JudithButler

Μήνας pride o Ιούνιος, αλλά αυτά τα ζητήματα που μας απασχολούν όλους πρέπει να τα συζητάμε και να τα προβάλλουμε όλον τον χρόνο. Το Τζούντιθ Μπάτλερ είναι από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στο χώρο των σπουδών φύλου στις μέρες μας. Στο τελευταίο του βιβλίο «Who's Afraid of Gender» γράφει ότι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να κινούνται, να αναπνέουν και να αγαπούν ή να περπατούν στο δρόμο χωρίς να φοβούνται τη βία. Φωτογραφία: Maria Baranova

Γράφει η Φανή Χατζή

Το Τζούντιθ Μπάτλερ (they/them)* είναι από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στο χώρο της φιλοσοφίας και των σπουδών φύλου σήμερα. Έχοντας ενταχθεί πλήρως στον ακαδημαϊκό κανόνα, διδάσκεται σε όλα τα πανεπιστημιακά προγράμματα ανθρωπιστικών σπουδών και συνεχίζει να εμπνέει δεκάδες σπουδαστές αλλά και ακτιβιστές του φύλου. Διατηρεί, ωστόσο, και μια αύρα φιλοσόφου-celebrity, με το πρόσωπό του να κοσμεί δεκάδες memes που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο.

whos afraid of genter judith butler

Το Μπάτλερ αναστοχάζεται διαρκώς επάνω στη βασική θεωρία της επιτελεστικότητας, επαναπροσδιορίζοντάς την. Για πολλά χρόνια είχε παραμερίσει το φύλο, εστιάζοντας στο πένθος, την επισφάλεια, τον χώρο και τη συνάθροιση. Πρόσφατα, με αφορμή ορισμένα περιστατικά έκφρασης μίσους, αποφάσισε να επιστρέψει στο φύλο με το βιβλίο Who’s afraid of gender?. Γιατί, άραγε, να φοβάται κανείς το φύλο;

Αναταραχή φύλου

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Το 1990, το Τζούντιθ Μπάτλερ γράφει την Αναταραχή Φύλου (μτφρ: Γιώργος Θ. Καράμπελας, εκδ. Αλεξάνδρεια) ως υπότροφος ενός ακαδημαϊκού προγράμματος για το φύλο. Ένα κείμενο που προοριζόταν για μερικές εκατοντάδες άτομα εντός της Ακαδημίας, έμελλε τελικά τα πουλήσει πάνω από εκατό χιλιάδες αντίτυπα σε όλο τον κόσμο και να αναχθεί σε πολιτιστικό προϊόν, σήμα κατατεθέν για τις σπουδές φύλου έκτοτε.

Το βιβλίο πήρε μέρος σε έναν ενεργό τότε θεωρητικό διάλογο για τον ορισμό της «γυναίκας» και άλλων ταυτοτήτων, αμφισβητώντας τις παραδοσιακές κατηγοριοποιήσεις σεξουαλικότητας (ομοφυλόφιλος-ετεροφυλόφιλος) αλλά και φύλου (άνδρας-γυναίκα).

Το Μπάτλερ παρατήρησε ότι η απόκλιση από την στερεοτυπική «θηλυκή» ή «αρσενική» συμπεριφορά όταν είσαι γυναίκα ή άνδρας αντίστοιχα σε καθιστά βορρά σχολίων, περιθωριοποίησης ή και βίας. Κατήγγειλε, μάλιστα, την «ετεροφυλόφιλη κυριαρχία» που κατατάσσει όλα τα μη ετεροφυλόφιλα σώματα ως μη κανονικά.

Κοινωνικό και βιολογικό φύλο

Πολλές φορές η θεωρία του Μπάτλερ ταυτίζεται με αυτή της κοινωνικής κατασκευής του φύλου. Το κοινωνικό φύλο (gender), ως διαφορετικό από το βιολογικό (sex), είναι πολύ παλαιότερο θεωρητικό εύρημα, που αναπτύχθηκε από ερευνητές των προηγούμενων δεκαετιών, με βασικότερη «προάγγελο» του Μπάτλερ τη Γκέιλ Ρούμπιν. Η θεωρία που ανέπτυξε, όμως, το Μπάτλερ τέμνει και τις δύο αυτές κατηγορίες και μάλιστα ορά και το βιολογικό φύλο ως μια κατασκευή.

