Επιλογή 21 τίτλων από τα καλύτερα ελληνικά και μεταφρασμένα αστυνομικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2020.
Της Χίλντας Παπαδημητρίου
ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Η νόσος του μικρού θεού, ΕΥΤΥΧΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΗ, Ίκαρος
Η δολοφονία της Ελβετίδας φιλότεχνης, φιλάνθρωπης και φιλελληνίδας Πέτρα Λαγγούση στο κότερό της, σε παραλία της Πάρου, ξεσηκώνει το ήρεμο νησί και αποσυντονίζει τις τοπικές αστυνομικές αρχές. Μια ομάδα από το τμήμα Εγκλημάτων κατά Ζωής σπεύδει επί τόπου, με επικεφαλής τους γνωστούς μας από προηγούμενα βιβλία της Γιαννάκη, Λίνα Λιάρου και Γιάννη Ζώη. Στην Πάρο όμως κρύβεται από τον κόσμο και από τον εαυτό του ο αστυνόμος Χάρης Κόκκινος, με αναρρωτική άδεια που απειλεί να γίνει μόνιμη. Ώσπου κάποιοι υψηλά ιστάμενοι θα του ζητήσουν να συμμετάσχει στην έρευνα για τον δολοφόνο της Λαγγούση. Και θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου για δίκαιους και άδικους.
Η νόσος του μικρού θεού, εκτός από πλούσια αστυνομική δράση και μυστήριο, περιέχει αποσπάσματα υπαρξιακής ενδοσκόπησης όλων των ηρώων, ακόμα και των πιο ταπεινών. Ο Χάρης Κόκκινος θα κοιτάξει κατάματα τις πληγές του και θα προχωρήσει, συνειδητοποιώντας για άλλη μια φορά ότι μόνο όταν αποδεχτεί κανείς τα λάθη του μπορεί να σταθεί στα πόδια του αυτάρκης και καθαρμένος.
Μεσακτή, ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ, Μελάνι
«Ιούλιος 2018. Ο Μιχάλης Κρόκος προσπαθεί να εκδώσει το παλπ μυθιστόρημα που έγραψε για την Documenta της Αθήνας, ενώ ταυτόχρονα παλεύει να επιβιώσει στο καυτό καλοκαίρι του υπερτουρισμού και του Airbnb. Ένας παλιός φίλος, εκδότης περιοδικού, τον στέλνει στην Ικαρία, από όπου ο Κρόκος έχει μακρινή καταγωγή, για να του γράψει μια ελαφριά ιστορία με σέρφερ και παραλιακά μπαρ. Εκεί, ο συγγραφέας θα έρθει αντιμέτωπος με όλες τις φυλές του ελληνικού καλοκαιριού, θα ερωτευτεί την εθιστική φωτογραφία μιας άγνωστης γυναίκας στο εξοχικό όπου φιλοξενείται και θα γίνει ο αυτόπτης μάρτυρας του ανεξήγητου πνιγμού της. Σύντομα θα ανακαλύψει ότι βρίσκεται στο νησί για έναν συγκεκριμένο λόγο και θα μπει στα πυκνά δάση της ενδοχώρας αναζητώντας εμμονικά το φινάλε της ιστορίας ενός ακόμη βιβλίου που δεν πρέπει να γράψει».
Ο Μιχάλης Κρόκος, γνωστός μας από το Δε Λες Κουβέντα, είναι λίγο alter ego του συγγραφέα και λίγο τρολαρισμένος χαρακτήρας. Στη Μεσακτή τον συναντάμε στην Ικαρία, στο νησί των γκρούβαλων και των φασαίων. Ο συγγραφέας δεν χαρίζεται σε κανέναν, ούτε στον ήρωά του, και συγχρόνως τα βλέπει όλα με την αγάπη του πονεμένου συγγενούς: δεν τον χωνεύω τον αδερφό μου αλλά τον αγαπάω (όπως λέμε ενίοτε). Τις απίστευτα διασκεδαστικές περιγραφές των σέρφερ και των αλλοπαρμένων γυναικών που συναντάει ο Κρόκος διαδέχονται οι ανατριχιαστικές χαμηλές πτήσεις των τουρκικών F16 που αποκρούονται από τα αντίστοιχα ελληνικά πολεμικά, κάθε μεσημέρι στη 1:00 ακριβώς, ένας πνιγμός που αποδεικνύεται φόνος, ενώ η αυλαία της ιστορίας θα πέσει στη Μύκονο. Στο νησί που αποτελεί τον αντίποδα της Ικαρίας και το οποίο εμπεριέχει ό,τι σιχαίνεται ο Κρόκος – αλλά και τη λύση του μυστηρίου.
