδαστές και καθηγητές των Τμημάτων Φιλολογίας, αλλά και οι ερευνητές της λατινικής γραμματείας, αυτού του πλουσιότατου χώρου που αποτελεί ένα από τα βασικά υπόβαθρα του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Κοντά σ’ αυτούς βρίσκονται οι –λίγοι αλλά εκλεκτοί– εραστές αυτής της λογοτεχνίας: λόγιοι, διανοούμενοι, στοχαστές, λάτρεις των τεχνών και των γραμμάτων, που θέλουν να εντρυφήσουν στα παγκόσμια λατινικά αριστουργήματα, όπως είναι η ποίηση ενός Κάτουλλου ή ενός Βεργίλιου, η ρητορική τέχνη ενός Κικέρωνα, η φιλοσοφία ενός Αυγουστίνου. Για όλους αυτούς το νέο λεξικό θα γίνει οδηγός και βακτηρία.

Το Λεξικό όμως είναι πολύ σημαντικό και για πολλούς άλλους επιστημονικούς κλάδους.

Α/Κατ’ αρχάς ενδιαφέρει την αρχαία ελληνική, τη βυζαντινή αλλά και τη νέα ελληνική γραμματειακή, ιστορική και πολιτισμική ταυτότητα και πραγματικότητα:

  • Η αρχαία ελληνική γραμματεία σχετίζεται, ως γνωστόν, πολύ στενά με τη ρωμαϊκή γραμματεία. Οι ρωμαίοι συγγραφείς προσέλαβαν και μετασχημάτισαν τα αρχαία ελληνικά πρότυπα. Ο Βεργίλιος π.χ. προσέλαβε στην Αινειάδα του τα ομηρικά έπη, ο Οράτιος άντλησε από την αρχαία ελληνική λυρική ποίηση (Τον Πίνδαρο, τη Σαπφώ κτλ.). Ο Λουκρήτιος στο έργο του De rerum natura διοχέτευσε την επικούρεια φιλοσοφία, ο Βοήθιος εκρωμαΐζει το νεοπλατωνισμό.
  • Στο Βυζάντιο, ειδικά των πρώτων αιώνων, διατηρήθηκαν και μετεξελίχθηκαν πολλά στοιχεία της λατινικής γλώσσας και γραμματείας. Ο Ιουστινιάνειος Κώδικας π.χ., που ήταν ένα λατινόγλωσσο συμπίλημα ρωμαϊκών νόμων, θεμελίωσε το ευρωπαϊκό νομικό οικοδόμημα.
  • Ακόμη και η νεότερη ελληνική πραγματικότητα σχετίζεται με τη λατινική γλώσσα και γραμματεία. Πλήθος λέξεις της ελληνικής γλώσσας προέρχονται άμεσα ή έμμεσα από τη λατινική γλώσσα, όπως πόρτα, σπίτι, ταβέρνα, λάβαρο κτλ. Πλήθος λατινικών λέξεων, όρων και φράσεων εξάλλου κυκλοφορούν και σήμερα στην καθημερινότητά μας, λ.χ. μίντια, βίντεο, άλμπουμ κτλ., βέτο, tabula rasa.

Επομένως το Λεξικό είναι χρήσιμο και για τις επιστήμες της Αρχαίας Ελληνικής, της Μεσαιωνικής και της Νεότερης Ελληνικής Φιλολογίας, καθώς και της ελληνικής Γλωσσολογίας.

B/Επίσης, το Λεξικό ενδιαφέρει τις ξενόγλωσσες Φιλολογίες (Αγγλική, Γερμανική κτλ.), κυρίως μάλιστα Φιλολογίες των λεγόμενων ρομανικών ή λατινογενών γλωσσών (Ιταλική, Γαλλική, Ισπανική, Πορτογαλική, Ρουμανική κτλ.). Η λατινική γλώσσα αποτελεί τη μητρική γλώσσα για τις λατινογενείς γλώσσες, αλλά και έχει διεισδύσει σε μεγάλο βαθμό στις αγγλοσαξωνικές γλώσσες. Με άλλα λόγια όσοι γνωρίζουν τη Λατινική μπορούν πολύ ευκολότερα να μάθουν τις λατινογενείς ευρωπαϊκές γλώσσες και το αντίστροφο: όσοι γνωρίζουν Ιταλικά, Γαλλικά κτλ. μαθαίνουν εύκολα τα Λατινικά. Επιπλέον, πολλοί από τους νεότερους ευρωπαίους συγγραφείς επηρεάστηκαν βαθύτατα από ρωμαίους συγγραφείς, όπως ο Δάντης από τον Βεργίλιο και τον Κικέρωνα, ή και συνέγραψαν στα Λατινικά, όπως ο Πετράρχης. Η ουσιαστική συνεπώς σπουδή των ευρωπαϊκών γλωσσών και γραμματειών υποβοηθείται σημαντικά από το Σύγχρονο Λατινοελληνικό Λεξικό που περιέχει το λεξιλογικό θησαυρό της μητρικής γλώσσας.

