100 βιβλία του 2019 που ξεχωρίσαμε

Μέσα από μια βιβλιοπαραγωγή που, κατά πολλούς, παραμένει δυσανάλογα μεγάλη προς το αναγνωστικό κοινό, επιχειρήσαμε να διακρίνουμε τους τίτλους που ξεχώρισαν, που απασχόλησαν εμάς και τους συνεργάτες μας εδώ στην Book Press, διαλέγοντας από τα εκατοντάδες βιβλία που φτάνουν στα γραφεία μας. Για αρκετά από αυτά έχουμε φιλοξενήσει αναλυτικά κείμενα, ενώ τα περισσότερα τα έχουμε ξεχωρίσει με διάφορους τρόπους στη διάρκεια της χρονιάς. Είναι ευνόητο ότι στη λίστα μας δεν περιλαμβάνονται βιβλία που κυκλοφόρησαν τις τελευταίες μέρες και τα οποία δεν έχουμε προλάβει να πάρουμε στα χέρια μας, πόσο μάλλον να τα διαβάσουμε. Από αυτήν την άποψη, αρκετά καλά βιβλία που βγαίνουν «καθυστερημένα» από τα τυπογραφεία, μοιραία αδικούνται. Δεν επιλέγονται επίσης σημαντικά, κατά τα λοιπά, βιβλία, που όμως είναι επιστημονικά ή τεχνικά ή πολύ ειδικά: προτιμώνται βιβλία που απευθύνονται στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, αφού ο ιδανικός μας αναγνώστης διαβάζει εξίσου ελληνική και μεταφρασμένη λογοτεχνία, όσο και δοκίμια, λογοτεχνικές μελέτες, βιβλία Ιστορίας ή βιβλία για τον πολιτισμό της καθημερινότητας. Ακόμη κι έτσι, βέβαια, γνωρίζουμε ότι δεκάδες καλά βιβλία δεν κατάφεραν να βρουν τη θέση τους σε αυτόν τον κατάλογο, ο οποίος έτσι κι αλλιώς δεν είναι παρά ενδεικτικός, μια ακόμη αφορμή να μιλάμε για βιβλία, να βοηθάμε το αναγνωστικό κοινό να προσανατολιστεί, προτρέποντάς το πάντοτε να αναζητήσει τα βιβλία της καρδιάς του ερχόμενος σε επαφή μαζί τους στα βιβλιοπωλεία, τον φυσικό χώρο του βιβλιόφιλου. Καλές Γιορτές, Καλές αναγνώσεις!

 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ 

Το επίπεδο της πεζογραφίας που γράφεται στη χώρα μας είναι ιδιαίτερα υψηλό, κι αυτό αφορά όλες τις φόρμες της πεζογραφίας: από εκτενή μυθιστορήματα, έως προσεγμένες νουβέλες, χωρίς να απουσιάζουν κάθε χρόνο ορισμένες ιδιαίτερα προσεγμένες συλλογές με διηγήματα. Χαρακτηριστική είναι επίσης η εμφάνιση πεζογραφικών έργων υβριδικού χαρακτήρα, ανάμεσα στην αυτοβιογραφία και τη μυθοπλασία, ανάμεσα στην μελέτη και τη μυθοπλασία, έργα που προτάσσουν τη σκέψη από τη δράση. Γενικότερα, βλέπουμε ότι κάποιες διεθνείς τάσεις διεύρυνσης του πεδίου της λογοτεχνίας βρίσκουν και στη χώρα μας γόνιμο έδαφος, δείχνοντας έτσι πόσο ζωντανή είναι στις μέρες μας η συνομιλία των νεότερων συγγραφέων με τα όσα συμβαίνουν παντού στον κόσμο. 

 ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ 

Είναι η κατηγορία με τα περισσότερα καλά βιβλία, και δικαίως έχει τη «μερίδα του λέοντος» σε αυτόν τον κατάλογο (45 τίτλους). Όλο και περισσότεροι εκδότες επενδύουν στην μετάφραση ενός καλού λογοτεχνικού έργου, παρά το υψηλό κόστος του εγχειρήματος, αφού πολλά από τα βιβλία αυτής της κατηγορίας όχι μόνο βρίσκουν το κοινό τους αλλά γίνονται και «βουβά» μπεστ-σέλερ. Το επίπεδο των μεταφράσεων έχει σε γενικές γραμμές βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, έτσι που μαζί με τη δουλειά των αφανών διορθωτών-επιμελητών έχουμε βιβλία από αξιοπρεπή έως πολύ προσεγμένα. Και πάλι όμως, η γενική αίσθηση είναι ότι η ανάγκη συμπίεσης του κόστους μαζί με την (λογική, από εμπορικής σκοπιάς) βιασύνη των εκδοτών να βγάλουν γρήγορα στην αγορά κάποιο πολυακουσμένο (βραβευμένο) μυθιστόρημα, επιφέρει εκπτώσεις στην ποιότητας της μετάφρασης. Πράγμα λυπηρό, σε αρκετές περιπτώσεις, αφού αυτή η πρώτη μετάφραση κατά πάσα πιθανότητα θα είναι και η μοναδική, για τα περισσότερα από αυτά τα βιβλία. Τα μεταφρασμένα έργα πεζογραφίας, πάντως, που αφορούν τόσο την κλασική όσο και τη σύγχρονη λογοτεχνία, είναι τόσα πολλά που δύσκολα μπορεί κανείς να επιλέξει δίχως να αδικήσει πολλές εξαιρετικές δουλειές. Θα επιστρέψουμε σε αυτές, με άλλες ευκαιρίες...

 ΔΟΚΙΜΙΑ & ΜΕΛΕΤΕΣ 

Πολλά κι εξαιρετικά βιβλία, που πολλές φορές έχουν πίσω τους δουλειά χρόνων, κοσμούν στο σύνολό της αυτήν την κατηγορία με τα μη-μυθοπλαστικά βιβλία, που περιλαμβάνουν λογοτεχνικές μελέτες, βιβλία Ιστορίας, βιβλία για τις τέχνες, τον πολιτισμό, τον άνθρωπο, την πολιτική και τις πολιτικές της καθημερινότητας, ακόμη και σημαντικά λεξικά. Η δεξαμενή με τα ενδιαφέροντα έργα σε αυτήν την κατηγορία είναι σχεδόν ανεξάντλητη, και η επιλογή μοιραία είναι περιοριστική και περιορισμένη. Αναζητήστε περισσότερα στα καλά και ενημερωμένα βιβλιοπωλεία, της γειτονιάς σας ή του Κέντρου. 

 ΠΟΙΗΣΗ 

Η παραγωγή ποιητικών έργων (συλλογών) στη χώρα μας αποτελεί ένα φαινόμενο με χαοτικά χαρακτηριστικά, κι ελάχιστοι άνθρωποι καταφέρνουν (αν το καταφέρνουν) να παρακολουθούν τον καταιγισμό των εκδόσεων. Ελπίζουμε ότι η συνεχής δημοσίευση κριτικών παρουσιάσεων καλών ποιητικών βιβλίων στην Book Press σας βοηθά να διακρίνετε ορισμένες από τις πλέον αξιοπρόσεκτες συλλογές. Για τις ανάγκες τούτης εδώ της επιλογής, περιοριστήκαμε σε σημαντικά μεταφρασμένα έργα ή σε συγκεντρωτικές εκδόσεις αναγνωρισμένων ελλήνων ποιητών. Μοναδική εξαίρεση, η Ιλιάδα του Μιχάλη Γκανά, που αποτελεί ένα πρωτότυπο και ξεχωριστό έργο, δια χειρός ενός από τους σημαντικότερους εν ζωή ποιητές μας.