Ο γιος μας, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΕΚΑΣ, Ψυχογιός
«Στο μικρό ακριτικό χωριό όλα μοιάζουν ειρηνικά, ώσπου ο επτάχρονος γιος του Νίκου εξαφανίζεται κοντά στα σύνορα. Ο Νίκος τον αναζητεί απεγνωσμένα, η γυναίκα του συμπεριφέρεται περίεργα κι ο αδελφός του έχει ανοιχτούς λογαριασμούς με τον υπόκοσμο της Θεσσαλονίκης. Όμως, όταν μαθεύεται πως στο γειτονικό μουσουλμανικό χωριό, που βρίσκεται στην άλλη πλευρά των συνόρων, ένας τζιχαντιστής έχει μόλις επιστρέψει από τη Συρία, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα. Οι φήμες οργιάζουν: ατύχημα, φόνος, απαγωγή ή νέο παιδομάζωμα; Ο Νίκος ψάχνει κίνητρα και υπόπτους, ενώ μια παράξενη ομίχλη θολώνει τα μυαλά των ανθρώπων. Μια ομίχλη που θα αποκόψει τους ακρίτες από τον υπόλοιπο κόσμο και τον πολιτισμό, φέρνοντας στην επιφάνεια θαμμένα μυστικά».
Ο Βαγγέλης Μπέκας χαρακτηρίζει το καινούργιο του βιβλίο ως «κοινωνικό μυθιστόρημα μυστηρίου… με αστυνομική πλοκή». Ακριβέστατος χαρακτηρισμός αφού Ο γιος μας ξεπερνάει τον αστυνομικό γρίφο και απλώνεται σε πεδία αχαρτογράφητα από τον κύριο όγκο της σύγχρονης λογοτεχνίας. Περιγράφει την άχαρη και κλειστοφοβική ζωή στα χωριά που βρίσκονται στα βορειοανατολικά σύνορα, τις τεταμένες σχέσεις των μουσουλμανικών κοινοτήτων με τις χριστιανικές, αλλά και των μουσουλμάνων μεταξύ τους, τις μνήμες του πολέμου. Μιλάει εν ολίγοις για τα Βαλκάνια που μισούμε και υποκρινόμαστε ότι δεν μας αφορούν, και τις αντιφάσεις τους. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, το βιβλίο αναλύει τις οικογενειακές σχέσεις, την πατρική φιγούρα που κυριαρχεί σε κάθε οικογένεια –έστω κι αν αυτή είναι ο μεγάλος αδερφός– την υποκρισία της επαρχιακής ηθικής, τα παιδιά-θύματα, είτε πρόκειται για τον 7χρονο Γιωργάκη, είτε για τον 30χρονο τρελο-Πάνο. Η διαφθορά της τοπικής αστυνομίας, το βρόμικο χρήμα που αλλάζει χέρια πίσω από το συρματόπλεγμα των συνόρων, η βία κατά των γυναικών, το αδιέξοδο της ζωής στη ρημαγμένη οικονομικά επαρχία είναι μερικά ακόμα από τα θέματα της αφήγησης.
Drifter #1: Το χέρι του νεκρού, ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΜΠΟΥΡΟΣ, Bell
Ο Στράτος, άνεργος, αδέκαρος και κλεισμένος σε μια γκαρσονιέρα στου Ζωγράφου, παρατηρεί τη ζωή από το μπαλκόνι του και κάνει βαρυσήμαντες σκέψεις. Όταν θα ζητήσει τη βοήθειά του ο μεγάλος έρωτας της ζωής του, η Ξένια, μια πρώην στρίπερ, θα βρεθεί μπλεγμένος σ’ ένα φόνο, στην κλοπή ενός μεγάλου χρηματικού ποσού και σ’ ένα παρακλάδι του οργανωμένου εγκλήματος που τον ξεπερνάει.
Φρέσκο και μοντέρνο αστυνομικό που χαρακτηρίζεται pulp, αλλά είναι πολύ περισσότερα: διαθέτει πολλά στοιχεία της noir μυθοπλασίας, όπως τον αφελή ήρωα που μπλέκεται σε κάτι που τον ξεπερνάει και πρέπει να παλέψει για να αποδείξει την αθωότητά του. Το αρχέτυπο της femme fatale, που οδηγεί τους άντρες στην καταστροφή – αλλά υπό ένα σύγχρονο, «φεμινιστικό» πρίσμα. Έχει ακόμα στοιχεία του hardboiled, έτσι όπως θίγει τη διαπλοκή του οργανωμένου εγκλήματος με την αστυνομία και την εξουσία γενικότερα. Είναι εντυπωσιακή η ισορροπία με την οποία ο συγγραφέας μετακινεί στον χρόνο τους ήρωές του, για να προσθέσει άλλη μια ψηφίδα στο παζλ της ιστορίας του. Η ανάπτυξη της πλοκής και η κορύφωσή της δείχνουν πολλή μελέτη για να στηθεί σωστά αυτή η «ιστορία αστικής αλητείας, που αποτυπώνεται μέσα από τα μάτια ενός άσκοπα περιφερόμενου πρωταγωνιστή».