Γ/ Ένα άλλο επιστημονικό πεδίο στο οποίο το Λεξικό προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες είναι η μελέτη και κατανόηση των λατινικών ιστορικών πηγών που σχετίζονται με την αρχαία ελληνική ή τη ρωμαϊκή ιστορία. Ο Κορνήλιος Νέπως π.χ. συνέγραψε στη λατινική γλώσσα βιογραφίες του Θεμιστοκλή, Αλκιβιάδη, Επαμεινώνδα, Αννίβα και Αττικού. Ο μέγιστος ιστοριογράφος Τίτος Λίβιος κατέγραψε τη ρωμαϊκή ιστορία από κτίσεως Ρώμης μέχρι τα χρόνια του Αυγούστου. Ο Πομπήιος Τρόγος συνέγραψε την ιστορία των Μακεδόνων.

Δ/ Συχνά στα λατινικά κείμενα γίνεται λόγος για καλλιτεχνήματα και καλλιτέχνες της αρχαίας ελληνικής τέχνης και της ρωμαϊκής της συνέχειας. Ο Πλίνιος π.χ. μνημονεύει τον έλληνα ζωγράφο Κηφησόδωρο και τον έλληνα γλύπτη Κηφισόδοτο, ενώ ο Στάτιος κάνει λόγο για την εγκαυστική ζωγραφική (ζωγραφική με ζεστό κερί). Ο Βιτρούβιος με το έργο του De architectura είναι ένα θησαυροφυλάκιο σχετικό με την αρχαία αρχιτεκτονική. Έτσι το Λεξικό αποτελεί πολύ χρήσιμο εργαλείο για την επιστήμη της Αρχαιολογίας.

Ε/ Πολλοί από τους ρωμαίους συγγραφείς, π.χ. ο Λουκρήτιος, ο Κικέρων, ο Σενέκας, έχουν προσλάβει και ενσωματώσει στα έργα τους την αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Αλλά και μεταγενέστεροι φιλόσοφοι, μέχρι και τα Νεότερα Χρόνια (π.χ. ο Σπινόζα), έχουν συγγράψει φιλοσοφικά έργα στα λατινικά. Για τη μελέτη και κατανόηση όλων αυτών είναι απαραίτητη η χρήση ενός καλού Λεξικού.

Το περίφημο Ρωμαϊκό δίκαιο αποτελεί το θεμέλιο λίθο του σύγχρονου ευρωπαϊκού δικαιικού πολιτισμού. Η σύγχρονη Νομική επιστήμη συχνότατα χρησιμοποιεί λατινικούς νομικούς όρους και φράσεις, π.χ. status quo, de iure, casus belli κτλ. Η βοήθεια ενός καλού λεξικού είναι ευνόητη. Άλλωστε στο Σύγχρονο Λατινοελληνικό Λεξικό έχουν αποθησαυρισθεί πλήθος νομικών όρων από ρωμαίους νομομαθείς.

ΣΤ/ Οι Ρωμαίοι ασχολήθηκαν συστηματικά με τον νόμο. Το περίφημο Ρωμαϊκό δίκαιο αποτελεί το θεμέλιο λίθο του σύγχρονου ευρωπαϊκού δικαιικού πολιτισμού. Η σύγχρονη Νομική επιστήμη συχνότατα χρησιμοποιεί λατινικούς νομικούς όρους και φράσεις, π.χ. status quo, de iure, casus belli κτλ. Η βοήθεια ενός καλού λεξικού είναι ευνόητη. Άλλωστε στο Σύγχρονο Λατινοελληνικό Λεξικό έχουν αποθησαυρισθεί πλήθος νομικών όρων από ρωμαίους νομομαθείς, π.χ. η σημασία «κατηγορώ, ενοχοποιώ» του ρήματος grado στον Ουλπιανό, η σημασία «δημόσια πρακτικά» του ουσιαστικού gesta στον Ιουστινιάνειο Κώδικα, η σημασία «φόρος εδαφικής περιουσίας» του ουσιαστικού gleba στον Θεοδοσιανό Κώδικα κτλ.