Για το Μπάτλερ, τα άτομα δεν βασίζονται στο βιολογικό τους φύλο για να υιοθετήσουν τις συμπεριφορές που αντιστοιχούν κοινωνικά σε αυτό.

Πιο συγκεκριμένα, στην Αναταραχή Φύλου αμφισβητείται η φυσική σύνδεση ανάμεσα στο βιολογικό φύλο και την «ανδρική» ή «γυναικεία» συμπεριφορά. Για το Μπάτλερ, τα άτομα δεν βασίζονται στο βιολογικό τους φύλο για να υιοθετήσουν τις συμπεριφορές που αντιστοιχούν κοινωνικά σε αυτό, αλλά αντίθετα η υποταγή στις κοινωνικές επιταγές που αναμένονται από αυτούς δημιουργούν την αίσθηση του φύλου. Άρα, δεν υπάρχουν εγγενώς ανδρικά ή γυναικεία σώματα, αλλά αυτά καθίστανται έμφυλα μέσω των επαναλαμβανόμενων πράξεων, εκφράσεων και χειρονομιών που έχουν ταυτιστεί κοινωνικά με την «θηλυπρέπεια» ή την «αρρενωπότητα». Με λίγα λόγια, οι άνθρωποι «παράγουν» το φύλο τους!

jutith buttler

Το φύλο ως επιτέλεση

Για να καταλάβουμε τη θεωρία αυτή πρέπει να κατανοήσουμε αυτή πάνω στην οποία βασίστηκε. Ο Τζ. Λ. Ώστιν (J. L. Austin) στο Πώς να κάνουμε πράγματα με τις λέξεις (μτφρ: Αλέξανδρος Μπίστης, Εστία, εξαντλ.) εισήγαγε την έννοια της επιτελεστικότητας της γλώσσας, διακρίνοντας τις επιτελεστικές εκφορές της γλώσσας από τις διαπιστωτικές, γιατί οι πρώτες δεν απεικονίζουν απλά την πραγματικότητα αλλά την ενεργοποιούν (πχ «υπόσχομαι», «σας ονομάζω συζύγους», «αθώος ο κατηγορούμενος»). Αντίστοιχα, για το Μπάτλερ, το φύλο παράγεται μέσα από μια σειρά επαναλαμβανόμενων επιτελεστικών πράξεων και λέξεων.

Το χαρακτηριστικό παράδειγμα που συνοδεύει τη διδασκαλία της θεωρίας του Μπάτλερ είναι η χειραψία. Δεν υπάρχει τίποτα βιολογικά ανδρικό στην δυνατή, σταθερή χειραψία.

Η έννοια της επιτέλεσης, ειδικά λόγω των αγγλικών όρων performance/performativity (επιτέλεση/ επιτελεστικότητα) παρερμηνεύτηκε ποικιλοτρόπως, δημιούργησε την ψευδή εντύπωση ότι το φύλο είναι ένας ρόλος που κάποιος επιλέγει ή υποκρίνεται. Ωστόσο το Μπάτλερ διευκρινίζει ότι το άτομο εκτελεί ασυνείδητα, ή ακόμη και εξαναγκαστικά πολλές φορές ορισμένες ενέργειες «πραγματοποιώντας» το φύλο του. Το χαρακτηριστικό παράδειγμα που συνοδεύει τη διδασκαλία της θεωρίας του Μπάτλερ είναι η χειραψία. Δεν υπάρχει τίποτα βιολογικά ανδρικό στην δυνατή, σταθερή χειραψία. Όταν όμως δύο άνδρες σφίγγουν δυνατά τα χέρια επειδή κοινωνικά αναμένεται από αυτούς να το πράξουν, «επιτελούν» το ανδρικό φύλο.