Σώσε με, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΙΜΟΣ, Μεταίχμιο
Η Νικόλ Πομάνου επιστρέφει μια φορά τον χρόνο στο χωριό της, το Κρυφό, για το μνημόσυνο του πατέρα της. Εκεί συναντάει τη μητέρα και τις δυο αδελφές της, με τις οποίες τη συνδέουν περίεργες σχέσεις αγάπης-μίσους, καταπίεσης-υποταγής. Στο φετινό ραντεβού όμως δεν θα εμφανιστεί η μικρότερη, η Άλκηστη. Ο σύζυγός της, ο Ιάσωνας, δηλώνει την εξαφάνισή της στην αστυνομία, ενώ τις ίδιες μέρες αρχίζουν να ανακαλύπτονται πτώματα νέων γυναικών στις γύρω περιοχές, από τα οποία έχουν αφαιρεθεί τα μάτια. Η αστυνόμος Λουκίδη αναλαμβάνει την εξιχνίαση των φόνων και ένα κυνήγι με τον χρόνο για να προλάβει ζωντανή την Άλκηστη.
Στο καινούργιο βιβλίο του, ο Δημήτρης Σίμος αφήνει για λίγο στην άκρη τον γνωστό μας αστυνόμο Καπετάνο και ασχολείται με τη σκιαγράφηση των πορτρέτων μιας σειράς γυναικών. Η εναλλαγή προσώπων στην αφήγηση, άλλοτε πρωτοπρόσωπη και άλλοτε τριτοπρόσωπη, επιτείνει την αγωνία: ποια λέει η αλήθεια και ποια κρύβει ένα κομμάτι της για να ξεγελάσει τον αναγνώστη — και τον εαυτό της; Με διαρκείς αναδρομές στο παρελθόν, μαθαίνουμε την ιστορία της οικογένειας Πομάνου και τα μυστικά που έχουν διπλοκλειδώσει οι τρεις αδελφές, αλλά και η μητέρα τους. Την ατμόσφαιρα της ανησυχίας επιτείνει η τοπιογραφία της Θράκης, το πυκνό και τρομακτικό Δάσος των Μανιταριών, το σκοτάδι και η υγρασία του μικρού χωριού, τα κακοφωτισμένα σοκάκια της Κομοτηνής.
Πριν κοιμηθείς με τον διάβολο, ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΑΓΚΑΣ, Κριτική
«Αθήνα 1930. Μέσα στη δίνη του αμερικανικού κραχ και της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης, η Ελλάδα αναζητά καινούργιο δάνειο. Η πόλη προσπαθεί ακόμα να αφομοιώσει τα κύματα των προσφύγων και να αντιμετωπίσει το καινούργιο έγκλημα. Ο Φιλότιμος Βάκχος, ως κοσμικογράφος στα Αθηναϊκά Νέα, ξέρει πολύ καλά πώς να φυλάει μυστικά αλλά και πώς να τα ξετρυπώνει. Όταν ο Αμερικανός επιχειρηματίας και σύζυγος της αδελφικής του φίλης ζητά τις υπηρεσίες του, ο Βάκχος δεν υποπτεύεται τον κίνδυνο. Μια ομάδα επιχειρηματιών έχει βάλει στόχο τον υποδιοικητή της Αστυνομικής Διεύθυνσης και αναθέτει στον Βάκχο να συγκεντρώσει ενοχοποιητικά στοιχεία για την παράνομη δράση του. Η έρευνά του θα τον φέρει σε επαφή με τον μεθυστικό κόσμο της νεοσύστατης κινηματογραφικής παραγωγής στην Ελλάδα και τον χώρο του ρεμπέτικου και του περιθωρίου. Όταν ανακαλύπτει όμως ένα δίκτυο ανδρικής πορνογραφίας που απειλεί τις υπολήψεις ισχυρών ανδρών του πολιτικού και οικονομικού βίου, είναι αργά για να ξεφύγει. Μέσα από μια σειρά καταιγιστικών ανατροπών, ο Βάκχος έρχεται αντιμέτωπος με τα δικά του μυστικά και βρίσκει τον μοναδικό σύμμαχο στο πιο τρομακτικό πρόσωπο από το σκοτεινό του παρελθόν».
Ο Τίμος Βάκχος και ο αντίπαλός του, ο υποδιοικητής της Αστυνομικής Διεύθυνσης Γρηγόρης Ζάρμπας, είναι οι δύο όψεις ενός νομίσματος, δύο άντρες που τους ενώνουν πολύ περισσότερα απ’ όσα τους χωρίζουν. «Κανείς δεν ξεφεύγει από τον Πειραιά», λέει ο Τίμος σ’ ένα συνάδελφό του δημοσιογράφο μιλώντας για τον Ζάρμπα. Από τα λαμπερά σαλόνια της αθηναϊκής κοινωνίας ο αναγνώστης θα προσγειωθεί σε παράνομους αγώνες πυγμαχίας που διοργανώνουν σωματέμποροι, στον υπόκοσμο του ρεμπέτικου και της πορνείας, αλλά και στα στούντιο της εκκολαπτόμενης κινηματογραφικής βιομηχανίας. Ο Τίμος είναι «ανοιχτόμυαλος από άμυνα και εκκεντρικός από αποτυχία να ενταχτεί», ένας ιδιόρρυθμος τυχοδιώκτης που εξελίσσεται σε ιδιωτικό ερευνητή. Και ένας εντελώς πρωτότυπος κεντρικός ήρωας στην αστυνομική μυθοπλασία.