Ζ/ Πολλά έχουν να ωφεληθούν από το Λεξικό μας και η Θεολογική Επιστήμη καθώς και οι θεολόγοι ερευνητές ή αναγνώστες των λατινικών χριστιανικών κειμένων. Το Σύγχρονο Λατινοελληνικό Λεξικό έχει περιλάβει και τις χριστιανικές σημασιολογικές αποχρώσεις των λατινικών λέξεων, κάτι που δεν συμβαίνει π.χ. με το κατά τα άλλα εξαίρετο λεξικό του Glare. Παράδειγμα: το ρήμα damno έχει στον λατίνο Πατέρα της Εκκλησίας Ιερώνυμο τη σημασία «αναθεματίζω, αφορίζω» και το επίθετο dealbatus παίρνει στον Αυγουστίνο τη σημασία «ντυμένος στα λευκά ("ενδεδυμένος εν λευκοίς")» (=γι’ αυτόν που μόλις βαπτίστηκε). Εδώ να τονίσουμε ότι εκτός από τους χριστιανούς λατίνους συγγραφείς έχουν λεξικογραφηθεί και οι λατινικές μεταφράσεις της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης.

Η/ Στο Λεξικό περιλαμβάνονται και όροι της ιατρικής και της κτηνιατρικής. Πρόκειται συνήθως για όρους που προέρχονται από ελληνικά κείμενα. Παραδείγματα: το λατινικό ουσιαστικό cacoethes, που προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κακόηθες, δηλώνει στον ρωμαίο ιατρό Κέλσο τον «κακοήθη όγκο σε πρώιμο στάδιο». Το ουσιαστικό cynanche, που προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κυνάγχη, δηλώνει στον ιατρικό συγγραφέα Καίλιο Αυρήλιο τη «φλεγμονή του φάρυγγα που μπορούσε να προκαλέσει αφαίρεση της γλώσσας του ασθενούς».

Θ/ Αναφέραμε παραπάνω (Δ) το αρχαιολογικό λεξιλόγιο που προέρχεται από το έργο De architectura του ρωμαίου συγγραφέα Βιτρούβιου. Οι αρχιτεκτονικοί όροι του Βιτρούβιου δεν ενδιαφέρουν μόνο την επιστήμη της Αρχαιολογίας, αλλά και την Αρχιτεκτονική, της οποίας τα θεμέλια έθεσε ως ένα πολύ μεγάλο βαθμό ο ρωμαίος συγγραφέας που αναφέραμε. Οι λέξεις π.χ. erisma (Αρχαία Ελληνικά έρεισμα, χρησιμοποιείται στον Βιτρούβιο με τη σημασία «στήριγμα, στυλοβάτης, αντηρίδα») και cathetus (= «κάθετος γραμμή», Αρχαία Ελληνικά κάθετος) αποτελούν και σύγχρονους αρχιτεκτονικούς όρους. Είναι άλλωστε γνωστό ότι πολλές συναφείς επιστήμες, όπως η πολεοδομία, η κατασκευή γεφυρών, η οδοποιία, η τειχοποιία κλπ.) οφείλουν πολλά στη ρωμαϊκή επειρία και τεχνική.

Ι/ Πολλές λέξεις του λεξικού ανήκουν στο πεδίο της ορυκτολογίας (προέρχονται συχνά από αντίστοιχες ελληνικές λέξεις). Πλούσια σχετική ορολογία παραδίδει ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος. Παραδείγματα: corall(o)achates [ΑΕ κοραλλοαχάτης] είναι ένας πολύτιμος λίθος, συνδυασμός κοραλλιού και αχάτη, onocardia[ΑΕ ονοκάρδιον] είναι ένας πολύτιμος λίθος ερυθρού χρώματος, ένα άλλο είδος πολύτιμου λίθου είναι επίσης οnarcissites ή narcissitis [ΑΕ ναρκισσίτης].