Αστυνόμευση φύλου

Το Μπάτλερ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι με την εργασία του πάνω στο φύλο τη δεκαετία του 1990, συμπεριλαμβανομένου και του έργου Σώματα με σημασία (μτφρ: Πελαγία Μαρκέτου, Εκκρεμές) δεν θέλησε να υποδείξει έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής, πόσο μάλλον να επιβάλει συγκεκριμένες έμφυλες ταυτότητες. Ήθελε, ωστόσο, να διευρύνει τις υπάρχουσες δυνατότητες σε σχέση με το πόσο αυστηρά και δυαδικά βλέπουμε το φύλο.

Παρεκκλίνοντας από την «αστυνόμευση», την επιβολή συγκεκριμένων κανονιστικών προτύπων για τα φύλα, το Μπάτλερ ανέκαθεν φώτιζε το «κάτι άλλο». Με βάση τη θεωρία της επιτέλεσης, τα κουήρ, τρανς και μη δυαδικά άτομα μπορούν να επιτελέσουν με τις πράξεις τους ένα διαφορετικό φύλο. Η πραγματικότητα θα αλλάξει μόνο εάν οι επιτελέσεις αυτές φυσικοποιήσουν άλλα φύλα που μπορεί να μην τα έχουμε φανταστεί ή η γλώσσα δεν τα έχει συμπεριλάβει.

Όπως χαρακτηριστικά γράφει στην εισαγωγή του νέου του βιβλίου το Μπάτλερ:

«Καλούμαστε να τσεκάρουμε το κουτί του φύλου μας σε ένα επίσημο έντυπο και οι περισσότεροι από εμάς το πράττουμε χωρίς να το σκεφτούμε παραπάνω, υπάρχουν, όμως, πολλά από εμάς που δε μας αρέσει να τσεκάρουμε αυτό το κουτί και πιστεύουμε ότι είτε θα έπρεπε να υπάρχουν πολλά περισσότερα κουτιά ή ίσως κανένα».

Είναι, ωστόσο, το φύλο σήμερα απλά το τσεκάρισμα ενός κουτιού; Στο ίδιο βιβλίο το Μπάτλερ απαντά αρνητικά. Το φύλο πλέον έχει μετουσιωθεί σε «φάντασμα».

Catholic anti gay protesters

Καθολικές γυναίκες διαδηλώνουν ενάντια... στο φύλο. Ακριβέστερα, ενάντιο στο «κοινωνικό φύλο». Photo by Silar | Wikimedia Commons

Ποιος φοβάται το φύλο;

Μολονότι το Μπάτλερ είχε, όπως είπαμε, αρκετά χρόνια να ασχοληθεί ερευνητικά με το φύλο, την τελευταία δεκαετία έστρεψε πάνω του οργίλα πλήθη του ακροδεξιού φάσματος, κυρίως, που παλεύουν σθεναρά εναντίον του φύλου ως έννοιας. Αποκορύφωμα των εκφράσεων μίσους που έχει δεχτεί σε συνέδρια και ομιλίες, ήταν το περιστατικό που βίωσε στη Βραζιλία όταν ένα πλήθος διαδηλωτών έκαψαν ένα ομοίωμά του, το «τέρας του φύλου». Προσπαθώντας να δει το φύλο μέσα από τον διαστρεβλωμένο φακό αυτών των ανθρώπων, το Μπάτλερ είδε όλο το φόβο, το μίσος αλλά και την άγνοια που περιβάλλει την έννοια αυτή.

Στο νέο του βιβλίο δίνει παραδείγματα ανθρώπων που «φοβούνται» το φύλο και είναι πολλά. Κάποιοι θεωρούν ότι ταυτίζεται με τον όρο «γυναίκα» ή με την «ομοφυλοφιλία».