Ο κήπος με τις φράουλες, ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ, Πατάκης
«Σ' ένα ειδυλλιακό σπίτι στη Σαρωνίδα με θέα στη θάλασσα και κήπο με φράουλες, ζει ένα παντρεμένο ζευγάρι, ο Αργύρης και η Φαίδρα. Εκείνος είναι πρώην ειδικός φρουρός και συγγραφέας - ονειρεύεται να γράψει ένα θεατρικό έργο βασισμένο στο Έγκλημα και τιμωρία. Εκείνη είναι πρώην ηθοποιός του Εθνικού θεάτρου. Η σχέση τους είναι βαλτωμένη, δεν φαίνεται να έχει μέλλον. Και ξαφνικά η Φαίδρα πεθαίνει σε τροχαίο. Ατύχημα ή αυτοκτονία; Όταν ένα ζευγάρι εκβιαστών επισκέπτεται τον Αργύρη, εκείνος αισθάνεται την ανάγκη να υπερασπιστεί τον εαυτό του, εξαλείφοντας τις υποψίες από πάνω του. Η αστυνομία αρχίζει τις έρευνες, είναι όμως έγκλημα ο θάνατος της Φαίδρας;
Ο κήπος με τις φράουλες είναι ένα ερωτικό και ψυχολογικό θρίλερ με έντονη δράση και αρκετές ανατροπές. Σκιαγραφώντας τον κεντρικό χαρακτήρα του μυθιστορήματος, τον Αργύρη, έναν συγγραφέα σε απόγνωση, ο Φίλιππος Φιλίππου επιχειρεί να μιλήσει για το έγκλημα και την τιμωρία, έχοντας κατά νου τον Ντοστογιέφσκι και την κοσμοθεωρία του, αλλά και την Πατρίτσια Χάισμιθ και την άποψή της περί δικαιοσύνης».
ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΑ
Το Βασίλειο, JO NESBO, μτφρ. Σωτήρης Σουλιώτης, Μεταίχμιο
Το αστυνομικό μυθιστόρημα που κατέχει την κορυφαία θέση στις φετινές κυκλοφορίες, η σαιξπηρική σάγκα μιας νορβηγικής οικογένειας ορεσίβιων σκληροτράχηλων αντρών που βουτάνε χωρίς αναστολές στο αίμα για να υλοποιήσουν τα όνειρά τους. Αριστοτεχνικά γραμμένο, με εξαιρετικές περιγραφές τοπίων και ψυχοσυνθέσεων, ανέβασε τον Nesbo μια θέση πάνω από την πλειοψηφία των συγγραφέων του είδους, αφού εκτός από την άψογη λογοτεχνική γραφή του κατάφερε να συνδυάσει το whodunit με το whydunit, εφαρμόζοντας τη φόρμουλα του σκληρού αστυνομικού στον εχθρικό μικρόκοσμο ενός νορβηγικού χωριού.
Δεκατρείς Ώρες, DEON MAYER, μτφρ. Κάλλια Παπαδάκη, εκδ. Στερέωμα
Σε τελείως διαφορετικό κλίμα και γεωγραφικό παράλληλο διαδραματίζεται το αγωνιώδες μυθιστόρημα δράσης με ήρωα τον ντετέκτιβ Μπένι Γκρίσελ. Στο Κέιπ Τάουν, με τις ιλιγγιώδεις ταξικές και φυλετικές αντιθέσεις, ο Γκρίσελ πρέπει μέσα σε δεκατρείς ώρες να γλιτώσει μια νεαρή Αμερικανίδα τουρίστρια από τους ντόπιους κακοποιούς που την καταδιώκουν για να τη δολοφονήσουν, και συγχρόνως να εξιχνιάσει τον φόνο ενός στελέχους της τοπικής μουσικής βιομηχανίας. Θαυμάσιοι χαρακτήρες, πρώτοι δεύτεροι και τρίτοι, οι οποίοι, παρά τη φρενήρη πλοκή του βιβλίου, περιγράφονται αναλυτικά και πειστικά.
Πρωσικό Μπλε, PHILIP KERR, μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κέδρος
Ο Σκοτσέζος συγγραφέας Philip Kerr, ο συγγραφέας των συναρπαστικών αστυνομικών μυθιστορημάτων με ήρωα τον Γερμανό επιθεωρητή Μπέρνι Γκούντερ, δεν ζει πια αλλά μας άφησε λίγες ανέκδοτες περιπέτειες του ήρωά του. Στο Πρωσικό Μπλε, ο Μπέρνι, έχοντας επιβιώσει από το Γ’ Ράιχ, το Ρωσικό Μέτωπο και αρκετές μεταπολεμικές αποστολές, να εργάζεται πια ως θυρωρός σ’ ένα ξενοδοχείο στη Γαλλική Ριβιέρα. Εκεί όμως το παρελθόν του έρχεται να τον συναντήσει υπό τη μορφή του υποδιευθυντή της Στάζι, με τον οποίο είχε συνεργαστεί στις παραμονές του πολέμου. Αυτός ο τύπος που αλλάζει εύκολα στρατόπεδα εκβιάζει τον Μπέρνι για να τον πείσει να δηλητηριάσει με θάλλιο μια διπλή πράκτορα. Κι εδώ εισέρχεται στην κυρίως αφήγηση του 1956, η εγκιβωτισμένη υπόθεση που είχε αναλάβει το 1939 ο Γκούντερ, και στην οποία είχε συνεργαστεί με τον εκβιαστή του. Πολυπρόσωπο και δαιδαλώδες μυθιστόρημα, από τα πιο επιτυχημένα του Kerr.