ΙΑ/ Πλήθος λέξεων αποθησαυρισμένων στο λεξικό μας ανήκουν στο χώρο της Βοτανικής. Έτσι το ουσιαστικό citr(e)ago δηλώνει το Μελισσοβότανο, ένα αρωματικό φυτό. Το ουσιαστικό coliandrum [ΑΕ κολίανδρον] είναι το γνωστό μας βότανο κόλιανδρος Το ουσιαστικό barypicron [ΑΕ βαρύπικρον] είναι το βότανο αψίνθιο και το ουσιαστικό enneaphyllon [ΑΕ ἐννεάφυλλον] δηλώνει κάποιο καυστικό βότανο με εννέα φύλλα.

ΙΒ/ Στο Λεξικό συναντούμε και όρους από το επιστημονικό πεδίο της Ζωολογίας. Έτσι το ουσιαστικό damma (και dama) αποτελεί μια γενική ονομασία με την οποία εννοούνται διάφορα, συνήθως μικρόσωμα, είδη της οικογένειας των ελάφων (όπως το κόκκινο ελάφι, το ζαρκάδι, η γαζέλα, η αντιλόπη κτλ.). Το ουσιαστικό fetura μπορεί να δηλώνει την αναπαραγωγή ζώων, αλλά και τη γέννηση και το κλώσσημα αυγών καθώς και το νεογνό ζώου. Eπίσης το ουσιαστικό exuviae μπορεί να δηλώνει το τομάρι ζώου (το οποίο έγδαρε ο κυνηγός αφού το σκότωσε, πρβ. ΑΕ δέρας), αλλά και το δέρμα που αλλάζει το φίδι, το «φιδοπουκάμισο».

ΙΓ/ Πολύ συχνά τέλος συναντούμε στο Λεξικό μας και όρους που αφορούν την Αστρονομία. Π.χ. cancer ονομάζεται ο αστερισμός Kαρκίνος (στους αρχαίους συνδέεται με τη ζέστη του καλοκαιριού), canicula χαρακτηρίζεται ο αστερισμός του Μεγάλου Κυνός (Canis Maior) ή, συχνά, το λαμπρότερο αστέρι του, ο Σείριος, η ανατολή του οποίου πιστευόταν ότι προκαλεί καύσωνα. Με την ίδια ονομασία χαρακτηριζόταν επίσης και ο αστερισμός Μικρός Κύων (Canis Minor) ή Προκύων.

ΙΔ/ Ακόμη και όροι που ενδιαφέρουν τη Φαρμακολογία συναντώνται στα λατινικά κείμενα και έχουν περιληφθεί στο Λεξικό. Παραδείγματα: diarhodon [AE διὰ ῥόδων] ονομάζεται μια φαρμακευτική αλοιφή παρασκευαζόμενη από ρόδα, δηλ. τριαντάφυλλα, που χρησίμευε ως κολλύριο για τα μάτια∙ diascammonias [ΑΕ διά σκαμμωνίας] ονομάζεται ένα φαρμακευτικό εκχύλισμα από ρίζα σκαμμωνίας λαμβανόμενο ως καθαρτικό∙ epipactis [ΑΕ ἐπιπακτίς] λεγόταν ένα άλλο φυτό με φαρμακευτικές ιδιότητες.

ΛΟΙΠΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ

1 /Χρήση της Δημοτικής

Ένα μεγάλο «στοίχημα» του νέου λεξικού ήταν η απόδοση των λατινικών λέξεων, φράσεων, όρων, ονομάτων κτλ. στη σύγχρονη ελληνική δημοτική γλώσσα. Τα παλαιότερα λεξικά (Ουλερίχου-Κουμανούδη και Τσακαλώτου) χρησιμοποίησαν την αρχαΐζουσα ελληνική γλώσσα της εποχής τους. Τώρα έπρεπε για πρώτη φορά να δοκιμαστεί η Δημοτική ως μεταφραστικός δίαυλος του λατινικού λεξιλογίου, δηλ. των γλωσσικών αποτυπώσεων πραγμάτων, εννοιών, παροιμιών, ποικίλων όρων, ονομάτων και ονομασιών, που συναποτελούσαν τη μακραίωνα γλωσσική, κοινωνική και πολιτισμική πραγματικότητα ενός ευρύτατου, τοπικά και χρονικά, κόσμου, του κόσμου των Ρωμαίων. Έπρεπε για κάθε λήμμα και για κάθε σημασιολογική απόχρωση να βρεθεί μια ισοδύναμη νεοελληνική γλωσσική απόδοση, πράγμα όχι πάντοτε εύκολο. Η λατινική παροιμία λ.χ. canis caninam non est (μαρτυρείται στον Βάρρωνα), που σημαίνει κατά λέξη «o σκύλος δεν τρώει σκύλο», μπορούσε να αντιστοιχηθεί με τη νεοελληνική παροιμία «κόρακας κοράκου μάτι δε βγάζει». Ομοίως για τη λατινική έκφραση cave canem (μαρτυρείται στον Πετρώνιο), που σημαίνει κατά λέξη «φυλάξου από το σκύλο», μπορούσε να επιστρατευθεί το νεοελληνικό παράλληλο «Προσοχή! Ο σκύλος δαγκώνει!». Ο Οράτιος χρησιμοποιεί την παροιμιώδη φράση iungere capreas lupis, «σμίγω τους λύκους με τις κατσίκες», δηλ. επιχειρώ κάτι αδύνατο: εδώ μπορούμε να υπενθυμίσουμε τη νεοελληνική φράση «βάζω το λύκο να φυλάει τα πρόβατα». Ένα άλλο παράδειγμα δυσκολίας απόδοσης είναι το λατινικό επίρρημα capreolatim, που κατά λέξη σημαίνει «όπως η ψαλίδα (ο έλικας) του κλήματος», επομένως: στριφογυριστά. To ουσιαστικό caprimulgus έχει δύο σημασίες: 1. «αυτός που αρμέγει κατσίκες», δηλ. ο γιδοβοσκός, και 2. ένα νυκτόβιο πτηνό που θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε «γιδοβυζάστρα» (πρβ. ΑΕ αἰγοθήλας). Σχεδόν σε κάθε λήμμα του νέου λεξικού υπήρχε μία ή περισσότερες δυσκολίες επιτυχημένης μεταφραστικής απόδοσης. Σχεδόν σε κάθε λήμμα έπρεπε να αναζητηθεί ή να επινοηθεί η κατάλληλη νεοελληνική αντιστοιχία.

2/ Καταχώρηση της σημερινής επιστημονικής ορολογίας

Σε επιστημονικούς όρους αναζητήθηκε όχι μόνο η κοινή νεοελληνική απόδοση, αλλά και η υπάρχουσα επίσημη επιστημονική ονομασία. Έτσι για το cardamomum [ΑΕ καρδάμωμον] σημειώνεται ότι είναι το φυτό κάρδαμο και παρατίθεται το σημερινό επιστημονικό του όνομα: elettaria cardamomum. Ομοίως για το ουσιαστικό carduelis δηλώνεται ότι σημαίνει το πτηνό καρδερίνα και παρατίθεται το σημερινό επιστημονικό του όνομα: fringilla carduelis. Η λέξη cactos [ΑΕ κάκτος] δηλώνει την ισπανική αγριαγκινάρα, που έχει σύγχρονη επιστημονική ονομασία cynara cardunculus.

3/ Ετυμολογία

H ετυμολογία των λατινικών λέξεων αποτελεί μέρος της σύγχρονης επιστημονικής λεξικογραφικής μεθοδολογίας. Πολύ συχνά η ετυμολογία αναφέρεται στα έγκριτα ξενόγλωσσα επιστημονικά λεξικά της Λατινικής∙ παράδειγμα: η λέξη caccabus (xύτρα μαγειρέματος) προήλθε από την ΑΕ κάκκαβος. Δεν λείπουν όμως και οι περιπτώσεις που στα ξένα λεξικά παραλείπεται η ετυμολογία, οπότε έπρεπε να αναζητηθεί και να αναφερθεί. Αυτό συμβαίνει συχνά σε περιπτώσεις γεωγραφικών ονομάτων, ονομάτων προσώπων, επιστημονικών όρων (π.χ. φυτών, ορυκτών κτλ.) που έχουν παραληφθεί από ελληνικά κείμενα∙ για παράδειγμα η λατινική ονομασία Gadira προήλθε προφανώς από την αρχαία ελληνική ονομασία Γάδειρα. Κάποιες φορές όμως η ελληνική ρίζα είναι αμάρτυρη, λ.χ. για την ονομασία Caenοphrurium (πόλη της Θράκης) δεν μαρτυρείται η ελληνική ονομασία Καινοφρούριον. Ομοίως αμάρτυρες σε ελληνικά κείμενα είναι οι ονομασίες χαλκόφθογγος και χαλκοσμάραγδος, από τις οποίες προήλθαν οι λατινικοί όροι chalcophtongos, chalcosmaragdos, που δηλώνουν πολύτιμους λίθους.