Στο νέο του βιβλίο δίνει παραδείγματα ανθρώπων που «φοβούνται» το φύλο και είναι πολλά. Κάποιοι θεωρούν ότι ταυτίζεται με τον όρο «γυναίκα» ή με την «ομοφυλοφιλία», ενώ άλλοι θεωρούν ότι η δύναμη του αυτοπροσδιορισμού κάποιων ανθρώπων αποσταθεροποιεί τη δική τους υπόσταση. Επίσης, κάποιοι πιστεύουν ότι αν νομιμοποιηθεί παντού ο γάμος μεταξύ ομόφυλων ή αν «κανονικοποιηθεί» η φυλομετάβαση, η απομάκρυνση από τους «νόμους της φύσης» θα σημάνει και την απόκλιση από τους «νόμους της ηθικής». Η θεωρία φύλου αντιμετωπίζεται στην καλύτερη περίπτωση σαν κατήχηση και στη χειρότερη σαν μια συνωμοσία της ελίτ για επιβολή συγκεκριμένων πολιτισμικών αξιών.

Το φύλο ως φάντασμα

Οι φόβοι όμως που το Μπάτλερ θέλει να αποκρούσει είναι πιο συστηματικοί και εξαπολύονται από ένα «παγκόσμιο ιδεολογικό κίνημα κατά του φύλου» που αντιμετωπίζει το φύλο ως απειλή. Στη Ρωσία ή το Βατικανό το φύλο είναι ένας εχθρός της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, ενώ οι ισχυρές συντηρητικές θρησκευτικές κοινότητες έχουν ταυτίσει το φύλο με μια πολιτική ατζέντα που αποζητά την καταστροφή της παραδοσιακής οικογένειας. Στη Βραζιλία επί Μπολσονάρο το φύλο παρουσιάστηκε σαν ένα κουτί της Πανδώρας που θα αποκαλύψει διαστροφές όπως η κτηνοβασία ή η παιδοφιλία.

Το φύλο, προειδοποιεί το Μπάτλερ, δεν είναι πλέον ένα κοινότυπο κουτάκι που πρέπει να τσεκαριστεί σε επίσημα έντυπα.

Το φύλο, προειδοποιεί το Μπάτλερ, δεν είναι πλέον ένα κοινότυπο κουτάκι που πρέπει να τσεκαριστεί σε επίσημα έντυπα και σίγουρα δεν είναι ένας από εκείνους τους σκοτεινούς ακαδημαϊκούς κλάδους η επίδραση των οποίων περιορίζεται στις αίθουσες. Δανειζόμενο από τον Φρόιντ αυτή τη φορά, το Μπάτλερ αντιμετωπίζει το φύλο σαν ένα «φάντασμα», μια φαντασίωση, δηλαδή, που συμπυκνώνει και απορροφά μια σειρά φόβων ακόμα και άσχετων με αυτό. Αυτοί που το αντιπαλεύουν τόσο σθεναρά του εμφυσούν οι ίδιοι μια εξουσία που, μόνο του, σαν μια αόριστη έννοια, δε διαθέτει.

Γραφή ως Υποχρέωση

Σύμφωνα με το ίδιο και τη συνέντευξη που παραχώρησε στην Αμερικανίδα κριτικό Παρούλ Σεγκάλ για το New Yorker, η συγγραφή αυτού του βιβλίου ήταν καταναγκαστική. «Δεν υπήρχε ευχαρίστηση στο γράψιμο», δήλωσε το Μπάτλερ, «είχα την αίσθηση μιας κοινωφελούς προσφοράς, και μάλιστα υποχρεωτικής, επειδή είχα απορροφήσει αυτή τη βία». Η επιστροφή στο θέμα του φύλου βιώνεται από το Μπάτλερ σαν μια επιτακτική ανάγκη, σαν εξυπηρέτηση μιας δημόσιας υποχρέωσης που έχουν οι συγγραφείς, κατά τη γνώμη του, να προσφέρουν ιδέες για βιώσιμες λύσεις συνύπαρξης.

Η συγγραφή διήρκησε δύο χρόνια και το τελικό αποτέλεσμα είναι μεν το λιγότερο θεωρητικό του συγγραφέα, αλλά ταυτόχρονα το πιο απλό και προσβάσιμο στο ευρύ κοινό. Παρά την ψυχραιμία που διατήρησε, υπήρχαν κριτικές που το έψεξαν για θυμό ή ερμήνευσαν την νηφαλιότητά του για μετριοπάθεια.