Μαύρη Λίστα, HARALD GILBERS, μτφρ. Βασίλης Τσάλης, εκδ. Μεταίχμιο
Στο ίδιο κλίμα κινείται και το τέταρτο βιβλία της σειράς Germania. Ήρωας του Gilbers είναι ο Εβραίος πρώην επιθεωρητής Οπενχάιμερ, ο οποίος το 1946 εργάζεται στη Γερμανική Υπηρεσία Αναζήτησης Αγνοουμένων, στον αμερικανικό τομέα του Βερολίνου. Όταν στην πόλη αρχίζουν να εμφανίζονται γυμνά πτώματα με ονόματα χαραγμένα στο κορμί, ο γνωστός μας από προηγούμενο βιβλίο Ρώσος συνταγματάρχης Αξάκοφ θα του ζητήσει να εξιχνιάσει τους φόνους που είναι έργο ενός κατά συρροή δολοφόνου, ο οποίος διαλέγει τα θύματά του από έναν κατάλογο συνεργατών του Γ’ Ράιχ. Το ογκώδες και πολυπρόσωπο βιβλίο, εκτός από την απάντηση στο whodunit, δίνει μια πανοραμική εικόνα της μεταπολεμικής ηττημένης Γερμανίας μέσω πολλών ιστοριών, με σχετικούς προς την ιστορία ή άσχετους ήρωες
Το τελευταίο κυνήγι, ΖΑΝ-ΚΡΙΣΤΟΦ ΓΚΡΑΝΖΕ, μτφρ. Τίνα Πλυτά, εκδ. Καλέντης
Ο ιδιαίτερα αγαπητός στην Ελλάδα συγγραφέας επαναφέρει στη δράση τον ήρωά του, τον επιθεωρητή Πιέρ Νιεμάν (τον οποίο είχε αφήσει ημιθανή στα Πορφυρά Ποτάμια), δίνοντάς του και μια καινούργια βοηθό, την Ιβανά Μπογκντανοβίτς. Μαζί θα ερευνήσουν ένα τμήμα της Αλσατίας και τον Μέλανα Δρυμό, για να ανακαλύψουν τον ή τους δολοφόνους των ζάπλουτων κληρονόμων μιας παλιάς και πλούσιας γερμανικής οικογένειας αριστοκρατών. Το ενδιαφέρον στο εν λόγω βιβλίο, που το συνδέει με τα δύο προηγούμενα (των Kerr και Gilbers), είναι η έρευνα του Γκρανζέ στις σχέσεις των πλούσιων οικογενειών της Γερμανίας με το Γ’ Ράιχ, τις οποίες φαίνεται ότι διατηρούν ακόμα. Ανατριχιαστικό, κάπως μεταφυσικό, goth κλίμα που συνδυάζεται αρμονικά με τη σύγχρονη πραγματικότητα.
Πας – Ειρήνη, CARYL FÉREY, μτφρ. Αργυρώ Μακαρώφ, Άγρα
Το βιβλίο με το οποίο ολοκληρώνεται η «Τριλογία της Λατινικής Αμερικής» εστιάζει στην Κολομβία, την πιο πολύπαθη ίσως χώρα της Λατινικής Αμερικής, η οποία σχετικά πρόσφατα φάνηκε να βγαίνει από τον 70ετή εμφύλιο, με αμέτρητα θύματα στον άμαχο πληθυσμό. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την οικογενειακή ιστορία των Μπαγκαδέρ για να μιλήσει για τα εσωτερικά αδιέξοδα και τις διαμάχες που ταλανίζουν τη χώρα. Παραμονές των πρώτων ελεύθερων εκλογών η ευαίσθητη ηρεμία της χώρας κινδυνεύει από 38 κατακρεουργημένα πτώματα που βρίσκονται πεταμένα σε εμφανή σημεία, σε διάστημα ενός μήνα. Ο επιθεωρητής Λαουτάρο Μπαγκαδέρ αναλαμβάνει να βρει τους δολοφόνους, αλλά πού να ψάξει: στους παραστρατιωτικούς που δρουν ακόμα, στους αντάρτες του FARC οι οποίοι έχουν συνθηκολογήσει και ασχολούνται πια με το εμπόριο ναρκωτικών ή στους γνωστούς ναρκέμπορους; Στην αφήγηση της πλοκής παρεμβάλλονται ιστορικά αποσπάσματα, για να μπορέσει να εννοήσει ο αναγνώστης το χάος που επικρατούσε στην Κολομβία, και ίσως συνεχίζει να επικρατεί. Κανείς δεν είναι αθώος, αφού όλοι επωφελούνται από τη συνέχιση του εμπορίου κοκαΐνης, αλλά όλοι κάνουν τους αναγκαίους συμβιβασμούς για την πολυπόθητη Ειρήνη, λα Πας. Πυκνό, δύσκολο και οδυνηρό βιβλίο, όπως όλα τα μυθιστορήματα του Ferey, τα οποία μιλούν χωρίς ψευδαισθήσεις για την κόλαση του σύγχρονου κόσμου.