4/ Ελληνικές ρίζες, ελληνικά παράγωγα, ελληνικά παράλληλα

Ήδη από τα παραπάνω έγινε αντιληπτό ότι η ελληνική γλώσσα υπήρξε πολύ συχνά η πηγή λατινικών λέξεων, κάτι που καθίσταται σαφές από την ετυμολογία κάθε λέξης. Για τις λέξεις της κλασικής λατινικής γραμματείας συνήθως μνημονεύεται στα ξένα λεξικά η ελληνική ετυμολογία. Αυτό όμως πολλές φορές δεν συμβαίνει για τα γεωγραφικά ονόματα, ονόματα προσώπων και πόλεων ή και για λέξεις της χριστιανικής λατινικής γραμματείας. Οι παραλείψεις αυτές διορθώθηκαν στο νέο λεξικό: προστέθηκε η ελληνική ρίζα. Παραδείγματα: για τις λατινικές λέξεις catechumena, catechumenos (που χρησιμοποιούν ο Αυγουστίνος και ο Τερτυλλιανός) σημειώνεται ως ετυμολογία «χριστ. Ε κατηχουμένη», «χριστ. Ε. κατηχούμενος»∙ αυτό σημαίνει ότι οι λατινικές λέξεις προήλθαν από τις μνημονευόμενες λέξεις που προέρχονται από την ελληνική χριστιανική γραμματεία. Μια άλλη καινοτομία του νέου Λεξικού είναι η μνεία παράγωγων ελληνικών λέξεων, δηλ. λέξεων που προήλθαν από την κάθε φορά λημματογραφούμενη λατινική. Παραδείγματα: από το ουσιαστικό domina προήλθε η μεταγενέστερη ελληνική λέξη δόμνα, από το λατινικό όνομα Hostilius προήλθε το ελληνικό όνομα Ὁστίλιος. Μια τρίτη ενδιαφέρουσα κατηγορία είναι οι περιπτώσεις παράθεσης σημασιολογικά ή λεξιλογικά ή ετυμολογικά συγγενών ελληνικών λέξεων. Παραδείγματα: για το ουσιαστικό lac, lactis πρβ. ΑΕ γάλα και για τη φράση lac gallinaceum πρβ. ΑΕ ὀρνίθων γάλα. Για το επίθετο lacticolor πρβ. ΑΕ λευκόχρους. Για το επίθ. laevus πρβ. ΑΕ λαιός. Για το επίθετο lustrivagus πρβ. ΑΕ ἐρημοπλάνος.

5/ Σύντομος πραγματολογικός σχολιασμός

Θεωρήθηκε χρήσιμο να δοθούν σύντομες πραγματολογικές πληροφορίες σε λήμματα των εξής περιπτώσεων:

Α/ Ονόματα ιστορικών προσώπων. Παραδείγματα: Augustus, Αύγουστος (ενίοτε στα Αρχαία Ελληνικά: Σεβαστός), τίτλος που απένειμε η ρωμαϊκή σύγκλητος στον Καίσαρα Οκταβιανό το 27 π.Χ.∙ M. Aurelius, Μάρκος Αυρήλιος, αυτοκράτορας (161-180 μ.Χ.)∙ Lycambes [ΑΕ Λυκάμβης], άνδρας από την Θήβα, τον οποίο διακωμώδησε ο Αρχίλοχος, επειδή αρνήθηκε να του δώσει ως γυναίκα την κόρη του Νεοβούλη∙ Domitia Lepida, Δομιτία Λεπίδα, μητέρα της Μεσσαλίνας και του αυτοκράτορα Νέρωνα∙ Decimus Magnus Ausonius, Δέκιμος Μάγνος Αυσόνιος, λατίνος συγγραφέας (4ος αι. μ.Χ.)