Το Μπάτλερ, πάντως, μετά από χρόνια ενασχόλησης με το φύλο σε απομόνωση, νιώθει ότι επιτέλους βρήκε την κοινότητα και το λεξιλόγιο να εκφραστεί:

«Είναι σημαντικό για μένα να είμαι μέρος αυτού του λεξιλογίου και της κοινότητας και να πω αυτό που λέω σε όλο το Who's Afraid of Gender?, ότι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να κινούνται και να αναπνέουν και να αγαπούν ή να περπατούν στο δρόμο χωρίς να φοβούνται τη βία».

*Το Τζούντιθ Μπάτλερ αυτοπροσδιορίζεται ως non-binary (μη δυαδικό) άτομο και χρησιμοποιεί τις αντωνυμίες «they/them», η ελληνική μετάφραση των οποίων έχει καθιερωθεί ως «το/του».

Η ΦΑΝΗ ΧΑΤΖΗ είναι μεταφράστρια, απόφοιτος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Αγγλικών και Αμερικανικών Σπουδών. 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το φαινόμενο Εντουάρ Λουί: Σκέψεις με αφορμή την εμφάνισή του στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Το φαινόμενο Εντουάρ Λουί: Σκέψεις με αφορμή την εμφάνισή του στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Τα βιβλία και η προσωπικότητα του Εντουάρ Λουί, οι οικογένεια και οι φίλοι, καθώς και οι πολιτικές προεκτάσεις των βιβλίων, των άρθρων ακόμη και των εμφανίσεών του, αποτέλεσαν πεδία όπου ανέπτυξε τις απόψεις του ο δημοφιλής Γάλλος συγγραφέας, μετά από τις ερωτήσεις που του έθεταν η Έλενα Όλγα Χρηστίδη και ο Κωσ...

«Γνώμη μου!» –  Ο υποκειμενισμός στην τέχνη ως σύμπτωμα της εποχής της μετριότητας

«Γνώμη μου!» – Ο υποκειμενισμός στην τέχνη ως σύμπτωμα της εποχής της μετριότητας

«Πόσο αντικειμενικός μπορείς να είσαι όταν έχεις να επιλέξεις μεταξύ τεράστιου όγκου μετριοτήτων όπου τίποτα δεν ξεχωρίζει τόσο ώστε να στεφθεί με τον κότινο του αριστουργήματος;». 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Η άνοδος και η εδραίωση του άκρατου υ...

«Φίλε, έλα απόψε που γιορτάζουμε...» – Μια προσωπική καταγραφή για τη φιλία σε κορυφαία λογοτεχνικά έργα

«Φίλε, έλα απόψε που γιορτάζουμε...» – Μια προσωπική καταγραφή για τη φιλία σε κορυφαία λογοτεχνικά έργα

Μια προσωπική καταγραφή για το πώς η φιλία παρουσιάζεται σε κορυφαία λογοτεχνικά βιβλία, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Φιλίας (30 Ιουλίου). Κεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Στίβεν Κινγκ [Stephen King] «Στάσου πλάι μου». 

Γράφει ο ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

Για το βιβλίο του Εντ Γιόνγκ [Ed Yong] «Ένας απέραντος κόσμος» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πεδίο), «ένα μεγάλο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας, στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε ορθότερα την παρουσία μας σε τούτο τον πλανήτη». 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Με αφορμή το βιβλίο του, «Κρυμμένη ψυχική ομορφιά» (εκδ. Αρμός), ο Δημήτρης Καραγιάννης, παιδοψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, μιλά για τη συστημική ψυχοθεραπεία, το κακό, τα ένστικτα και τις ενορμήσεις, και λέει ότι  «η καλοσύνη μπορεί στην αυθεντική έκφρασή της να αποτελεί έκφραση της ψυχικής ομορφιάς».  ...

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 5 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