Ο άντρας που επέστρεψε, GEORGE PELECANOS, μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Πατάκης
Ένα βιβλιοφιλικό αστυνομικό μυθιστόρημα, που όπως όλα σχεδόν τα βιβλία του Pelecanos, εκτυλίσσεται στην Ουάσιγκτον, έχει αργούς ρυθμούς που διακόπτονται από αποσπάσματα σκληρής βίας. Μια διεισδυτική ματιά στους «κακόφημους δρόμους» της πρωτεύουσας των ΗΠΑ και στους κακοποιούς της, μικρού και μεσαίου βεληνεκούς. Ο πρωταγωνιστής Μάικλ Χάντσον, με ιστορικό μικροπαραβάσεων, προσπαθεί να ανακτήσει την αξιοπρέπειά του χάρη στα βιβλία και στη δουλειά του ως λαντζέρης σε μια πιτσαρία. Ο ιδιωτικός ντετέκτιβ, Φιλ Ορνέιζιαν, θεωρώντας τον εαυτό του μια σύγχρονη μετενσάρκωση του Ρομπέν των Δασών, θα τον παρασύρει σε ληστείες νταβατζήδων και ακροδεξιών καθαρμάτων. Η βία πληρώνεται με βία, όμως — εκτός αν σταθείς αρκετά τυχερός κι έχεις γύρω σου ένα δίκτυο συμπαράστασης. Ρεαλιστικό και συγκινητικό, βίαιο αλλά ισορροπημένο μυθιστόρημα, με ωραίες βιβλιοφιλικές αναφορές.
Θηράματα, GABRIEL BERGMOSER, μτφρ. Χριστίνα Ριζοπούλου, εκδ. Bell
Με δύναμη από την Αυστραλία, όπου δημιουργείται μια εξαιρετική αστυνομική σχολή. Όταν οι συγγραφείς ξεφεύγουν από την πεπατημένη των παγκοσμιοποιημένων μεγαλουπόλεων και χρησιμοποιούν την άγρια ενδοχώρα σαν τοπίο των ιστοριών τους, τα βιβλία τους ξεχωρίζουν από τον ωκεανό του genre. Η υπόθεσή των Θηραμάτων τοποθετείται στις ερημιές της Αυστραλίας που οι ντόπιοι αποκαλούν outback και η πλοκή χωρίζεται στο «τότε» και στο «τώρα», καθώς δύο φαινομενικά ανεξάρτητες ιστορίες ξετυλίγονται — μέχρι τη στιγμή που θα συναντηθούν στα 2/3 περίπου της αφήγησης. Η αφιλόξενη ξερή γη της Αυστραλίας πρωταγωνιστεί μαζί με τον ηλικιωμένο Φρανκ, την εγγονή του την Άλι, και τη Μάγκι, η οποία φτάνει ματωμένη μια μέρα στο βενζινάδικο του Φρανκ, με μια παράκληση: «Όχι ασθενοφόρο! Όχι αστυνομία!». Ο Φρανκ έχει μπλέξει για τα καλά. Η πλοκή πηγαινοέρχεται με ταχύτητα κι ευελιξία στον χρόνο, κάτι που προφανώς οφείλεται στην εμπειρία του συγγραφέα ως σεναριογράφου.
Η συνωμοσία της Μογγολίας, ΡΑΦΑΕΛ ΜΠΕΡΝΑΛ, μτφρ. Αναστασία Καμπύλη, εκδ. Carnivora
Η αστυνομική λογοτεχνία του Μεξικού μάς ήταν άγνωστη ως πρόσφατα, αφού αν εξαιρέσουμε τον Πάκο Ιγκνάσιο Τάιμπο ΙΙ, την πόλη του Μεξικού την ξέραμε μόνο από τα αστυνομικά μυθιστορήματα των γκρίνγκος. Φέτος, χάρη στις εκδόσεις Carnivora, βουτάμε κατευθείαν στις απαρχές του αστυνομικού είδους στο Μεξικό και γνωρίζουμε τον Ραφαέλ Μπερνάλ, έναν cult συγγραφέα, ο οποίος το 1969 έγραψε το μυθιστόρημα που θεωρείται ο ακρογωνιαίος λίθος της μεξικάνικης νουάρ λογοτεχνίας. Πρόκειται για ένα κλασικό pulp fiction, επηρεασμένο από τον Τσάντλερ, με έναν αντιήρωα που μόνο στις ταινίες του Ταραντίνο έχουμε δει. Ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Φιλιμπέρτο Γκαρσία, ένας γερασμένος εκτελεστής, συνεργάζεται με την αστυνομία και δηλώνει «μηχανή παραγωγής πτωμάτων». Όταν ανώτατα κυβερνητικά στελέχη ζητούν τη βοήθειά του να αποτρέψουν μια απόπειρα δολοφονίας του προέδρου των ΗΠΑ στο Μεξικό, θα αναγκαστεί να δουλέψει με έναν πράκτορα του FBI και έναν της KGB. Ξενόφοβος και ρατσιστής, φιλοχρήματος και γυναικάς, ο Γκαρσία καταφέρνει να κερδίσει τη συμπάθειά μας καθώς τον παρακολουθούμε να τα βάζει με μικροκακοποιούς και γκάγκστερ, διεφθαρμένους πολιτικούς και τα «γαμημένα τα κινέζια». Πολλά πτώματα, πολύ χιούμορ, ευφυή σχόλια για τις σχέσεις ΗΠΑ και Μεξικού, αλλά και για τη διαφθορά που μαστίζει όλες τις Μπανανίες – της Βόρειας, Κεντρικής και Νότιας Αμερικής.