Β/ Γεωγραφικά ονόματα. Παραδείγματα: Bonconica, Boγκονική, πόλη επί του Ρήνου (η σημερινή πόλη Oppenheim)∙ Bononia, Βονωνία (όπως ονομάζεται σε μεταγενέστερα ελληνικά κείμενα), ονομασία τριών πόλεων: 1. πόλη της Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατίας (η σημερινή Μπολόνια), 2. πόλη της Παννονίας επί του Δουνάβεως (η σημερινή Vidin) και 3. παραθαλάσσια πόλη της Βελγικής Γαλατίας (η σημερινή Moulogne-sur-Mer)∙ Brattia, Βραττία, νησί της Αδριατικής (σήμερα λέγεται Brazza)∙ Lutetia, Λουτεκία ή Λουκοτοκία (όπως ονομάζεται σε μεταγενέστερα ελληνικά κείμενα), πόλη της Γαλατίας (το σημερινό Παρίσι).

Γ/ Μυθολογικά ονόματα. Παραδείγματα: Bona Dea, Aγαθή Θεά, θεά της αγνότητας, της γονιμότητας και της αφθονίας που λατρευόταν από τις Ρωμαίες∙ Briseis [ΑΕ Βρισηίς], η Βρισηίδα (δηλ. η κόρη του Βρίση, η Ιπποδάμεια), σκλάβα και ερωμένη του Αχιλλέα∙ Gorgo(n) [ΑΕ Γοργώ], η Γοργώ ή Γοργόνα, δηλ. η Μέδουσα, κόρη του Φόρκη, μυθολογικό τέρας με φίδια ως μαλλιά, που μεταμόρφωνε σε πέτρα όσους την κοιτούσαν.

Δ/ Ιδιαίτερες περιπτώσεις. Παραδείγματα: bomonicae [ΑΕ βωμονῖκαι], νεαροί Σπαρτιάτες, οι οποίοι επί του βωμού της Ορθίας Αρτέμιδος συναγωνίζονταν για το ποιος θα άντεχε περισσότερα χτυπήματα με μαστίγιο∙authepsa, [ΑΕ *αὐθέψης (<αὐτός+ἕψω)], «αυτοβραστήρας», μπρούντζινο ή ασημένιο σκεύος με δύο επάλληλες εστίες (κάτω για τη φωτιά, επάνω για το μαγειρευόμενο φαγητό), είδος σαμοβαριού (πρβ. ΑΕ κακκάβη χύτρα ή κάκκαβος).

6/ Καταχώρηση των τίτλων των λατινικών λογοτεχνικών έργων

Στο νέο λεξικό θεωρήθηκε χρήσιμο να μνημονεύονται οι τίτλοι λατινικών έργων, όχι μόνο σωζόμενων αλλά και χαμένων. Παραδείγματα: Damiurgus, «Δημιουργός», τίτλος χαμένης κωμωδίας του Τουρπιλίου που μνημονεύει ο Κικέρων, Diobolaria, «(Κωμωδία) Της πεντάρας», τίτλος χαμένης κωμωδίας του Ναιβίου που μνημονεύει ο Φουλγέντιος (diobolaris = αυτός που κοστίζει μόνο δύο οβολούς, πολύ φθηνός, της πεντάρας).

7/ Καταχώρηση μετρικών όρων

Επιπλέον, επειδή μεγάλο μέρος της λατινικής γραμματείας έχει ποιητική μορφή, θεωρήθηκε πολύ χρήσιμο να περιληφθούν μετρικοί όροι (συνήθως ελληνικής προέλευσης) και συχνά να δοθεί το μετρικό σχήμα με τη χρήση των συμβόλων του μακρού (-) και του βραχέος (υ). Παραδείγματα: το επίθετο logaoedicus, -a, -um [ΑΕ λογαοιδικός] δηλώνει τον δακτυλικό στίχο στον οποίο οι τελευταίοι δύο δάκτυλοι μετατρέπονται σε τροχαίους. Το ουσιαστικό dispondeus (-dius) [ΑΕ δισπόνδειος] δηλώνει ένα πόδα αποτελούμενο από δύο σπονδείους (– – | – –). Η φράση doriscos versus (πιθανόν αρχαίας ελληνικής καταγωγής: Δωρίσκος στίχος) δηλώνει ένα στίχο με τη μορφή – υυ–υ.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