Ένας βρεγμένος καραγκιόζης, ΦΡΕΝΤΕΡΙΚ Α. ΦΑΖΑΡΝΤΙ, μτφρ. Γιάννης Καυκιάς, Εκδόσεις των Συναδέλφων
«Γιατί ένας παλαβός σπρώχνει ανθρώπους κάτω από τις ρόδες του μετρό; Πώς μια υπέροχη κοπέλα μπορεί να ερωτευτεί εμένα και να περιπλέξει την έρευνά μου; Γιατί μπερδεύεται στην ιστορία η Μαφία; Εγώ, ο αστυνόμος Παντοβάνι, ένας μπάτσος του κερατά, με μια παράξενη ομάδα συνεργατών: Γιατί μου αναθέτουν πάντα τη διαλεύκανση των πιο δύσκολων υποθέσεων, όπου τα πτώματα μαζεύονται με το φτυάρι, όπως τα ξερά φύλλα του τραγουδιού;»
Η τέταρτη περιπέτεια του αστυνόμου Παντοβάνι έχει όπως πάντοτε πολιτική οπτική – ακόμα και οι δολοφόνοι έχουν τα δίκια τους, θα μπορούσε να πει κανείς. Ένας βασανισμένος γέρος προλετάριος, που νιώθει ότι η ζωή και η κοινωνία τον έχουν φτύσει σαν άχρηστο, θα πάρει εκδίκηση με τον δικό του, αθόρυβο τρόπο. Και ο Παντοβάνι θα ρισκάρει τη ζωή του, για άλλη μια φορά, για να βάλει τέλος στους θανάτους αγνώστων από έναν «σπρώχτη». Ολιγοσέλιδο βιβλίο που περιέχει τα πάντα: δράση, διαλεκτική, αγωνία, δικαίωση.
Το εργαστήριο με τις κούκλες, ΕΛΙΖΑΜΠΕΘ ΜΑΚΝΙΛ, μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, Ψυχογιός
Ιστορικό αστυνομικό μυθιστόρημα, γραμμένο από φεμινιστική οπτική, τρόπον τινά. Στο Λονδίνο του 1850, η νεαρή ταλαντούχα Άιρις θα διεκδικήσει την ελευθερία της με αντισυμβατικό τρόπο: θα δεχτεί να ποζάρει για έναν ζωγράφο του κύκλου των Προραφαηλιτών, με αντάλλαγμα να της διδάξει ζωγραφική. Η ομορφιά της Άιρις δεν γοητεύει μόνο τους ταλαντούχους νεαρούς που απαρτίζουν την καλλιτεχνική αυτή ομάδα, αλλά κι έναν ιδιόρρυθμο ταριχευτή ζώων και πτηνών. Όποιος έχει διαβάσει τον Συλλέκτη του Τζον Φάουλς θα εικάσει τη συνέχεια, αλλά η πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας χρησιμοποιεί πολλά αληθινά πρόσωπα και λογοτεχνικές αναφορές για να στήσει ένα θελκτικό πρώτο μυθιστόρημα που ξεφεύγει τελείως από τα συνήθη.
Τίποτε δεν χάνεται, CLOÉ MEHDI, μτφρ. Γιάννης Καυκιάς, εκδ. Πόλις
Ο εντεκάχρονος Ματιά ζει με τον εικοσιπεντάχρονο Ζε που έχει αναλάβει τη γονική επιμέλεια του μικρού, μετά την αυτοκτονία του πατέρα του στο ψυχιατρείο και την αδυναμία της μητέρας και την άρνηση της αδελφής του να τον μεγαλώσουν. Αυτό το παράξενο δίδυμο, το οποίο συμπληρώνει, μάλλον προσωρινά, η καταθλιπτική και αυτοκτονική Γκαμπριέλ, προσπαθεί να επουλώσει τις προσωπικές πληγές του και συγχρόνως να αντιμετωπίσει το συλλογικό τραύμα της δολοφονίας του δεκαπεντάχρονου Σαΐντ από τον υπερβάλλοντα ζήλο ενός αστυνομικού, και την απαλλαγή του τελευταίου από τη δικαιοσύνη. Κι αυτή η ιστορία σας θυμίζει την υπόθεση Γρηγορόπουλου, δεν κάνετε λάθος.
Το βιβλίο αποπνέει τη νουάρ μελαγχολία που μόνο στα γαλλικά αστυνομικά μυθιστορήματα βρίσκει κανείς στις μέρες μας. Και τη θλίψη που προκαλεί η εικόνα όχι μόνο της αδιέξοδης ζωής ολόκληρων γενεών μεταναστών, αλλά και η έλλειψη μιας πολιτικής λύσης, η απουσία κινηματικών επιλογών που οδηγούν αναπόφευκτα τα πράγματα στην αυτοδικία. Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, με αφηγητή τον σοφό εντεκάχρονο Ματιά, το βιβλίο έχει σε πρώτο επίπεδο την αφέλεια του παιδικού λόγου, τον οποίο η νεαρή συγγραφέας (η Mehdi γεννήθηκε το 1992 στη Λυών) εμπλουτίζει με τις αφαιρετικές περιγραφές των ψυχολογικών αδιεξόδων που αντιμετωπίζει ο ήρωας της, αλλά και όλοι οι ήρωες του βιβλίου του.
Κάτω από το Δέρμα, GUNNAR KAISER, μτφρ. Βασίλης Τσαλής, εκδ. Κλειδάριθμος
Άλλο ένα μυθιστόρημα που ξεφεύγει από τα όρια του τυπικού αστυνομικού βιβλίου, συνδυάζοντας το θρίλερ του είδους της Σιωπής των Αμνών με την απόλυτη ερωτική σχέση δύο αντρών για το βιβλίο. Πρόκειται για δύο ιστορίες ουσιαστικά, εκ των οποίων η μία ξετυλίγεται στη μυθική Νέα Υόρκη του ’69, και η έτερη στη Γερμανία του Μεσοπολέμου. Ένας ηλικιωμένος Γερμανοεβραίος μαθαίνει σ’ έναν νεαρό κι άβγαλτο φοιτητή την τέχνη της αποπλάνησης, την οποία ο ίδιος κατέχει αλλά δεν ασκεί. Από τη Νέα Υόρκη γυρίζουμε στη Βαϊμάρη των αρχών του 20ου αιώνα και στην επιδημία γρίπης του 1918 που αποδεκάτισε την ήδη τσακισμένη Ευρώπη, για να μάθουμε την ιστορία του Γιόζεφ Άιζενσταϊν που θα αναγκαστεί να μετακομίσει οικογενειακώς στο Βερολίνο, αφού η εποχή του Μεσοπολέμου προετοιμάζει το κλίμα για την Τελική Λύση, το Ολοκαύτωμα. Η φετιχιστική λατρεία του νεαρού τότε Γιόζεφ για το βιβλίο per se, μοιάζει να κρύβει κάτι ανατριχιαστικό, πέρα από κάθε λογική. Η αλήθεια για τον Γιόζεφ τον πρεσβύτερο θα αποκαλυφθεί στον Τζόναθαν, τον κάποτε άβγαλτο φοιτητή, πολύ αργότερα, στο Βερολίνο της Πτώσης του Τείχους, όταν θα φτάσει στα χέρια του ένα σπάνιο βιβλίο, δεμένο στο χέρι με κόκκινο δέρμα και γραμμένο με μελάνι, πάλι στο χέρι, με γραφή που απομιμείται τη γραμματοσειρά Centaur.
Όπως έγραφε ο Διονύσης Μαρίνος στην 1η Ιουλίου 2020 στη bookpress, «Ο Κάιζερ παίζει με το ύφος, αλλά και τη φιλοσοφική διάσταση που θέλει να προσδώσει στην πλοκή με αποτέλεσμα το μυθιστόρημα από ένα σημείο και μετά να παρεκκλίνει από την δράση και να εισχωρεί στα πεδία της φιλοσοφίας γύρω από τα θέματα του ερωτισμού, της ιστορίας της λογοτεχνίας, της νοηματοδότησης του εγκλήματος στην ανθρώπινη φύση κ.λπ.»
Ένα τραγούδι για δύσκολους καιρούς, IAN RANKIN, μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής, εκδ. Μεταίχμιο
«Παραμονές του Μπρέξιτ, ο Τζον Ρέμπους πληρώνει πια τις ασωτίες μιας ζωής. Τα πνευμόνια του τον αναγκάζουν να νοικιάσει ένα ισόγειο διαμέρισμα, αλλά όταν η κόρη του, η Σαμάνθα, ζητάει τη βοήθειά του επειδή ο σύζυγός της έχει εξαφανιστεί, ο Ρέμπους θα σπεύσει. Παράλληλα, παρακολουθούμε την έρευνα της Σιβόν Κλαρκ και του Μάικλ Φοξ σχετικά με τη δολοφονία ενός πλούσιου Σαουδάραβα φοιτητή στο Εδιμβούργο. Ο Ράνκιν συνδέει με τη γνωστή μαεστρία του τις δυο φαινομενικά άσχετες ιστορίες, και στο τέλος αφήνει κάποια νήματα για άλλο ένα βιβλίο με πρωταγωνιστή τον Ρέμπους. Και για όσους αναρωτιούνται: ναι, παίζει κάποιο μικρό ρόλο και ο συνήθης ύποπτος γκάνγκστερ Τζερ Κάφερτι».
* Η ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι μεταφράστρια και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο της, το αστυνομικό μυθιστόρημα «Η συχνότητα του θανάτου» (εκδ. Μεταίχμιο).